Prowadzony w cyklach: 2020L, 2021L, 2022Z, 2023Z, 2024Z

Punkty ECTS: brak danych

Język: polski

Organizowany przez: Instytut Filozofii i Socjologii (dla: Akademia Pedagogiki Specjalnej im. Marii Grzegorzewskiej)

Antropologia kulturowa SC-3F-AKU

TREŚCI PROGRAMOWE
Wykład:
1. Pojęcie kultury.
2. Na tropie „Innego” – o trudzie kształtowania się wyobraźni antropologicznej.
3. Rozwój nauk o kulturze.
4. Historia antropologii kulturowej: główne kierunki i szkoły.
5. Społeczeństwo pierwotne wczoraj i dziś.
6. Małżeństwo, rodzina i pokrewieństwo – klasyczne zainteresowania antropologii.
7. Postrzeganie i wartościowanie czasu w kulturach.
8. Postrzeganie i wartościowanie przestrzeni w kulturach.
Ćwiczenia:
1. Ciało w kulturze.
2. Kulturowy czy naturalny ideał piękna?
3. Płeć biologiczna i kulturowa.
4. Androgynia i „trzecia płeć”.
5. Indywidualny i społeczny byt jednostki w kulturze.
6. Język a kultura.
7. Kulturowe wzory myślenia o świecie.
8. Myślenie mityczne vs naukowe.

W cyklu 2020L:

Wykład
1. Pojęcie kultury
2. Kultura vs natura
3. Korzenie antropologii: odkrycie „Innego’
4. Antropologia jako dyscyplina naukowa: główne szkoły w antropologii
5. Społeczeństwo pierwotne: wczoraj i dziś
6. Małżeństwo, rodzina, pokrewieństwo
7. Płeć biologiczna i kulturowa
8. Ciało w kulturze
9. Czas w kulturze
10. Przestrzeń w kulturze
11. Język i myślenie o świecie
12. Indywidualizm jako wynalazek kulturowy

Ćwiczenia
Zajęcia mają na celu ćwiczenie w interpretacji i krytycznej analizie tekstów klasyków antropologii kulturowej.
1. Kultura a natura.
2. Funkcje kultury. Po co mieszkańcy dalekich wysp Pacyfiku stworzyli instytucję Kula, a po co powstał Facebook?
3. Całościowy fakt społeczny. Czy i jak można porównywać różne kultury?
4. Kultura jako system znaków. Co obcy myślą, jakie ukryte znaczenia mają ich zachowania?
5. Wyobrażenia zbiorowe. Jak ludzie klasyfikują, czyli mentalnie porządkują świat?
6. Rzeczywistość kulturowa jako gra. Czy obraz rzeczywistości, jaki mamy współcześnie, jest bardziej adekwatny niż obraz rzeczywistości w społeczeństwach pierwotnych?
7. Kultura a osobowość. W jakim stopniu wzór kultury wyznacza osobowość człowieka?

W cyklu 2021L:

Wykład
1. Antropologia kultury jako nauka
2. Kultura i inne podstawowe pojęcia antropologii
3. Klasyczne teorie antropologiczne cz. 1
4.Klasyczne teorie antropologiczne cz. 2
5. Społeczeństwa pierwotne
6. Kultura oralna
7. Antropologia słowa
8. Antropologia widowisk
9. Kozioł ofiarny
10. Czas w kulturze
11. Przestrzeń w kulturze
12. Antropologia turystyki
13. Antropologia ciała
14. Umysł i myślenie

W cyklu 2022Z:

Ćwiczenia
Zajęcia mają na celu ćwiczenie w interpretacji i krytycznej analizie tekstów klasyków antropologii kulturowej.
1. Kultura w szerokim rozumieniu. Co różni nas od zwierząt?
Definicje i film.
https://pl.khanacademy.org/humanities/world-history/world-history-beginnings/pre-history-humanity-on-earth-tutorial/v/collective-learning?modal=1

2. Magia. Jak “ludzie pierwotni” wyjaśniali i oddziaływali na świat?
J. G. Frazer, Złota Gałąź, Warszawa 1996; rozdz. 3. Magia sympatyczna; rozdz. 4. Magia i religia.

3. Kultura a natura. Jak silny jest wpływ środowiska życia na kształt kultury i vice versa?
4. Funkcje kultury. Po co mieszkańcy dalekich wysp Pacyfiku stworzyli instytucję Kula, a po co powstał Facebook?
5. Zasada wzajemności jako całościowy fakt społeczny. Czy i jak można porównywać różne kultury?
6. Kultura jako system znaków. Jak odkryć ukryte znaczenia zachowań członków innych kultur?
.7. Interpretacja kultur. Jak przełożyć odległe sposoby myślenia i działania na zrozumiałe dla nas?
8. Powtórzenie

W cyklu 2023Z:

Ćwiczenia:
1. Kultura w szerokim rozumieniu. Co różni nas od zwierząt?
2. Magia sympatyczna. Ewolucjonistyczna metoda porównawcza
3. Pojęcie mana w magii. Francuska szkoła socjologiczna
4. Funkcje magii. Funkcjonalizm i narodziny nowoczesnej antropologii
5. Skuteczność symboliczna magii. Strukturalizm w poszukiwaniu znaczenia
6. Współczesne konteksty magii, w tym m.in. w Polsce. Podejście interpretatywne
7. Świadomość magiczna. Antropologia jako dialog
8. Kolokwium / powtórzenie

W cyklu 2024Z:

Rodzaj przedmiotu

obowiązkowe

Koordynatorzy przedmiotu

W cyklu 2024Z:

W cyklu 2023Z:

W cyklu 2022Z:

W cyklu 2019L:

W cyklu 2020L:

W cyklu 2021L:

Efekty kształcenia

Wiedza
Student/-ka posiada wiedzę o genezie kultury, istotnych cechach kultury, płaszczyznach jej przejawiania się, składowych, kategoriach i typach kultury.
Posiada wiedzę o korzeniach antropologii i jej głównych szkołach oraz współczesnym stanie dyscypliny.
Posiada wiedzę o kulturowym i historycznym zróżnicowaniu idei, koncepcji i instytucji społecznych w odniesieniu do: postrzegania i mierzenia czasu oraz przestrzeni; form małżeństwa, rodziny i pokrewieństwa; cielesności, płci i ludzkiej indywidualności oraz racjonalności.

Umiejętności
Student/-ka posiada umiejętność rozumienia i analizowania zjawisk społecznych. Potrafi prawidłowo interpretować zjawiska społeczne.

Kompetencje społeczne
Student/-ka potrafi uzupełniać i doskonalić nabytą wiedzę i umiejętności.
Czuje się odpowiedzialny/-a za zachowanie dziedzictwa kulturowego.

Literatura

W cyklu 2020L:

Lektura obowiązkowa
1. Godlewski G., i inni (red.), 2001, Antropologia kultury. Zagadnienia i wybór tekstów, Wydawnictwa UW, Warszawa.
2. Burszta J. W., 1998, Antropologia kultury. Tematy, teorie, interpretacje, Poznań.
3. Eller J. D., 2012, Antropologia kulturowa. Globalne siły, lokalne światy, Wyd. UJ, Kraków.
4. Hylland Eriksen T., 2009, Małe miejsca, wielkie sprawy. Wprowadzenie do antropologii społecznej i kulturowej, Warszawa.
5. Nowicka E., 2006, Świat człowieka – świat kultury, PWN, Warszawa.

Lektura uzupełniająca
1. Gajda J., 2002, Antropologia kulturowa cz. 1. Wprowadzenie do wiedzy o kulturze, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń.
2. Nowicka E., Głowacka-Grajper M. (wybór i red.), 2007, Świat człowieka -świat kultury. Antologia tekstów klasycznej antropologii, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
3. Harari Y. N., Sapiens. Od zwierząt do bogów, PWN 2918.

W cyklu 2022Z:

Lektury
Ćwiczenia: J. G. Frazer, Złota Gałąź, Warszawa 1996; rozdz. 3. Magia sympatyczna; rozdz. 4. Magia i religia.
M. Mauss, Szkic o sezonowych przemianach w społeczności Eskimosów, [w:] Socjologia i antropologia, Warszawa 1973, s. 565-655.
B. Malinowski, Istota kula; Ceremonia budowy waga; Znaczenie kula, [w:] Argonauci Zachodniego Pacyfiku, Warszawa 1987, s. 179-205; s. 126-156; s. 640-651.
M. Mauss, Szkic o darze, [w:] Socjologia i antropologia, Warszawa 1973, s. 211-331.
Geertz C (2005) Głęboka gra. [W:] Interpretacja kultur. Wybrane eseje. WUJ.
Wykład:
Antropologia kultury. Zagadnienia i wybór tekstów. Grzegorz Godlewski, Leszek Kolankiewicz, Andrzej Mencwel, Paweł Rodak (red.), Warszawa 2005

W cyklu 2023Z:

Wykłąd:
Antropologia kultury. Zagadnienia i wybór tekstów. Grzegorz Godlewski, Leszek Kolankiewicz, Andrzej Mencwel, Paweł Rodak (red.), Warszawa 2005

Ćwiczenia:
J. G. Frazer, Złota Gałąź, Warszawa 1996; rozdz. 3. Magia sympatyczna; rozdz. 4. Magia i religia.
M. Mauss, Zarys ogólnej teorii magii, [w:] Socjologia i antropologia, Warszawa 1973. (Do podrozdziału „Mana” włącznie: „Historia i źródła” – wszyscy, „Definicja magii” – wszyscy, „Elementy magii” – do wyboru: o czarowniku, o działaniach/obrzędach lub o wyobrażeniach – można sobie wybrać jeden poddemat, „Analiza i wyjaśnienie magii” – część „Mana” obowiązkowo, inne dla chętnych).
B. Malinowski, Magia a kula (rozdz. XVII), [w:] Argonauci Zachodniego Pacyfiku, Warszawa 1987, s. 501-544.
B. Malinowski, Mit, magia, religia, Warszawa 1990, s. 444-465.
C. Lévi-Strauss, Czarownik i jego magia; Skuteczność symboliczna, [w:] Antropologia strukturalna, Warszawa 2009, s. 167-206.
Z. Grębecka, Słowo magiczne poddane technologii, NOMOS, Warszawa 2006; rozdz.1.: 1.2 i 1.3 – s. 16-37 – stan badań polskiej antropologii magii; rozdz. 3 – s. 87-123 – magia we współczesnej kulturze jako kontekst badań; rozdz. 7 – s. 231-281 – wyniki badań terenowych.
S. Greenwood, Introduction, [w:] The anthropology of magic, Berg, Oxford 2009.
S. Greenwood, Introduction; The Otherworld, [w:] Magic, Witchcraft and the Otherworld, Berg, Oxford 2000.

materiał edukacyjny:
https://pl.khanacademy.org/humanities/world-history/world-history-beginnings/pre-history-humanity-on-earth-tutorial/v/collective-learning?modal=1

W cyklu 2024Z:

Wykłąd:
Antropologia kultury. Zagadnienia i wybór tekstów. Grzegorz Godlewski, Leszek Kolankiewicz, Andrzej Mencwel, Paweł Rodak (red.), Warszawa 2005

materiał edukacyjny:
https://pl.khanacademy.org/humanities/world-history/world-history-beginnings/pre-history-humanity-on-earth-tutorial/v/collective-learning?modal=1

Uwagi

W cyklu 2020L:

Wykład
Metoda podająca z prezentacjami multimedialnymi. Elementy konwersatorium.
Nakład pracy studenta:
1. Udział w wykładach: 30 h
2. Przygotowanie się do egzaminu końcowego - 30 h

Ćwiczenia
Czytanie ze zrozumieniem, interpretacja i krytyczna analiza lektur, praca w grupach, dyskusja.
Nakład pracy studenta
1. Udział w ćwiczeniach: 15 h
2. Przygotowywanie się do zajęć oraz kolokwium końcowego: 45 h

W cyklu 2022Z:

Wykład
Metoda podająca z prezentacjami multimedialnymi. Elementy konwersatorium.
Nakład pracy studenta:
1. Udział w wykładach: 30 h
2. Przygotowanie się do egzaminu końcowego - 30 h

W cyklu 2023Z:

Wykład z elementami dyskusji

Ćwiczenia:
Czytanie ze zrozumieniem - duży nacisk jest położony na pracę studentów z tekstem. Dyskusja w celu analizy i interpretacji tekstów: rozróżnienie pojęć analitycznych stosowanych przez autorów i warstwy faktograficznej; zwrócenie uwagi na metodę badawczą autorów i założenia teoretyczne oraz światopoglądowe. Praca w grupach. Materiały audiowizualne.

Godziny pracy:
45 h - udział w zajęciach
30h - praca domowa
30h - czytanie lektur
15h - przygotowanie do zaliczenia
Sumarycznie 120h co odpowiada 4 punktom ECTS.

W cyklu 2024Z:

Wykład z elementami dyskusji

Godziny pracy:
45 h - udział w zajęciach
30h - praca domowa
30h - czytanie lektur
15h - przygotowanie do zaliczenia
Sumarycznie 120h co odpowiada 4 punktom ECTS.

Więcej informacji

Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb:

Strona przedmiotu SC-3F-AKU w USOSweb