Pedagogika resocjalizacyjna RE-3F-PER

TREŚCI PROGRAMOWE:

Tematyka wykładów:
1. Omówienie tematyki zajęć, podanie literatury oraz przedstawienie wymagań. Pedagogika resocjalizacyjna jako dyscyplina naukowa. Rys historyczny pedagogiki resocjalizacyjnej. Miejsce pedagogiki resocjalizacyjnej wśród innych dyscyplin naukowych związanych z pedagogiką specjalną. Budowa pedagogiki resocjalizacyjnej (działy i warstwy pedagogiki resocjalizacyjnej).
2. Omówienie podstawowych pojęć: resocjalizacja, wychowanie resocjalizujące, profilaktyka społeczna, demoralizacja, zachowanie patologiczne.
3. Działalność resocjalizująca aktualnie (specyfika resocjalizacji aktualnej i potencjalnej).
4. Współczesna pedagogika resocjalizacyjna. Rzeczywistość wychowawcza a problemy resocjalizacyjne; cele i granice kontroli społecznej; ideał i cele wychowania a cele resocjalizacji; granice resocjalizacji; resocjalizacja jako powtórna socjalizacja i „kanalizowanie instynktów”; wsparcie dla resocjalizacji ze strony nauk humanistycznych i medycznych.
5. Nieprzystosowanie społeczne dzieci i młodzieży. Pojęcie nieprzystosowania społecznego; przegląd wybranych definicji nieprzystosowania społecznego: definicje objawowe, teoretyczne, operacyjne i administracyjne.
6. Etapy i typologia nieprzystosowania społecznego. Analiza przebiegu procesu wykolejenia społecznego wg koncepcji Cz. Czapówa; typologia nieprzystosowania społecznego na podstawie trzech różnych czynników etiologicznych zjawiska.
7. Zadania wychowania resocjalizującego: likwidowanie przyczyn, usuwanie negatywnych zmian osobowości, utrwalanie uzyskanych rezultatów, wdrażanie do samowychowania.
8. Podstawy diagnostyki w resocjalizacji. Definicja, specyfika diagnozy resocjalizacyjnej; przedmiot, podmiot, funkcje i cele diagnozy resocjalizacyjnej.
9. Analiza prawidłowo przeprowadzonego procesu oddziaływania resocjalizacyjnego. Charakterystyka czterech etapów procesu oddziaływania resocjalizacyjnego.
10. Zasady obowiązujące w procesie resocjalizacji. Niekonwencjonalność zasad w oddziaływaniu wychowawczym na niedostosowanych społecznie; charakterystyka oraz omówienie zasad oddziaływań obowiązujących w procesie resocjalizacji niedostosowanych społecznie – typologia
wg Cz. Czapówa i O. Lipkowskiego.
Powtórzenie i podsumowanie materiału. Przedstawienie i omówienie zagadnień egzaminacyjnych.

Tematyka ćwiczeń:
1. Charakterystyka głównych objawów nieprzystosowania społecznego (etiologia, symptomatologia, sposoby przeciwdziałania i zapobiegania występowaniu danego objawu).
2. Omówienie różnych sposobów eliminowania rozmiarów nieprzystosowania społecznego.
3. Resocjalizacja w środowisku otwartym: zadania i rola kuratora sądowego dla nieletnich; kuratorski ośrodek pracy z młodzieżą jako jedna z podstawowych instytucji resocjalizacyjnych o charakterze otwartym; ogniska wychowawcze i świetlice środowiskowe; przykładowe środowiskowe programy pedagogiczne m.in.: „Przyjaciel dzieci Ulicy”, „Pedagog rodzinny”, „Wychowawca podwórkowy”; streetworking, partyworking.
4. Resocjalizacja nieletnich w warunkach zamkniętych (młodzieżowe ośrodki wychowawcze, okręgowe ośrodki wychowawcze, zakłady poprawcze i schroniska dla nieletnich (cele, zadania, charakter, specyfika, kryteria kierowania do placówek, organizacja i zasady pobytu nieletnich w danej placówce, rodzaje i typy placówek, środki i metody wychowawcze stosowane wobec nieletnich w danym typie placówki).
5. Instytucjonalna resocjalizacja osób dorosłych. Zakład karny jako instytucja resocjalizacyjna. Metody i środki oddziaływania penitencjarnego stosowane wobec osób odbywających karę pozbawienia wolności, problemy wychowawcze instytucji więziennej.

Rodzaj przedmiotu

obowiązkowe

Koordynatorzy przedmiotu

Hubert Iwanicki

Efekty kształcenia

Wiedza
Zna charakter i miejsce pedagogiki resocjalizacyjnej w systemie nauk o wychowaniu, rozumie powiązanie pedagogiki resocjalizacyjnej z pedagogiką i pedagogiką specjalną, opisuje zadania i zakres pedagogiki resocjalizacyjnej jako nauki.
Zna historyczne uwarunkowania rozwoju pedagogiki resocjalizacyjnej, polskie szkoły pedagogiki resocjalizacyjnej – twórców i ich dzieła, a także główne współczesne tendencje w rozwoju pedagogiki resocjalizacyjnej.
Rozumie znaczenie terminologii stosowaną w pedagogice resocjalizacyjnej (w tym pojęcia: socjalizacja, resocjalizacja, przystosowanie, nieprzystosowanie, adaptacja, readaptacja, reintegracji oraz relacje między nimi).
Zna koncepcje nieprzystosowania społecznego oraz jego różne aspekty i specyfikę oraz wynikające z nich teoretyczne implikacje instytucjonalnych oddziaływań metodycznych.
Opisuje proces resocjalizacji w teorii i praktyce, dostrzega dylematy z nim związane.

Umiejętności
Potrafi opisać rys historyczny pedagogiki resocjalizacyjnej, przedstawić polskie szkoły pedagogiki resocjalizacyjnej, wymieniać ich twórców oraz ich dzieła, dokonać analizy i krytycznej oceny historycznych i współczesnych koncepcji i teorii oddziaływań resocjalizacyjnych.
Potrafi określić cele i zadania pedagogiki resocjalizacyjnej.
Potrafi sprawnie posługiwać się definicjami i terminami, takimi jak: socjalizacja, resocjalizacja, przystosowanie, nieprzystosowanie, adaptacja, readaptacja, reintegracji w dyskusjach na temat zagadnień zakresu pedagogiki resocjalizacyjnej.
Potrafi scharakteryzować teoretyczne podstawy oddziaływań resocjalizacyjnych, opisuje proces socjalizacji i resocjalizacji w teorii i praktyce, rozstrzygać dylematy związane z przebiegiem procesu resocjalizacji osób nieprzystosowanych społecznie.
Potrafi planować i realizować program własnego rozwoju osobowego i zawodowego, jako przyszłego wychowawcy/pedagoga resocjalizacyjnego.

Kompetencje społeczne
Jest gotów do świadomego podejmowania zobowiązań społecznych związanych z realizacją zadań zawodowych pedagoga resocjalizacyjnego.
Docenia tradycję i dorobek badań naukowych z zakresu pedagogiki resocjalizacyjnej i nauk pokrewnych, uznawania znaczenia tej wiedzy dla rozwiązywania problemów poznawczych i praktycznych z zakresu pedagogiki resocjalizacyjnej.
Jest wrażliwy na problemy osób zagrożonych nieprzystosowaniem społecznym i nieprzystosowanych społecznie.
Prezentuje właściwą postawę wobec osób zagrożonych nieprzystosowaniem społecznym i nieprzystosowanych społecznie, posługuje się uniwersalnymi zasadami i normami etycznymi w swojej pracy zawodowej pedagoga resocjalizacyjnego.

Kryteria oceniania

- obecność i aktywność studentów na zajęciach
- ocena przygotowanej na ćwiczenia prezentacji w PowerPoint dotyczącej wybranego tematu z dwóch różnych bloków tematycznych oraz zaprezentowanie go podczas zajęć
- ocena umiejętności weryfikacji odpowiednich oddziaływań resocjalizacyjnych do potrzeb i sytuacji wychowanków
- sprawdzenie umiejętności dokonania analizy prawidłowo przeprowadzonego oddziaływania resocjalizacyjnego
- sprawdzenie zrozumienia uwarunkowań nieprzystosowania społecznego
- sprawdzenie oceny i analizy problemów osób nieprzystosowanych społecznie oraz zagrożonych nieprzystosowaniem społecznym

Literatura

Literatura obowiązkowa:
Pytka L., Pedagogika resocjalizacyjna. Wybrane zagadnienia teoretyczne, diagnostyczne i metodyczne, Wyd. 8 zmienione i rozszerzone. APS, Warszawa 2008
Czapów Cz, Wychowanie resocjalizujące, PWN, Warszawa 1978
Lipkowski O., Resocjalizacja, WSiP, Warszawa 1987

Literatura uzupełniająca:
Mudrecka I., Z zagadnień pedagogiki resocjalizacyjnej, Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego, Opole 2004.
Borowski R., Wysocki D., Instytucje wychowania resocjalizującego, NOVUM, Płock 2001
Makowski A., Niedostosowanie społeczne młodzieży i jej resocjalizacja, PWN, Warszawa 1994
Pospiszyl K., Resocjalizacja, Wyd. Akadem. „ŻAK”, Warszawa 1998
Pospiszyl K., Żabczyńska E., Psychologia dziecka niedostosowanego społecznie, PWN, Warszawa 1985
Urban B., Stanik J. M. (red.), Resocjalizacja. Tom I i II, PWN, Warszawa 2007.
Wybrane artykuły z kwartalnika pod red. L. PYTKI, Opieka Wychowanie Terapia, Wyd. KKWR

Uwagi

W cyklu 2022L:

Metody kształcenia stosowane podczas wykładów: metoda podająca, uzupełniana prezentacjami w PowerPoint
Metody kształcenia stosowane podczas ćwiczeń: dyskusja, pogadanka, praca z książką, pokaz, film, metoda problemowa, praca w grupie

Nakład pracy studenta:
Godziny kontaktowe: wykład, ćwiczenia 45
Przygotowanie się do zajęć, lektury 25
Przygotowanie się do egzaminu 30
Przygotowanie referatu, eseju, prezentacji 20
Sumaryczna liczba godzin 120
Sumaryczna liczba punktów ECTS: 4

W cyklu 2022Ln:

Nakład pracy studenta:
Godziny kontaktowe: wykład, ćwiczenia 30
Przygotowanie się do zajęć, lektury 30
Przygotowanie się do egzaminu 40
Przygotowanie referatu, eseju, prezentacji 20
Sumaryczna liczba godzin 120
Sumaryczna liczba punktów ECTS: 4

W cyklu 2023L:

Nakład pracy studentki/studenta:
Godziny kontaktowe: wykład + ćwiczenia 45
Przygotowanie się do zajęć, lektury 25
Przygotowanie się do egzaminu 30
Przygotowanie referatu, eseju, prezentacji 20
Sumaryczna liczba godzin 120
Sumaryczna liczba punktów ECTS: 4

W cyklu 2023Ln:

Nakład pracy studentki/studenta:
Godziny kontaktowe: wykład + ćwiczenia 30
Przygotowanie się do zajęć, lektury 30
Przygotowanie się do egzaminu 40
Przygotowanie referatu, eseju, prezentacji 20
Sumaryczna liczba godzin 120
Sumaryczna liczba punktów ECTS: 4

W cyklu 2024L:

Metody kształcenia stosowane podczas wykładów: wykład - metoda podająca, uzupełniana prezentacjami w PowerPoint
Metody kształcenia stosowane podczas ćwiczeń: dyskusja, pogadanka, praca z książką, pokaz, film, metoda problemowa, praca w grupie

W cyklu 2024Ln:

Nakład pracy studentki/studenta:
Godziny kontaktowe: wykład + ćwiczenia 30
Przygotowanie się do zajęć, lektury 30
Przygotowanie się do egzaminu 30
Przygotowanie referatu, eseju, prezentacji 20
Sumaryczna liczba godzin 110
Sumaryczna liczba punktów ECTS: 4

Więcej informacji

Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb:

Strona przedmiotu RE-3F-PER w USOSweb