Zniewolone dzieciństwo IP-2F-ZDZ
- https://teams.microsoft.com/l/team/19%3a5521fbe6dd31494ba89052d4ad40788a%40thread.tacv2/conversations?groupId=7e85d3cd-dfda-4d16-8b67-cfb85d041708&tenantId=aee18df6-9fc6-4188-b9f4-b3f12e451c86 (w cyklu 2020L)
- https://teams.microsoft.com/l/team/19%3a5521fbe6dd31494ba89052d4ad40788a%40thread.tacv2/conversations?groupId=7e85d3cd-dfda-4d16-8b67-cfb85d041708&tenantId=aee18df6-9fc6-4188-b9f4-b3f12e451c86 (w cyklu 2021L)
TREŚCI PROGRAMOWE
Zniewolone dzieciństwo – pojęcie, geneza, główne formy. Badania nad „kompleksem wojennym”: problemy i metodologia. „Dzieci Warszawy” (1939-1945) – losy wojenne, pomoc i ratownictwo w sytuacji zagrożenia. Polityczno-wychowawcza „obrabotka” – pseudopedagogika w wydaniu komunistycznym. Współczesne formy zniewolonego dzieciństwa – w Polsce i na świecie. Pedagogika pokoju – główne cele i formy w świetle Konwencji o prawach dziecka (1989).
|
W cyklu 2020L:
Wykład „Zniewolone dzieciństwo” jest wykładem autorskim. Wprowadza w problematykę zagrożeń, jakie dziecku i dzieciństwie niosą sytuacje skrajne spowodowane przez określone wydarzenia społeczne i polityczne (m.in. wojna, rozruchy społeczne, gwałtowna zmiana polityczna, procesy imigracji i emigracji). Zakres wykładu obejmuje następujące główne zagadnienia: a) historycznospołeczne źródła zagrożenia rozwoju i życia dzieci, b) socjalizacyjne, wychowawcze, edukacyjne oraz społeczne skutki zagrożeń, c) ratunek, pomoc, opieka, wychowanie jako formy ochrony młodego pokolenia przed zagrożeniami oraz jako formy kompensacji dziecięcych tragedii. Tematyka wykładu: powstanie i rozwój zjawiska „zniewolonego dzieciństwa”, „zniewolone dzieciństwo” w perspektywie teoretycznej i badawczej, wybrane obrazy „zniewolonego dzieciństwa” (np. „dzieci Warszawy”, Holocaust dzieci żydowskich, dzieci-więźniowie obozów koncentracyjnych lat 1939-1945, wychowanie totalitarne – „dzieci Stalina”, „dzieci Hitlera”, wychowanie do pokoju, pomoc humanitarna). Wiedza na temat „zniewolonego dzieciństwa” pełni trzy zasadnicze role: dokumentalną, poznawczo-teoretyczną oraz moralną. Jest źródłem uniwersalnej refleksji o człowieku i świecie. |
W cyklu 2021L:
Wykład „Zniewolone dzieciństwo” jest wykładem autorskim. Wprowadza w problematykę zagrożeń, jakie dziecku i dzieciństwie niosą sytuacje skrajne spowodowane przez określone wydarzenia społeczne i polityczne (m.in. wojna, rozruchy społeczne, gwałtowna zmiana polityczna, procesy imigracji i emigracji). Zakres wykładu obejmuje następujące główne zagadnienia: a) historycznospołeczne źródła zagrożenia rozwoju i życia dzieci, b) socjalizacyjne, wychowawcze, edukacyjne oraz społeczne skutki zagrożeń, c) ratunek, pomoc, opieka, wychowanie jako formy ochrony młodego pokolenia przed zagrożeniami oraz jako formy kompensacji dziecięcych tragedii. Tematyka wykładu: powstanie i rozwój zjawiska „zniewolonego dzieciństwa”, „zniewolone dzieciństwo” w perspektywie teoretycznej i badawczej, wybrane obrazy „zniewolonego dzieciństwa” (np. „dzieci Warszawy”, Holocaust dzieci żydowskich, dzieci-więźniowie obozów koncentracyjnych lat 1939-1945, wychowanie totalitarne – „dzieci Stalina”, „dzieci Hitlera”, wychowanie do pokoju, pomoc humanitarna). Wiedza na temat „zniewolonego dzieciństwa” pełni trzy zasadnicze role: dokumentalną, poznawczo-teoretyczną oraz moralną. Jest źródłem uniwersalnej refleksji o człowieku i świecie. |
Rodzaj przedmiotu
Koordynatorzy przedmiotu
W cyklu 2020L: | W cyklu 2021L: |
Efekty kształcenia
Wiedza
Zna i rozumie w pogłębionym stopniu wybrane fakty historyczne i zjawiska społeczno-polityczne, które prowadzą do sytuacji tzw. zniewolonego dzieciństwa. Dostrzega i rozumie związki, jakie zachodzą pomiędzy skrajną sytuacją zniewolonego dzieciństwa a rozwojem dziecka i jego funkcjonowaniem w życiu społecznym oraz potrzebą niesienia indywidualnej i zbiorowej pomocy dzieciom, których rozwój i życie jest zagrożone.
Zna i rozumie różne oblicza zniewolonego dzieciństwa, jego historyczno-społeczne źródła i konteksty, w tym zwłaszcza rolę działań zbrojnych (II wojna światowa) i politycznych systemów autorytarnych (niemiecki nazizm, sowiecki komunizm, realny socjalizm w Polsce), w destrukcji dzieciństwa i procesu wychowania.
Zna i rozumie podstawowe rodzaje skutków zniewolonego dzieciństwa, m.in. skutki indywidualne i grupowe, osobowościowe i społeczne. W sposób pogłębiony zna różnice zachodzące pomiędzy wychowaniem a propagandą, agitacją, zniewoleniem.
Umiejętności
Potrafi wykorzystać wiedzę teoretyczną do analizy złożonych problemów historycznych i współczesnych, pedagogicznych i społecznych występujących w relacji dziecko – sytuacja skrajna.
Potrafi prowadzić badania nad relacją dziecko – sytuacja skrajna, posługując się analizą dokumentów osobistych, m.in.: pamiętników, dzienników, wspomnień. Potrafi zaplanować i przeprowadzić wywiad biograficzny, skierowany na tematykę zniewolonego (wojennego) dzieciństwa najstarszych członków swojej rodziny lub/oraz innych osób z otoczenia.
Kompetencje społeczne
Jest gotów do krytycznej oceny odbieranych treści dotyczących praw dziecka i dzieciństwa w kontekście zniewolenia i sytuacji skrajnych.
Jest gotów zasięgać opinii ekspertów w przypadku trudności z samodzielnym rozwiązywaniem problemu.
Jest gotów do rozwijania swojej tożsamości zawodowej w perspektywie lokalnej i globalnej, pozostając otwartym zarówno na historię kraju, polskie tradycje i doświadczenia jak i globalne procesy i wyzwania.
Kryteria oceniania
- Przedmiotem oceny jest wiedza naukowa wyniesiona z wykładu, umiejętność wiązania tej wiedzy z szerszym tłem społecznym i historycznym oraz wiedzą o rozwoju psychofizycznym dzieci i młodzieży. Metoda: przygotowanie eseju, recenzji lub innej formy wypowiedzi (np. prezentacja, wywiad) na temat wybranych zagadnień z zakresu „zniewolonego dzieciństwa”. Kryteria oceny: znajomość podstawowych pojęć, umiejętność samodzielnej analizy, poszukująca i twórcza postawa autorska.
Literatura
- A. Bartuś (red.), Dzieci wojny, Oświęcim 2016
- A. Bartuś, P. Trojański (red.), Zdeptane dzieciństwo. II wojna światowa i jej wpływ na sytuację dzieci, Oświęcim 2017
- A. Kłys (red.), Dorośli odbierają wydarzenia inaczej. Wspomnienia młodocianych więźniów Stutthofu, Sztutowo 2020
- R.C. Lukas, dziecięcy płacz. Holocaust dzieci żydowskich i polskich w latach 1939-1945, Warszawa 2018
T. Matsumoto, W. Theiss, Dzieci syberyjskie. Pomoc Japonii dzieciom polskim w latach 1919 – 1922, Warszawa 2018
- J.B. Michlic, Piętno Zagłady. Wojenna i powojenna historia oraz pamięć żydowskich dzieci ocalałych w Polsce, Warszawa 2020
M. Pollack, Topografia pamięci, Wołowiec 2017
W. Theiss, Zniewolone dzieciństwo. Socjalizacja w skrajnych warunkach społeczno-politycznych, wyd. II, Warszawa 1999
W. Theiss, Sieroctwo wojenne polskich dzieci (1939-19450. Zarys problematyki, „Przegląd Pedagogiczny” 2012, nr 1
W. Theiss, Pomoc, opieka i ratownictwo dzieci w Polsce w latach wojny i okupacji (1939-1945). Szkic zagadnienia, „”Praca Socjalna” 2018, nr 1
Uwagi
|
W cyklu 2020L:
|
W cyklu 2021L:
|
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: