Socjologia trzeciego wieku SC-3F-STW

TREŚCI PROGRAMOWE:

- Definiowanie starości (ujęcie biologiczne, społeczne i psychologiczne; demograficzne starzenie się).
- Wyzwania towarzyszące starzeniu się współczesnych społeczeństw zachodnich.
- III i IV wiek.
- Zróżnicowanie kategorii osób starszych.
- Starzenie się a jakość życia.
- Specyfika "wiejskiej starości": przykłady z Polski i USA.
- Osoby starsze na rynku pracy.
- Specyfika wyzwań związanych z opieką nad osobami starszymi.
- Innowacyjne rozwiązania opiekuńcze: przykłady z Holandii, USA i Polski.
- Znaczenie relacji międzypokoleniowych.
- Osoby starsze a pandemia COVID-19.

TREŚCI PROGRAMOWE:

- Definiowanie starości (ujęcie biologiczne, społeczne i psychologiczne; demograficzne starzenie się).
- Wyzwania towarzyszące starzeniu się współczesnych społeczeństw zachodnich.
- III i IV wiek.
- Zróżnicowanie kategorii osób starszych.
- Starzenie się a jakość życia.
- Specyfika "wiejskiej starości": przykłady z Polski i USA.
- Osoby starsze na rynku pracy.
- Specyfika wyzwań związanych z opieką nad osobami starszymi.
- Innowacyjne rozwiązania opiekuńcze: przykłady z Holandii, USA i Polski.
- Znaczenie relacji międzypokoleniowych.
- Osoby starsze a pandemia COVID-19.

TREŚCI PROGRAMOWE:

Wprowadzenie do socjologii III wieku
- Definiowanie starości, zróżnicowanie społeczne osób starszych
- Dlaczego warto się tym zajmować?

Wybrane społeczne teorie starzenia się
- Teoria wycofania i aktywności, teoria kontynuacji
- Perspektywa biegu życia

Koncepcja ageing in place
- Stosunek osób starszych do opieki instytucjonalnej
- Znaczenie nieformalnych sieci wsparcia

Ageing in place na terenach wiejskich w Polsce:
- Czy polska wieś się starzeje?
- Zróżnicowania przestrzenne
- Przykłady innowacji społecznych

Ageing in place w kontekście amerykańskim
- Jakość życia osób starszych w małych miasteczkach w stanie Iowa
- Typy usług i wsparcia lokalnego dla osób starszych
- Sprawczość osób starszych w małych społecznościach lokalnych

Wybrane typy wspólnot rówieśniczych osób starszych
- „Cohousing”
- „Wioski emeryckie”
- Domy międzypokoleniowe

Osoby starsze na rynku pracy
- Dyskryminacja osób starszych na rynku pracy
- Przedsiębiorczość osób starszych
- Osoby starsze jako konsumenci

Aktywność społeczna osób starszych
- Znaczenie Uniwersytetów III Wieku
- Wolontariat osób starszych
- Organizacje i inicjatywy seniorskie

LITERATURA OBOWIĄZKOWA:

- Okólski, M. (2018) (red.). Wyzwania starzejącego się społeczeństwa. Polska dziś i jutro. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego.
- Fabiś, A., Wawrzyniak, J., Chabior, A. (2019). Ludzka starość. Wybrane zagadnienia z gerontologii społecznej. Kraków: Oficyna Wydawnicza "Impuls".
- Mucha, J., Krzyżowski, Ł. (2011). Ku socjologii starości. Starzenie się w biegu życia jednostki. Kraków: Wydawnictwa AGH.

LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA:

- Lehr, U. (2007). U schyłku życia. Starość mieszkańców wsi Beskidu Śląskiego i Podhala. Warszawa: Wydawnictwo Instytutu Archeologii i Etnologii Polskiej Akademii Nauk.
- Laskowska-Otwinowska, J. (2000). Człowiek stary w ubogiej rodzinie polskiej wsi współczesnej. W: Tarkowska, E. (red.). Zrozumieć biednego. O dawnej i obecnej biedzie w Polsce. Warszawa: IFiS PAN.
- Krzyżowski, Ł. (2013). Polscy migranci i ich starzejący się rodzice. Transnarodowy system opieki międzygeneracyjnej. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe "Scholar".
- Krzyżowski, Ł., Kowalik, W., Suwaka, K., Pawlina, A. (2014). Młodzi emeryci w Polsce. Między biernością a aktywnością. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe "Scholar".
- Broda-Wysocki, P., Dylus, A., Pawlos, M. (2016). Dyskryminacja seniorów w Polsce. Diagnoza i przeciwdziałanie. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe UKSW.
- Niezabitowską, E., Bartoszek, A., Kucharczyk-Brus, B., Niezabitowski, M. (2013). Środowisko zamieszkania polskich seniorów w badaniach interdyscyplinarnych. Katowice: "Śląsk" Sp. z o.o. Wydawnictwo Naukowe.
- Scharlach, A., Lehning, A. (2016). Creating Acing-Friendly Communities. Oxford University Press.
- Glasgow, N., Berry, E. H. (Eds.). (2013). Rural aging in 21st century America (Vol. 7). Springer Netherlands.
- Matysiak, I. (2022). Social bonding strategies in the context of retirement migration to nonmetropolitan areas in the United States—Insights from Michigan and North Carolina. Population, Space and Place.
- Matysiak, I. (2017). Elderly people as key actors behind social innovations in rural areas: Examples of care cooperatives in the Netherlands. Acta Innovations.

LITERATURA OBOWIĄZKOWA:

- Okólski, M. (2018) (red.). Wyzwania starzejącego się społeczeństwa. Polska dziś i jutro. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego.
- Fabiś, A., Wawrzyniak, J., Chabior, A. (2019). Ludzka starość. Wybrane zagadnienia z gerontologii społecznej. Kraków: Oficyna Wydawnicza "Impuls".
- Mucha, J., Krzyżowski, Ł. (2011). Ku socjologii starości. Starzenie się w biegu życia jednostki. Kraków: Wydawnictwa AGH.

LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA:

- Lehr, U. (2007). U schyłku życia. Starość mieszkańców wsi Beskidu Śląskiego i Podhala. Warszawa: Wydawnictwo Instytutu Archeologii i Etnologii Polskiej Akademii Nauk.
- Laskowska-Otwinowska, J. (2000). Człowiek stary w ubogiej rodzinie polskiej wsi współczesnej. W: Tarkowska, E. (red.). Zrozumieć biednego. O dawnej i obecnej biedzie w Polsce. Warszawa: IFiS PAN.
- Krzyżowski, Ł. (2013). Polscy migranci i ich starzejący się rodzice. Transnarodowy system opieki międzygeneracyjnej. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe "Scholar".
- Krzyżowski, Ł., Kowalik, W., Suwaka, K., Pawlina, A. (2014). Młodzi emeryci w Polsce. Między biernością a aktywnością. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe "Scholar".
- Broda-Wysocki, P., Dylus, A., Pawlos, M. (2016). Dyskryminacja seniorów w Polsce. Diagnoza i przeciwdziałanie. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe UKSW.
- Niezabitowską, E., Bartoszek, A., Kucharczyk-Brus, B., Niezabitowski, M. (2013). Środowisko zamieszkania polskich seniorów w badaniach interdyscyplinarnych. Katowice: "Śląsk" Sp. z o.o. Wydawnictwo Naukowe.
- Scharlach, A., Lehning, A. (2016). Creating Acing-Friendly Communities. Oxford University Press.
- Glasgow, N., Berry, E. H. (Eds.). (2013). Rural aging in 21st century America (Vol. 7). Springer Netherlands.
- Matysiak, I. (2022). Social bonding strategies in the context of retirement migration to nonmetropolitan areas in the United States—Insights from Michigan and North Carolina. Population, Space and Place.
- Matysiak, I. (2017). Elderly people as key actors behind social innovations in rural areas: Examples of care cooperatives in the Netherlands. Acta Innovations.
- Matysiak, I., & Peters, D. J. (2023). Conditions facilitating aging in place in rural communities: The case of smart senior towns in Iowa. Journal of Rural Studies, 97, 507-516.

LITERATURA:

- Okólski, M. (2018) (red.). Wyzwania starzejącego się społeczeństwa. Polska dziś i jutro. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego.

- Błędowski, P., et al. (2021). PolSenior2. Badanie poszczególnych obszarów stanu zdrowia osób starszych, w tym jakości życia związanej ze zdrowiem. Gdańsk: Gdański Uniwersytet Medyczny.

- Fabiś, A., et al. (2019). Ludzka starość. Wybrane zagadnienia gerontologii społecznej. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”.

- Michalska, S., et al. (2024). Dać to, czego naprawdę potrzeba. Raport z badań. Warszawa: IRWiR PAN.

- Labus, A. M. (2015). Domy międzypokoleniowe odpowiedzią na starzenie się społeczeństwa w XXI wieku. Acta Universitatis Lodziensis. Folia Oeconomica, 4(315).

- Labus, A. (2021). Wielopokoleniowe formy zamieszkania na wybranych przykładach w Holandii. Builder, 25.

- P. Szukalski (2016). Kulturowe uwarunkowania (auto)dyskryminacji ze względu na wiek. W: Broda-Wysocki, et al. (red.). Dyskryminacja seniorów w Polsce. Diagnoza i przeciwdziałanie. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe UKSW.

Wykład z elementami interaktywnymi.

NAKŁAD PRACY STUDENTA/STUDENTKI:

- udział w wykładach - 30 h
- przygotowanie się do testu na zaliczenie wykładu - 15 h
- zapoznanie się z literaturą - 15 h

Wykład z elementami interaktywnymi.

NAKŁAD PRACY STUDENTA/STUDENTKI:

- udział w wykładach - 30 h
- przygotowanie się do testu na zaliczenie wykładu - 15 h
- zapoznanie się z literaturą - 15 h

Metody kształcenia:
- wykład problemowy
- wykład konwersatoryjny

NAKŁAD PRACY STUDENTA/STUDENTKI (50 h)

- udział w wykładach - 15 h
- przygotowanie się do testu na zaliczenie wykładu - 20 h
- zapoznanie się z literaturą - 15 h