Warsztaty umiejętności rozwiązywania problemów (praca z przypadkiem, kontrakt socjalny) PS-3F-WUM

1. Problemy społeczne w dobie współczesności
2. Kategorie klientów pomocy społecznej w aspekcie doświadczanych problemów
3. Diagnoza indywidualnego przypadku – rozróżnienie i wyjaśnienie pojęć: studium przypadku (case study), praca z przypadkiem (case work).
3.1. Etapy postępowania: diagnoza przypadku.
3.2. Zasoby jednostki
3.3. Opracowanie planu postępowania i prowadzenie przypadku.
3.4. Zasady w stosowaniu metody indywidualnych przypadków.
3.5. Ćwiczenia sytuacyjne.
4. Metody pracy socjalnej.
3.1. Metoda pracy socjalnej z jednostką.
3.2. Metoda pracy socjalnej z grupą.
3.3. Metoda środowiskowej pracy socjalnej.
3.4. Nowe metody wykorzystywane w pracy socjalnej (coaching w pracy socjalnej; dialog motywujący; mediacja; podejście skoncentrowane na rozwiązaniach; grupa wsparcia; samopomoc; redukcja szkód)
5-6. Narzędzia pracy socjalnej (symulacja)
5.1. Wywiad środowiskowy
5.2. Kontrakt socjalny
7. Usługi społeczne na rzecz klientów pomocy społecznej w aspekcie poszczególnych klientów pomocy społecznej.
6.1. Usługi społeczne
6.2. Zasoby instytucjonalne gminy i powiatu w budowaniu działań na rzecz klienta pomocy społecznej.
8. Metody diagnozowania potrzeb. Narzędzia diagnozy. Mapa potrzeb i zasobów. Analiza SWOT.
9. Praca z przypadkiem.
Co możemy zaoferować? – świadczenia pieniężne i niepieniężne.
Rozwiązania problemów (historie ludzkie/przypadki problemów – zaj. 2)
10. Praca z przypadkiem – umiejętności pracownika socjalnego.
11. Praca z trudnym klientem (rodzaje klientów trudnych/opornych). Ćwiczenia sytuacyjne.
12. Organizowanie społeczności.
Pracownik socjalny jako aktywizator społeczności lokalnej.
Ćwiczenia – przypadki – jakie zasoby instytucjonalne można wykorzystać?
13-14. Przypadki przygotowane przez studentów – zaliczenie.
15. Stres i wypalenie zawodowe pracownika socjalnego. Trudności pracy pracownika socjalnego.

TREŚCI PROGRAMOWE
1. Praca socjalna. "JA" w roli pracownika socjalnego". Doświadczenie "bycia" w roli zawodowej.
2. Znaczenie pojęcia "problem". Rozumienie istoty problemów. Proces rozwiązywania problemów. Techniki rozwiązywania problemów. Kategorie klientów pomocy społecznej w aspekcie doświadczanych problemów.
3. Istota pracy socjalnej. Metody pracy socjalnej: metoda pracy socjalnej z jednostką; metoda pracy socjalnej z grupą; metoda środowiskowej pracy socjalnej; nowe techniki w pracy socjalnej.
4. Etapy metodycznego działania:
(1) budowanie relacji (jak budować relacje z klientem. Pierwsza rozmowa). Przełamywanie oporu i niechęci klienta.
(2) diagnoza problemów. Trudności klienta.
(3) diagnoza potrzeb. Narzędzia diagnozy. Mapa potrzeb i zasobów.
(4) określenie celów pracy socjalnej. SMART. GROW. Ćwiczenia coachingowe.
(5) budowanie planu działania. Analiza SWOT.
(6) działania i usługi w obszarze rozwiązywania problemów/trudności.
(7) monitoring i ewaluacja działań.
(8) zakończenie współpracy.
5. Kontrakt socjalny.
6. Praca z przypadkiem/rodziną z problemem - wyniki pracy własnej.

TREŚCI PROGRAMOWE
1. Praca socjalna. "JA" w roli pracownika socjalnego". Doświadczenie "bycia" w roli zawodowej.
2. Znaczenie pojęcia "problem". Rozumienie istoty problemów. Proces rozwiązywania problemów. Techniki rozwiązywania problemów. Kategorie klientów pomocy społecznej w aspekcie doświadczanych problemów.
3. Istota pracy socjalnej. Metody pracy socjalnej: metoda pracy socjalnej z jednostką; metoda pracy socjalnej z grupą; metoda środowiskowej pracy socjalnej; nowe techniki w pracy socjalnej.
4. Etapy metodycznego działania:
a) budowanie relacji z klientem.
b) diagnoza problemów i trudności klienta.
c) diagnoza potrzeb (narzędzia diagnozy, mapa potrzeb i zasobów)
d) określenie celów pracy socjalnej (SMART, GROW).
e) budowanie planu działania (analiza SWOT).
f) działania i usługi w obszarze rozwiązywania problemów/trudności.
g) monitoring i ewaluacja działań.
h) zakończenie współpracy.
5. Kontrakt socjalny.
6. Praca z przypadkiem/rodziną z problemem - wyniki pracy własnej.

Literatura obowiązkowa:
Cybulska R.,Żołnierczyk E. (2011), Kontrakt socjalny pracownik socjalny, Presshouse, 2010.
Czarnecki P. (2013), Praca socjalna, Wyd. Difin, Warszawa 2013.
Głąbicka K., Gościniewicz M. (2014), Praca socjalna z młodzieżą opuszczajacą placówki opiekuńczo-wychowawcze i ich rodziną, CRZL, Warszawa 2014.
Kaźmierczak T., Bąbska B, Popłońska-Kowalska M., Rymsza M., Środowiskowe role zawodowe pracownika socjalnego, Instytut Spraw Publicznych, Warszawa 2013.
Kotlarska – Bobińska A., Pracownik socjalny jako badacz i strateg - nowe wyzwania w kształceniu, w: E. Kantowicz, A. Olubiński (red.), Działanie społeczne w pracy socjalnej na progu XXI wieku, Wydawnictwo Edukacyjne Akapit, Toruń 2003.
Mikołajczyk M. (2014), Pomoc społeczna i praca socjalna – różne oblicza i zadania, Wyd. APS, Warszawa.
Nocuń W.A., Szmagalski J., (2004), Podstawowe umiejętności w pracy socjalnej i ich kształcenie: porozumiewanie się, rozwiązywanie problemów i konfliktów, Gdańsk.
Palacz-Chrisidis A. (2014), Praca soecjalna z osobami uzależnionymi, CRZL, Warszawa.
Ruszkowska M., Winiarski M. (2014), Praca socjalna z dziećmi, młodzieżą i rodziną, CRZL, Warszawa.
Stanek K.M. (2014), Praca socjalna z dzieckiem lub rodziną z problemem przemocy, CRZL, Warszawa.
6. Ustawa z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz.U. z 2016 poz. 930).
7. Ustawa z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz. U z 2017 r. poz. 1065, z późn. zm.).
8. Ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie (Dz. U. z 2005 r. Nr 180, poz. 1493, z późn. zm.).
9. Ustawa z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (Dz. U. z 2013 r. poz. 135 z późn. zm.).
10. Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 8 listopada 2010 r. w sprawie wzoru kontraktu socjalnego (Dz. U. 2010 nr 218 poz. 1439).

Literatura obowiązkowa:
Cybulska R.,Żołnierczyk E. (2011), Kontrakt socjalny pracownik socjalny, Presshouse, 2010.
Frysztacki K., Praca socjalna. 30 wykładów, Wydawnictwo PWN, Warszawa 2019.
Głąbicka K., Gościniewicz M. (2014), Praca socjalna z młodzieżą opuszczajacą placówki opiekuńczo-wychowawcze i ich rodziną, CRZL, Warszawa 2014.
Kaźmierczak T., Bąbska B, Popłońska-Kowalska M., Rymsza M., Środowiskowe role zawodowe pracownika socjalnego, Instytut Spraw Publicznych, Warszawa 2013.
Krasiejko I., Praca socjalna w prackyce asystenta rodziny. Przykład Podejścia Skoncentrowanego na Rozwiązaniach, Wydawnictwo Naukowe "Śląsk", Katowice 2013.
Nocuń W.A., Szmagalski J., (2004), Podstawowe umiejętności w pracy socjalnej i ich kształcenie: porozumiewanie się, rozwiązywanie problemów i konfliktów, Gdańsk.
Palacz-Chrisidis A. (2014), Praca soecjalna z osobami uzależnionymi, CRZL, Warszawa.
Ruszkowska M., Winiarski M. (2014), Praca socjalna z dziećmi, młodzieżą i rodziną, CRZL, Warszawa.
Stanek K.M. (2014), Praca socjalna z dzieckiem lub rodziną z problemem przemocy, CRZL, Warszawa.
Ustawa z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz.U. z 2016 poz. 930).
Ustawa z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz. U z 2017 r. poz. 1065, z późn. zm.).
Ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie (Dz. U. z 2005 r. Nr 180, poz. 1493, z późn. zm.).
Ustawa z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (Dz. U. z 2013 r. poz. 135 z późn. zm.).
Wilczyńska M. Nowak M., Kućka J. Sawicka J. Sztajerwald K., Moc coachingu. Poznaj narzędzia rozwijające umiejętności i kompetencje osobiste. Gliwice 2013.
Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 8 listopada 2010 r. w sprawie wzoru kontraktu socjalnego (Dz. U. 2010 nr 218 poz. 1439).

Literatura obowiązkowa:
Zacharko, L., Cybulska, R., Żołnierczyk, E. (2010). Kontrakt socjalny. Pracownik socjalny. Wrocław: Wydawnictwo Presshouse.
Frysztacki, K. (2019). Praca socjalna. 30 wykładów. Warszawa: Wydawnictwo PWN.
Głąbicka, K., Gościniewicz, M. (2014). Praca socjalna z młodzieżą opuszczajacą placówki opiekuńczo-wychowawcze i ich rodziną.Warszawa: CRZL.
Kaźmierczak, T., Bąbska B, Popłońska-Kowalska, M., Rymsza, M. (2013). Środowiskowe role zawodowe pracownika socjalnego. Warszawa: Instytut Spraw Publicznych.
Krasiejko, I. (2013). Praca socjalna w praktyce asystenta rodziny. Przykład Podejścia Skoncentrowanego na Rozwiązaniach. Katowice: Wydawnictwo Naukowe "Śląsk".
Nocuń, W.A., Szmagalski, J., (2004). Podstawowe umiejętności w pracy socjalnej i ich kształcenie: porozumiewanie się, rozwiązywanie problemów i konfliktów. Katowice: Wydawnictwo Naukowe "Śląsk".
Palacz-Chrisidis, A. (2014). Praca socjalna z osobami uzależnionymi. Warszawa: CRZL.
Ruszkowska, M., Winiarski, M. (2014). Praca socjalna z dziećmi, młodzieżą i rodziną. Warszawa: CRZL.
Stanek, K.M. (2014). Praca socjalna z dzieckiem lub rodziną z problemem przemocy. Warszawa: CRZL.
Ustawa z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz.U. z 2016 poz. 930).
Ustawa z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz. U z 2017 r. poz. 1065, z późn. zm.).
Ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie (Dz. U. z 2005 r. Nr 180, poz. 1493, z późn. zm.).
Ustawa z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (Dz. U. z 2013 r. poz. 135 z późn. zm.).
Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 8 listopada 2010 r. w sprawie wzoru kontraktu socjalnego (Dz. U. 2010 nr 218 poz. 1439).

Literatura uzupełniająca:
Barbaro, B. (red.). (1999). Wprowadzenie do systemowego rozumienia rodziny. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Jaraczewska, J. M., Krasiejko, I. (red.). (2012). Dialog motywujacy w teorii i praktyce. Motywowanie do zmiany w pracy socjalnej i terapii. Toruń: Wydawnictwo Edukacyjne Akapit.
Milner, J., O'Byrne, P. (2002). Poradnictwo krótkoterminowe: narracje i rozwiązania. Poznań: Zysk- S-ka Wydawnictwo.

METODY KSZTAŁCENIA:
mini-wykład, pokaz, dyskusja, metody aktywizujące studenta (praca w grupach);

NAKŁAD PRACY STUDENTA:
godziny kontaktowe - 30 godzin
przygotowanie do zajęć, lektury - 15 godzin
przygotowanie diagnozy – 10 godzin
przygotowanie kontraktu socjalnego - 10 godzin
opracowanie strategii pracy z klientem (case work) - 25 godzin
łączna liczba godzin aktywności - 85 godzin

liczba punktów ECTS - 2

Zaliczenie: zaliczenie z oceną, na którą składają się: obecność oraz przygotowanie do zajęć, aktywny udział w zajęciach, pozytywna ocena dokumentacji pracy z przypadkiem (case work), uwzględniająca: diagnozę przypadku (karta pracy, wywiad środowiskowy), kontrakt socjalny, projekt zastosowania 2 wybranych technik pracy zgodnie z przyjętą metodyką pracy socjalnej;

METODY KSZTAŁCENIA:
wykład, pokaz, film, dyskusja, metody aktywizujące studenta (praca w grupach);

NAKŁAD PRACY STUDENTA:
godziny kontaktowe - 30 godzin
przygotowanie do zajęć, lektury - 15 godzin
przygotowanie do zaliczenia - 15 godzin
łączna liczba godzin aktywności - 30 godzin

liczba punktów ECTS - 2

Metody kształcenia:
1. Metody podające - prezentacja multimedialna
2. Metody problemowe - Metody aktywizujące - Dyskusja dydaktyczna
3. Metody problemowe - Metody aktywizujące - Metoda przypadków
4. Metody eksponujące - film
5. Metody podające - opis
6. Metody poszukujące - biograficzna, ćwiczeniowa, giełda pomysłów

Nakład pracy studenta:
30 godzin - godziny kontaktowe
10 godzin - przygotowanie do zajęć
15 godzin - przygotowanie kontraktu socjalnego i diagnozy, lektura
10 godzin - przygotowanie do kolokwium

Sumaryczna liczba godzin: 65, co stanowi 2 ECTS