Rodzinne i instytucjonalne formy wsparcia rodziny i opieki nad dzieckiem PS-3S-RID

TREŚCI PROGRAMOWE
1. Rodzina i jej znaczenie.
2. Funkcjonowanie współczesnej rodziny.
3. Wybrane formy wsparcia rodzin z dziećmi.
4. Działania pracowników socjalnych podejmowane na rzecz zapobiegania zjawisku wykluczenia społecznego dzieci i młodzieży z rodzin dysfunkcyjnych.
5. Praca socjalna z rodziną ryzyka.
6. Zwiększenie intensywności pracy socjalnej.
7. Nowe tendencje w dziedzinie opieki instytucjonalnej w Polsce na tle rozwiązań europejskich.
8. Zmiany w zakresie organizacji form opieki nad dzieckiem osieroconym po roku 1989.
9. Organizacja pomocy i opieki w ramach zreformowanego systemu wsparcia wobec rodziny dysfunkcyjnej i dziecka sierocego.
10. Wybrane techniki pracy z rodzinami z problemami opiekuńczo-wychowawczymi.
11. Asystentura rodzinna – profesjonalne wsparcie rodzin problemowych.
12. Kuratela rodzinna.
13. Zagadnienie i uwarunkowania sieroctwa.
14. Obraz dziecka przebywającego w opiece zastępczej - charakterystyka dziecka sierocego.
15. Organizacja pomocy i opieki w ramach zreformowanego systemu wsparcia wobec rodziny dysfunkcyjnej i dziecka sierocego – piecza zastępcza rodzinna.
16. Sytuacja społeczna dziecka w opiece zastępczej.
17. Organizacja pomocy i opieki w ramach zreformowanego systemu wsparcia wobec rodziny dysfunkcyjnej i dziecka sierocego – piecza zastępcza instytucjonalna.
18. Indywidualne plany pracy w warunkach pieczy zastępczej instytucjonalnej.
19. Dokumentacja wychowanka placówki opiekuńczo-wychowawczej.
20. Wybrane metody, techniki i narzędzia wsparcia rodziny i opieki nad dzieckiem.
21. Praca z rodziną dziecka umieszczonego w placówce opiekuńczo – wychowawczej.
22. Usamodzielnianie wychowanków pieczy zastępczej.

W cyklu 2022Z:

1. Wsparcie przy wykonywaniu władzy rodzicielskiej - rola sądu i innych organów państwowych
2. Wspieranie rodziny z trudnościami w realizacji funkcji opiekuńczo - wychowawczych: asystent rodziny, placówka wsparcia dziennego, rodzina wspierająca
3. Wspieranie rodziny w ramach pieczy zastępczej (cel pieczy zastępczej, zasady umieszczania dziecka w pieczy zastępczej, rodzaje i formy pieczy zastępczej, pomoc w usamodzielnianiu osób opuszczających pieczę zastępczą)
4. Realizacja kontaktów dziecka przebywającego w pieczy zastępczej z rodzicami i innymi członkami rodziny oraz osobami bliskimi
5. Obowiązek alimentacyjny rodziców na rzecz dziecka przebywającego w pieczy zastępczej (instytucji pieczy zastępczej oraz kierownika powiatowego centrum pomocy rodzinie)
6. Wspierająca rola szkoły i poradni psychologiczno - pedagogicznej
7. Wspieranie rodziny doświadczającej przemocy
8. Wsparcie w przypadku małoletniego rodzicielstwa
9. Wsparcie osób z niepełnosprawnościami
10. Wsparcie w sytuacji uzależnienia członka rodziny
11. Wsparcie finansowe rodzin

Cele Zrównoważonego Rozwoju ONZ

Cel 4: Zapewnić wszystkim edukację wysokiej jakości oraz promować uczenie się przez całe życie

Rodzaj przedmiotu

obowiązkowe

Koordynatorzy przedmiotu

W cyklu 2022Z:

Jolanta Zozula

W cyklu 2021Z:

Mieczysław Sędzicki

W cyklu 2023Z:

Mieczysław Sędzicki

Efekty kształcenia

Wiedza
Student/-ka posiada wiedzę na temat instytucji wsparcia rodzin dysfunkcyjnych oraz dzieci osieroconych, w tym przede wszystkim funkcjonujących w systemie pomocy społecznej. Posiada wiedzę odnośnie źródeł pozyskiwania zasobów potrzebnych do rozwiązywania problemów społecznych tych osób.
Zna rodzaje systemów wparcia rodzin dysfunkcyjnych oraz dzieci osieroconych, w tym przede wszystkim w ramach rozwiązań funkcjonujących w obszarze pomocy społecznej.
Posiada wiedzę na temat funkcjonowania rodziny dysfunkcyjnej oraz dziecka osieroconego w społeczeństwie, rodzajów więzi i struktur społecznych wspomagających oraz utrudniających ich funkcjonowanie społeczne.
Ma podstawową wiedzę o regułach komunikacji między pracownikiem socjalnym a rodziną dysfunkcyjną oraz dzieckiem osieroconym.
Umiejętności
Student/-ka potrafi dokonać analizy, diagnozy i prognozy sytuacji rodziny dysfunkcyjnej oraz dzieci osieroconych. Umie wykorzystać posiadaną wiedzę z zakresu pracy socjalnej by opracować indywidualny plan wsparcia rodziny i dziecka.
Stara się wykorzystywać technologie w celu pozyskiwania informacji, krytycznej ich oceny oraz analizy.
Potrafi przygotować prace pisemne dotyczące zagadnień z zakresu wsparcia rodzin dysfunkcyjnych oraz dzieci osieroconych.
Umie tworzyć dokumentację opisującą sytuację rodzin dysfunkcyjnych oraz dzieci osieroconych.
Posługuje się zasadami prawnymi i etycznymi, a także standardami zawodowymi istotnymi z punktu widzenia pomocy rodzinie dysfunkcyjnej oraz dziecku osieroconemu. Umie uwzględniać w praktyce zasady poufności.
Potrafi komunikować się z użyciem specjalistycznej terminologii dotyczącej rodzin dysfunkcyjnych oraz dzieci osieroconych.
Potrafi pracować w grupie i współdziałać z przedstawicielami innych zawodów, wolontariuszami oraz instytucjami działającymi w obszarze wsparcia rodzin dysfunkcyjnych oraz dzieci osieroconych.
Umie planować i realizować własne uczenie się.
Kompetencje społeczne
Student/-ka stara się dokonywać krytycznej oceny własnych kompetencji i efektów pracy.
Stara się myśleć prospołecznie. Uczestniczy w przygotowaniu działań na rzecz rodzin dysfunkcyjnych oraz dzieci osieroconych.
Prezentuje odpowiedzialną i empatyczną postawę wobec ludzi, w tym szczególnie rodzin dysfunkcyjnych oraz dzieci osieroconych; dostrzega i formułuje problemy etyczne w zakresie wspieranie tej grupy osób.

Literatura

Literatura obowiązkowa:
•Kaczmarek M.; Dekada przekształceń domów dziecka Problemy Opiekuńczo-Wychowawcze 2010/1
•Lisowska E., Wypalenie zawodowe czy wyczerpanie – zmęczenie pracą wychowawców w domach dziecka, [w:] System opieki i pomocy. Założenia a rzeczywistość; Stojecka – Zuber R.; Róg A. (red.) Tarnobrzeg 2009.
•Polkowski T.; Metody przekształceń domów dziecka w świetle założeń reformy systemu wsparcia rodziny (Doświadczenia Towarzystwa „Nasz Dom”);
[w:] www.towarzystwonaszdom.pl (zakładka: publikacje „Nasz Dom”)
Literatura uzupełniająca:
•Sędzicki M., Przyczyny umieszczania dzieci w placówkach socjalizacyjnych w dobie zmian systemowych, [w:] System opieki i pomocy. Założenia a rzeczywistość; Stojecka – Zuber R.; Róg A. (red.) Tarnobrzeg 2009.
•Sędzicki M., Domy dziecka w polskiej tradycji opieki nad dzieckiem osieroconym, str. 77, [w:] Sędzicki M., (red.) Pomoc w praktyce. O różnych wymiarach wsparcia, Warszawa 2014.
•Sędzicki M., System opieki nad rodziną i dzieckiem – badania w obszarze sieroctwa, www.towarzystwonaszdom.pl/files/.../115-20081128124038-1.doc
•Wszołek J.; Ocena domów dziecka; Problemy Opiekuńczo – Wychowawcze; Nr 4; 2011.

W cyklu 2021Z:

Literatura proponowana:
•Kaczmarek M.; Dekada przekształceń domów dziecka Problemy Opiekuńczo-Wychowawcze 2010/1
•Lisowska E., Wypalenie zawodowe czy wyczerpanie – zmęczenie pracą wychowawców w domach dziecka, [w:] System opieki i pomocy. Założenia a rzeczywistość; Stojecka – Zuber R.; Róg A. (red.) Tarnobrzeg 2009.
•Polkowski T.; Metody przekształceń domów dziecka w świetle założeń reformy systemu wsparcia rodziny (Doświadczenia Towarzystwa „Nasz Dom”);
[w:] www.towarzystwonaszdom.pl (zakładka: publikacje „Nasz Dom”)
•Sędzicki M., Przyczyny umieszczania dzieci w placówkach socjalizacyjnych w dobie zmian systemowych, [w:] System opieki i pomocy. Założenia a rzeczywistość; Stojecka – Zuber R.; Róg A. (red.) Tarnobrzeg 2009.
•Sędzicki M., Domy dziecka w polskiej tradycji opieki nad dzieckiem osieroconym, str. 77, [w:] Sędzicki M., (red.) Pomoc w praktyce. O różnych wymiarach wsparcia, Warszawa 2014.
•Sędzicki M., System opieki nad rodziną i dzieckiem – badania w obszarze sieroctwa, www.towarzystwonaszdom.pl/files/.../115-20081128124038-1.doc
•Wszołek J.; Ocena domów dziecka; Problemy Opiekuńczo – Wychowawcze; Nr 4; 2011.

W cyklu 2022Z:

Literatura podstawowa:
1. Ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. - Kodeks rodzinny i opiekuńczy, Dz.U. 2020, poz. 1359.
2. Ustawa z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej, Dz.U. 2022, poz. 447.
3. Ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie, Dz.U. 2021, poz.1249.
4. Ustawa z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi, Dz.U. 2021, poz. 1119, z późn. zm.
5. Ustawa z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej, Dz.U. 2021, poz. 2269 z późn. zm.
6. Ustawa z dnia 7 września 2007 r. o pomocy osobom uprawnionym do alimentów, Dz.U. 2022, poz. 1205.
7. Ustawa z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych, Dz.U. 2022, poz. 615.
8. Ustawa z dnia 11 lutego 2016 r. o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci, Dz.U. 2022, poz. 1577.
Literatura uzupełniająca:
1. Domaradzki P., Krzyszkowski J., Wsparcie dziecka w rodzinie i pieczy zastępczej. Ujęcie praktyczne, Wyd. Uniwersytetu Łódzkiego. Łódź 2016.
2. M. Bidzan, Nastoletnie rodzicielstwo. Perspektywa psychologiczna, Wyd. Harmonia Universalis, Gdańsk 2013.
3. A. Regulska, Rodzina i piecza zastępcza nad dzieckiem w perspektywie zasady pomocniczości. Analiza dyskursu retoryki politycznej, Wyd. UKSW, Warszawa 2019.
4. M. Lubińska - Bogacka, Stosowanie przemocy wobec dziecka: przyczyny, skutki, diagnozowanie i profilaktyka, Wyd. Petrus, Kraków 2019.

W cyklu 2023Z:

Uwagi

W cyklu 2021Z:

Nakład pracy studenta
(z zachowaniem zasady, że 1 ECTS = 25-30 godzin aktywności):
Godziny kontaktowe
- wykłady: 15 godzin.
- ćwiczenia/warsztaty: 15 godzin.

Przygotowanie do poszczególnych zajęć (lektury, kwerendy) - 15 godzin.
Przygotowanie zadań praktycznych, prezentacji, symulacji – 15 godzin.
Przygotowanie do zaliczenia/egzaminu końcowego - 5 godzin.
Łączna liczba godzin aktywności - 65 godzin
Liczba punktów ECTS – 2.

W cyklu 2022Z:

Metody kształcenia:
wykład:
- wykład
- prezentacja multimedialna
warsztat:
- prezentacja multimedialna lub praca
- praca w grupach
- rozwiązywanie zagadnień problemowych
- dyskusja dydaktyczna

Nakład pracy studenta (przy założeniu, że 1 ECTS odpowiada 25 - 30 godzinom aktywności studenta)
30 godzin kontaktowych (15 godz. wykład/15 godz. warsztat)
30 godzin - zapoznanie się z literaturą i aktami prawnymi
10 godzin - przygotowanie się do zajęć warsztatowych
10 godzin - przygotowanie pracy zaliczeniowej
20 godzin - przygotowanie się do zaliczenia w formie testu
Sumaryczna liczba godzin 100, co stanowi 4 ECTS

W cyklu 2023Z:

Opis metod kształcenia:
Wykład:
Pogadanka, prezentacja, dyskusja, praca z tekstem

Ćwiczenia/laboratorium/warsztaty:
Praca z tekstem, dyskusja kierowana, prezentacja, analiza przypadków, refleksja krytyczna nt. literatury, hospitacja w terenie

Nakład pracy studenta
(z zachowaniem zasady, że 1 ECTS = ok 25 godzin aktywności):
Godziny kontaktowe
- wykłady: 15 godzin.
- ćwiczenia/warsztaty: 15 godzin.

Przygotowanie do poszczególnych zajęć (lektury, kwerendy) - 25 godzin.
Przygotowanie zadań praktycznych, prezentacji, symulacji – 15 godzin
Lektura i przygotowanie pisemnej refleksji - 15.
Przygotowanie do zaliczenia końcowego - 10 godzin.
Łączna liczba godzin aktywności - 95 godzin
Liczba punktów ECTS – 4.

Więcej informacji

Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb:

Strona przedmiotu PS-3S-RID w USOSweb