Psychologia w szkole PY-5S-PSW

TREŚCI PROGRAMOWE
Wykład:
1. Miejsce psychologii w procesie edukacji (rys historyczny).
2. Zadania i rola psychologa pracującego w szkole (w ujęciu modeli: medycznego, środowiskowego, wspierania rozwoju i problemowego).
3. Podstawowe formy aktywności psychologa w szkole (promocja, profilaktyka, interwencja i monitoring).
4. Formy pomocy uczniom w szkole i instytucjach zewnętrznych.
5. Podstawowe metody wsparcia w okresie młodszym szkolnym i adolescencji.
6. Niepowodzenia szkolne – przyczyny i metody pracy.
7. Obszary pracy psychologa szkolnego.
8. Organizacja pomocy psychologiczno-pedagogicznej w szkole.
9. Praca z uczniem o specjalnych potrzebach edukacyjnych (w tym z uczniem zdolnym).
10. Wybrane mity na temat edukacji i uczenia się.
Ćwiczenia:
1. Podstawowe zadania i kompetencje psychologa pracującego w szkole.
2. Specyfika pracy z uczniem w okresie młodszym szkolnym i adolescencji.
3. Metody i formy pracy z uczniem i nauczycielem na terenie szkoły oraz wyzwania im towarzyszące.
4. Formy działań profilaktycznych i interwencyjnych w szkole.
5. Praca z uczniem o specjalnych potrzebach edukacyjnych.
6. Metody pracy z rodzicem.
7. Prowadzenie warsztatów psychologicznych na terenie szkoły.
8. Plan pomocy psychologiczno-pedagogicznej w szkole.
9. Wypalenie zawodowe nauczycieli (epidemiologia, czynniki chroniące, czynniki ryzyka, wsparcie psychologiczne).
10. Wspieranie rozwoju zawodowego nauczycieli.

W cyklu 2023Z:

Realizowane tematy:

1. Wprowadzenie: zadania, kompetencje i obowiązki psychologa szkolnego (wynikające zarówno z kwestii prawnych, jak i etycznych), podstawowe formy aktywności psychologa w szkole, modele pracy

2. Specyfika pracy psychologa w szkole podstawowej: specyfika okresu rozwojowego, gotowość szkolna i metody jej diagnozy, zadania i osiągnięcia rozwojowe oraz podstawowe obszary interwencji i pomocy psychologicznej

3. Specyfika pracy z dzieckiem w okresie adolescencji: specyfika okresu rozwojowego, zadania rozwojowe, specyficzne problemy i obszary interwencji psychologicznej

4. Sytuacje trudne w pracy w szkole: symptomy i skutki stresu, źródła stresu w szkole, objawy, a także metody pracy z agresją w szkole (model Olweusa, Metoda bez obwiniania, Metoda wspólnej sprawy)

5. Organizacja pomocy psychologiczno-pedagogicznej w szkole: omówienie najważniejszych aktów prawnych regulujących organizacje pomocy psychologiczno-pedagogicznej i kształcenie uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi, formy realizowania pomocy psychologiczno – pedagogicznej, obowiązki specjalistów świadczących różne formy pomocy, rolę instytucji wspierających szkołę (zwłaszcza poradni psychologiczno – pedagogicznych)

6. Diagnoza psychologiczna w edukacji - standardy (2019), aspekty prawne, wybrane metody, przebieg procesu diagnostycznego.

7 Aspekty etyczne pracy psychologa w systemie edukacji

W cyklu 2023Zn:

Realizowane tematy:

1. Wprowadzenie: zadania, kompetencje i obowiązki psychologa szkolnego (wynikające zarówno z kwestii prawnych, jak i etycznych), podstawowe formy aktywności psychologa w szkole, modele pracy

3. Specyfika pracy z dzieckiem w okresie adolescencji: specyfika okresu rozwojowego, zadania rozwojowe, specyficzne problemy i obszary interwencji psychologicznej

6. Diagnoza psychologiczna w edukacji - standardy (2019), aspekty prawne, wybrane metody, przebieg procesu diagnostycznego.

7 Aspekty etyczne pracy psychologa w systemie edukacji

Rodzaj przedmiotu

obowiązkowe

Koordynatorzy przedmiotu

Łukasz Zaborek

Efekty kształcenia

Wiedza
Student/-ka potrafi zastosować wiedzę na temat aktualnych teorii psychologicznych i współczesnych wyników badań na gruncie pracy w szkole.
Zna podstawowe aspekty prawne organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej w szkole i współpracy z instytucjami zewnętrznymi.
Posiada podstawową wiedzę na temat profilaktyki i interwencji kryzysowej w kontekście szkolnym.
Posiada wiedzę na temat wypalenia zawodowego oraz potencjalnych problemów uczniów w zależności od wieku rozwojowego.
Zna miejsce psychologii w procesie edukacji.

Umiejętności
Student/-ka potrafi sformułować wnioski na temat funkcjonowania ucznia na podstawie obserwacji, wywiadu i innych źródeł informacji.
Potrafi zaplanować i przeprowadzić proces pomocy i interwencji w środowisku szkolnym przy wykorzystaniu aktualnej wiedzy psychologicznej.
Posiada umiejętność przygotowania (zgodnie z wiedzą psychologiczną) informacji dotyczących funkcjonowania ucznia oraz zaleceń do pracy wynikających z aktualnie występujących trudności i zaburzeń, potrafi opracować konspekt warsztatów psychologicznych skierowanych do grupy uczniów i nauczycieli.

Kompetencje społeczne
Student/-ka potrafi ocenić podejmowane działania cudze i własne pod względem ich profesjonalizmu i zgodności z etyką zawodu psychologa.
Potrafi ocenić potencjalne konsekwencje własnych lub cudzych działań podejmowanych w ramach pomocy psychologicznej.
Rozumie specyfikę kontaktu z drugim człowiekiem w sytuacji pomagania (w zależności od wieku rozwojowego) i jest wrażliwy/-a na znaczenie relacji interpersonalnej w kontakcie psychologicznym.

Literatura

W cyklu 2023Z:

Literatura do wykładu:

Holmes, J. (2019). Edukacja i uczenie się. 16 największych mitów. Warszawa: PWN.

Kendall, P.C. (2004). Zaburzenia okresu dzieciństwa adolescencji. Mechanizmy zaburzeń i techniki terapeutyczne. Dla praktyków i rodziców Gdańsk: GWP.

S. Kowalik (red.) (2010), Psychologia ucznia i nauczyciela. Podręcznik akademicki. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN

Harwas-Napierała B., Trempała J. (2005). Psychologia rozwoju człowieka 2. Charakterystyka okresów życia człowieka. Warszawa: PWN.

Król-Fijewska, M. (2005). Stanowczo, łagodnie bez lęku. Warszawa: wyd. WAB.

Babiuch, M. (2002). Jak współpracować z rodzicami „trudnych” uczniów? Warszawa: WSiP

Czerniawska, E., Jagodzińska, M. (2007). Jak się uczyć? Bielsko-Biała: Park Edukacja.

Elliot, J., Place, M. (2000). Dzieci i młodzież w kłopocie. Poradnik nie tylko dla psychologów. Warszawa: WSiP

Kendall, P.C. (2004). Zaburzenia okresu dzieciństwa adolescencji. Mechanizmy zaburzeń i techniki terapeutyczne. Dla praktyków i rodziców Gdańsk: GWP.

Katra, G., Sokołowska, E. (red.) (2010). Rola i zadania psychologa we współczesnej szkole. Warszawa: Wolters Kluwer, Fraszka Edukacyjna

Bakiera, L. (2009). Czy dorastanie musi być trudne? Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar

Crone, D. A., Horner, R. H., Hawken, l. S. (2009). Przeciwdziałanie niepożądanym zachowaniom w szkole. Program poprawy wzorów zachowania. Warszawa: PARPA

Larson, J. (2012). Najpierw pomyśl. Trening umiejętności radzenia sobie z gniewem i agresją uczniów szkół ponadpodstawowych. Warszawa: Wydawnictwo Fraszka Edukacyjna

Rigby, K. (2010). Przemoc w szkole. Jak ją ograniczać. Poradnik dla rodziców i pedagogów Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego

Stallard, P. (2006). Czujesz tak, jak myślisz. Praktyczne zastosowania terapii poznawczo-behawioralnej w pracy z dziećmi i młodzieżą. Poznań: Wydawnictwo Zysk i S-ka.

Krasowicz-Kupis, G., WIejak, K., Filipiak, M., Gruszczyńska, K. (2019). Diagnoza psychologiczna dla potrzeb edukacji. Standardy dla psychologów pracujących w poradniach psychologiczno-pedagogicznych.Gdańsk: Harmonia Universalis

Akty prawne:

USTAWA z dnia 14 grudnia 2016 r.- Prawo oświatowe DZ.U.2017, Poz. 59;

USTAWA z dnia 14 grudnia 2016 r. - Przepisy wprowadzające ustawę – Prawo oświatowe DZ.U. Poz. 60;

ROZPORZĄDZENIE MEN w sprawie indywidualnego obowiązkowego rocznego przygotowania przedszkolnego dzieci i indywidualnego nauczania dzieci i młodzieży - Dz.U 2017, Poz. 1616 ;

ROZPORZĄDZENIE MEN w sprawie orzeczeń i opinii wydawanych przez zespoły orzekające działające w publicznych poradniach psychologiczno-pedagogicznych Dz.U 2017 Poz. 1743;

ROZPORZĄDZENIE MEN w sprawie sposobu prowadzenia przez publiczne przedszkola, szkoły i placówki dokumentacji przebiegu nauczania, działalności wychowawczej i opiekuńczej oraz rodzajów tej dokumentacji - DZ.U z 2017 poz. 1646

ROZPORZĄDZENIE MEN z dnia 9 sierpnia 2017 r. w sprawie zasad organizacji i udzielania pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach Dz.U 2017 Poz. 1591;

ROZPORZĄDZENIE MEN z dnia 28 sierpnia 2017 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach

ROZPORZĄDZENIE MEN z dnia 13 lutego 2019 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie zasad organizacji i udzielania pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach

ROZPORZĄDZENIE MEN z dnia 2 lipca 2019 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie wykazu zajęć prowadzonych bezpośrednio z uczniami lub wychowankami albo na ich rzecz przez nauczycieli poradni psychologiczno-pedagogicznych oraz nauczycieli: pedagogów, psychologów, logopedów, terapeutów pedagogicznych i doradców zawodowych

ROZPORZĄDZENIE MEN w sprawie warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych, niedostosowanych społecznie i zagrożonych niedostosowaniem społecznym. Dz.U. 2017 Poz. 1578 ;