Zapobieganie zachowaniom problemowym okresu dzieciństwa i dorastania 200N-3C5ZZP
Pojęcie „zachowania problemowe” na tle charakterystyki okresu dzieciństwa, dorastania i wczesnej dorosłości; model czynników ryzyka i czynników ochronnych (Jessora); teorie Ajzena, Bandury, Prochaski i Kandel jako podstawy działań profilaktycznych; charakterystyka i psychologiczna analiza głównych form zachowań problemowych w okresie dzieciństwa i dorastania (niewłaściwe odżywianie się, brak aktywności fizycznej, wczesna inicjacja i aktywność seksualna; używanie substancji psychoaktywnych (palenie tytoniu, picie alkoholu, używanie narkotyków, dopalaczy, napojów energetyzujących); uzależnienia behawioralne (hazard, komputer, Internet); zachowania antyspołeczne (kłamstwo i nieposłuszeństwo, kradzieże i wandalizm, różne formy agresji interpersonalnej, cyberbullying); behawioralne, psychologiczne i fizjologiczne wskaźniki uzależnienia. Metodologia budowania programów prozdrowotnych.
Rodzaj przedmiotu
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
Wiedza:
Student zna i rozumie pojęcie „zachowania problemowe” na tle charakterystyki okresu dorastania i wczesnej dorosłości.
Rozumie pojęcia i rolę czynników ochronnych oraz czynników ryzyka, potrafi podać przykłady dotyczące różnych zachowań problemowych.
Zna założenia podstawowych modeli wyjaśniających podejmowanie przez młodzież zachowań problemowych i zmiany zachowań zdrowotnych oraz koncepcji dotyczących czynników ochronnych.
Ma pogłębioną wiedzę o rodzajach więzi społecznych i o rządzących nimi prawidłowościach istotnych z punktu widzenia podejmowania zachowań problemowych.
Zna teoretyczne podstawy działań profilaktycznych w zakresie właściwym dla psychologii.
Ma uporządkowaną wiedzę o patologiach i zaburzeniach związanych ze sferą zachowania człowieka oraz o ich biologicznych, społecznych i indywidualnych uwarunkowaniach.
Rozumie mechanizmy, które decydują o podejmowaniu przez młodzież zachowań problemowych, w tym wczesnej inicjacji i aktywności seksualnej, używania substancji psychoaktywnych, hazardu, zachowań antyspołecznych.
Zna behawioralne, psychologiczne i fizjologiczne wskaźniki uzależnienia.
Zna zasady promocji zdrowia i zdrowego trybu życia w aspekcie psychologicznym.
Umiejętności:
Student potrafi ułożyć program w zakresie profilaktyki pierwszo- lub drugorzędowej.
Kompetencje społeczne:
Odznacza się dojrzałością i zaangażowaniem w projektowaniu, planowaniu i realizowaniu działań w zakresie profilaktyki zachowań problemowych.
Kryteria oceniania
- Uczestnictwo w wykładach i ćwiczeniach;
- Przygotowanie się do zajęć, lektury;
- Przygotowanie się do egzaminu;
- Przygotowanie scenariusza zajęć.
Literatura
LITERATURA OBOWIAZKOWA Łuszczyńska A. (2004). Zmiana zachowań zdrowotnych. Dlaczego dobre chęci nie wystarczą? Gdańsk: GWP.
McWhriter J., i in. (2001). Zagrożona młodzież. Warszawa, PARPA.
Pilecka W. (2011). Psychologia zdrowia dzieci i młodzieży. Kraków: Wyd. UJ.
Szymańska J. (2012). Programy profilaktyczne. Podstawy profesjonalnej psychoprofilaktyki. Warszawa, ORE.
Woronowicz B. (2009). Uzależnienia. Warszawa, Parpamedia.
Woynarowska B. (red) (2007). Edukacja zdrowotna. Warszawa, PWN.
Zaleśkiewicz T. (2005). Przyjemność czy konieczność. Psychologia spostrzegania i podejmowania ryzyka. Gdańsk. GWP. (Część I i II)
LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA Borkowska A., Szymańska J., Witkowska M. (2012). Przeciwdziałanie agresji w szkole. Warszawa, ORE.
Brzezińska A., Hornowska E. (red.) (2004). Dzieci i młodzież wobec agresji przemocy. Warszawa, Scholar.
Gaś Z.B. (2006). Profilaktyka w szkole, Warszawa, WSiP.
Goszczyńska M, Studenski R. (red.) (2006). Psychologia zachowań ryzykownych. Warszawa, Żak.
Jarczyńska J. (2009). Picie alkoholu przez młodzież w okresie dorastania a wybrane czynniki w środowisku rodzinnym. Warszawa, Parpamedia.
Jędrzejko M. (red.) (2009). Współczesne teorie uzależnień od substancji psychoaktywnych. Pułtusk-Warszawa, Akad. Hum. im. A. Gieysztora.
Maisto S.A., Galizio M., Connors J.D. (2000). Uzależnienie: zażywanie i nadużywanie. Warszawa, Karan.
Ostaszewski K. (2003). Skuteczność profilaktyki używania substancji psychoaktywnych. Warszawa, Scholar.
Pospiszyl I. (2009). Patologie społeczne. Warszawa, PWN.
Pyżalski J. (2012). Agresja elektroniczna i cyberbullying jako nowe ryzykowne zachowania młodzieży. Kraków, Impuls.
Urban B. (2005). Zachowania dewiacyjne młodzieży w interakcjach rówieśniczych. Kraków, UJ.
Wolańczyk T., Komender J. (2005). Zaburzenia emocjonalne i behawioralne u dzieci. Warszawa, PZWL.
Zadworna-Cieślak M., Ogińska-Bulik N. (2011). Zachowania zdrowotne młodzieży – uwarunkowania podmiotowe i rodzinne. Warszawa, Diffin.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: