Państwo a społeczeństwo obywatelskie (III i IV sektor) SC-2S-PSO

TREŚCI PROGRAMOWE
Zajęcia prowadzone w formie wykładu i warsztatów.
1. Idea i historia społeczeństwa obywatelskiego.
2. Kondycja społeczeństwa obywatelskiego w Polsce i Europie.
3. Obywatelska polityka społeczna.
4. Samoorganizacja społeczeństwa.
5. Współpraca międzysektorowa.
6. Partycypacja publiczna i społeczna.
7. Charakterystyka liderów i działaczy inicjatyw obywatelskich.
8. Nowe ruchy społeczne.
9. Polityka protestu i obywatelskiego nieposłuszeństwa.
10. Społeczności wirtualne.

W cyklu 2020Z:

Idea społeczeństwa obywatelskiego. Historia społeczeństwa obywatelskiego w Polsce
Zagadnienia:
- wprowadzenie do problematyki
- wybrane definicje i teorie
- historyczne wzorce obywatelstwa
- tradycje samoorganizacji
- kapitał społeczny
W drodze do społeczeństwa obywatelskiego
Zagadnienia:
- kondycja społeczeństwa obywatelskiego w Polsce
- szanse i przeszkody realizacji idei społeczeństwa obywatelskiego
- gdzie jesteśmy?
Obywatelska polityka społeczna
Zagadnienia:
- ekonomia społeczna/przedsiębiorczość społeczna
- ekonomia społeczna a III sektor, rynek, polityka społeczna
Samoorganizacja społeczeństwa: organizacje pozarządowe
Zagadnienia:
- podstawowe fakty o organizacjach pozarządowych w Polsce
- rozwój sektora organizacji pozarządowych w Polsce
Współpraca międzysektorowa
Zagadnienia:
- relacje między III sektorem a innymi sektorami
- współpraca i rywalizacja organizacji pozarządowych
Decydujmy razem – partycypacja
Zagadnienia:
- formy partycypacji: publiczna, społeczna, obligatoryjna
- diagnoza stanu partycypacji publicznej w Polsce
Aktywne sąsiedztwo - Ruchy miejskie
Zagadnienia:
- koncepcja sąsiedztwa
- rodzaje sąsiedztwa
- Internet jako medium tworzenia relacji „sąsiedzkich”
Liderzy, działacze, wolontariusze organizacji III i IV sektora
Zagadnienia:
- etos społecznikowski i etos inteligencki
- kim są liderzy, działacze, wolontariusze?
Organizacje i oddolne inicjatywy kobiece
Zagadnienia:
- kobiecy III i IV sektor i jego specyfika – Polska i świat
- organizacje i oddolne inicjatywy kobiece
- kobiety i mężczyźni w społeczeństwie obywatelskim
Aktywność społeczna osób starszych
Zagadnienia:
- aktywność seniorów w organizacjach pozarządowych
- sposoby i formy aktywizacji
społecznej osób starszych
Obywatelskie nieposłuszeństwo i polityka protestu
Zagadnienia:
- obywatelskie nieposłuszeństwo – jako metoda działania obywateli
- przykłady obywatelskiego nieposłuszeństwa
Ruchy społeczne
Zagadnienia:
- rola i rodzaje ruchów społecznych,
- przykłady „nowych” ruchów społecznych w Polsce i na świecie
- polski ruch kobiet
Społeczności wirtualne
Zagadnienia:
- rodzaje społeczności internetowych
- rola e-społeczności
- przykłady społeczności internetowych w Polsce i na świecie

W cyklu 2021Z:

Rodzaj przedmiotu

obowiązkowe

Koordynatorzy przedmiotu

Dominika Walczak

Efekty kształcenia

Wiedza
Student/-ka ma pogłębioną i rozszerzoną wiedzę odnoszącą się do problematyki społeczeństwa obywatelskiego.
Ma szczegółową wiedzę o współczesnych dokonaniach socjologii społeczeństwa obywatelskiego.
Ma wiedzę o metodach, narzędziach oraz technikach pozyskiwania danych, pozwalających badać i opisywać przejawy społeczeństwa obywatelskiego, w tym między innymi odnoszące się do zaufania społecznego, działalności na rzecz społeczności lokalnej, zaangażowania w organizacje III sektora i działania IV sektora, wolontariat.
Zna ogólne zasady tworzenia i rozwoju form indywidualnej aktywności i przedsiębiorczości.
Umiejętności
Student/-ka potrafi wykorzystać wiedzę i pozyskane z wiarygodnych źródeł dane do opisu i analizy procesów społecznych.
Potrafi krytycznie analizować i interpretować teksty i wytwory kultury ważne z punktu widzenia socjologii.
Posiada umiejętność przygotowania, zgodnie z przyjętymi w socjologii standardami, wystąpień ustnych i prac pisemnych.
Ma umiejętność prowadzenia debaty: merytorycznego argumentowania, z wykorzystaniem poglądów własnych oraz innych autorów, formułowania wniosków i tworzenia syntetycznych podsumowań w obrębie problematyki społeczeństwa obywatelskiego.
Potrafi współdziałać i pracować w grupie, przyjmując w niej różne role.
Umie samodzielnie uzupełniać wiedzę i rozwijać umiejętności badawcze oraz inicjować podobne działania u innych osób.
Kompetencje społeczne
Student/-ka uznaje znaczenie wiedzy w rozwiązywaniu problemów poznawczych i praktycznych w obszarze socjologii; jest gotów/-owa do krytycznej oceny odbieranych treści.
Jest gotowy/-owa do podejmowania wyzwań zawodowych i osobistych, wykazuje aktywność i przedsiębiorczość oraz angażuje się we współpracę na rzecz środowiska społecznego.

Literatura

W cyklu 2020Z:

Castells M. (2013). Sieci oburzenia i nadziei. Ruchy społeczne w erze Internetu. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN
Castells M. (2013). Sieci oburzenia i nadziei. Ruchy społeczne w erze Internetu. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, rozdział 6 i 7.
Chrzanowski O. (2014). Partycypacja publiczna krok po kroku. Antologia tekstów. Warszawa: Fundacja Inicjatyw Społeczno-Ekonomicznych
Defourny J., Develtere P. (1999). Ekonomia społeczna: ogólnoświatowy trzeci sektor. w: Wygański J. J. Antologia Kluczowych tekstów. Przedsiębiorstwo społeczne. Warszawa: FISE
Elementy partycypacji. Warszawa: FISE
Europa i społeczeństwo obywatelskie. Rozmowy w Castel Gandolfo, Demokracja, Filozofia i Praktyka, Fundacja im. Stefana Batorego, Kraków: Społeczny Instytut Wydawniczy Znak
European Union Agency for Fundamental Rights (2017). Challenges facing civil society organisations working on human rights in the EU
Gierszewski D. (2017). Edukacja obywatelska w przestrzeni lokalnej. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu jagiellońskiego:
Grabowska M. (2018). ZERWANA GENEALOGIA. Działalność społeczna i polityczna kobiet po 1945 r. a współczesny ruch kobiecy. Warszawa: Scholar. Rozdział 4. „To był mój racjonalny wybór”: sprawczość kobiet po 1956
Karwińska A., Wiktor D. (2008).Przedsiębiorczość i korzyści społeczne: identyfikacja dobrych praktyk w ekonomii społecznej. EKONOMIA SPOŁECZNA TEKSTY, rozdział 2, 3, 6
Kubicki P. (2019). Ruchy miejskie w Polsce. Dekada doświadczeń. Studia socjologiczne 2019, 3 (234), 5–30
Leś E. 2001: Zarys historii dobroczynności i filantropii w Polsce, Prószyński i S-ka, Warszawa, Rozdział II: Dobroczynność i filantropia pod zaborami
Łuczak K. (2015). Ruchy miejskie w poszukiwaniu wartości i idei kluczowych dla rozwoju miast, Acta Universitatis Lodziensis, Folia Sociologica 54
Marczewski P. (2018). Polityczni obywatele. Organizacje społeczne wobec presji rządzących, Warszawa: Fundacja im. Stefana Batorego
Mazur S., Wygnański J.J. (2015). Rozdział 1. Jak zmieniają się relacje państwa z organizacjami trzeciego sektora?, w: System finansowania organizacji pozarządowych w Polsce. Kraków: Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie
Murawska D. (2019). Rywalizacja w polu organizacji pozarządowych z perspektywy koncepcji kapitałów Pierre'a Bourdieu, Trzeci Sektor 45 (01/2019)
Palska H., Lewenstein B. (2004). Biografia społecznikowska, w: Gliński P., Lewenstein B., Siciński A. (red.), Samoorganizacja społeczeństwa polskiego: III sektor i wspólnoty lokalne w jednoczącej się Europie
Po co istnieje III sektor? w: Gałązka A. (red.) (2005). Elementarz III sektora, Warszawa: Stowarzyszenie Klon-Jawor
Przybylska A., Giza A. (red.) (2014). Partycypacja obywatelska. Od teorii do praktyki społecznej, Warszawa: Wydawnictwo naukowe SCHOLAR
Putnam R. (1995). Demokracja w działaniu, Kraków: Społeczny Instytut Wydawniczy Znak
Putnam R. (1995). Demokracja w działaniu, Społeczny Instytut Wydawniczy Znak, Kraków, Rozdział 5. W poszukiwaniu źródeł wspólnoty obywatelskiej
Rucht D. (2010). Rosnące znaczenie polityki protestu, w: Dalton R. J., Klingemann H-D., Zachowania polityczne, Wydawnictwo Naukowe PAN, Warszawa
Schimanek T. (2013). O czym warto pamiętać w pracy z seniorami, Schimanek T, Wejcman Z. , Aktywni seniorzy, Instytut Spraw Publicznych, Warszawa
Schimanek T. (2013). Sposoby i formy aktywizacji społecznej, w: Schimanek T, Wejcman Z. , Aktywni seniorzy, Instytut Spraw Publicznych, Warszawa
Turkle S. (2013). Samotni razem. Dlaczego oczekujemy więcej od zdobyczy techniki, a mniej od siebie nawzajem. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Część Druga – Nowa samotność w bliskości: w sieci
Wygański J. J. (red.) (2008). Antologia Kluczowych tekstów. Przedsiębiorstwo społeczne. Warszawa: FISE

W cyklu 2021Z:

Uwagi

W cyklu 2020Z:

metody dydaktyczne (wykład, dyskusja, praca w grupach, prezentacje studentów) oraz nakład pracy studenta: udział w zajęciach wykł. 15h, warsztaty 30h, opracowanie lektur 30h przygotowanie prezentacji 30h, przygotowanie do egzaminu i zaliczenia 30h. Suma godzin pracy studenta to 135h, co odpowiada 5 punktom ECTS

W cyklu 2021Z:

Więcej informacji

Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb:

Strona przedmiotu SC-2S-PSO w USOSweb