Edukacja międzykulturowa w szkole 10-1S-EMS

Opis treści programowych:
Wykład
1. Wprowadzenie do zajęć. Podstawowe ustalenia terminologiczne.

2. Koncepcja społeczeństwa wielokulturowego. Zmiany kulturowe we współczesnym świecie. Zderzenia cywilizacji jako źródło konfliktów kulturowych? Konflikt jako element pracy międzykulturowej.

3. My - Oni - postawy wobec Innego i inności w relacjach społecznych i ich uwarunkowania. Rola kontaktu kulturowego w kształtowaniu postaw - perspektywa pedagogiczno-psychologiczna. Inność/różnorodność w sytuacjach kryzysu.

4. Od edukacji cudzoziemców do edukacji między- i edukacji na rzecz różnorodności - rozwój edukacji międzykulturowej. Współczesne koncepcje edukacyjne.

5. Polityka edukacyjna w kontekście zróżnicowania kulturowego społeczeństw - założenia i ich realizacja.

6. Między marginalizacją a integracją - problem akulturacji w perspektywie pracy edukacyjnej.

7. Przygotowanie środowiska szkolnego w Polsce do realizacji założeń edukacji międzykulturowej - w świetle badań.

8. Możliwe kierunki rozwoju edukacji międzykulturowej. Zaangażowanie edukacji międzykulturowej na rzecz zrównoważonego rozwoju. (1 godzina)

Ćwiczenia
1. Wprowadzenie do zajęć. Omówienie ram programowych i organizacyjnych.

I MODUŁ Wiedza o sobie
2. Tożsamość człowieka - istota. Wielowymiarowość tożsamości. Tożsamość kulturowa w środowisku wielokulturowym. Tożsamość kulturowa ucznia i nauczyciela w perspektywie edukacji międzykulturowej.
3. Budowanie tożsamości kulturowej. Rola transmisji kulturowej w konstruowaniu tożsamości. Wykorzystanie analizy dokumentów źródłowych i kartografii do budowania tożsamości.

II MODUŁ Wiedza o różnorodności
4. Zróżnicowanie kulturowe w Polsce i na świecie - aktualna sytuacja.
5. Zróżnicowanie kulturowe polskiej szkoły.
6. Różnice kulturowe - rodzaje i znaczenie w pracy edukacyjnej.

III MODUŁ Praca w środowisku szkolnym wielo- i monokulturowym
7. Uczniowie o różnym pochodzeniu kulturowym w środowisku szkolnym - wchodzenie w środowisku i możliwe trudności.
8. Diagnozowanie uczniów o różnym pochodzeniu kulturowym i budowanie systemów wsparcia.
9. Warsztat pracy nauczyciela w zakresie edukacji międzykulturowej w szkołach jednolitych i zróżnicowanych kulturowo - założenia, programy i treści kształcenia, metody i narzędzia pracy.
10. Podstawy komunikacji międzykulturowej w środowisku szkolnym. Uczeń dwujęzyczny i wielojęzyczny. Nauka języka polskiego jako drugiego i związane z tym wyzwania.
11. Ocenianie uczniów w środowisku międzykulturowym. Rozwiązywanie podstawowych problemów edukacyjnych i współpraca w tym zakresie. Wsparcie ucznia w warunkach kryzysowych.

IV MODUŁ Działania antydyskryminacyjne
12. Dlaczego dyskryminujemy i jesteśmy dyskryminowani? - istota dyskryminacji, przejawy i przyczyny. Przeciwdziałanie i reagowanie na dyskryminację.
13. Działania antydyskryminacyjne jako podstawa pracy w środowisku wielo- i monokulturowym. (w tym działania przeciw mowie nienawiści)

V MODUŁ Dobre praktyki w zakresie edukacji międzykulturowej
14. Przykłady inicjatyw edukacyjnych europejskich i polskich podejmowanych w ramach edukacji międzykulturowych i różnorodnościowej.
15. Programy i inicjatywy szkolne na rzecz wielokulturowości i różnorodności.

Opis treści programowych:
Wykład
1. Wprowadzenie do zajęć. Podstawowe ustalenia terminologiczne.

2. Koncepcja społeczeństwa wielokulturowego. Zmiany kulturowe we współczesnym świecie. Zderzenia cywilizacji jako źródło konfliktów kulturowych? Konflikt jako element pracy międzykulturowej.

3. My - Oni - postawy wobec Innego i inności w relacjach społecznych i ich uwarunkowania. Rola kontaktu kulturowego w kształtowaniu postaw - perspektywa pedagogiczno-psychologiczna. Postrzeganie inności/różnorodność w sytuacjach kryzysu.

4. Od edukacji cudzoziemców do edukacji między- i edukacji na rzecz różnorodności - rozwój edukacji międzykulturowej. Współczesne koncepcje edukacyjne.

5. Polityka edukacyjna w kontekście zróżnicowania kulturowego społeczeństw - założenia i ich realizacja.

6. Między marginalizacją a integracją - problem akulturacji w perspektywie pracy edukacyjnej.

7. Przygotowanie środowiska szkolnego w Polsce do realizacji założeń edukacji międzykulturowej - w świetle badań.

8. Możliwe kierunki rozwoju edukacji międzykulturowej. Zaangażowanie edukacji międzykulturowej na rzecz zrównoważonego rozwoju. (1 godzina)

Ćwiczenia
1. Wprowadzenie do zajęć. Omówienie ram programowych i organizacyjnych.

I MODUŁ Wiedza o sobie
2. Tożsamość człowieka - istota. Wielowymiarowość tożsamości. Tożsamość kulturowa w wielokulturowym świecie. Tożsamość kulturowa ucznia i nauczyciela w perspektywie edukacji międzykulturowej.
3. Budowanie tożsamości kulturowej. Rola transmisji kulturowej w konstruowaniu tożsamości. Wykorzystanie analizy dokumentów źródłowych i kartografii do budowania tożsamości.

II MODUŁ Wiedza o różnorodności
4. Różnice kulturowe - rodzaje i znaczenie w pracy edukacyjnej.
5. Zróżnicowanie kulturowe w Polsce i na świecie - aktualna sytuacja.
6. Zróżnicowanie kulturowe polskiej szkoły.

III MODUŁ Praca w środowisku szkolnym wielo- i monokulturowym
7. Uczniowie o różnym pochodzeniu kulturowym w środowisku szkolnym - adaptacja środowiskowa i możliwe trudności.
8. Diagnozowanie uczniów o różnym pochodzeniu kulturowym. Problem doboru narzędzi diagnostycznych.
9. Warsztat pracy nauczyciela w zakresie edukacji międzykulturowej w szkołach jednolitych i zróżnicowanych kulturowo - założenia, programy i treści kształcenia, metody i narzędzia pracy.
10. Podstawy komunikacji międzykulturowej w środowisku szkolnym. Uczeń dwujęzyczny i wielojęzyczny. Nauka języka polskiego jako drugiego i związane z tym wyzwania. Komunikacja ze środowiskiem rodzinnym ucznia.
11. Ocenianie uczniów w środowisku międzykulturowym. Rozwiązywanie podstawowych problemów edukacyjnych i współpraca w tym zakresie. Wsparcie ucznia w warunkach kryzysowych.

IV MODUŁ Działania antydyskryminacyjne
12. Dlaczego dyskryminujemy i jesteśmy dyskryminowani? - istota dyskryminacji, przejawy i przyczyny. Przeciwdziałanie i reagowanie na dyskryminację.
13. Działania antydyskryminacyjne jako podstawa pracy w środowisku wielo- i monokulturowym. (w tym działania przeciw mowie nienawiści)

V MODUŁ Dobre praktyki w zakresie edukacji międzykulturowej
14. Przykłady inicjatyw edukacyjnych europejskich i polskich podejmowanych w ramach edukacji międzykulturowych i różnorodnościowej.
15. Programy i inicjatywy szkolne na rzecz wielokulturowości i różnorodności.

Obowiązkowa:
1. Bernacka-Langier A., Dąbrowa E., Pawlic-Rafałowska E., Wasilewska-Łaszczuk J., Zasuńska M., Praca z uczniem cudzoziemskim dla dyrektorów, nauczycieli, pedagogów i psychologów. Przewodnik dobrych praktyk,
BE m.st. Warszawy, Warszawa 2011 [w:] file:///C:/Users/Ewa/Downloads/praktyki-wersja-druk-pop%20(3).pdf
2. Białek K., Międzykulturowość w szkole. Poradnik dla nauczycieli i specjalistów, Ośrodek Rozwoju Edukacji, Warszawa 2015, s. 7-38, 46-55.
3. Burszta W., Świat jako więzienie kultury. Pomyślenia, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 2008, s. 43-109.
4. Dąbrowa E., Kim jest dziś inny w Polsce?, R. Kusek, J. Sanetra-Szeliga (red.) Spoglądając na stereotyp, Międzynarodowe Centrum Kultury,Kraków 2014, s. 12-31.
5. Dąbrowa E., Pedagogiczna recepcja hipotezy kontaktu a integracja dzieci pochodzenia migranckiego, J. Nikitorowicz, J. Muszyńska, B. Boćwińska-Kiluk (red.), Od wielokulturowości miejsca do międzykulturowości relacji społecznych. Współczesne strategie kreowania przestrzeni życia jednostki, Wydawnictwo Akademickie Żak, Warszawa 2014.
6. Dąbrowa E., Nowak M., Pawlic-Rafałowska E. (et.), Kompetencje międzykulturowe nauczycieli w wielokulturowych miastach. Przewodnik dobrych praktyk dla nauczycieli, Biuro Edukacji Urzędu m.st. Warszawy, Warszawa 2018, s. 31-37, 53-56, 94-127, [w:] http://edukacja.warszawa.pl/sites/edukacja/files/programy-unijne/13052/attachments/kompetencje_miedzykulturowe_nauczycieli_w_wielokluturowych_miastach_warszawa-berlin.pdf.
7. Jodłowiec M., Niżegorodcew A. (red.), Dydaktyka języków obcych na początku XXI wieki, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2007, s. 27-56.
8. Lewowicki T., Edukacja wobec odwiecznych i współczesnych problemów świata – konteksty i wyzwania edukacji międzykulturowej, [w:] Edukacja międzykulturowa, Wydawnictwo Adam Marszałek, Łysomice 2013, nr 2, s. 19-37.
9. Nikitorowicz J., Edukacja regionalna i międzykulturowa, Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne, Warszawa 2009, s. 17-92, 103-139, 334-441.
10. Nikitorowicz J., Kreowanie tożsamości dziecka, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk 2005, s. 31-59.

Uzupełniająca:
1. Barzykowski K., Grzymała-Moszczyńska H., Dzida D., Grzymała-Moszczyńska J., Kosno M., Wybrane zagadnienia diagnozy psychologicznej dzieci i młodzieży w kontekście wielokulturowości
oraz wielojęzyczności, Ośrodek Rozwoju Edukacji, Warszawa 2013.
2. Boski P., Kulturowe ramy zachowań społecznych. Podręcznik psychologii międzykulturowej, PWN, Warszawa 2009 (rozdział poświęcony akulturacji).
3. Dąbrowa E., Markowska-Manista U., Między kulturami. Edukacja w wielokulturowej rzeczywistości, APS, Warszawa 2009.
4. Dąbrowa E., Markowska-Manista U., Analiza doświadczeń krajów europejskich w dziedzinie edukacji dzieci i młodzieży cudzoziemskiej, Miasto Stołeczne Warszawa, Warszawa 2010 (całość).
5. Gębal P., Podstawy dydaktyki języka polskiego jako drugiego. Podejście integracyjno-inkluzyjne, Wydawnictwo Universitas, Wydawnictwo: Księgarnia Akademicka, Kraków 2018.
6. Grzybowski P., Edukacja międzykulturowa – przewodnik, IMPULS, Kraków 2008.
7. Kapuściński R., Ten Inny, Wyd. Znak, Kraków 2006.
8. Kłosowska A., Kultury narodowe u korzeni, Warszawa 2005.
9. Klimowicz A. (red.), Edukacja międzykulturowa. Poradnik dla nauczyciela, Wyd. CODN, Warszawa 2004.
10. Inny w polskiej szkole. Poradnik dla nauczycieli pracujących z uczniami cudzoziemskimi, Miasto Stołeczne Warszawa, Warszawa 2010.
11. Muszyńska J., Danielewicz W., Bajkowski T. (red.), Kompetencje międzykulturowe jako kapitał społeczności wielokulturowych, Wydawnictwo Akademickie "Żak", Warszawa 2013.
12. Pilch T. (red.), O potrzebie dialogu kultur i ludzi, Warszawa 2000.
13. Problemy integracji imigrantów. Koncepcje, badania, polityki, Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2008, s. 29-50, 123-156.
14. Rogalska-Marasińska A., Edukacja międzykulturowa na rzecz zrównoważonego rozwoju, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2017.
15. Szeląg A. (red.), Wielokulturowość - międzykulturowość obszarami edukacyjnych odniesień, Kraków 2006.
16. Weigl B., Malaszkiewicz B. (red.), Inni to także my, Gdańsk 1998.

Obowiązkowa:
1. Bernacka-Langier A., Dąbrowa E., Pawlic-Rafałowska E., Wasilewska-Łaszczuk J., Zasuńska M., Praca z uczniem cudzoziemskim dla dyrektorów, nauczycieli, pedagogów i psychologów. Przewodnik dobrych praktyk,
BE m.st. Warszawy, Warszawa 2011 [w:] file:///C:/Users/Ewa/Downloads/praktyki-wersja-druk-pop%20(3).pdf
2. Białek K., Międzykulturowość w szkole. Poradnik dla nauczycieli i specjalistów, Ośrodek Rozwoju Edukacji, Warszawa 2015, s. 7-38, 46-55.
3. Burszta W., Świat jako więzienie kultury. Pomyślenia, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 2008, s. 43-109.
4. Dąbrowa E., Kim jest dziś inny w Polsce?, R. Kusek, J. Sanetra-Szeliga (red.) Spoglądając na stereotyp, Międzynarodowe Centrum Kultury,Kraków 2014, s. 12-31.
5. Dąbrowa E., Pedagogiczna recepcja hipotezy kontaktu a integracja dzieci pochodzenia migranckiego, J. Nikitorowicz, J. Muszyńska, B. Boćwińska-Kiluk (red.), Od wielokulturowości miejsca do międzykulturowości relacji społecznych. Współczesne strategie kreowania przestrzeni życia jednostki, Wydawnictwo Akademickie Żak, Warszawa 2014.
6. Dąbrowa E., Nowak M., Pawlic-Rafałowska E. (et.), Kompetencje międzykulturowe nauczycieli w wielokulturowych miastach. Przewodnik dobrych praktyk dla nauczycieli, Biuro Edukacji Urzędu m.st. Warszawy, Warszawa 2018, s. 31-37, 53-56, 94-127, [w:] http://edukacja.warszawa.pl/sites/edukacja/files/programy-unijne/13052/attachments/kompetencje_miedzykulturowe_nauczycieli_w_wielokluturowych_miastach_warszawa-berlin.pdf.
7. Jodłowiec M., Niżegorodcew A. (red.), Dydaktyka języków obcych na początku XXI wieki, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2007, s. 27-56.
8. Lewowicki T., Edukacja wobec odwiecznych i współczesnych problemów świata – konteksty i wyzwania edukacji międzykulturowej, [w:] Edukacja międzykulturowa, Wydawnictwo Adam Marszałek, Łysomice 2013, nr 2, s. 19-37.
9. Nikitorowicz J., Edukacja regionalna i międzykulturowa, Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne, Warszawa 2009, s. 17-92, 103-139, 334-441.
10. Nikitorowicz J., Kreowanie tożsamości dziecka, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk 2005, s. 31-59.

Uzupełniająca:
1. Barzykowski K., Grzymała-Moszczyńska H., Dzida D., Grzymała-Moszczyńska J., Kosno M., Wybrane zagadnienia diagnozy psychologicznej dzieci i młodzieży w kontekście wielokulturowości
oraz wielojęzyczności, Ośrodek Rozwoju Edukacji, Warszawa 2013.
2. Boski P., Kulturowe ramy zachowań społecznych. Podręcznik psychologii międzykulturowej, PWN, Warszawa 2009 (rozdział poświęcony akulturacji).
3. Dąbrowa E., Markowska-Manista U., Między kulturami. Edukacja w wielokulturowej rzeczywistości, APS, Warszawa 2009.
4. Dąbrowa E., Markowska-Manista U., Analiza doświadczeń krajów europejskich w dziedzinie edukacji dzieci i młodzieży cudzoziemskiej, Miasto Stołeczne Warszawa, Warszawa 2010 (całość).
5. Gębal P., Podstawy dydaktyki języka polskiego jako drugiego. Podejście integracyjno-inkluzyjne, Wydawnictwo Universitas, Wydawnictwo: Księgarnia Akademicka, Kraków 2018.
6. Grzybowski P., Edukacja międzykulturowa – przewodnik, IMPULS, Kraków 2008.
7. Kapuściński R., Ten Inny, Wyd. Znak, Kraków 2006.
8. Kłosowska A., Kultury narodowe u korzeni, Warszawa 2005.
9. Klimowicz A. (red.), Edukacja międzykulturowa. Poradnik dla nauczyciela, Wyd. CODN, Warszawa 2004.
10. Inny w polskiej szkole. Poradnik dla nauczycieli pracujących z uczniami cudzoziemskimi, Miasto Stołeczne Warszawa, Warszawa 2010.
11. Muszyńska J., Danielewicz W., Bajkowski T. (red.), Kompetencje międzykulturowe jako kapitał społeczności wielokulturowych, Wydawnictwo Akademickie "Żak", Warszawa 2013.
12. Pilch T. (red.), O potrzebie dialogu kultur i ludzi, Warszawa 2000.
13. Problemy integracji imigrantów. Koncepcje, badania, polityki, Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2008, s. 29-50, 123-156.
14. Rogalska-Marasińska A., Edukacja międzykulturowa na rzecz zrównoważonego rozwoju, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2017.
15. Szeląg A. (red.), Wielokulturowość - międzykulturowość obszarami edukacyjnych odniesień, Kraków 2006.
16. Weigl B., Malaszkiewicz B. (red.), Inni to także my, Gdańsk 1998.

Opis metod kształcenia:
wykład problemowy połączony z prezentacją multimedialną i materiałem filmowym
ćwiczenia - dyskusja, gry dydaktyczne, praca z tekstem, metoda problemowa, burza pytań, analiza przypadków, drama

W okresie pracy zdalnej:
wszelkie materiały do wykładu: prezentacje, teksty, zadania; są dostępne dla studentek i studentów za pośrednictwem platformy Teams - oddzielnie dla wykładu i ćwiczeń:

Wykład odbywa się w czasie rzeczywistym z wykorzystaniem Teams:
https://teams.microsoft.com/l/team/19%3ade5d5420ac1f45cd80c5c30a08fc96cc%40thread.tacv2/conversations?groupId=c9f791a2-8e34-412d-a711-199a2749f0ba&tenantId=aee18df6-9fc6-4188-b9f4-b3f12e451c86
Kod zespołu: fss30fn

Ćwiczenia odbywają się w czasie rzeczywistym z wykorzystaniem Teams:
https://teams.microsoft.com/l/team/19%3ae9f2c36e251444daacd25da69b4fa503%40thread.tacv2/conversations?groupId=ac52e64b-4790-4037-8c90-645f35fb18b0&tenantId=aee18df6-9fc6-4188-b9f4-b3f12e451c86
Kod zespołu: wf0s3h4

Nakład pracy studenta szacowany w godzinach potrzebnych do zrealizowania danej aktywności, tj.:
- liczba godzin kontaktowych - 45
- liczba godzin potrzebnych do przygotowania się do zajęć - 15
- liczba godzin potrzebnych do przygotowania się do egzaminu/zaliczenia - 15
- liczba godzin przeznaczonych na inne zadania - 15 (przygotowanie projektu i jego realizacja)
Sumaryczna liczba godzin aktywności studenta, z zachowaniem zasady, że średnio 25-30 godzinom pracy odpowiada punkt 3 ECTs

Opis metod kształcenia:
wykład problemowy połączony z prezentacją multimedialną i materiałem filmowym
ćwiczenia - dyskusja, gry dydaktyczne, praca z tekstem, metoda problemowa, burza pytań, analiza przypadków

Wykład i ćwiczenia odbywają się w czasie rzeczywistym z wykorzystaniem Teams:
https://teams.microsoft.com/l/team/19%3a6de170fd77a34e7f8adbd2e7f2349440%40thread.tacv2/conversations?groupId=7ef0b6e1-17a2-4c79-a8a2-261bff232e25&tenantId=aee18df6-9fc6-4188-b9f4-b3f12e451c86
Kod zespołu: 4zlgnho

Nakład pracy studenta szacowany w godzinach potrzebnych do zrealizowania danej aktywności, tj.:
- liczba godzin kontaktowych - 45
- liczba godzin potrzebnych do przygotowania się do zajęć - 15
- liczba godzin potrzebnych do przygotowania się do egzaminu/zaliczenia - 15
- liczba godzin przeznaczonych na inne zadania - 15 (przygotowanie projektu i jego realizacja)
Sumaryczna liczba godzin aktywności studenta, z zachowaniem zasady, że średnio 25-30 godzinom pracy odpowiada punkt 3 ECTs