Tożsamość osobista i społeczna PY-5S-TOS

1. Wprowadzenie w problematykę tożsamości - definicje
2. Klasyczne i współczesne teorie dotyczące tożsamości
3. Badania nad tożsamością - przykłady badań w literaturze
4. Kryzys tożsamości - koncepcja ponowoczesności Z. Baumana
5. Różnorodność tożsamości: tożsamości narodowe, etniczne, płciowe, osób uzależnionych, osób niepełnosprawnych.
6. Prezentacje na temat różnych tożsamości indywidualnych i zbiorowych

1. Problematyka tożsamości w psychologii. Tożsamość osobista a społeczna. Różnicowanie pojęć: Ja (self) i tożsamość. Tożsamość a poczucie tożsamości. Aspekt podmiotowy i przedmiotowy tożsamości - 4h
2. Społeczno-poznawcze koncepcje Ja (np. Markus, Higginsa, Vignoles) - 4h
3. Proces formowania się tożsamości i statusy tożsamości - 4h
4. Przegląd kluczowych teorii tożsamości (Teoria Tożsamości Społecznej H. Tajfela, Teoria Kategoryzacji JA J.C. Turnera, Teoria Optymalnej Dystynktywności M. Brewer, Teoria Tożsamości osobistej i społecznej M. Jarymowicz) - 6h
5. Teorie wyjaśniające i badania nad faworyzacją grupy własnej - 4h
6. Tożsamościowe uwarunkowania kategoryzacji społecznych. Konsekwencje aktywizacji tożsamości osobistej i społecznej - 4h
7. Zagrożenie tożsamości. Stygmatyzacja społeczna i jej konsekwencje. Procesy ochronne przed skutkami stygmatyzacji - 4h

Zajęcia będą poświęcone szeroko pojętej problematyce tożsamości jednostki we współczesnym społeczeństwie. W szybko zmieniającym się świecie, coraz więcej ludzi ma problem w określeniu siebie i odpowiedzi na pytanie: KIM JESTEM? Na zajęciach przyjrzymy się klasycznym i współczesnym teoriom poświęconym problematyce tożsamości, określimy czynniki budujące tożsamość. Spróbujemy znaleźć przyczyny kryzysu tożsamości jednostki, przyglądając się tym samym kondycji społecznej i psychicznej współczesnego człowieka zachodniej cywilizacji. Analizie poddamy różne przykłady tożsamości: min. związanej z ciałem i płciowością (tożsamość osób homoseksualnych, transseksualnych, chorych na anoreksję, uzależnionych od różnych używek, niepełnosprawnych), przynależnością do określonych grup społecznych (mniejszości etnicznych - np. Romowie). Postaramy się odpowiedzieć na pytanie: ile człowiek ma tożsamości i dlaczego je zmienia.

Bauman Z. (2007). Płynne czasy. Życie w epoce niepewności. Tłum. M. Żakowski. Warszawa: Sic!
Beck U. (2002). Społeczeństwo światowego ryzyka. Tłum. B. Baran, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar
Berger P. L., Luckmann T. (1983). Społeczne tworzenie rzeczywistości. Tłum. J. Niżnik, Warszawa: PIW
Bokszański Z. (2007). Tożsamości zbiorowe. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN
Czakon D., Boruta M. (red.), Kim jestem, kim jesteśmy? Antropologiczne i socjologiczne konteksty współczesnej tożsamości. Kraków: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Pedagogicznego
Castells M. (2009). Siła tożsamości. Tłum. S. Szymański. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN
Giddens A. (2010). Nowoczesność i tożsamość. Tłum. A. Szulżycka. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN
Jawłowska A. (red.) (2001). Wokół problemów tożsamości, Warszawa: ISNS UW

Literatura obowiązkowa:
Dovidio, J.F., Major, B. i Crocker, J. (2008). Piętno – wprowadzenie i zarys ogólny. W: T.F. Heatherton, R.E. Kleck, M.R. Hebl i J.G. Hull. Społeczna psychologia piętna (s. 23-45). Warszawa: PWN i CV.
Jarymowicz, M. (2000). Psychologia tożsamości. W: J. Strelau (red.), Psychologia. Podręcznik akademicki, tom 3 (s. 107-125). Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Kwiatkowska, A. (2002). O funkcjach podziałów na swoich i obcych: tożsamościowe uwarunkowania społecznych kategoryzacji. W: M. Jarymowicz (red.), Poza egocentryczną perspektywą widzenia siebie i świata (s. 37-59). Wydawnictwo IP PAN.
Nelson, T. (2003). Psychologia uprzedzeń. Gdańsk: GWP (s. 125-153).
Oleś, P. K. (2008). O różnych rodzajach tożsamości oraz ich stałości i zmianie. W: P. K. Oleś i A. Batory (red.), Tożsamość i jej przemiany a kultura (s. 41-84). Lublin – Warszawa: PWN – Wydawnictwo KUL.

Literatura uzupełniająca:
Berns, G. (2023). Zrozumieć siebie. Jak odkrywamy i wymyślamy naszą tożsamość. Kraków: Copernicus Center Press.
Bokszański, Z. (2006). Tożsamości zbiorowe. Warszawa: PWN.
Czykwin, E. (2007). Stygmat społeczny. Warszawa: PWN.
Gałdowa A. (red.) (2000). Tożsamość człowieka. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Piotrowski, K. (2013). Tożsamość osobista w okresie wkraczania w dorosłość. Wielichowo: TIPI.
Tesser, A., Felson R. B., Suls, J. M. (red.) (2004). Ja i tożsamość. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.

Bauman Z. (2007). Płynne czasy. Życie w epoce niepewności. Tłum. M. Żakowski. Warszawa: Sic!
Beck U. (2002). Społeczeństwo światowego ryzyka. Tłum. B. Baran, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar
Bokszański Z. (2007). Tożsamości zbiorowe. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN
Czakon D., Boruta M. (red.), Kim jestem, kim jesteśmy? Antropologiczne i socjologiczne konteksty współczesnej tożsamości. Kraków: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Pedagogicznego
Castells M. (2009). Siła tożsamości. Tłum. S. Szymański. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN
Giddens A. (2010). Nowoczesność i tożsamość. Tłum. A. Szulżycka. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN

Nakład pracy studenta: 3 pkt ECTS
bezpośredni kontakt z prowadzącym: 30 g.
przygotowanie prezentacji i egzaminu: 25g.
praca z materiałami źródłowymi: 25 g.

Omawianie wspomagane prezentacja multimedialną zagadnień związanych z problematyką tożsamości osobistej i społecznej

Elementy interaktywne: praca w małych grupach, analiza doświadczeń własnych, dyskusja

Materiały pomocnicze zostaną udostępnione w zespole na platformie MS Teams, link do zespołu:
https://teams.microsoft.com/l/team/19%3AhDiwNAZD5D_pQH3i0QHYspluRDcUAI12A_EGA4oCYm01%40thread.tacv2/conversations?groupId=dcfa8412-eecd-42a8-8cf3-ed7bb5dcc0ab&tenantId=aee18df6-9fc6-4188-b9f4-b3f12e451c86

Nakład pracy studenta: 3 pkt ECTS
bezpośredni kontakt z prowadzącym: 30h
przygotowanie do egzaminu: 25h
praca z materiałami źródłowymi: 25h

wykład z użyciem prezentacji multimedialnych
wykład interaktywny
dyskusje
egzamin pisemny lub ocena prezentacji studentów na wybrany przez nich temat dotyczący tożsamości.
Nakład pracy studenta:
15 godzin wykładu
60 godzin lektura i przygotowanie prezentacji
W sumie - 75 godzin
Punkty ECTS - 3