Psychologia rozwojowa i wychowawcza SP-PRW

I BLOK PIERWSZY: PSYCHOLOGIA ROZWOJU CZŁOWIEKA
1. Wprowadzenie w tematykę psychologii rozwojowej
-Czym zajmuje się psychologia rozwoju człowieka i do czego wiedza z tej dziedziny może być przydatna logopedom?
-Jakie są wewnętrzne i zewnętrzne czynniki w rozwoju człowieka?
-Co stanowi społeczny i kulturowy kontekst rozwoju

2. Pierwsze lata życia dziecka
-Co warto wiedzieć o rozwoju psychoruchowym małego dziecka?
-Czym charakteryzuje się mowa małego dziecka?
-Jakie jest znaczenie zabawy dla rozwoju dziecka? I jak można wykorzystywać zabawę w pracy z nim?
-Co oznacza strefa najbliższego rozwoju (koncepcja Wygotskiego i jej możliwe zastosowanie)
-Jak obecnie traktuje się koncepcję stadium myślenia przed-operacyjne (praktyczne odniesienia do teorii Piageta)?
-Co pomaga w adaptacja dziecka do nowego dlań środowiska wychowawczego/edukacyjnego?
-Jak kształtuje się więź emocjonalna dziecka z osobami znaczącymi?
-Co rozumiemy jako holistyczne ujmowanie rozwoju?
-Jak rozpoznać potencjał dziecka? (Omówienie norm rozwojowych, zadań i osiągnieć). Czy stymulacja rozwoju jest konieczna?

3. Dziecko w wieku szkolnym (szkoła podstawowa)
-Jakie są bariery edukacji wczesnoszkolnej?
-Czym jest dojrzałość szkolna?
-Co sprzyja przystosowaniu się dziecka do wymagań szkoły (tu: na ile umiejętność funkcjonowania w sytuacjach zadaniowych jest potrzebna w pracy logopedy)?
-Jakie nowe wyzwania stają przed dzieckiem i jego rodzicami w okresie szkolnym?
-Jak obecnie traktuje się koncepcję stadium myślenia operacyjnego (praktyczne odniesienia do teorii Piageta)?
-Jak kształtuje się świadomość językowa dziecka?
-Jak rozpoznać potencjał dziecka szkolnego? (Omówienie norm rozwojowych, zadań i osiągnięć rozwojowych). Czy wspieranie rozwoju jest konieczne?

4. Nastolatek (gimnazjum)
-Czym charakteryzuje się skok pokwitaniowy?
-Czy bunt młodzieńczy jest konieczny? (tu: co utrudnia kontakt w pracy dorosłego z młodym człowiekiem)
-Jakie są najczęstsze zachowania ryzykowne młodzieży?
-Co oznacza logika dedukcyjna i indukcyjna?
-Jak rozwija się inteligencja emocjonalna (tu: zdolność wyrażania i rozumienia emocji innej osoby)
-Jak rozpoznać potencjał nastolatka? (Omówienie norm rozwojowych, zadań i osiągnięć rozwojowych)

5. Wiek młodzieńczy (szkoła średnia):
-Co buduje autonomię psychiczną młodego człowieka?
-Jakie są formy poszukiwania własnej tożsamości?
-Co wpływa na kształtowanie światopoglądu i planowanie swojej przyszłości?
-Jak rozpoznać potencjał młodego człowieka? (Omówienie norm rozwojowych, zadań i osiągnięć rozwojowych)

6. Wkraczanie w dorosłość (okres studiów i/lub początki pracy zawodowej):
-Czym jest moratorium w życiu młodych dorosłych?
-Jakie są decyzje edukacyjne i zawodowe młodych dorosłych?
-Co oznacza myślenie postformalne?
-Jak rozpoznać potencjał i zagrożenia w rozwoju człowieka wkraczającego w dorosłość?

7. Średnia i późna dorosłość (okres pełnej aktywności zawodowej i dochodzenie do starości)
-Co sprzyja wchodzeniu w trwałe związki intymne i podejmowaniu życiowych zobowiązań?
-Co określamy mianem „kryzysu wieku średniego”
-Czym jest syndrom „opuszczonego gniazda”?
Jakie są symptomy wypalenia zawodowego?
-Jak rozpoznać potencjał i zagrożenia w rozwoju człowieka w okresie średniej i późnej dorosłości?

8. Wiek starzenia się
-Czy starość jest kresem rozwoju?
-Co psychologia mówi o śmierci i umieraniu (tanatopsychologia)?

II BLOK DRUGI: PSYCHOLOGIA WYCHOWAWCZA
9. Wprowadzenie w tematykę psychologii wychowania
-Jaka jest specyfika psychologii wychowawczej i do czego wiedza z tej dziedziny może być przydatna logopedom?
-Czym jest wychowanie? Jaki jest jego kontekst środowiskowo-społeczny rozwoju?
-Co określamy mianem interakcji wychowawczej? Czym jest niesymetryczność i dwu-podmiotowość tej interakcji?
-Jakie są relacje między rozwojem człowieka, dojrzewaniem oraz wychowaniem?
-Które zjawiska są niepożądane w działalności wychowawczej? Jakie istnieją środki zaradcze , tj. zapobiegające tym zjawiskom?
-Które dzieci wymagające specjalnej opieki wychowawczej?

10. Problemy wychowawcze
-Czego dotyczą problemy dziecka w kontakcie z rówieśnikami i dorosłymi?
-Jakie są powszechne problemy wychowawcze w poszczególnych fazach rozwoju (jakie są ich przyczyny, konsekwencje i skuteczne sposoby radzenia sobie z nimi)?
-Jakich umiejętności od specjalisty wymaga harmonijna współpraca z rodzicami?

Efekty kształcenia:
-Charakteryzowanie funkcjonowania człowieka - poznawczego, emocjonalnego, społecznego - w różnych okresach jego życia (w tym znajomość zadań rozwojowych dotyczących komunikacji i rozwoju językowego dla każdego wieku)
-Posiadanie znajomości podstawowych pojęć psychologii wychowawczej (np. wychowanie, proces wychowawczy, socjalizacja oraz edukacja, kształcenie, nauczanie)
-Zastosowanie wiedzy dotyczącej prawidłowości psychologicznych do analizy różnych aspektów pracy z dzieckiem, nastolatkiem, młodym człowiekiem oraz wychowawcami (rodzicami, nauczycielami)
-Formułowanie na podstawie wiedzy wniosków praktycznych
-Dostrzeganie i formułowanie problemów etycznych w kontekście własnej pracy
-Docenianie znaczenie nauk psychologicznych dla rozwoju jednostki i prawidłowych więzi społecznych.

W cyklu 2020Zn:

TREŚCI PRZEDMIOTU
1. Pojęcie rozwoju i zmiany rozwojowej. Rodzaje zmian rozwojowych.
2. Różnice indywidualne w rozwoju. Czynniki rozwoju i źródła różnic w rozwoju.
3. Rozwój percepcyjny w zakresie zmysłów o większym znaczeniu (słuch, wzrok).
4. Rozwój pamięci.
5. Rozwój intelektualny: teoria Jeana Piageta i Lwa Wygotskiego. Implikacje koncepcji rozwoju intelektualnego dla oddziaływań wychowawczych. Rozwój myślenia w dorosłości.
6. Rozwój językowy. Znaczenie relacji z rodzicami w procesie rozwoju językowego.
7. Rozwój osobowości z perspektywy teorii cech, perspektywy psychodynamicznej (koncepcja Erika Eriksona i Jamesa Marcii) i poznawczej. Kształtowanie osobowości a oddziaływania wychowawcze.
8. Rozwój emocjonalny: emocje i radzenie sobie z negatywnymi emocjami na różnych etapach życia. Rozwój emocjonalny a oddziaływania wychowawcze.
9. Rozwój społeczny: relacje z rodzicami i rówieśnikami na różnych etapach życia. Proces wychowania a trudne momenty w rozwoju społecznym.

W cyklu 2021Zn:

Rodzaj przedmiotu

obowiązkowe

Koordynatorzy przedmiotu

W cyklu 2016Z:

W cyklu 2019Zn:

W cyklu 2018Z:

W cyklu 2021Zn:

W cyklu 2020Zn:

Agnieszka Bieńkowska
Izabela Więcek-Poborczyk

W cyklu 2017Z:

Ewa Sokołowska

Efekty kształcenia

Wiedza:
- Zna psychologiczne podstawy logopedii. Ma uporządkowaną wiedzę w zakresie pojęć używanych w psychologii rozwoju i wychowania.
- Zna proces rozwoju ucznia w okresie dzieciństwa, adolescencji i wczesnej dorosłości: rozwój fizyczny, motoryczny i psychoseksualny, rozwój procesów poznawczych (myślenie, spostrzeganie, uwaga i pamięć), rozwój społeczno-emocjonalny i moralny, zmiany fizyczne i psychiczne w okresie dojrzewania.

Umiejętności:
- Posiada umiejętność analizowania i interpretowania zjawisk związanych z różnymi sferami rozwoju psychicznego człowieka
- Potrafi analizować psychologiczne podstawy logopedii; wykorzystać doniesienia z badań nad rozwojem człowieka w pracy logopedy.

Kompetencje społeczne:
- Ma świadomość poziomu swojej wiedzy oraz potrzeby jej poszerzania. Jest gotowy do refleksji nad własnym rozwojem zawodowym
- Ma świadomość znaczenia wiedzy o rozwoju i funkcjonowaniu społecznym człowieka dla kształtowania prawidłowych relacji w rodzinie i szkole. Jest gotowy do profesjonalnego rozwiązywania konfliktów w grupie wychowawczej/rówieśniczej.

- Potrafi identyfikować potrzeby wychowanka w rozwoju uzdolnień i zainteresowań. Potrafi analizować i stosować podstawy psychologii wychowawczej.

Kryteria oceniania

Sposób pomiaru
1. Treść pytań zadawanych przez słuchaczy i treść ich wypowiedzi/ komentarzy w trakcie wykładu i po nim
2. j/w
Sposób pomiaru
1. Adekwatne przywoływanie przez słuchaczy, w kontekście własnych doświadczeń praktycznych, wiedzy psychologicznej
j/w
Sposób pomiaru
1. Treść wypowiedzi dotyczących własnych doświadczeń praktycznych, w których pojawiły się wątpliwości natury etycznej
2. Treść wypowiedzi dotyczących własnych doświadczeń praktycznych, w których pojawiły się odnośniki do przydatnych i omawianych w trakcie wykładu sposobów nawiązywania i podtrzymywania kontaktów interpersonalnych

Literatura

Literatura obowiązkowa:
1. Brzezińska, A. (2000). Psychologia wychowania. W: J. Strelau (red.), Psychologia. Podręcznik akademicki. Tom 3. jednostka w społeczeństwie i elementy psychologii stosowanej (s. 227-257). Warszawa: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
2. Schaffer, H. R., Kipp, K. (2015). Psychologia rozwoju. Od dziecka do dorosłości. Gdańsk: Wydawnictwo Harmonia Universalis
3. Sokołowska, E. (red.) (2013). Psychologia wspierania rozwoju i kształcenia (s. 18-51; 62-95; 146-182). Warszawa: Wydawnictwo Akademii Pedagogiki Specjalnej.

W cyklu 2020Zn:

Bee, H. (2004). Psychologia rozwoju człowieka. Poznań: Wydawnictwo Zysk i S-ka.
Birch, A. (2009). Psychologia rozwojowa w zarysie. Od niemowlęctwa do dorosłości. Warszawa: PWN.
Brzezińska A. (2000). Społeczna psychologia rozwoju. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
Brzezińska, A. (red.) (2005). Psychologiczne portrety człowieka. Praktyczna psychologia rozwojowa. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Brzezińska, A. (2000 i in.). Psychologia wychowania. W: J. Strelau (red.), Psychologia. Podręcznik akademicki. Tom 3. Jednostka w społeczeństwie i elementy psychologii stosowanej (s. 227-257). Warszawa: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Brzezińska, A., Appelt, K., Ziółkowska, B. (2016). Psychologia rozwoju człowieka. Sopot: GWP.
Harwas-Napierała, B., Trempała, J. (red.) (2006). Psychologia rozwoju człowieka. Tom. 2. Charakterystyka okresów życia człowieka. Warszawa: PWN.
Schaffer, R. (2006). Rozwój społeczny. Dzieciństwo i młodość. Kraków: Wydawnictwo UJ.
Trempała, J. (red.) (2011). Psychologia rozwoju człowieka. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Turner, J. S., Helms, D.B. (1999). Rozwój człowieka. Warszawa: WSiP.
Vasta R., Haith M., Miller S. (1995). Psychologia dziecka. Warszawa: WSiP.

W cyklu 2021Zn:

Uwagi

W cyklu 2020Zn:

Nakład pracy słuchacza:
godziny kontaktowe - 10 h
Zajęcia odbywają się z zastosowaniem aplikacji MS Teams.
Sposób dołączenia do zespołu został przekazany studentom poprzez USOS mail.

W cyklu 2021Zn:

Nakład pracy słuchacza:
godziny kontaktowe - 10 h

Więcej informacji

Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb:

Strona przedmiotu SP-PRW w USOSweb