Starzenie się Polaków jako problem społeczny PS-3F-SPP

1. Definiowanie starzenia się i starości, uwarunkowania procesu starzenia się, różne typy progów starości.
2. Funkcjonowanie osób starszych w społeczeństwie, postawy społeczne i postawy osób starszych wobec starości .
3. Specyfika potrzeb osób starszych w różnych obszarach życia.
4. Wychowanie do starości.
5. Aktywność osób w podeszłym wieku, seniorzy aktywni zawodowo.
6. Człowiek starszy w rodzinie. Szanse i wyzwania stojące przed rodzinami wielopokoleniowymi.
7. Znaczenie pozostawania seniora w środowisku. Usługi środowiskowe świadczone przez pomoc społeczną i instytucje
pozarządowe.
8. Wsparcie świadczone seniorom przez placówki pobytu dziennego.
9. Znaczenie Uniwersytetu Trzeciego Wieku w procesie aktywizacji i rozwoju seniorów.
10. Dom pomocy społecznej dla osób starszych, specyfika zaspokajania potrzeb seniorów w placówce.
11. Osoba starsza jako pacjent hospicjum - uwarunkowania wsparcia seniora i jego rodziny.
12. Szczególne kompetencje osób wspierających seniorów.
13. Dobre praktyki - działalność organizacji pozarządowych oraz inicjatyw społecznych na rzecz osób starszych w Polsce.

1. Definiowanie starzenia się i starości, uwarunkowania procesu starzenia się, różne typy progów starości.
2. Funkcjonowanie osób starszych w społeczeństwie, postawy społeczne i postawy osób starszych wobec starości .
3. Specyfika potrzeb osób starszych w różnych obszarach życia.
4. Wychowanie do starości.
5. Aktywność osób w podeszłym wieku, seniorzy aktywni zawodowo.
6. Człowiek starszy w rodzinie. Szanse i wyzwania stojące przed rodzinami wielopokoleniowymi.
7. Znaczenie pozostawania seniora w środowisku. Usługi środowiskowe świadczone przez pomoc społeczną i instytucje
pozarządowe.
8. Wsparcie świadczone seniorom przez placówki pobytu dziennego.
9. Znaczenie Uniwersytetu Trzeciego Wieku w procesie aktywizacji i rozwoju seniorów.
10. Dom pomocy społecznej dla osób starszych, specyfika zaspokajania potrzeb seniorów w placówce.
11. Osoba starsza jako pacjent hospicjum - uwarunkowania wsparcia seniora i jego rodziny.
12. Szczególne kompetencje osób wspierających seniorów.
13. Dobre praktyki - działalność organizacji pozarządowych oraz inicjatyw społecznych na rzecz osób starszych w Polsce.

1. Starość demograficzna. Definiowanie starzenia się i starości, Fazy starości.
2. Konsekwencje starzejącego się społeczeństwa.
3. Starzenie się i przystosowanie do późnej dorosłości (style życia, postawy).
4. Społeczne postrzeganie starości.
5. Zdarzenia krytyczne i zadania rozwojowe starości. Potrzeby osób starszych.
6. Jakość życia w starości.
7. Życie rodzinne seniorów.
8. Aktywność edukacyjna, społeczna, kulturalna oraz zawodowa seniorów.
9. Marginalizacja i dyskryminacja osób w późnej dorosłości.
10. Zachowania patologiczne w starości.
11. Profilaktyka niepożądanych następstw starzenia się. Edukacja gerontologiczna.
12. Praca socjalna w starzejącym się społeczeństwie. Usługi środowiskowe i instytucjonalne.
13. Kompetencje osób wspierających seniorów.
14. Dobre praktyki - działalność organizacji pozarządowych oraz inicjatywy społeczne na rzecz osób starszych w Polsce.

Literatura obowiązkowa:
1. Halik J., Starzy ludzie w Polsce, społeczne i zdrowotne skutki starzenia się społeczeństwa, IPS, Warszawa 2002.
2. Piekut-Brodzka D.M. (red.), Wielowymiarowość diagnozy sytuacji i działań socjalnych. Wybrane przykłady, Wyd. ChAT,
Warszawa 2009/2010.
3. Piekut-Brodzka D.M. (red.), Współczesne problemy socjalne, Wyd. ChAT, Warszawa 2005.
4. Zawada A., Rola środowiska lokalnego w kompensowaniu potrzeb osób w podeszłym wieku, w: Wybrane zagadnienia pomocy
społecznej i opieki w Polsce w okresie ponowoczesności, red. A. Zawada, Wyd. Impuls, Kraków 2010, s. 25-30.
5. Zdziarski M., OswoićStarość.pl, Wyd. Instytut Łukasiewicza, Kraków 2012.
Literatura uzupełniająca:
1. Kluczyńska J., Personel domów pomocy społecznej dla osób starszych wobec problemów osób w stanie terminalnym, w: Z
teorii oraz praktyki pracy socjalnej i pomocy społecznej. Miscellanea, Wyd. ChAT, Warszawa 2004, s. 33-42.
2. Krzyszkowski J. (red.), Praca socjalna w poszukiwaniu tożsamości, część III - Praca socjalna wobec wyzwania
demograficznego, Wyd. APS, Warszawa 2015, s. 367-438.
3. Leszczyńska-Rejchert A., Człowiek starszy i jego wspomaganie - w stronę pedagogiki starości, Wyd. Uniwersytetu WarmińskoMazurskiego w Olsztynie, Olsztyn 2005.
4. Pielkowa J. A., Człowiek stary w rodzinie, w: Rocznik Pedagogiki i Rodziny, Studia i rozprawy, Tom V/2002, Naukowe
Wydawnictwo Piotrkowskie, Piotrków Trybunalski 2002, s. 283-292.
5. Szarota Z., Starzenie się i starość w wymiarze instytucjonalnego wsparcia na przykładzie Krakowa, Wyd. Uniwersytetu
Pedagogicznego, Kraków 2010.
Strony internetowe:
https://www.gov.pl/web/rodzina
http://www.cps.srodmiescie.warszawa.pl/aktywizacja-seniorow/
https://stat.gov.pl/

Literatura obowiązkowa:
1. Halik J., Starzy ludzie w Polsce, społeczne i zdrowotne skutki starzenia się społeczeństwa, IPS, Warszawa 2002.
2. Piekut-Brodzka D.M. (red.), Wielowymiarowość diagnozy sytuacji i działań socjalnych. Wybrane przykłady, Wyd. ChAT,
Warszawa 2009/2010.
3. Piekut-Brodzka D.M. (red.), Współczesne problemy socjalne, Wyd. ChAT, Warszawa 2005.
4. Zawada A., Rola środowiska lokalnego w kompensowaniu potrzeb osób w podeszłym wieku, w: Wybrane zagadnienia pomocy
społecznej i opieki w Polsce w okresie ponowoczesności, red. A. Zawada, Wyd. Impuls, Kraków 2010, s. 25-30.
5. Zdziarski M., OswoićStarość.pl, Wyd. Instytut Łukasiewicza, Kraków 2012.
Literatura uzupełniająca:
1. Kluczyńska J., Personel domów pomocy społecznej dla osób starszych wobec problemów osób w stanie terminalnym, w: Z
teorii oraz praktyki pracy socjalnej i pomocy społecznej. Miscellanea, Wyd. ChAT, Warszawa 2004, s. 33-42.
2. Krzyszkowski J. (red.), Praca socjalna w poszukiwaniu tożsamości, część III - Praca socjalna wobec wyzwania
demograficznego, Wyd. APS, Warszawa 2015, s. 367-438.
3. Leszczyńska-Rejchert A., Człowiek starszy i jego wspomaganie - w stronę pedagogiki starości, Wyd. Uniwersytetu WarmińskoMazurskiego w Olsztynie, Olsztyn 2005.
4. Pielkowa J. A., Człowiek stary w rodzinie, w: Rocznik Pedagogiki i Rodziny, Studia i rozprawy, Tom V/2002, Naukowe
Wydawnictwo Piotrkowskie, Piotrków Trybunalski 2002, s. 283-292.
5. Szarota Z., Starzenie się i starość w wymiarze instytucjonalnego wsparcia na przykładzie Krakowa, Wyd. Uniwersytetu
Pedagogicznego, Kraków 2010.
Strony internetowe:
https://www.gov.pl/web/rodzina
http://www.cps.srodmiescie.warszawa.pl/aktywizacja-seniorow/
https://stat.gov.pl/

Literatura obowiązkowa:
Fabiś A., Wawrzyniak J.K., Chabior A., Ludzka starość. Wybrane zagadnienia gerontologii społecznej, Impuls, Kraków 2015.
Steuden S., Psychologia starzenia się i starości, PWN, Warszawa 2014.
Szarota Z., Uczenie się starości, "Edukacja Dorosłych", 1, s. 23-35.
Szarota Z., Gerontologia społęczna i oświatowa. Zarys problematyki, Wydawnictwo Naukowe AP, Kraków 2004.
Tomaszek A., Starzejące się społeczeństwo jako wyzwanie społeczne Polski w perspektywie kilkudziesięciu lat, Problemy XXI w., 2020 (dostęp online).
Ustawa nr 161 Rady MInistrów z dnia 26 października 2018 r. w sprawie przyjęcia dokumentu Polityka społeczna wobec osób starszych 2030. Bezpieczeństwo - Uczestnictwo - Solidarność, M.P. z 2018 r. poz. 1169.
Ustawa z dnia 11 września 2015 r. o osobach starszych, Dz.U. poz. 1705
Wawrzyniak J.K., Starość człowieka - szanse i zagrożenia. Implikacje pedagogiczne, CeDeWu, Warszawa 2017.
Ziomek-Michalak K., Miasto przyjazne seniorom. Inspiracje edukacyjne, Wydawnictwo APS, Warszawa 2022.
Literatura uzupełniająca:
Halik J., Starzy ludzie w Polsce, społeczne i zdrowotne skutki starzenia się społeczeństwa, IPS, Warszawa 2002.
Informacja o sytuacji osób starszych w Polsce za 2021 r. (dostęp online) https://www.gov.pl/web/rodzina/informacja-o-sytuacji-osob-starszych-w-polsce-za-2021-r
Jakość życia osób starszych w Polsce (dostęp online), https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/warunki-zycia/dochody-wydatki-i-warunki-zycia-ludnosci/jakosc-zycia-osob-starszych-w-polsce,26,2.html
Krzyszkowski J. (red.), Praca socjalna w poszukiwaniu tożsamości, część III - Praca socjalna wobec wyzwania demograficznego, Wyd. APS, Warszawa 2015, s. 367-438.
Leszczyńska-Rejchert A., Człowiek starszy i jego wspomaganie - w stronę pedagogiki starości, Wyd. Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie, Olsztyn 2005.
Starzenie się społeczeństwa - wyzwanie dla rynku pracy, aktywizacja pracowników 50+. Raport tematyczny, PARP, 2020 (dostęp online), https://www.parp.gov.pl/storage/publications/pdf/Starzenie_sie_spoleczenstw.pdf
Szarota Z., Starzenie się i starość w wymiarze instytucjonalnego wsparcia na przykładzie Krakowa, Wyd. Uniwersytetu Pedagogicznego, Kraków 2010.
Ziomek-Michalak K., Zasoby osobiste a oczekiwania zdrowotne polskich seniorów. Wydawnictwo APS, Warszawa 2016.
Wybrane s trony internetowe:
https://senior.gov.pl
https://www.gov.pl/web/rodzina
http://www.cps.srodmiescie.warszawa.pl/aktywizacja-seniorow/
https://stat.gov.pl/

Nakład pracy studenta/studentki:
- uczestnictwo w zajęciach – 30
- analiza i przyswojenie treści zawartych w prezentacjach do zajęć – 20
- przeczytanie i przyswojenie treści z literatury obowiązkowej – 25
- końcowe przygotowanie się do egzaminu - 10

Metody pracy:
metoda eksponująca, miniwykład konwersatoryjny, pogadanka, dyskusja, metoda problemowa, metoda praktyczna, burza mózgów, metaplan

Nakład pracy studenta/studentki:
uczestnictwo w zajęciach – 30, przygotowanie do zajęć, zapoznanie się z literaturą – 20, przygotowanie się do zaliczenia - 10
Łączny nakład pracy - 60 godz., co odpowiada 2 ECTS