Etyka badań naukowych SC-2F-EBN
TREŚCI PROGRAMOWE
1. Wartość nauki. Nauka jako obszar refleksji odnoszonych do obszaru wartości.
2. Nauka jako realizacja określonego etosu. Możliwe sensy etosu nauki. Historyczny i społeczny kontekst nauki. Nauka a technika. Bezinteresowność nauki. Neutralność etyczna nauki i techniki a pytanie o odpowiedzialność nauki i techniki w XX i XXI wieku.
3. Zasady etycznej praktyki naukowej. Rzetelność badacza – uczciwość, sumienność. Zasady dobrej praktyki badawczej: reguły badawczej rzetelności, reguły lojalności wobec uczestników badań.
4. Nieuczciwe zachowania w nauce: fabrykowanie danych, fałszowanie wyników i plagiat.
5. Praktyka naukowa wobec nowych wyzwań etycznych. Zerwanie z tradycją absolutyzowania efektów badań. Szacunek dla życia – prawa „królika doświadczalnego”. Szacunek dla osoby - właściwe traktowanie uczestników badań – dbałość o niewyrządzenie krzywdy osobom uczestniczących w badaniach. Zasada dobroczynności. Zasada sprawiedliwości (zasada świadomej zgody, zasada właściwej proporcji ryzyka i korzyści, zasada bezstronności w wyborze uczestników badań).
6. Nauka a biznes. Kryzys tradycyjnej idei bezinteresowności badań naukowych. Granice podporządkowania działalności naukowej przedsiębiorczości.
7. Nauka a polityka. Działalność badawcza wobec roszczeń i oczekiwań polityków.
8. Odpowiedzialność współczesnej nauki i technologii – ryzyko, brak możliwości w zakresie przewidywania ostatecznych praktycznych konsekwencji badań naukowych.
Rodzaj przedmiotu
Koordynatorzy przedmiotu
W cyklu 2024Z: | W cyklu 2023Z: | W cyklu 2022Z: | W cyklu 2021Z: | W cyklu 2019Z: | W cyklu 2020Z: |
Efekty kształcenia
Wiedza
Student/-ka rozumie istotę etyki badań naukowych.
Zna historyczny i społeczny kontekst uprawiania nauki oraz odpowiedzialność nauki i techniki w XX i XXI wieku.
Zna dobre praktyki w nauce oraz inne kodeksy badań naukowych.
Umiejętności
Student/-ka ma umiejętność wskazania ograniczeń poznawczych nauki i praktycznego wykorzystania wyników badań naukowych.
Podejmuje analizę krytyczną tekstów dotyczących etycznych aspektów badań naukowych.
Potrafi uzasadnić swoje stanowisko, wykorzystując filozoficzne narzędzia argumentacji.
Kompetencje społeczne
Student/-ka jest zorientowany na głębszy namysł nad szerszym kontekstem uprawiania nauki i konsekwencjami badań naukowych oraz odpowiedzialnością nauki oraz naukowca i badacza.
Jest świadomy/-a odpowiedzialności współczesnej nauki i technologii oraz ryzyka i braku możliwości w zakresie przewidywania ostatecznych praktycznych konsekwencji badań naukowych.
Lepiej rozumie siebie jako przyszłego badacza oraz potrzebę respektowania etyki.
Literatura
|
W cyklu 2020Z:
Etyka a nauka, Centrum Upowszechniania Nauki Polskiej Akademii Nauk, Warszawa 1992 ( wybrane fragmenty). „Nauka” 2010, nr 3, wybrane teksty. G. Picht, Odwaga utopii, Warszawa 1981, fragmenty. Dobre obyczaje w nauce. Zbiór zasad i wytycznych, Komitet Etyki w Nauce przy Prezydium PAN, Warszawa 1994. Dobre obyczaje w nauce . Zbiór zasad i wytycznych., Wydanie trzecie zmienione, PAN Komitet etyki w Nauce , Warszawa 2003. W. Galewicz , O etyce badań naukowych, /w ;/ Etyczne i prawne granice badań naukowych, red. W. Galewicz, Universitas, Kraków 2009 s. 59-70 M. Czarkowski, Wykorzystywanie wyników badań naukowych w celach sprzecznych z ich założeniami, /w:/ Etyczne i prawne granice badań naukowych, red. W. Galewicz, Universitas, Kraków 2009 s. 35-44 G. Marx, Uwagi na temat odkrywania, gromadzenia i oceny ukrytych i brudnych danych, /w:/ „Ask. Społeczeństwo. Badania. Metody” 12/2003, s. 7-49 P. W. Sztabiński, Badacz jako współautor wyników badania, „Ask. Społeczeństwo. Badania. Metody” 12/2003, s. 51 -83 S. Krimsky, Nauka skorumpowana? O niejasnych związkach nauki i biznesu, PIW, Warszawa 2006 J. Barta, R. Markiewicz, Prawo autorskie a swoboda badań naukowych, /w:/ Etyczne i prawne granice badań naukowych, red. W. Galewicz, Universitas, Kraków 2009 s. 95 - 104 S. Stanisławska-Kloc, Zasady wykorzystywania cudzych utworów; prawo autorskie i dobre obyczaje. Etyka cytatu, /w:/ Etyczne i prawne granice badań naukowych, red. W. Galewicz, Universitas, Kraków 2009 s. 169-194 |
W cyklu 2021Z:
Etyka a nauka, Centrum Upowszechniania Nauki Polskiej Akademii Nauk, Warszawa 1992 ( wybrane fragmenty). „Nauka” 2010, nr 3, wybrane teksty. G. Picht, Odwaga utopii, Warszawa 1981, fragmenty. Dobre obyczaje w nauce. Zbiór zasad i wytycznych, Komitet Etyki w Nauce przy Prezydium PAN, Warszawa 1994. Dobre obyczaje w nauce . Zbiór zasad i wytycznych., Wydanie trzecie zmienione, PAN Komitet etyki w Nauce , Warszawa 2003. W. Galewicz , O etyce badań naukowych, /w ;/ Etyczne i prawne granice badań naukowych, red. W. Galewicz, Universitas, Kraków 2009 s. 59-70 M. Czarkowski, Wykorzystywanie wyników badań naukowych w celach sprzecznych z ich założeniami, /w:/ Etyczne i prawne granice badań naukowych, red. W. Galewicz, Universitas, Kraków 2009 s. 35-44 G. Marx, Uwagi na temat odkrywania, gromadzenia i oceny ukrytych i brudnych danych, /w:/ „Ask. Społeczeństwo. Badania. Metody” 12/2003, s. 7-49 P. W. Sztabiński, Badacz jako współautor wyników badania, „Ask. Społeczeństwo. Badania. Metody” 12/2003, s. 51 -83 S. Krimsky, Nauka skorumpowana? O niejasnych związkach nauki i biznesu, PIW, Warszawa 2006 J. Barta, R. Markiewicz, Prawo autorskie a swoboda badań naukowych, /w:/ Etyczne i prawne granice badań naukowych, red. W. Galewicz, Universitas, Kraków 2009 s. 95 - 104 S. Stanisławska-Kloc, Zasady wykorzystywania cudzych utworów; prawo autorskie i dobre obyczaje. Etyka cytatu, /w:/ Etyczne i prawne granice badań naukowych, red. W. Galewicz, Universitas, Kraków 2009 s. 169-194 |
W cyklu 2022Z:
Etyka a nauka, Centrum Upowszechniania Nauki Polskiej Akademii Nauk, Warszawa 1992 ( wybrane fragmenty). „Nauka” 2010, nr 3, wybrane teksty. G. Picht, Odwaga utopii, Warszawa 1981, fragmenty. Dobre obyczaje w nauce. Zbiór zasad i wytycznych, Komitet Etyki w Nauce przy Prezydium PAN, Warszawa 1994. Dobre obyczaje w nauce . Zbiór zasad i wytycznych., Wydanie trzecie zmienione, PAN Komitet etyki w Nauce , Warszawa 2003. W. Galewicz , O etyce badań naukowych, /w ;/ Etyczne i prawne granice badań naukowych, red. W. Galewicz, Universitas, Kraków 2009 s. 59-70 M. Czarkowski, Wykorzystywanie wyników badań naukowych w celach sprzecznych z ich założeniami, /w:/ Etyczne i prawne granice badań naukowych, red. W. Galewicz, Universitas, Kraków 2009 s. 35-44 G. Marx, Uwagi na temat odkrywania, gromadzenia i oceny ukrytych i brudnych danych, /w:/ „Ask. Społeczeństwo. Badania. Metody” 12/2003, s. 7-49 P. W. Sztabiński, Badacz jako współautor wyników badania, „Ask. Społeczeństwo. Badania. Metody” 12/2003, s. 51 -83 S. Krimsky, Nauka skorumpowana? O niejasnych związkach nauki i biznesu, PIW, Warszawa 2006 J. Barta, R. Markiewicz, Prawo autorskie a swoboda badań naukowych, /w:/ Etyczne i prawne granice badań naukowych, red. W. Galewicz, Universitas, Kraków 2009 s. 95 - 104 S. Stanisławska-Kloc, Zasady wykorzystywania cudzych utworów; prawo autorskie i dobre obyczaje. Etyka cytatu, /w:/ Etyczne i prawne granice badań naukowych, red. W. Galewicz, Universitas, Kraków 2009 s. 169-194 |
W cyklu 2023Z:
Etyka a nauka, Centrum Upowszechniania Nauki Polskiej Akademii Nauk, Warszawa 1992 ( wybrane fragmenty). „Nauka” 2010, nr 3, wybrane teksty. G. Picht, Odwaga utopii, Warszawa 1981, fragmenty. Dobre obyczaje w nauce. Zbiór zasad i wytycznych, Komitet Etyki w Nauce przy Prezydium PAN, Warszawa 1994. Dobre obyczaje w nauce . Zbiór zasad i wytycznych., Wydanie trzecie zmienione, PAN Komitet etyki w Nauce , Warszawa 2003. W. Galewicz , O etyce badań naukowych, /w ;/ Etyczne i prawne granice badań naukowych, red. W. Galewicz, Universitas, Kraków 2009 s. 59-70 M. Czarkowski, Wykorzystywanie wyników badań naukowych w celach sprzecznych z ich założeniami, /w:/ Etyczne i prawne granice badań naukowych, red. W. Galewicz, Universitas, Kraków 2009 s. 35-44 G. Marx, Uwagi na temat odkrywania, gromadzenia i oceny ukrytych i brudnych danych, /w:/ „Ask. Społeczeństwo. Badania. Metody” 12/2003, s. 7-49 P. W. Sztabiński, Badacz jako współautor wyników badania, „Ask. Społeczeństwo. Badania. Metody” 12/2003, s. 51 -83 S. Krimsky, Nauka skorumpowana? O niejasnych związkach nauki i biznesu, PIW, Warszawa 2006 J. Barta, R. Markiewicz, Prawo autorskie a swoboda badań naukowych, /w:/ Etyczne i prawne granice badań naukowych, red. W. Galewicz, Universitas, Kraków 2009 s. 95 - 104 S. Stanisławska-Kloc, Zasady wykorzystywania cudzych utworów; prawo autorskie i dobre obyczaje. Etyka cytatu, /w:/ Etyczne i prawne granice badań naukowych, red. W. Galewicz, Universitas, Kraków 2009 s. 169-194 |
W cyklu 2024Z:
Etyka a nauka, Centrum Upowszechniania Nauki Polskiej Akademii Nauk, Warszawa 1992 ( wybrane fragmenty). „Nauka” 2010, nr 3, wybrane teksty. G. Picht, Odwaga utopii, Warszawa 1981, fragmenty. Dobre obyczaje w nauce. Zbiór zasad i wytycznych, Komitet Etyki w Nauce przy Prezydium PAN, Warszawa 1994. Dobre obyczaje w nauce . Zbiór zasad i wytycznych., Wydanie trzecie zmienione, PAN Komitet etyki w Nauce , Warszawa 2003. W. Galewicz , O etyce badań naukowych, /w ;/ Etyczne i prawne granice badań naukowych, red. W. Galewicz, Universitas, Kraków 2009 s. 59-70 M. Czarkowski, Wykorzystywanie wyników badań naukowych w celach sprzecznych z ich założeniami, /w:/ Etyczne i prawne granice badań naukowych, red. W. Galewicz, Universitas, Kraków 2009 s. 35-44 G. Marx, Uwagi na temat odkrywania, gromadzenia i oceny ukrytych i brudnych danych, /w:/ „Ask. Społeczeństwo. Badania. Metody” 12/2003, s. 7-49 P. W. Sztabiński, Badacz jako współautor wyników badania, „Ask. Społeczeństwo. Badania. Metody” 12/2003, s. 51 -83 S. Krimsky, Nauka skorumpowana? O niejasnych związkach nauki i biznesu, PIW, Warszawa 2006 J. Barta, R. Markiewicz, Prawo autorskie a swoboda badań naukowych, /w:/ Etyczne i prawne granice badań naukowych, red. W. Galewicz, Universitas, Kraków 2009 s. 95 - 104 S. Stanisławska-Kloc, Zasady wykorzystywania cudzych utworów; prawo autorskie i dobre obyczaje. Etyka cytatu, /w:/ Etyczne i prawne granice badań naukowych, red. W. Galewicz, Universitas, Kraków 2009 s. 169-194 |
Uwagi
|
W cyklu 2020Z:
Metody kształcenia: - dyskusja moderowana Nakład pracy studenta: |
W cyklu 2021Z:
Metody kształcenia: - dyskusja moderowana Nakład pracy studenta: |
W cyklu 2022Z:
Metody kształcenia: - dyskusja moderowana Nakład pracy studenta: |
W cyklu 2023Z:
Metody kształcenia: Nakład pracy studenta: |
W cyklu 2024Z:
Metody kształcenia: Nakład pracy studenta: |
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: