Jakościowe metody badania twórczości PE-3S-JMT

TREŚCI PROGRAMOWE:
Filozofia jakościowych badań pedagogicznych – orientacje humanistyczne wybranych nauk o człowieku. Przedmiot badań pedagogiki i pedagogiki twórczości jako subdyscypliny pedagogicznej. Cechy charakterystyczne badań jakościowych. Metody ilościowe a jakościowe i kwestia ich komplementarności w badaniach pedagogicznych. Orientacje metodologiczne we współczesnej pedagogice. Metody ilościowe i jakościowe w badaniach nad twórczością. Wokół metod badań jakościowych: obserwacja, wywiad, studium przypadku, actionresearch, badania biograficzne, zogniskowane wywiady grupowe. Wykorzystywanie materiałów wizualnych. Przykłady zastosowania poszczególnych metod w badaniach nad twórczością. Analiza danych jakościowych. Kryteria poprawności badań jakościowych a kryteria poprawności badań ilościowych. Kwestie etyczne w badaniach jakościowych. Interakcja badacz – osoba badana. Charakterystyka badacza. Problemy badań terenowych. Projekty badań własnych.

W cyklu 2023L:

Blok I

- Wprowadzenie do metodologii badań jakościowych - orientacje humanistyczne wybranych nauk o człowieku. Istota badań jakościowych w naukach społecznych. Przedmiot badań pedagogiki i psychologii twórczości jako subdyscyplin naukowych.

- Cechy charakterystyczne badań jakościowych. Orientacje metodologiczne w naukach społecznych. Znaczenie paradygmatów w badaniach jakościowych. Wieloparadygmatyczność. Kwestia komplementarności badań ilościowych i jakościowych. Obszary zastosowań badań jakościowych. Metody ilościowe i jakościowe w pedagogicznych/ psychologicznych badaniach nad twórczością.

Blok II

- Różnorodność metod i narzędzi w badaniach jakościowych. Kreatywność badacza. Przykłady zastosowania poszczególnych metod w badaniach nad twórczością.

- Wywiad w badaniach twórczości. Badania biograficzne, wywiad narracyjny, wywiad swobodny, wywiad skoncentrowany na materiale i subiektywnych teoriach, zogniskowane wywiady grupowe.

- Techniki prowadzenia wywiadu. Pytania i inne instrumenty podtrzymania kontaktu. Pułapki i błędy w prowadzeniu wywiadu. Tworzenie dyspozycji do wywiadu.

- Zogniskowany wywiad grupowy. Scenariusz wywiadu. Rola moderatora. Techniki projekcyjne i wspomagające.

- Obserwacja w badaniu twórczości. Techniki dobory próbek. Tworzenia wskaźników, skal szacunkowych i arkusza obserwacji.

- Badania terenowe, etnograficzne. Badania w działaniu.

- Studium przypadku. Dobór przypadków i technik. Triangulacja danych. Analiza wybranego studium przypadku.

- Badanie dokumentów i wytworów. Źródła danych. Analiza danych zastanych. Wykorzystanie materiałów wizualnych w badaniach jakościowych. Audiografia, fotografia, wideografia. Etnografia wirtualna.

Blok III

- Problematyka analizy danych jakościowych. Kodowanie danych na podstawie danych i na podstawie teorii.

- Analiza danych w teorii ugruntowanej. Analiza treści, analiza tematów, analiza dyskursu.

- Kryteria poprawności badań jakościowych a kryteria poprawności badań ilościowych.

- Etapy procesu badawczego - od określenia problemu i pytań badawczych, ramy pojęciowej, poprzez wybór próby, odpowiedniej metody, konstrukcję narzędzi badawczych, zbieranie danych, do analizy danych i interpretacji rezultatów. Propozycje badań własnych.

- Kwestie etyczne w badaniach jakościowych. Interakcja badacz – osoba badana. Charakterystyka badacza. Problemy badań terenowych.

Cele Zrównoważonego Rozwoju ONZ

Cel 4: Zapewnić wszystkim edukację wysokiej jakości oraz promować uczenie się przez całe życie

Rodzaj przedmiotu

obowiązkowe

Koordynatorzy przedmiotu

Ewa Wiśniewska

Efekty kształcenia

Wiedza
Ma podstawową wiedzę o projektowaniu i prowadzeniu badań w pedagogice, a w szczególności o problemach badawczych, metodach, technikach i narzędziach badawczych.
Ma wiedzę dotyczącą procesów komunikowania interpersonalnego i społecznego, ich prawidłowości i zakłóceń.

Umiejętności
Posiada elementarne umiejętności badawcze pozwalające na analizowanie przykładów badań oraz konstruowanie i prowadzenie prostych badań pedagogicznych; potrafi sformułować wnioski, opracować i zaprezentować wyniki (z wykorzystaniem ICT) oraz wskazywać kierunki dalszych badań.
Potrafi dokonać obserwacji i interpretacji zjawisk społecznych.
Analizuje ich powiązania z różnymi obszarami działalności pedagogicznej oraz proponuje rozwiązania dla identyfikowanych problemów.
Potrafi wykorzystywać podstawową wiedzę teoretyczną z zakresu pedagogiki oraz powiązanych z nią dyscyplin w celu analizowania i interpretowania problemów edukacyjnych, także tych złożonych i nietypowych.

Kompetencje społeczne
Jest świadomy/a wagi refleksji na tematy etyczne i przestrzegania zasad etyki zawodowej oraz etyki badań naukowych.
Ma przekonanie o wadze zachowania się wsposób profesjonalny, odpowiedzialnie przygotowuje się do swojej pracy.
Ma krytyczny stosunek do posiadanej wiedzy i umiejętności, rozumie potrzebę ciągłego dokształcania się zawodowego i rozwoju osobistego; dokonuje samooceny własnych kompetencji i doskonali umiejętności.

Uwagi

W cyklu 2023L:

- Wiedza:
elementy wykładu, dyskusja panelowa, praca z tekstem, projekt badawczy.

- Umiejętności:
grupowe rozwiązywanie problemów w oparciu o literaturę przedmiotu, wywiad, obserwacja, dyskusja grupowa, projektowanie i przeprowadzenie projektów badawczych.

- Kompetencje społeczne:
dyskusja grupowa, współpraca w zespołach badawczych, wzajemne informacje zwrotne, obserwacja.

Sumaryczna liczba punktów ECTS: 2 ECTS

Liczba godzin kontaktowych: 30h
Liczba godzin potrzebnych do przygotowania się do zajęć: 5h
Liczba godzin potrzebnych do przeprowadzenia badań: 5h
Liczba godzin potrzebnych do przygotowania się do zaliczenia zadań: 20h
Sumaryczna liczba godzin aktywności studenta: 60h

Więcej informacji

Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb:

Strona przedmiotu PE-3S-JMT w USOSweb