Metodyka pracy opiekuńczo-wychowawczej 10-1S-MPW

WYKŁADY, ZAKRES TEMATYCZNY

- Podstawowe pojęcia, założenia i terminologia pracy opiekuńczo-wychowawczej
- Teoretyczne i prawne podstawy działalności opiekuńczo-wychowawczej
- Zagadnienie opieki i wychowania w rodzinie; rodzinne i zakładowe formy opieki zastępczej nad dzieckiem
- Metodyka pracy opiekuńczo-wychowawczej w szkole
- Praca w placówkach opiekuńczo-wychowawczych
- Wychowankowie
- Wychowawcy i ich warsztat pracy

1. Podstawowe pojęcia, założenia i terminologia pracy opiekuńczo-wychowawczej oraz geneza działalności opiekuńczej w Polsce

2. Zagadnienie opieki i wychowania w rodzinie, w rodzinnych i zakładowych formach opieki

3. Warsztat pracy opiekuńczo-wychowawczej (konspekt, scenariusz jako elementy pracy z grupą, kontrakty, negocjacje)

4. Planowanie pracy opiekuńczo-wychowawczej (plany wychowawcze szkoły, świetlicy szkolnej, związki z gminnymi strategiami rozwiązywania problemów społecznych)

5. Formy i metody pracy opiekuńczo-wychowawczej

6. Samorządność wychowanków

7. Relacje interpersonalne w pracy opiekuńczo-wychowawczej

8. Pedagog szkolny – kształcenie, doskonalenie – refleksyjna praktyka

9. Innowacyjność w pracy świetlicy szkolnej – projekty socjalne, indywidualne plany i programy

10. Kompetencje opiekuna-wychowawcy. W poszukiwaniu dobrego pedagoga, opiekuna, wychowawcy

11. Prezentacje placówek i instytucji opiekuńczo-wychowawczych

12. Przeprowadzenie przez studentów pokazowych zajęć wychowawczych

PEŁEN OPIS

Ćwiczenia – 30 godz.

Każda jednostka ćwiczeniowa będzie podzielona na trzy części. Studenci przeprowadzają autorskie zajęcia grupowe, dokonują prezentacji wybranych placówek opiekuńczo-socjalnych. Wspólnie omawiane są teoretyczne treści związane z pracą opiekuńczo-wychowawczą i socjalną.

Rodzaje placówek, które można prezentować na zajęciach – przykłady

- placówki wsparcia dziennego: świetlice, ogniska wychowawcze

- placówki interwencyjne: pogotowie opiekuńcze, policyjna izba dziecka

- placówki socjalizacyjne: domy dziecka

- placówki rodzinne: rodzinne domy dziecka, wioski dziecięce

- bursy szkolne

- placówki wielofunkcyjne

- „kluby malucha”

Tematy warsztatów przeprowadzanych przez grupy studentów wraz z literaturą z której mogą korzystać studenci przygotowujący zajęcia

- Myślenie twórcze

Adair J., Sztuka twórczego myślenia. Źródła innowacji i świetnych pomysłów

Nęcka E., Trening twórczości

- Mediacje, negocjacje

Moore Ch. W., Mediacje. Praktyczne strategie rozwiązywania konfliktów

- Sztuka porozumiewania się, komunikacja interpersonalna

Mckay M., Davis M., Fanning P., Sztuka skutecznego porozumiewania się

- Pojecie kryzysu. Mechanizmy radzeniu sobie z kryzysem

Adamczak M. , Krytyczne zdarzenia życiowe i radzenie sobie z nimi- wybrane zagadnienia, [w:] Elementy psychologii klinicznej, Waligóra B., (red.)

Badura - Madej W., Wybrane zagadnienia interwencji kryzysowej

- Stereotypy

Hewstone M., Macrae N., Stangor Ch., Stereotypy i uprzedzenia,

- Potrzeby ludzi i ich rozpoznawanie

Strelau J., Psychologia. Podręcznik akademicki Tom 2 Psychologia ogólna, s. 641-643

Webber R., Zasady zarządzania organizacjami, s. 38-57

Zimbardo P., Psychologia i życie, s. 676

- Prawa człowieka

http://www.unic.un.org.pl/prawa_czlowieka/ 15 grudnia 2010

- Samoocena

Kulas, H. (1986). Samoocena młodzieży

Dymkowski M., Samowiedza a psychologiczne konsekwencje ocen

Dymkowski M., Poznawanie siebie : umotywowane sprawdziany samowiedzy

- Zjawisko wypalania zawodowego. Objawy. Sposoby przeciwdziałania

Litzke S. M., Schuh H., Stres, mobbing i wypalenie zawodowe

Sęk H, Wypalenie zawodowe: przyczyny i zapobieganie

- Poczucie własnej wartości

Wegscheider-Cruse S., Poczucie własnej wartości. Jak pokochać siebie

Plan pracy na ćwiczeniach

Ćwiczenie 1

Zajęcia organizacyjne:

Zapoznanie z programem i literaturą.

Podział na podgrupy, które będą prowadzić zajęcia warsztatowe oraz dokonywać prezentacji placówek opiekuńczych.

Ćwiczenie 2

- warsztat

- prezentacja placówki

Część teoretyczna:

Omówienie podstawowych pojęć metodyki pracy opiekuńczo-socjalnej.

Opieka, pomoc, profilaktyka, kompensacja, reedukacja, rehabilitacja, rewalidacja, metodyka, resocjalizacja, potrzeba, sieroctwo, adopcja, diagnoza, ratownictwo, socjalizacja, empatia

1. Dąbrowski Z., Terminologia pedagogiki opiekuńczej, (w:) (red.) Jundził, Pawłowska, Pedagogika opiekuńcza przeszłość – teraźniejszość - przyszłość

2. Okoń W., Nowy Słownik Pedagogiczny, Warszawa 1997

3. Pomykało W. (rd.) Encyklopedia Pedagogiczna, Warszawa 1993

Ćwiczenie 3

- warsztat

- prezentacja placówki

Część teoretyczna:

kontynuacja ćwiczenia 1

Ćwiczenie 4

- warsztat

- prezentacja placówki

- część teoretyczna:

Geneza opieki nad dzieckiem w Polce

1. Winiarski Mikołaj, Geneza i rozwój pedagogiki opiekuńczej (w:) (red.) Jundził, Pawłowska, Pedagogika opiekuńcza przeszłość – teraźniejszość - przyszłość

2. Małgorzata Biedroń, Etapy formowania się działalności opiekuńczej na przestrzeni dziejów (w:) (red.) Biedroń M., Prokosz M., Teoretyczne i praktyczne aspekty współczesnej pedagogiki opiekuńczej

Ćwiczenie 5

- warsztat

- prezentacja placówki

- część teoretyczna:

Opieka i wychowanie w rodzinie

1. Biedroń M., Realizacja funkcji opiekuńczej w normalnych rodzinach wielkomiejskich – ujęcie modelowe (w:) (red.) Biedroń M., Prokosz M., Teoretyczne i praktyczne aspekty współczesnej pedagogiki opiekuńczej

2. Gajewska Grażyna, Pedagogika opiekuńcza Elementy Metodyki, tekst: Opieka i wychowanie w rodzinie s.82 - 100

Ćwiczenie 6

- warsztat

- prezentacja placówki

- część teoretyczna:

Rodzinne i zakładowe formy opieki zastępczej nad dzieckiem

Gajewska Grażyna, Pedagogika opiekuńcza Elementy Metodyki, tekst: rozdziały 22, 23, 24, 25, 26 s.116 - 185

Ćwiczenie 7

- warsztat

- prezentacja placówki

- część teoretyczna:

Praca opiekuńcza w szkole

Materne J. Opiekuńcze funkcje szkoły: wprowadzenie do metodyki pracy opiekuńczej

Rozdz.5 Opiekuńcze funkcje szkoły s. 65-78, rozdz.6 Zasady pracy opiekuńczej szkoły s. 125-136

Ćwiczenie 8

- warsztat

- prezentacja placówki

- część teoretyczna:

Planowanie pracy opiekuńczo - socjalnej

Sowisło M., Dla dobra dziecka. O warsztacie pracy nauczyciela – wychowawcy, rozdział: Planowanie pracy opiekuńczo – wychowawczej s.15-41

Ćwiczenie 9

- warsztat

- prezentacja placówki

- część teoretyczna:

Kontynuacja ćwiczenia 8

Ćwiczenie 10

- warsztat

- prezentacja placówki

- część teoretyczna:

Praca opiekuńczo – socjalna w świetlicy szkolnej

1. Jarosz J. Profilaktyczno – terapeutyczna opieka nad młodzieżą w świetlicy szkolnej, Nowa Szkoła, nr 3, 1998

2. Muraszko B., Azyl w świetlicy, Edukacja i Dialog nr 6, 1995

3. Wilkowska J., Świetlica czy przechowalnia? Wychowawca, nr 12, 1998

Ćwiczenie 11

- warsztat

- prezentacja placówki

- część teoretyczna:

Pedagog szkolny

Sałasiński M., Badziukiweicz B., Vademecum pedagoga szkolnego, Warszawa 2003

Ćwiczenie 12

- warsztat

- prezentacja placówki

- część teoretyczna:

Metody pracy opiekuńczo - socjalnej

1. Kantowicz E., Elementy teorii i praktyki pracy socjalnej, Olsztyn 2001 rozdz. 4 Metodyka działania w obszarze pracy socjalnej, s.88-132

2. Węglarz A., Metody aktywizujące uczniów, www dokument poprany 13 grudnia 2010 (dostępny u prowadzącej zajęcia) http://www.awans.net/strony/dydaktyka/weglarz/weglarz2.html

Ćwiczenie 13

- warsztat

- prezentacja placówki

Ćwiczenie 14

Podsumowanie zajęć

- Górnicka B. (2016), Metodyka pracy opiekuńczo-wychowawczej – wybrane zagadnienia, Podręcznik akademicki;
- Jaskółka-Turek I. (2019), Narzędziownik wychowawcy klasy, CEO
- Krasiejko I.,(red.) (2016), Asystentura Rodziny, Rekomendacje metodyczne i organizacyjne, Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej;
- Kwaśniewska-Sadkowska A. (red) (2015), RODZINNA PIECZA ZASTĘPCZA – PORADNIK PRAKTYCZNY, Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej;
- Pilch T.(red.), Encyklopedii pedagogicznej XXI w (wybrane hasła);
- Pomykało W. (red.) Encyklopedia Pedagogiczna (wybrane hasła);
- Wójcicka M., Szczuka J. (2019), Opiekun szyty na miarę, Poradnik opiekunów osób z chorobami otępiennymi, Fundacja na rzecz standardów opieki Wyspy Pamięci;
- Wróblewska T. (1998) Problemy opieki nad dzieckiem: rys historyczny, Mazowieckie Studia Humanistyczne 4/1
- Zieja Z. Poradnik Metodyczny dla Wychowawców (2003)

- Publikacja wieloautorska, Szkoła bez przemocy Byś i wspierać… Poradnik (nie)przeciętnego wychowawcy, www.szkolabezprzemocy.pl

Literatura podstawowa

1. Pilch T.(red.) (2008), Encyklopedia Pedagogiczna XXI, Wydawnictwo Akademickie „Żak”, Warszawa – wybrane pojęcia

2. Okoń W., (2007), Nowy Słownik Pedagogiczny, Wydawnictwo Akademickie „Żak”, Warszawa – wybrane pojęcia

3. Pomykało W. (red.) (1993), Encyklopedia Pedagogiczna, Fundacja INNOWACJA, Warszawa – wybrane pojęcia

4. Winiarski M., (2008), Geneza i rozwój pedagogiki opiekuńczej (w:) Jundził E., Pawłowska R. (red.), Pedagogika opiekuńcza przeszłość – teraźniejszość – przyszłość, Harmonia, Gdańsk

5. Małgorzata B., (2001), Etapy formowania się działalności opiekuńczej na przestrzeni dziejów (w:) Biedroń M., Prokosz M., (red.), Teoretyczne i praktyczne aspekty współczesnej pedagogiki opiekuńczej, Wyd. Adam Marszałek, Toruń

6. Biedroń M.,(2001), Realizacja funkcji opiekuńczej w normalnych rodzinach wielkomiejskich – ujęcie modelowe (w:) Biedroń M., Prokosz M., (red.), Teoretyczne i praktyczne aspekty współczesnej pedagogiki opiekuńczej, Wyd. Adam Marszałek, Toruń

7. Gajewska G.,(2009), Pedagogika opiekuńcza Elementy Metodyki, Gaja, Zielona Góra

8. Materne J., (1988), Opiekuńcze funkcje szkoły: wprowadzenie do metodyki pracy opiekuńczej, PWN, Warszawa, Rozdz.5 Opiekuńcze funkcje szkoły s. 65-78, rozdz.6 Zasady pracy opiekuńczej szkoły s. 125-136

9. Sowisło M., (2008), Dla dobra dziecka. O warsztacie pracy nauczyciela – wychowawcy, Impuls, Kraków, rozdział: Planowanie pracy opiekuńczo – wychowawczej s.15-41

literatura uzupełniająca:

10. Muraszko B., Azyl w świetlicy, Edukacja i Dialog nr 6, 1995

11. Wilkowska J., Świetlica czy przechowalnia? Wychowawca, nr 12, 1998

12. Sałasiński M., Badziukiweicz B., (2003), Vademecum pedagoga szkolnego, WSiP, Warszawa

13. Kantowicz E.,(2001), Elementy teorii i praktyki pracy socjalnej, Wyd UW-M, Olsztyn, rozdz. 4 Metodyka działania w obszarze pracy socjalnej, s.88-132

14. Węglarz A., Metody aktywizujące uczniów, www dokument , (dostępny u prowadzącej zajęcia) http://www.awans.net/strony/dydaktyka/weglarz/weglarz2.html

15. Całusińska M., Malinowski W., Trening umiejętności wychowawczych, GWP, Sopot 2012

link do grupy Metodyka pracy opiekuńczo-wychowawczej wykłady

https://teams.microsoft.com/l/team/19%3ab04a45448eae4a3990710f5bd9bef608%40thread.tacv2/conversations?groupId=4c3bced5-cf0c-467e-b712-9366729553a3&tenantId=aee18df6-9fc6-4188-b9f4-b3f12e451c86

FORMY REALIZACJI ZAJĘĆ NA ODLEGŁOŚĆ:
- prowadzenie wykładów i ćwiczeń w czasie rzeczywistym z wykorzystywaniem platformy Microsoft Teams
- zamieszczanie materiałów omawianych na zajęciach na platformie Microsoft Teams
- komunikacja poprzez e-mail oraz MS Teams

https://teams.microsoft.com/l/team/19%3a532fd4c5cdb74e5f930c4d9e56be0c29%40thread.tacv2/conversations?groupId=aef0db80-6fe5-4a98-884d-eaefe7b313af&tenantId=aee18df6-9fc6-4188-b9f4-b3f12e451c86