Myślenie heurystyczne PZ-3F-MYH

TREŚCI PROGRAMOWE
Pojęcie heurystyki: definicja i założenia. Heurystyka a pojęcie twórczości. Heurystyka a pojęcie odkrycia. Heurystyka a pojęcie wynalazku. Zastosowanie heurystyki w różnych obszarach. Geneza heurystyki, historyczny rozwój dziedziny. Różne zastosowania heurystyki: metody heurystyczne i treningi twórczości. Założenia treningów twórczości, przesłanki filozoficzne i naukowe. Ogólne zasady heurystyczne w treningu twórczości. Strategie myślenia twórczego. Przykłady zastosowania treningu twórczości.

W cyklu 2023Z:

Zagadnienia:
1. Heurystyka a pojęcie twórczości. Ogólne zagadnienia heurystyki, jej przedmiot i cele. Metody rozwiązywania problemów: heurystyczna, konatywna, algorytmiczna.
2. Heurystyka refleksyjna. Metoda Sokratesa. Geneza, dyrektywy, przykłady zastosowania.
3. Metoda Polya. Geneza, procedura metody, zakres zastosowania,
4. Heurystyka pragmatyczna. Analiza morfologiczna. Geneza, główne dyrektywy, procedura morfologiczna, warunki efektywności zastosowań, przykłady zastosowania.
5. Brainstorming. Geneza, podstawowe dyrektywy, procedura, warunki efektywności, obszar zastosowań.
6 Macierze eksploracji. Geneza i cele, podstawowe wskaźniki oceny wynalazku, podstawowe "chwyty" wynalazcze, procedura eksploatacji, przykłady zastosowania.
7. Synektyka. Geneza, główne dyrektywy, procedura synektyczna, warunki efektywności, przykłady zastosowania

W cyklu 2024Z:

Heurystyka a twórczość – podstawowe zagadnienia heurystyki, jej cele i zakres. Omówienie metod rozwiązywania problemów: heurystycznej, konatywnej i algorytmicznej.

Heurystyka refleksyjna – analiza Metody Sokratesa, jej geneza, zasady działania oraz przykłady zastosowania.

Metoda Polya – omówienie genezy, procedury oraz obszaru zastosowania tej metody.

Heurystyka pragmatyczna – przedstawienie analizy morfologicznej, jej genezy, kluczowych zasad, procedury oraz warunków skutecznego stosowania, wraz z przykładami zastosowań.

Burza mózgów (brainstorming) – geneza, podstawowe zasady, procedura, warunki skuteczności oraz zakres zastosowania tej metody.

Macierze eksploracji – omówienie genezy i celów, kluczowych wskaźników oceny wynalazków, technik wynalazczych, procedur eksploatacji oraz przykładów zastosowania.

Synektyka – geneza, główne zasady, procedura synektyczna, warunki skuteczności i przykłady jej wykorzystania.

Cele Zrównoważonego Rozwoju ONZ

Cel 4: Zapewnić wszystkim edukację wysokiej jakości oraz promować uczenie się przez całe życie

Rodzaj przedmiotu

obowiązkowe

Koordynatorzy przedmiotu

W cyklu 2024Z:

Monika Chróścicka-Wnętrzak

W cyklu 2023Z:

Jan Łaszczyk

Efekty kształcenia

W zakresie WIEDZY absolwent zna i rozumie:
zna kluczowe pojęcia, modele teoretyczne, historyczne i współczesne uwarunkowania kształcenia w obszarze heurystyki;
znaczenie rozwijania umiejętności osobistych i społeczno-emocjonalnych uczniów oraz postawy twórczej: potrzebę kształtowania umiejętności współpracy uczniów, w tym grupowego rozwiązywania twórczych problemów, a także kształtowania ich kompetencji komunikacyjnych.

W zakresie UMIEJĘTNOŚCI absolwent potrafi:
planować praktyczne działania wspierające rozwój zdolności, w szczególności zdolności twórczych; określać warunki sprzyjające rozwojowi zdolności i kreatywności oraz warunki utrudniające ten proces.
kreować sytuacje wychowawcze służące aktywności i rozwojowi zainteresowań i uzdolnień uczniów, motywowania ich do zdobywania wiedzy i prezentacji własnych dokonań, oraz skutecznej pracy nad sobą;
na podstawie modeli teoretycznych konstruować narzędzia do badania potencjału twórczego i postawy twórczej; narzędzia ewaluacji realizowanych treningów;

W zakresie KOMPETENCJI SPOŁECZNYCH absolwent jest gotów do:
krytycznej oceny posiadanej wiedzy, ciągłego doskonalenia swojej wiedzy i umiejętności z zakresu heurystyki i pedagogiki;
rozwijania u uczniów ciekawości, aktywności i samodzielności poznawczej oraz logicznego i krytycznego myślenia w procesie uczenia się;
kształtowania umiejętności współpracy uczniów, w tym grupowego rozwiązywania problemów twórczych w różnych obszarach życia szkolnego i poza szkolnego.

Literatura

W cyklu 2023Z:

LITERATURA OBOWIĄZKOWA:
Góralski A., Twórcze rozwiązywanie zadań., PWN, Warszawa 1989.

LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA:
Antoszkiewicz J., Metody heurystyczne. Twórcze rozwiązywanie problemów, PWE,
Geradin L., Analiza morfologiczna – metoda twórczości, w: J. Bright, M. Schoeman (red.), Prognozowanie w technice, WNT, Warszawa 1978.
Góralski A - Teoria twórczości. Eseje filozoficzne i pedagogiczne. Wyd. APS. Warszawa 2003.
Góralski A. (red), Zadanie, metoda, rozwiązanie, WNT, Warszawa 1982.
Hartman J., Heurystyka filozoficzna, Wydawnictwo Leopoldinum, Wrocław 1997.
Nęcka E., Trening twórczości, PTP Pracownia Wydawnicza, Olsztyn 1992.
Piech K., Wprowadzenie do heurystyki, w: Studia i Prace Kolegium Zarządzania i Finansów, z 39, 83-98 E, SGH 2003.
Puszkin B., Heurystyka, Książka i Wiedza, Warszawa 1970.

W cyklu 2024Z:

LITERATURA OBOWIĄZKOWA:

Góralski A., Twórcze rozwiązywanie zadań., PWN, Warszawa 1989.

LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA:

Antoszkiewicz J., Metody heurystyczne. Twórcze rozwiązywanie problemów, PWE,

Geradin L., Analiza morfologiczna – metoda twórczości, w: J. Bright, M. Schoeman (red.), Prognozowanie w technice, WNT, Warszawa 1978.

Góralski A - Teoria twórczości. Eseje filozoficzne i pedagogiczne. Wyd. APS. Warszawa 2003.

Góralski A. (red), Zadanie, metoda, rozwiązanie, WNT, Warszawa 1982.

Hartman J., Heurystyka filozoficzna, Wydawnictwo Leopoldinum, Wrocław 1997.

Nęcka E., Trening twórczości, PTP Pracownia Wydawnicza, Olsztyn 1992.

Piech K., Wprowadzenie do heurystyki, w: Studia i Prace Kolegium Zarządzania i Finansów, z 39, 83-98 E, SGH 2003.

Uwagi

W cyklu 2023Z:

METODY KSZTAŁCENIA:
- wykład interaktywny
- analiza pojęć
- przygotowanie prezentacji (w zespołach)
- ćwiczenia z zastosowania metod heurystycznych

NAKŁAD PRACY STUDENTA:
Godziny kontaktowe np. wykład, ćwiczenia 15
Przygotowanie się do zajęć, kwerenda biblioteczna 5
Przygotowanie prezentacji 7

W cyklu 2024Z:

Stosowane metody kształcenia:
Elementy wykładowe
Dyskusje tematyczne
Studium przypadku (case study)
Praca zespołowa
Ćwiczenia praktyczne
Filmy edukacyjne

Nakład pracy osoby studiującej:
Godziny kontaktowe: 30 h
Zapoznanie się z literaturą przedmiotu: 10 h
Przygotowanie do zajęć: 10 h
Przygotowanie projektu badawczego do egzaminu ustnego: 15 h
Przygotowanie prezentacji: 5 h
Przygotowanie do części teoretycznej egzaminu ustnego: 15 h

Więcej informacji

Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb:

Strona przedmiotu PZ-3F-MYH w USOSweb