Podstawy pedagogiki WS-3F-PPG

Zajęcia obejmują następujące treści programowe:
1.Nowożytne rozumienie nauki. Racjonalność nowoczesna a racjonalność postnowoczesna.

2.Pedagogika, jej powstanie i ewolucja. Naukowy status pedagogiki i jej współpraca z innymi dyscyplinami. Działy pedagogiki.

3.Podstawowe pojęcia pedagogiczne, ich znaczenie i wzajemne relacje (wychowanie, edukacja, nauczanie, kształcenie, uczenie się, socjalizacja, enkulturacja).

4/5.Wychowanie – panorama ujęć. Struktura, uwarunkowania i funkcje wychowania. Nurty wychowania.

6.Kategorie pojęciowe dookreślające proces wychowania: samorealizacja, samowychowanie.

7.Granice swobody i przymusu w wychowaniu – ramy dyskursu. Tradycyjne i emancypacyjne ujęcie praktyki wychowania - od źródłowych założeń ku próbom ich aplikacji na praktykę edukacyjną.

8.Pedagogiczne egzemplifikacje wzmacniania podmiotowości dziecka, akcentowania jego praw w kształceniu, oraz w wychowaniu w rodzinie i środowisku instytucji edukacyjnej.

9.Aksjologiczne aspekty wychowania. Aksjologia pedagogiczna. Wychowanie a wartości.

10.Szkoła jako element środowiska socjo-kulturowego. Efektywna współpraca nauczyciela z rodzicami uczniów. Formy współpracy szkół ze środowiskiem lokalnym.

11.Edukacja na tle współczesnych przemian socjo-kulturowych. Współczesne idee i praktyki edukacyjne o zasięgu globalnym. Edukacja międzykulturowa. Edukacja Antydyskryminacyjna. Edukacja globalna

12.Edukacja a kultura. Próby sprecyzowania wyzwań edukacyjnych w refleksji nad zjawiskami kultury współczesnej. Edukacja w dobie ponowoczesności.

13.Uwarunkowania i powinności zawodu nauczyciela. Kompetencje i predyspozycje..

14.Aberracje edukacji/kształcenia/wychowania (ukryty program wychowania, strategie manipulacyjne w relacjach wychowawczych, agresja – jej źródła i wektory działań zaradczych).

15.Aktualność odniesień klasyków pedagogiki do współczesnych wyzwań cywilizacyjnych. Kluczowe zagrożenia cywilizacyjne i ich związki z wychowaniem.

1. Geneza terminu pedagogika oraz jej ówczesne rozumienie i interpretowanie;
2. Historia przemian w interpretowaniu roli pedagogiki oraz postacie z tymi przemianami utożsamiana;
3. Uwspółcześnione rozumienie pedagogiki;
4. Rola i przedmiot pedagogiki;
5. Integracyjny i interdyscyplinarny charakter pedagogiki;
6. Podstawowe dyscypliny pedagogiki;
7. Różnice interpretacyjne między pedagogiką a pedagogią;
8. Paradygmaty pedagogiki współczesnej;
9. Rozumienie różnych nurtów myślenia o pedagogice.
10. Charakterystyka wybranych współczesnych kierunków pedagogicznych.
11. Omówienie podstawowych kategorii pojęciowych pedagogiki: edukacja, kształcenie, nauczanie, socjalizacja, inkulturacja, opieka, podmiotowość, samorealizacja, samowychowanie.
12. Proces wychowania i jego koncepcje, funkcje, struktura, właściwości i dynamika, jako przedmiot zainteresowania pedagogiki.
13. Antropologiczne i aksjologiczne podstawy wychowania;
14. Granice swobody i przymusu w wychowaniu – ramy dyskursu.
15. Współczesne główne środowiska i praktyki wychowawcze (tradycyjne i emancypacyjne).
16. Wychowanie uprzedmiatawiające.
17. Nowe wychowanie i odkrycie podmiotowości dziecka oraz wskazanie jego praw oraz współcześni jego kontynuatorzy.
18. Procesy społeczne w środowisku rodzinnym, szkolnym, rówieśniczym.
19. Praca opiekuńczo wychowawcza w wychowaniu naturalnym i instytucjonalnym.
20. Modele współczesnej szkoły.
21. Funkcje i cele edukacji szkolnej
22. Ukryte programy szkoły i instytucji edukacyjnych.
23. Przymus i przemoc w środowiskach domu i szkoły.
24. Zagrożenia dzieci i młodzieży: agresja i przemoc, uzależnienia, wpływy destrukcyjnych podkultur.
25. Edukacja wobec współczesnych zagrożeń cywilizacyjno-kulturowych.

Wykład:
1. Wprowadzenie. Pedagogika jako nauka i wiedza o procesach edukacyjnych i jej rozwój.
2. Wychowanie i jego konteksty jako przedmiot pedagogiki i ich związki z innymi procesami edukacyjnymi.
3. Funkcje, nurty i metody wychowania. Antropologiczne i aksjologiczne aspekty wychowania.
4. Granice swobody i przymusu w wychowaniu – ramy dyskursu. Relacje pomiędzy podmiotami procesów edukacyjnych a style wychowania.
5. Tradycyjne i emancypacyjne ujęcia wychowania. Nowe Wychowanie, podmiotowość dziecka i jego prawa. Wybrane egzemplifikacje współczesnych kontynuacji idei Nowego Wychowania.
6. Środowiska edukacyjne i specyfika procesów edukacyjnych w nich zachodzących. Współpraca środowisk wychowawczych i jej znaczenie.
7. Społeczno-kulturowe konteksty wychowania oraz problemy globalne jako źródło wyzwań edukacyjnych i wychowawczych.
8. Samowychowanie i samokształcenie jako sposoby aktywnego ustosunkowywania się do wyzwań współczesności a idea całożyciowego uczenia się i społeczeństwa uczącego się. Podsumowanie.

Ćwiczenia
1. Potoczna wiedzy pedagogicznej w dyskursie społecznym.
2. Wychowanie i inne podstawowe pojęcia pedagogiczne w ujęciu osobistych potocznych teorii, pedagogii oraz pedagogiki jako nauki – perspektywa porównawcza.
3. Wychowanie w rodzinie - rodzinne potoczne teorie wychowania, wychowawcze funkcjonowanie rodziny w kontekście kultury pedagogicznej rodziny. Związki wychowania rodzinnego z innymi procesami społecznego wpływu.
4. Szkoła jako przestrzeń realizacji wychowania i innych procesów edukacyjnych w oparciu o wiedzę naukową/profesjonalną– perspektywa postulatywna.
5. Wychowawcze i socjalizacyjne znaczenie grupy rówieśniczej. Klimat klasy szkolnej i jego uwarunkowania.
6. Przymus i przemoc wobec dzieci w środowisku rodzinnym i szkolnym
7. Wybrane zagrożenia dotyczące dzieci i młodzieży oraz działania profilaktyczne i interwencyjne wobec nich

Wykład:
Geneza terminu pedagogika oraz jej ówczesne rozumienie i interpretowanie;
Historia przemian w interpretowaniu roli pedagogiki oraz postacie z tymi przemianami utożsamiane;
Uwspółcześnione rozumienie pedagogiki;
Rola i przedmiot pedagogiki;
Integracyjny i interdyscyplinarny charakter pedagogiki;
Podstawowe dyscypliny pedagogiki;
Różnice interpretacyjne między pedagogiką a pedagogią;
Paradygmaty pedagogiki współczesnej;
Rozumienie różnych nurtów myślenia o pedagogice.
Proces wychowania i jego koncepcje, funkcje, struktura, właściwości i dynamika, jako przedmiot zainteresowania pedagogiki.
Antropologiczne i aksjologiczne podstawy wychowania;
Charakterystyka wybranych współczesnych kierunków pedagogicznych.
Granice swobody i przymusu w wychowaniu – ramy dyskursu.
Procesy społeczne w środowisku rodzinnym, szkolnym, rówieśniczym.
Współczesne główne środowiska i praktyki wychowawcze (tradycyjne i emancypacyjne).
Wychowanie uprzedmiatawiające.
Modele współczesnej szkoły;
Nowe wychowanie i odkrycie podmiotowości dziecka oraz wskazanie jego praw oraz współcześni jego kontynuatorzy.
Praca opiekuńczo wychowawcza w wychowaniu naturalnym i instytucjonalnym.
Modele współczesnej szkoły.
Ukryte programy szkoły i instytucji edukacyjnych.
Przymus i przemoc w środowiskach domu i szkoły;
Zagrożenia dzieci i młodzieży: agresja i przemoc, uzależnienia, wpływy destrukcyjnych podkultur;
Edukacja wobec współczesnych zagrożeń cywilizacyjno-kulturowych.
Ćwiczenia:
Wychowanie i inne podstawowe pojęcia pedagogiczne w ujęciu osobistych potocznych teorii, pedagogii oraz pedagogiki jako nauki – perspektywa porównawcza.
Wychowanie w rodzinie - rodzinne potoczne teorie wychowania, wychowawcze funkcjonowanie rodziny w kontekście kultury pedagogicznej rodziny. Związki wychowania rodzinnego z innymi procesami społecznego wpływu
Aksjologiczne aspekty działalności profesjonalnych i nieprofesjonalnych wychowawców – wychowawca wobec wartości. Podsumowanie
Szkoła jako przestrzeń realizacji wychowania i innych procesów edukacyjnych – pomiędzy założeniami a rzeczywistością. Związki edukacji szkolnej z innymi procesami społecznego wpływu
Wybrane egzemplifikacje idei nowego wychowania oraz edukacji alternatywnej
Wychowawcze i socjalizacyjne znaczenie grupy rówieśniczej.
Przymus wobec dzieci w środowisku rodzinnym i szkolnym

Wykład:
1. Wprowadzenie. Pedagogika jako nauka i wiedza o procesach edukacyjnych i jej rozwój.
2. Podstawowe pojęcia pedagogiczne. Wychowanie i jego konteksty jako przedmiot pedagogiki. Związki wychowania z innymi procesami edukacyjnymi.
3. Funkcje, nurty i metody wychowania. Antropologiczne i aksjologiczne aspekty wychowania.
4. Tradycyjne i emancypacyjne ujęcia wychowania. Nowe Wychowanie, podmiotowość dziecka i jego prawa. Wybrane egzemplifikacje współczesnych kontynuacji idei Nowego Wychowania.
5. Granice swobody i przymusu w wychowaniu – ramy dyskursu. Relacje pomiędzy podmiotami procesów edukacyjnych i style wychowania.
6. Środowiska edukacyjne i specyfika procesów edukacyjnych w nich zachodzących. Współpraca środowisk wychowawczych i jej znaczenie.
7. Społeczno-kulturowe konteksty wychowania oraz problemy globalne jako źródło wyzwań edukacyjnych i wychowawczych.
8. Samowychowanie i samokształcenie jako sposoby aktywnego ustosunkowywania się do wyzwań współczesności a idea całożyciowego uczenia się i społeczeństwa uczącego się. Podsumowanie.

Ćwiczenia
1. Przykłady i znaczenie potocznej wiedzy w dyskursie społecznym.
2. Wychowanie i inne podstawowe pojęcia pedagogiczne w ujęciu osobistych potocznych teorii, pedagogii oraz pedagogiki jako nauki – perspektywa porównawcza.
3. Wychowanie w rodzinie - rodzinne potoczne teorie wychowania, wychowawcze funkcjonowanie rodziny w kontekście kultury pedagogicznej rodziny. Związki wychowania rodzinnego z innymi procesami społecznego wpływu.
4. Szkoła jako przestrzeń realizacji wychowania i innych procesów edukacyjnych w oparciu o wiedzę naukową/profesjonalną– perspektywa postulatywna.
5. Wychowawcze i socjalizacyjne znaczenie grupy rówieśniczej. Klimat klasy szkolnej i jego uwarunkowania.
6. Przymus i przemoc wobec dzieci w środowisku rodzinnym i szkolnym
7. Wybrane zagrożenia dotyczące dzieci i młodzieży oraz działania profilaktyczne i interwencyjne wobec nich

Wykład 1:
1. Geneza terminu pedagogika oraz jej ówczesne rozumienie i interpretowanie;
2. Historia przemian w interpretowaniu roli pedagogiki oraz postacie z tymi przemianami utożsamiane;
3. Uwspółcześnione rozumienie pedagogiki;
4. Rola i przedmiot pedagogiki;
5. Integracyjny i interdyscyplinarny charakter pedagogiki;
6. Podstawowe dyscypliny pedagogiki;
7. Różnice interpretacyjne między pedagogiką a pedagogią;
8. Paradygmaty pedagogiki współczesnej;
9. Rozumienie różnych nurtów myślenia o pedagogice.
Wykład 2.
10. Granice swobody i przymusu w wychowaniu – ramy dyskursu.
11. Ukryte programy szkoły i instytucji edukacyjnych.
12. Przymus i przemoc w środowiskach domu i szkoły;
13. Zagrożenia dzieci i młodzieży: agresja i przemoc, uzależnienia, wpływy destrukcyjnych podkultur;
Wykład 3.
14. Współczesne główne środowiska i praktyki wychowawcze (tradycyjne i emancypacyjne).
15. Wychowanie uprzedmiatawiające.
16. Nowe wychowanie i odkrycie podmiotowości dziecka oraz wskazanie jego praw oraz współcześni jego kontynuatorzy.
17. Modele współczesnej szkoły.
Wykład 4
18. Proces wychowania i jego koncepcje, funkcje, struktura, właściwości i dynamika, jako przedmiot zainteresowania pedagogiki;
19. Praca opiekuńczo wychowawcza w wychowaniu naturalnym i instytucjonalnym.
20. Edukacja wobec współczesnych zagrożeń cywilizacyjno-kulturowych.

Ćwiczenia:
1. Wychowanie oraz inne podstawowe pojęcia pedagogiczne.
2. Wychowanie w rodzinie - rodzinne potoczne teorie wychowania.
Aksjologiczne aspekty działalności profesjonalnych i nieprofesjonalnych wychowawców.
3. Nauczyciel wobec sytuacji trudnych wychowawczo.
Egzemplifikacje idei nowego wychowania oraz edukacji alternatywnej.
4. Grupa rówieśnicza jako środowisko wychowawcze. Przemoc wobec dzieci.

LITERATURA OBOWIĄZKOWA
1.
Hejnicka-Bezwińska , Pedagogika. Podręcznik dla pierwszego stopnia kształcenia na poziomie wyższym, Warszawa 2015. Rozdział 3, Proces przechodzenia od pedagogiki tradycyjnej do pedagogiki współczesnej.
Pedagogika. Podręcznik akademicki, Z. Kwieciński, B. Śliwerski (red.), cz. 1 Warszawa 2003, rozdział: Pedagogika postmodernizmu.
2/3.
Pedagogika. Podręcznik akademicki, Z. Kwieciński, B. Śliwerski (red.), cz. 1, Warszawa 2003, fragment opatrzony tytułem: Edukacja jako przedmiot pedagogiki i jej subdyscyplin.
B. Śliwerski, Pedagogika, w: Encyklopedia pedagogiczna XXI wieku, T. Pilch (red.) tom IV, Warszawa, 2005.
4/5.
Kron, Pedagogika. Kluczowe zagadnienia. Podręczniki akademicki, Gdańsk 2012, 152-168
B. Śliwerski, Pedagogika ogólna. Podstawowe prawidłowości, Kraków 2012, rozdział: Systematyzowanie wiedzy o wychowaniu.
6.
Śliwerski B., Samowychowanie jako odrodzenie moralne, w: „Przegląd Pedagogiczny”, 2007, Numer 1[18], s. 15-34.
Śliwerski B., Wychowanie jako samorealizacja, samowychowanie, w: Tenże: Podstawowe prawidłowości pedagogiki. Podręcznik akademicki, Wydawnictwo Akademii Pedagogiki Specjalnej, Warszawa 2011.
7/8.
Pedagogika. Podręcznik akademicki, red. Z. Kwieciński, B. Śliwerski, Warszawa 2006, rozdział: S. Sztobryn, Pedagogika nowego wychowania.
Pedagogika. Podręcznik akademicki, Z. Kwieciński, B. Śliwerski (red.), cz. 2, Warszawa 2004, tekst: B.D. Gołębniak, Szkoła wspomagająca rozwój.
J. Korczak, Jak kochać dziecko. Prawo dziecka do szacunku, Warszawa 2002, s. 155-181 (Prawo dziecka do szacunku)
M. Montessori, Domy dziecięce, Warszawa 2005, s. 48-66.
9.
B. Gołek, Wychowanie jako proces duchowy w koncepcji Sergiusza Hessena, „Sympozjum”, Rok XXII 2018, nr 1/134.
L. Pytka, Aksjologia pedagogiczna, w: Encyklopedia pedagogiczna XXI wieku, T. Pilch (red.) tom I, Warszawa, 2003.
U. Ostrowska, Aksjologiczne podstawy wychowania, w: Pedagogika. Podstawy nauk o wychowaniu, tom 1, Gdańsk 2006.
10.
R. Dorczak, R., Modele współpracy szkoły z organizacjami w środowisku lokalnym. w: G. Mazurkiewicz (red.), Jakość edukacji – różnorodne perspektywy, Kraków 2012.
I. Nadolnik, Efektywna współpraca szkoły i rodziny: przykłady dobrych praktyk. „Edukacja elementarna w Teorii i Praktyce”, 4/ 2014, s. 137-147.
D. Uryga, „Mała szkoła” – w drodze ku rewitalizacji szkoły środowiskowej. Forum Oświatowe, 30 (1)2018, s. 103-118.
11.
Białek K. (2015). Międzykulturowość w szkole. Poradnik dla nauczycieli i specjalistów. Warszawa: Ośrodek Rozwoju Edukacji, s. 31-37, 39-47, 50-54. http://bc.ore.edu.pl/Content/759/Miedzykulturowosc_w_szkole+1.pdf
Golka M. (2020). Imiona wielokulturowości, Warszawa: Warszawskie Wydawnictwo Literackie MUZA SA, s. 292-325. (dostępne on-line)
M. Herudzińska, M.H. (2018). Dzieci cudzoziemskie w polskiej szkole. Portret(y), wyzwania, problemy, „Wychowanie w rodzinie” 1/2018, s. 187-209.
Melosik, Z. (1998). Edukacja globalna – czy ideał wychowawczy XXI wieku. W: S. Wołoszyn (opracowanie), Źródła do dziejów wychowania i myśli pedagogicznej, tom III, księga II, s. 736-753.
12.
R. Rorty, Edukacja i wyzwanie postnowoczesności, w: Spory o edukację. Dylematy i kontrowersje we współczesnych pedagogiach, red. Z. Kwieciński, L. Witkowski, Warszawa 1993.
Melosik Z., Kultura popularna jako czynnik socjalizacji, w: Pedagogika. Podręcznik akademicki, red. Z. Kwieciński, B. Śliwerski, cz.2 Warszawa 2004.
13.
Z. Kosyrz, Osobowość wychowawcy, Warszawa 2005, s. 28-55.
A. Szołtysek, Kompetencje nauczyciela w zakresie wychowania i profilaktyki. „Nauczyciel i szkoła”, 1-2/2009, s. 61-72.
14.
J. Nowotniak, Ukryty program wychowania, w: Wychowanie. Pojęcia. Procesy. Konteksty, tom. 3, M. Dudzikowa. M. Czerepaniak-Walczak (red.), Gdańsk 2007
Cz. Wiśniewska, Wychowanie-Studia teoriopoznawcze i aksjologiczne, Wyd. AH-E, Łódź 2009, cz. VI: Manipulacje na poziomie interakcji wychowawczych
Pedagogika. Podręcznik akademicki, Z. Kwieciński, B. Śliwerski (red.), cz. 2, Warszawa 2004, tekst: J. Surzykiewicza, Agresja i przemoc w szkole
15.
James W. Botkin, Mahdi Elmandjra, Mircea Malitza, Uczyć się bez granic. Jak zewrzeć „lukę ludzką”? Raport Klubu Rzymskiego, PWN, Warszawa 1982, Rozdział I i II.
B. Suchodolski, Edukacja permanentna, Warszawa 2003, część I.
LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA
M. Grzegorzewska, Listy do Młodego Nauczyciela, Warszawa 2022
Irena Wojnar, Humanistyczne intencje edukacji Wyd. Akad. „Żak”, Warszawa 2000
A. Błasiak, Aksjologiczne aspekty procesu wychowania, Kraków 2009.

Literatura

1. Bińczycka, J. (2005). Między swobodą a przemocą w wychowaniu. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
2. Hejnicka-Bezwińska, T. (2008). Pedagogika ogólna. Warszawa: Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne.
3. Janke, A. W. (2005). Pedagogika rodziny i wychowanie rodzinne. W: S. Kawula, J. Brągiel, A.W. Janke (red.), Pedagogika rodziny. Obszary i panorama problematyki. Warszawa: Wydawnictwo Adam Marszałek.
4. Korczak, J. (2012). Prawo dziecka do szacunku. Warszawa: Biuro Rzecznika Praw Dziecka.
5. Kron, F.W. (2012). Pedagogika. Kluczowe zagadnienia. Podręcznik akademicki. Sopot. GWP.
6. Kunowski, S. Podstawy współczesnej pedagogiki, Warszawa, 2004
7. Kwieciński, Z., Śliwerski, B. (2019). Pedagogika. Podręcznik akademicki. Warszawa: PWN.
8. Łobocki, M. (2006). Teoria wychowania. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls.
9. Montessori, M. (2014). Odkrycie dziecka. Łódź: Wydawnictwo Palatum.
10. Nowak, M. (2008). Teorie i koncepcje wychowania. Warszawa: Wydawnictwa Naukowe i Profesjonalne.
11. Ostrowska, U. (2006). Aksjologiczne podstawy wychowania, w: B. Śliwerski (red.). Pedagogika. Podstawy nauk o wychowaniu, tom 1, Gdańsk: GWP.
12. Śliwerski, B. (2012). Pedagogika ogólna. Podstawowe prawidłowości. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls.
13. Śliwerski, B. (2016). Wychowanie. Pojęcie – znaczenie – dylematy. W. B. Śliwerski (red.), Wychowanie. Pojęcia. Procesy. Konteksty, tom 1, Gdańsk: GWP.

Literatura obowiązkowa:
1. Chomczyńska-Rubacha, M. (2019). Szkolne środowisko uczenia się (paragraf: Język i wzorce porozumiewania się w klasie szkolnej). W: B. Śliwerski, Z. Kwieciński (red.), Pedagogika. Podręcznik akademicki. Warszawa: PWN, s. 819-828.
2. Gołębniak, B.D. (2019). Proces kształcenia. W: B. Śliwerski, Z. Kwieciński (red.), Pedagogika. Podręcznik akademicki. Warszawa: PWN. s. 857-875.
3. Jarosz, E, Nowak, A. (2012). Przemoc wobec dziecka w rodzinie – cechy zjawiska oraz standardy i problemy jego ograniczenia. W: E. Jarosz, A. Nowak, Dzieci ofiary przemocy w rodzinie. Raport Rzecznika Praw Dziecka. Warszawa: Rzecznik Praw Dziecka, s. 17-31.
4. Kawula, S. (2009). Kultura pedagogiczna rodziców jako czynnik stymulacji i rozwoju młodego pokolenia. W: S. Kawula, J. Brągiel, A.W. Janke (red.), Pedagogika rodziny: Obszary i panorama problematyki. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek, s. 335-357.
5. Komendant-Brodowska, A. (2014). Agresja i przemoc szkolna. Raport o stanie badań. Warszawa: Instytut Badań Edukacyjnych, s. 6-20, 40-50.
6. Korczak, J. (2012). Jak kochać dziecko. Dziecko w rodzinie. Warszawa: Rzecznik Praw Dziecka, dowolne fragmenty (około 10 stron).
7. Pilch, T. (1995). Grupa rówieśnicza jako środowisko wychowawcze. W: T. Pilch, I. Lepalczyk (red.), Pedagogika społeczna: człowiek w zmieniającym się świecie (174-186). Warszawa: Wydawnictwo Akademickie Żak.
8. Słowniki i Encyklopedie pedagogiczne.
9. Śliwerski, B. (2012). Pedagogika ogólna. Podstawowe prawidłowości. Rozdział 2. Systematyzowanie wiedzy o wychowaniu. Kraków: Impuls, s. 31-42.
10. Tłuściak-Deliowska, A. (2022). Klimat klasy szkolnej jako kategoria pedagogiczna. Studia z Teorii Wychowania, 4 (41). 93-107.
Literatura uzupełniająca
1. Archer, M. (2013). Człowieczeństwo: Problem sprawstwa. Kraków: Zakład Wydawniczy „Nomos”.
2. Bauman, Z. (2006). Płynna nowoczesność. Kraków: Wydawnictwo Literackie.
3. Bińczycka, J. (2005). Między swobodą a przemocą w wychowaniu. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
4. Brezinka, W. (2005). Wychowanie i pedagogika w dobie przemian kulturowych. Podręcznik akademicki. Kraków: Wydawnictwo WAM.
5. Bridges, D. (2008). Educationalization: on the Appropriateness of Asking Educational Institutions to Solve Social and Economic Problem. Education Theory, 58 (4), 461-474.
6. Czerepaniak-Walczak, M. (2006). Pedagogika emancypacyjna. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
7. Gara, J. (2014). Idea interdyscyplinarności i interdyscyplinarna natura wiedzy pedagogicznej. „Forum Pedaogiczne, 1, s. 35-54.
8. Hejnicka-Bezwińska, T. (2015). Praktyka edukacyjna w warunkach zmiany kulturowej. Warszawa: PWN.
9. Key, E. (1904). Stulecie dziecka. https://wolnelektury.pl/katalog/lektura/key-stulecie-dziecka.html
10. Konieczna, A. (2020) „Nasza klasa. Obraz społeczności klas szkolnych: analiza empiryczna wzorów społecznego uczestnictwa jej członków. Warszawa: Wydawnictwo Akademii Pedagogiki Specjalnej.
11. Kron, F.W. (2012). Pedagogika. Kluczowe zagadnienia. Podręcznik akademicki. Sopot. GWP.
12. Kubiak-Szymborska, E. (2013). W czym wyraża się pluralizm teoretycznej wiedzy o wychowaniu. W: E. Kubiak-Szymborska, D. Zając. Wychowanie w kręgu pytań. (11-23). Bydgoszcz: Wydawnictwo Edukacyjne Wers.
13. Kunowski, S. (1993). Podstawy współczesnej pedagogiki. Warszawa: Wydawnictwo Salezjańskie.
14. Kwieciński, Z., Śliwerski, B. (2019). Pedagogika. Podręcznik akademicki. Warszawa: PWN.
15. Łobocki, M. (2006). Teoria wychowania. Kraków: Oficyna Wydawnicza Im
16. Majerek, B. (2016). Szkoła w kontekście zjawiska niepewności. W: M. J. Szymański, B. Walasek-Jarosz, Z. Zbróg (red.), Zrozumieć szkołę: konteksty zmian (s. 267-278). Warszawa: Wydawnictwo Akademii Pedagogiki Specjalnej.
17. Melosik, Z. (2003). Kultura popularna jako czynnik socjalizacji. W: Z. Kwieciński, B. Śliwerski (red.). Pedagogika – podręcznik akademicki. Tom 2. (68-91). Warszawa: PWN.
18. Miksza, M. (2020). Zrozumieć Montessori. Czyli Maria Montessori o wychowaniu dziecka. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls.
19. Nowak-Dziemianowicz, M. (2012). Edukacja i wychowanie w dyskursie codzienności. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
20. Opozda, D. (2012). Struktura i treść jednostkowej wiedzy o wychowaniu: Studium pedagogiczne wiedzy rodziców i jej korelatów. Lublin: Towarzystwo Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego.
21. Schoenebeck von, H. (2008). Wolność od wychowania. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls.
22. Smolińska-Theiss, B. (2013). Korczakowskie narracje. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls
23. Sztobryn, S., Kamiński, K. (2014) (red.). Wolność a wychowanie. Problemy, dylematy, kontrowersje. Łódź: Wydawnictwo Naukowe Wyższej Szkoły Pedagogiczne
24. Szumlewicz, K. (2011). Emancypacja przez wychowanie, czyli edukacja do wolności, równości i szczęścia. Sopot: GWP.
25. Śliwerski, B. (1992). Przekraczanie granic wychowania. Od „pedagogiki dziecka” do antypedagogiki. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
26. Śliwerski, B. (2015). Współczesne teorie i nurty wychowania. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls.
27. Tarnowski, J. (1993). Jak wychowywać?. Warszawa: Wydawnictwa Akademii Teologii Katolickiej.
28. Tyszka, Z. (2003). Rodzina w świecie współczesnym – jej znaczenie dla jednostki i społeczeństwa. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.
29. Wrońska, K. (2019) (red.). Dobra edukacji i ich pedagogiczna eksploracja. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
30. Wiśniewski Cz. (2009). Wychowanie-studia teoriopoznawcze i aksjologiczne. Łódź: Wydawnictwo Akademii Humanistyczno-Ekonomicznej w Łodzi.
31. Zarzecki L. (2012). Teoretyczne podstawy wychowania. Teoria i praktyka w zarysie. Jelenia Góra: KPSW.

1. Bińczycka, J. (2005). Między swobodą a przemocą w wychowaniu. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
2. Hejnicka-Bezwińska, T. (2008). Pedagogika ogólna. Warszawa: Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne.
3. Janke, A. W. (2005). Pedagogika rodziny i wychowanie rodzinne. W: S. Kawula, J. Brągiel, A.W. Janke (red.), Pedagogika rodziny. Obszary i panorama problematyki. Warszawa: Wydawnictwo Adam Marszałek.
4. Korczak, J. (2012). Prawo dziecka do szacunku. Warszawa: Biuro Rzecznika Praw Dziecka.
5. Kron, F.W. (2012). Pedagogika. Kluczowe zagadnienia. Podręcznik akademicki. Sopot. GWP.
6. Kunowski, S. Podstawy współczesnej pedagogiki, Warszawa, 2004
7. Kwieciński, Z., Śliwerski, B. (2019). Pedagogika. Podręcznik akademicki. Warszawa: PWN.
8. Łobocki, M. (2006). Teoria wychowania. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls.
9. Montessori, M. (2014). Odkrycie dziecka. Łódź: Wydawnictwo Palatum.
10. Nowak, M. (2008). Teorie i koncepcje wychowania. Warszawa: Wydawnictwa Naukowe i Profesjonalne.
11. Ostrowska, U. (2006). Aksjologiczne podstawy wychowania, w: B. Śliwerski (red.). Pedagogika. Podstawy nauk o wychowaniu, tom 1, Gdańsk: GWP.
12. Śliwerski, B. (2012). Pedagogika ogólna. Podstawowe prawidłowości. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls.
13. Śliwerski, B. (2016). Wychowanie. Pojęcie – znaczenie – dylematy. W. B. Śliwerski (red.), Wychowanie. Pojęcia. Procesy. Konteksty, tom 1, Gdańsk: GWP.

Literatura obowiązkowa:
1. Błasiak, A. (2019). Kultura pedagogiczna rodziców jako wewnątrzrodzinny determinant jakości wychowania najmłodszego pokolenia. Studia Pedagogica Ignatiana, 2/22, s. 83-101.
2. Chomczyńska-Rubacha, M. (2019). Szkolne środowisko uczenia się (paragraf: Język i wzorce porozumiewania się w klasie szkolnej). W: B. Śliwerski, Z. Kwieciński (red.), Pedagogika. Podręcznik akademicki. Warszawa: PWN, s. 819-828.
3. Gołębniak, B.D. (2019). Proces kształcenia. W: B. Śliwerski, Z. Kwieciński (red.), Pedagogika. Podręcznik akademicki. Warszawa: PWN. s. 857-875.
4. Jarosz, E, Nowak, A. (2012). Przemoc wobec dziecka w rodzinie – cechy zjawiska oraz standardy i problemy jego ograniczenia. W: E. Jarosz, A. Nowak, Dzieci ofiary przemocy w rodzinie. Raport Rzecznika Praw Dziecka. Warszawa: Rzecznik Praw Dziecka, s. 17-31.
5. Komendant-Brodowska, A. (2014). Agresja i przemoc szkolna. Raport o stanie badań. Warszawa: Instytut Badań Edukacyjnych, s. 6-20, 40-50.
6. Korczak, J. (2012). Jak kochać dziecko. Dziecko w rodzinie. Warszawa: Rzecznik Praw Dziecka, dowolne fragmenty (około 10 stron).
7. Pilch, T. (1995). Grupa rówieśnicza jako środowisko wychowawcze. W: T. Pilch, I. Lepalczyk (red.), Pedagogika społeczna: człowiek w zmieniającym się świecie (174-186). Warszawa: Wydawnictwo Akademickie Żak.
8. Słowniki i Encyklopedie pedagogiczne.
9. Śliwerski, B. (2012). Pedagogika ogólna. Podstawowe prawidłowości. Rozdział 2. Systematyzowanie wiedzy o wychowaniu. Kraków: Impuls, s. 31-42.
10. Tłuściak-Deliowska, A. (2022). Klimat klasy szkolnej jako kategoria pedagogiczna. Studia z Teorii Wychowania, 4 (41). 93-107.
Literatura uzupełniająca
1. Archer, M. (2013). Człowieczeństwo: Problem sprawstwa. Kraków: Zakład Wydawniczy „Nomos”.
2. Bauman, Z. (2006). Płynna nowoczesność. Kraków: Wydawnictwo Literackie.
3. Bińczycka, J. (2005). Między swobodą a przemocą w wychowaniu. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
4. Brezinka, W. (2005). Wychowanie i pedagogika w dobie przemian kulturowych. Podręcznik akademicki. Kraków: Wydawnictwo WAM.
5. Bridges, D. (2008). Educationalization: on the Appropriateness of Asking Educational Institutions to Solve Social and Economic Problem. Education Theory, 58 (4), 461-474.
6. Czerepaniak-Walczak, M. (2006). Pedagogika emancypacyjna. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
7. Gara, J. (2014). Idea interdyscyplinarności i interdyscyplinarna natura wiedzy pedagogicznej. „Forum Pedaogiczne, 1, s. 35-54.
8. Hejnicka-Bezwińska, T. (2015). Praktyka edukacyjna w warunkach zmiany kulturowej. Warszawa: PWN.
9. Key, E. (1904). Stulecie dziecka. https://wolnelektury.pl/katalog/lektura/key-stulecie-dziecka.html
10. Konieczna, A. (2020) „Nasza klasa. Obraz społeczności klas szkolnych: analiza empiryczna wzorów społecznego uczestnictwa jej członków. Warszawa: Wydawnictwo Akademii Pedagogiki Specjalnej.
11. Kron, F.W. (2012). Pedagogika. Kluczowe zagadnienia. Podręcznik akademicki. Sopot. GWP.
12. Kubiak-Szymborska, E. (2013). W czym wyraża się pluralizm teoretycznej wiedzy o wychowaniu. W: E. Kubiak-Szymborska, D. Zając. Wychowanie w kręgu pytań. (11-23). Bydgoszcz: Wydawnictwo Edukacyjne Wers.
13. Kunowski, S. (1993). Podstawy współczesnej pedagogiki. Warszawa: Wydawnictwo Salezjańskie.
14. Kwieciński, Z., Śliwerski, B. (2019). Pedagogika. Podręcznik akademicki. Warszawa: PWN.
15. Łobocki, M. (2006). Teoria wychowania. Kraków: Oficyna Wydawnicza Im
16. Majerek, B. (2016). Szkoła w kontekście zjawiska niepewności. W: M. J. Szymański, B. Walasek-Jarosz, Z. Zbróg (red.), Zrozumieć szkołę: konteksty zmian (s. 267-278). Warszawa: Wydawnictwo Akademii Pedagogiki Specjalnej.
17. Melosik, Z. (2003). Kultura popularna jako czynnik socjalizacji. W: Z. Kwieciński, B. Śliwerski (red.). Pedagogika – podręcznik akademicki. Tom 2. (68-91). Warszawa: PWN.
18. Miksza, M. (2020). Zrozumieć Montessori. Czyli Maria Montessori o wychowaniu dziecka. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls.
19. Nowak-Dziemianowicz, M. (2012). Edukacja i wychowanie w dyskursie codzienności. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
20. Opozda, D. (2012). Struktura i treść jednostkowej wiedzy o wychowaniu: Studium pedagogiczne wiedzy rodziców i jej korelatów. Lublin: Towarzystwo Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego.
21. Schoenebeck von, H. (2008). Wolność od wychowania. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls.
22. Smolińska-Theiss, B. (2013). Korczakowskie narracje. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls
23. Sztobryn, S., Kamiński, K. (2014) (red.). Wolność a wychowanie. Problemy, dylematy, kontrowersje. Łódź: Wydawnictwo Naukowe Wyższej Szkoły Pedagogiczne
24. Szumlewicz, K. (2011). Emancypacja przez wychowanie, czyli edukacja do wolności, równości i szczęścia. Sopot: GWP.
25. Śliwerski, B. (1992). Przekraczanie granic wychowania. Od „pedagogiki dziecka” do antypedagogiki. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
26. Śliwerski, B. (2015). Współczesne teorie i nurty wychowania. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls.
27. Tarnowski, J. (1993). Jak wychowywać?. Warszawa: Wydawnictwa Akademii Teologii Katolickiej.
28. Tyszka, Z. (2003). Rodzina w świecie współczesnym – jej znaczenie dla jednostki i społeczeństwa. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.
29. Wrońska, K. (2019) (red.). Dobra edukacji i ich pedagogiczna eksploracja. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
30. Wiśniewski Cz. (2009). Wychowanie-studia teoriopoznawcze i aksjologiczne. Łódź: Wydawnictwo Akademii Humanistyczno-Ekonomicznej w Łodzi.
31. Zarzecki L. (2012). Teoretyczne podstawy wychowania. Teoria i praktyka w zarysie. Jelenia Góra: KPSW.

1. Bińczycka, J. (2005). Między swobodą a przemocą w wychowaniu. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
2. Hejnicka-Bezwińska, T. (2008). Pedagogika ogólna. Warszawa: Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne.
3. Janke, A. W. (2005). Pedagogika rodziny i wychowanie rodzinne. W: S. Kawula, J. Brągiel, A.W. Janke (red.), Pedagogika rodziny. Obszary i panorama problematyki. Warszawa: Wydawnictwo Adam Marszałek.
4. Korczak, J. (2012). Prawo dziecka do szacunku. Warszawa: Biuro Rzecznika Praw Dziecka.
5. Kron, F.W. (2012). Pedagogika. Kluczowe zagadnienia. Podręcznik akademicki. Sopot. GWP.
6. Kunowski, S. Podstawy współczesnej pedagogiki, Warszawa, 2004
7. Kwieciński, Z., Śliwerski, B. (2019). Pedagogika. Podręcznik akademicki. Warszawa: PWN.
8. Łobocki, M. (2006). Teoria wychowania. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls.
9. Montessori, M. (2014). Odkrycie dziecka. Łódź: Wydawnictwo Palatum.
10. Nowak, M. (2008). Teorie i koncepcje wychowania. Warszawa: Wydawnictwa Naukowe i Profesjonalne.
11. Ostrowska, U. (2006). Aksjologiczne podstawy wychowania, w: B. Śliwerski (red.). Pedagogika. Podstawy nauk o wychowaniu, tom 1, Gdańsk: GWP.
12. Śliwerski, B. (2012). Pedagogika ogólna. Podstawowe prawidłowości. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls.
13. Śliwerski, B. (2016). Wychowanie. Pojęcie – znaczenie – dylematy. W. B. Śliwerski (red.), Wychowanie. Pojęcia. Procesy. Konteksty, tom 1, Gdańsk: GWP.

Wykład i ćwiczenia konwersatoryjne oparte na dyskusjach i pracy w grupach.

Nakład pracy studenta:
Liczba godzin kontaktowych: 45 godzin (30 godzin wykładu i 15 godzin ćwiczeń)
Liczba godzin potrzebnych do przygotowania do zajęć: 45
Liczba godzin potrzebnych do przygotowania problematyzacji (w ramach ćwiczeń): 5
Liczba godzin potrzebnych do przygotowania się do egzaminu: 25
Łącznie 120 godzin, czyli 4 punkty ECTS (z zachowaniem zasady, że średnio 25 - 30 godzinom pracy odpowiada 1 punkt ECTS)

Wykład kursowy, ilustrowany prezentacjami multimedialnymi i filmami dydaktycznymi. W ramach aktywizacji studentów podczas ćwiczeń – przeprowadzanie paneli dyskusyjnych przy współudziale studentów.

Nakład pracy studenta (z zachowaniem założenia, że 1 punkt ECTS odpowiada 25-30 godzinom aktywności).
liczba godzin kontaktowych: 24 (12 wykłady i 12 ćwiczenia),
liczba godzin potrzebnych do przygotowania się do zajęć (lektura tekstów): 26,
liczba godzin potrzebnych do przygotowania się do egzaminu/zaliczenia: 25,
liczba godzin przeznaczonych na realizację zadań do portfolio i ich konsultowanie z osobą prowadzącą: 25.
sumaryczna liczba godzin aktywności studenta: 100, (z zachowaniem zasady, że średnio 25 - 30 godzinom pracy odpowiada 1 punkt ECTS), co odpowiada 4 punktom ECTS.

Metody kształcenia: wykład problemowy konwersatoryjny, metoda problemowa, dyskusja, burza mózgów, realizacja zadań indywidualnych i zespołowych, analiza przypadków, prezentacja, quiz.

Nakład pracy studenta (z zachowaniem założenia, że 1 punkt ECTS odpowiada 25-30 godzinom aktywności)
liczba godzin kontaktowych: 30
liczba godzin potrzebnych do przygotowania się do zajęć (lektura tekstów): 20
liczba godzin przeznaczonych na przygotowanie się do egzaminu: 25
liczba godzin przeznaczonych na realizację zadań do portfolio i ich konsultowanie z prowadzącą: 15
liczba godzin przeznaczonych na przygotowanie prezentacji i jej konsultowanie z prowadzącą: 10
sumaryczna liczba godzin aktywności studenta: 100, co odpowiada 4 punktom ECTS

Wykład kursowy, ilustrowany prezentacjami multimedialnymi i filmami dydaktycznymi. W ramach aktywizacji studentów podczas ćwiczeń – przeprowadzanie paneli dyskusyjnych przy współudziale studentów.

Nakład pracy studenta (z zachowaniem założenia, że 1 punkt ECTS odpowiada 25-30 godzinom aktywności).
liczba godzin kontaktowych: 24 (12 wykłady i 12 ćwiczenia),
liczba godzin potrzebnych do przygotowania się do zajęć (lektura tekstów): 26,
liczba godzin potrzebnych do przygotowania się do egzaminu/zaliczenia: 25,
liczba godzin przeznaczonych na realizację zadań do portfolio i ich konsultowanie z osobą prowadzącą: 25.
sumaryczna liczba godzin aktywności studenta: 100, (z zachowaniem zasady, że średnio 25 - 30 godzinom pracy odpowiada 1 punkt ECTS), co odpowiada 4 punktom ECTS.

Metody kształcenia: wykład problemowy konwersatoryjny, metoda problemowa, dyskusja, burza mózgów, realizacja zadań indywidualnych i zespołowych, analiza przypadków, prezentacja, quiz.

Nakład pracy studenta (z zachowaniem założenia, że 1 punkt ECTS odpowiada 25-30 godzinom aktywności)
liczba godzin kontaktowych: 30
liczba godzin potrzebnych do przygotowania się do zajęć (lektura tekstów): 20
liczba godzin przeznaczonych na przygotowanie się do egzaminu: 25
liczba godzin przeznaczonych na realizację zadań do portfolio i ich konsultowanie z prowadzącą: 15
liczba godzin przeznaczonych na przygotowanie prezentacji i jej konsultowanie z prowadzącą: 10
sumaryczna liczba godzin aktywności studenta: 100, co odpowiada 4 punktom ECTS

Wykład kursowy, ilustrowany prezentacjami multimedialnymi i filmami dydaktycznymi. W ramach aktywizacji studentów podczas ćwiczeń – przeprowadzanie paneli dyskusyjnych przy współudziale studentów.

Nakład pracy studenta (z zachowaniem założenia, że 1 punkt ECTS odpowiada 25-30 godzinom aktywności).
liczba godzin kontaktowych: 24 (12 wykłady i 12 ćwiczenia),
liczba godzin potrzebnych do przygotowania się do zajęć (lektura tekstów): 26,
liczba godzin potrzebnych do przygotowania się do egzaminu/zaliczenia: 25,
liczba godzin przeznaczonych na realizację zadań do portfolio i ich konsultowanie z osobą prowadzącą: 25.
sumaryczna liczba godzin aktywności studenta: 100, (z zachowaniem zasady, że średnio 25 - 30 godzinom pracy odpowiada 1 punkt ECTS), co odpowiada 4 punktom ECTS.
.