Profilaktyka w pracy opiekuńczo-wychowawczej PE-3S-PPO

TREŚCI PROGRAMOWE
Wiedza z zakresu oddziaływań profilaktycznych w pracy opiekuńczo-wychowawczej. Szczegółowe treści programu to: Profilaktyka – definicje, rodzaje (uniwersalna, wskazująca, selektywna). Profilaktyka zachowań ryzykownych – nowe technologie, substancje psychoaktywne. Kryteria działań profilaktycznych – poziomy profilaktyki, stopnie zagrożenia, strategie profilaktyczne. Tworzenie programów profilaktycznych. Skuteczność poszczególnych strategii profilaktycznych. Wdrażanie programów profilaktycznych. Ewolucja działań profilaktycznych. Szkolne programy profilaktyczne. Standardy jakości programów profilaktycznych. Błędy podczas wdrażania i planowania programów profilaktycznych. Ewaluowanie programów profilaktycznych. Rezultaty miękkie i twarde, dobór wskaźników według zasady SMART. Techniki i metody ewaluacyjne.

W cyklu 2021L:

Wiedza z zakresu oddziaływań profilaktycznych w pracy opiekuńczo-wychowawczej. Szczegółowe treści programu to: Profilaktyka – definicje, rodzaje (uniwersalna, wskazująca, selektywna). Profilaktyka zachowań ryzykownych – nowe technologie, substancje psychoaktywne. Kryteria działań profilaktycznych – poziomy profilaktyki, stopnie zagrożenia, strategie profilaktyczne. Tworzenie programów profilaktycznych. Skuteczność poszczególnych strategii profilaktycznych. Wdrażanie programów profilaktycznych. Ewolucja działań profilaktycznych. Szkolne programy profilaktyczne. Standardy jakości programów profilaktycznych. Błędy podczas wdrażania i planowania programów profilaktycznych. Ewaluowanie programów profilaktycznych. Rezultaty miękkie i twarde, dobór wskaźników według zasady SMART. Techniki i metody ewaluacyjne.
Zakresy tematyczne:
Profilaktyka – definicje, rodzaje (uniwersalna, wskazująca, selektywna).
Profilaktyka zachowań ryzykownych – definicja, przyczyny rodzaje.
Kryteria działań profilaktycznych – poziomy profilaktyki, stopnie zagrożenia, strategie profilaktyczne.
Tworzenie programów profilaktycznych.
Skuteczność poszczególnych strategii profilaktycznych.
Ewolucja działań profilaktycznych.
Szkolne programy profilaktyczne.
Standardy jakości programów profilaktycznych.
Błędy podczas wdrażania i planowania programów profilaktycznych.
Ewaluowanie programów profilaktycznych.

W cyklu 2021Ln:

Wiedza z zakresu oddziaływań profilaktycznych w pracy opiekuńczo-wychowawczej. Szczegółowe treści programu to: Profilaktyka – definicje, rodzaje (uniwersalna, wskazująca, selektywna). Profilaktyka zachowań ryzykownych – nowe technologie, substancje psychoaktywne. Kryteria działań profilaktycznych – poziomy profilaktyki, stopnie zagrożenia, strategie profilaktyczne. Tworzenie programów profilaktycznych. Skuteczność poszczególnych strategii profilaktycznych. Wdrażanie programów profilaktycznych. Ewolucja działań profilaktycznych. Szkolne programy profilaktyczne. Standardy jakości programów profilaktycznych. Błędy podczas wdrażania i planowania programów profilaktycznych. Ewaluowanie programów profilaktycznych. Rezultaty miękkie i twarde, dobór wskaźników według zasady SMART. Techniki i metody ewaluacyjne.
Zakresy tematyczne:
Profilaktyka – definicje, rodzaje (uniwersalna, wskazująca, selektywna).
Profilaktyka zachowań ryzykownych – definicja, przyczyny rodzaje.
Kryteria działań profilaktycznych – poziomy profilaktyki, stopnie zagrożenia, strategie profilaktyczne.
Tworzenie programów profilaktycznych.
Skuteczność poszczególnych strategii profilaktycznych.
Ewolucja działań profilaktycznych.
Rekomendowane programy profilaktyczne.
Standardy jakości programów profilaktycznych.
Błędy podczas wdrażania i planowania programów profilaktycznych.
Ewaluowanie programów profilaktycznych.

W cyklu 2022L:

Wiedza z zakresu oddziaływań profilaktycznych w pracy opiekuńczo-wychowawczej. Szczegółowe treści programu to: Profilaktyka – definicje, rodzaje (uniwersalna, wskazująca, selektywna). Profilaktyka zachowań ryzykownych – nowe technologie, substancje psychoaktywne. Kryteria działań profilaktycznych – poziomy profilaktyki, stopnie zagrożenia, strategie profilaktyczne. Tworzenie programów profilaktycznych. Skuteczność poszczególnych strategii profilaktycznych. Wdrażanie programów profilaktycznych. Ewolucja działań profilaktycznych. Szkolne programy profilaktyczne. Standardy jakości programów profilaktycznych. Błędy podczas wdrażania i planowania programów profilaktycznych. Ewaluowanie programów profilaktycznych. Rezultaty miękkie i twarde, dobór wskaźników według zasady SMART. Techniki i metody ewaluacyjne.
Zakresy tematyczne:
Profilaktyka – definicje, rodzaje (uniwersalna, wskazująca, selektywna).
Profilaktyka zachowań ryzykownych – definicja, przyczyny rodzaje.
Kryteria działań profilaktycznych – poziomy profilaktyki, stopnie zagrożenia, strategie profilaktyczne.
Tworzenie programów profilaktycznych.
Skuteczność poszczególnych strategii profilaktycznych.
Ewolucja działań profilaktycznych.
Rekomendowane programy profilaktyczne.
Standardy jakości programów profilaktycznych.
Błędy podczas wdrażania i planowania programów profilaktycznych.
Ewaluowanie programów profilaktycznych.

W cyklu 2022Ln:

Wiedza z zakresu oddziaływań profilaktycznych w pracy opiekuńczo-wychowawczej. Szczegółowe treści programu to: Profilaktyka – definicje, rodzaje (uniwersalna, wskazująca, selektywna). Profilaktyka zachowań ryzykownych – nowe technologie, substancje psychoaktywne. Kryteria działań profilaktycznych – poziomy profilaktyki, stopnie zagrożenia, strategie profilaktyczne. Tworzenie programów profilaktycznych. Skuteczność poszczególnych strategii profilaktycznych. Wdrażanie programów profilaktycznych. Ewolucja działań profilaktycznych. Szkolne programy profilaktyczne. Standardy jakości programów profilaktycznych. Błędy podczas wdrażania i planowania programów profilaktycznych. Ewaluowanie programów profilaktycznych. Rezultaty miękkie i twarde, dobór wskaźników według zasady SMART. Techniki i metody ewaluacyjne.
Zakresy tematyczne:
Profilaktyka – definicje, rodzaje (uniwersalna, wskazująca, selektywna).
Profilaktyka zachowań ryzykownych – definicja, przyczyny rodzaje.
Kryteria działań profilaktycznych – poziomy profilaktyki, stopnie zagrożenia, strategie profilaktyczne.
Tworzenie programów profilaktycznych.
Skuteczność poszczególnych strategii profilaktycznych.
Ewolucja działań profilaktycznych.
Rekomendowane programy profilaktyczne.
Standardy jakości programów profilaktycznych.
Błędy podczas wdrażania i planowania programów profilaktycznych.
Ewaluowanie programów profilaktycznych.

W cyklu 2023L:

Wykłady - zagadnienia szczegółowe

Znaczenie wiedzy z zakresu oddziaływań profilaktycznych dla skuteczności pracy opiekuńczo-wychow.
Pojęcie, zakres i cele profilaktyki.
Istota oddziaływań profilaktycznych w sytuacji kryzysu edukacji/szkoły - koncepcja filozofii pedagogicznego niepokoju.
Podstawy prawne oddziaływań profilaktycznych w warunkach placówek edukacyjnych oraz opiekuńczo-wychowawczych.
Klimat i kultura instytucji edukacyjnej, opiekuńczo-wychowawczej a skuteczność założonego programu profilaktyczno-wychowawczego.
Kryteria, poziomy, strategie profilaktyczne.
Tworzenie (konstrukcja) programów profilaktycznych ich wdrażanie i ewaluacja.
Zachowania ryzykowne a profilaktyka.
Wybrane przykłady strategii i programów profilaktycznych.

Ćwiczenia - zagadnienia szczegółowe
Profilaktyka pozytywna
- przykłady z praktyki w tym obszarze realizowane w wybranych placówkach edukacyjnych, opiekuńczo-wychowawczych, wychowawczych i poprawczych m.in. z wykorzystaniem arteterapii, kulturoterapii, terapii pracą, twórczej resocjalizacji, wolontariatu młodzieżowego, technik w ramach pedagogiki ulicy
Internet i inne media - zagrożeniem dla dzieci i młodzieży – przyczyny, przejawy, konsekwencje
i propozycje przeciwdziałania (profilaktyka w rodzinie, w placówkach edukacyjnych, opiekuńczo-wychowawczych, wychowawczych i poprawczych).
Ogólna charakterystyka zjawiska, zachowań ryzykownych w tym obszarze. Czynniki ryzyka i chroniące
Narkotyki, dopalacze (substancje psychoaktywne) - zagrożeniem dla dzieci i młodzieży – przyczyny, przejawy, konsekwencje i propozycje przeciwdziałania (profilaktyka)
Zagrożenie narkomanią wśród dzieci i młodzieży (w rodzinie, w placówkach edukacyjnych, opiekuńczo-wychowawczych, wychowawczych i poprawczych).
Ogólna charakterystyka zjawiska, zachowań ryzykownych w tym obszarze. Czynniki ryzyka i chroniące
(Inne) uzależnienia behawioralne (uzależnienie od pornografii, gier komputerowych, siecioholizm, fonoholizm, kompulsywne zachowania,uzaleznienie od portali społecznościowych, od nauki, hazard, inne) – przyczyny, przejawy, konsekwencje dla dzieci i młodzieży - propozycje przeciwdziałania (profilaktyka)
Ogólna charakterystyka zjawiska, zachowań ryzykownych w tym obszarze. Czynniki ryzyka i chroniące
Agresja, przemoc wśród i wobec dzieci i młodzieży – przyczyny, przejawy, konsekwencje i propozycje przeciwdziałania (profilaktyka)
Charakterystyka występowania wśród dzieci i młodzieży (w rodzinie, w placówkach edukacyjnych, opiekuńczo-wychowawczych, wychowawczych i poprawczych).
Ogólna charakterystyka zjawiska, zachowań ryzykownych w tym obszarze. Czynniki ryzyka i chroniące
Alkohol - zagrożeniem dla dzieci i młodzieży – przyczyny, przejawy, konsekwencje i propozycje przeciwdziałania (profilaktyka)
Behawioralne i farmakologiczne uzależnienie od nikotyny - – przyczyny, przejawy, konsekwencje
i propozycje przeciwdziałania (profilaktyka)
Zagrożenie alkoholizmem oraz nikotynizmem wśród dzieci i młodzieży (w rodzinie, w placówkach edukacyjnych, opiekuńczo-wychowawczych, wychowawczych i poprawczych).
Ogólna charakterystyka zjawisk, zachowań ryzykownych w tych obszarach. Czynniki ryzyka i chroniące

W cyklu 2023Ln:

Wykłady - zagadnienia szczegółowe

Cele Zrównoważonego Rozwoju ONZ

Cel 4: Zapewnić wszystkim edukację wysokiej jakości oraz promować uczenie się przez całe życie

Rodzaj przedmiotu

obowiązkowe

Koordynatorzy przedmiotu

W cyklu 2022Ln:

W cyklu 2023L:

W cyklu 2021Ln:

W cyklu 2023Ln:

W cyklu 2021L:

W cyklu 2022L:

Efekty kształcenia

Wiedza
- Ma podstawową wiedzę o rodzajach struktur społecznych i instytucji życia społecznego, w których realizowane są oddziaływania profilaktyczne, ze szczególnym uwzględnieniem placówek opiekuńczo-wychowawczych.
- Ma uszczegółowioną wiedzę dotyczącą procedur, strategii, technik i narzędzi stosowanych w oddziaływaniach profilaktycznych w pracy opiekuńczo-wychowawczej.
- Zna procedury i kryteria tworzenia programów profilaktycznych oraz techniki i narzędzia ewaluacji programów profilaktycznych w obszarze opiekuńczo-wychowawczym.
- Ma uporządkowaną wiedzę na temat zasad i norm etycznych związanych zarówno z procesem konstruowania jak i realizacji programów profilaktycznych w pracy opiekuńczo-wychowawczej.
- Zna i rozumie znaczenie kształtowania postawy odpowiedzialnego i krytycznego wykorzystywania mediów cyfrowych.
Umiejętności
- Potrafi planować i organizować oddziaływania profilaktyczne w pracy opiekuńczo-wychowawczej.
- Potrafi zastosować wybrane strategie profilaktyczne.
- Planuje proces ewaluacji programów profilaktycznych z wykorzystaniem wybranych narzędzi i technik.
- Potrafi posługiwać się zasadami i normami etycznym zarówno podczas konstruowania programów profilaktycznych jak i podczas prowadzenia oddziaływań profilaktycznych w obszarze opiekuńczo-wychowawczym.
- Potrafi dobierać metody pracy w grupie aktywizujące uczniów w tym z zakresu technologii informacyjno-komunikacyjnej.
- Potrafi wykorzystywać podstawową wiedzę teoretyczną z zakresu profilaktyki w pracy opiekuńczo-wychowawczej w celu analizowania i interpretowania problemów wychowawczych oraz podejmowania działań profilaktycznych, w tym konstruowania i realizowania programów profilaktycznych.
- Potrafi kreować sytuacje wychowawcze i dydaktyczne służące profilaktyce i rozwojowi zainteresowań uczniów.
Kompetencje społeczne
- Jest przekonany o znaczeniu wiedzy w rozwiązywaniu problemów wychowawczych i konstruowaniu programów profilaktycznych, stąd poszukuje wiedzy i sięga do eksperckich źródeł w postaci rekomendowanych programów profilaktycznych.
- Jest gotów do promowania odpowiedzialnego i krytycznego wykorzystywania mediów cyfrowych.

Literatura

W cyklu 2021L:

https://www.ore.edu.pl/2015/03/profilaktyka-2/
https://ipzin.org/
https://programyrekomendowane.pl/strony/artykuly/biblioteka,24
https://programyrekomendowane.pl/
http://pppstarogard.pl/wp-content/uploads/2018/06/programy-profilaktyczne.pdf
Szymańska, J. (2000). Programy profilaktyczne. Podstawy profesjonalnej psychoprofilaktyki. Centrum Metodyczne Pomocy Psychologiczno Pedagogicznej. Warszawa
Kamińska-Buśko, B., Szymańska, J. (red.) (2005). Profilaktyka w szkole. Poradnik dla nauczycieli. Centrum Metodyczne Pomocy Psychologiczno Pedagogicznej. Warszawa
Całusińska, M. (2012). Trening umiejętności wychowawczych. Dla rodziców i specjalistów. Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne. Sopot
Kozdroń, A. (2014). Scenariusze zajęć i zabaw dla wychowawców, pedagogów, animatorów kultury i rodziców. Warszawa. Difin.
Jąder-Taboł, M. (2015). Efektywne i atrakcyjne metody pracy z dziećmi. Kraków. Impuls.
Święcicka, J. (2010). Ja i grupa. Trening dla uczniów. Warszawa. Difin.
McWhirter, J. J.; McWhirter, B. T..; McWhirter, A. M.; McWhirter, E., H. (2008). Zagrożona młodzież. Ujęcie kompleksowe. Dla pracowników poradni, nauczycieli, psychologów i pracowników socjalnych. Warszawa: PARPA.

W cyklu 2021Ln:

W cyklu 2022L:

W cyklu 2022Ln:

W cyklu 2023L:

Literatura ogólna:
• Całusińska, M. (2012). Trening umiejętności wychowawczych. Dla rodziców i specjalistów. Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne. Sopot
• Gaś Z.B. (2006), Profilaktyka w szkole, Warszawa, WSiP.
• Jąder-Taboł, M. (2015). Efektywne i atrakcyjne metody pracy z dziećmi. Kraków. Impuls.
• Kamińska-Buśko, B., Szymańska, J. (red.) (2005). Profilaktyka w szkole. Poradnik dla nauczycieli. Centrum Metodyczne Pomocy Psychologiczno Pedagogicznej. Warszawa
• Łuczak E. (2009), Nowe oblicza uzależnień, Olsztyn, Wyd. Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego
• McWhirter, J. J.; McWhirter, B. T.; McWhirter, A. M.; McWhirter, E., H. (2008). Zagrożona młodzież. Ujęcie kompleksowe. Dla pracowników poradni, nauczycieli, psychologów i pracowników socjalnych. Warszawa: PARPA.
• Porzak R. (2004), Wykorzystanie pakietów statystycznych do analizy zgromadzonego materiału diagnostycznego, [w]: Z.B. Gaś (red.) Badanie zapotrzebowania na profilaktykę w szkole. Poradnik dla szkolnych liderów profilaktyki, Lublin, Fundacja „Masz Szansę”.
• Święcicka, J. (2010). Ja i grupa. Trening dla uczniów. Warszawa. Difin.
• Szymańska, J. (2000). Programy profilaktyczne. Podstawy profesjonalnej psychoprofilaktyki. Centrum Metodyczne Pomocy Psychologiczno Pedagogicznej. Warszawa
Akty ustawodawcze
• Dz.U. 2017 poz. 356, Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 14 lutego 2017 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz podstawy programowej kształcenia ogólnego dla szkoły podstawowej, w tym dla uczniów z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym lub znacznym, kształcenia ogólnego dla branżowej szkoły
I stopnia, kształcenia ogólnego dla szkoły specjalnej przysposabiającej do pracy oraz ogólnego
• Dz. U. 2023 poz. 1939 Obwieszczenie Marszałka Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 17 sierpnia 2023 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii (Ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii)
• Dz.U. 2023 poz. 2151 Obwieszczenie Marszałka Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 4 września 2023 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (Ustawa z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi)
• Dz.U. 2023 poz. 1304 Obwieszczenie Marszałka Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 25 maja 2023 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu ustawy o przeciwdziałaniu zagrożeniom przestępczością na tle seksualnym
• Dz.U. 2022 poz. 1700 Ustawa z dnia 9 czerwca 2022 r. o wspieraniu i resocjalizacji nieletnich
• Dz. U. z 2021 r. poz. 1249, z 2023 r. poz. 289, 535, 1606 Ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy domowej
Strony internetowe:
https://www.ore.edu.pl/2015/03/profilaktyka-2/
https://ipzin.org/
https://programyrekomendowane.pl/strony/artykuly/biblioteka,24
https://programyrekomendowane.pl/
http://pppstarogard.pl/wp-content/uploads/2018/06/programy-profilaktyczne.pdf

W cyklu 2023Ln:

Uwagi

W cyklu 2023L:

Opis metod kształcenia (uczenia się):

Metody oparte na działaniu praktycznym, metody oparte na słowie, w tym:
- metody dydaktyczne eksponujące: - inscenizacja, - pokaz
- metody dydaktyczne podające: - opis, - opowiadanie, - pogadanka, - dyskusja kierowana.
- metody dydaktyczne poszukujące: - ćwiczeniowa, - klasyczna problemowa, - referatu, - praca z tekstem, -prezentacja, - analiza przypadków, - refleksja krytyczna,
- prezentacja referatu przygotowanego przez uczestników/czki zajęć w oparciu o analizę tekstów z piśmiennictwa tematycznego
- udział w dyskusjach, krytyczna ocena treści przedmiotowych w oparciu o materiał teoretyczny oraz doświadczenia praktyczne, obserwację otaczającej rzeczywistości edukacyjnej

Nakład pracy studenta/tki:
(z zachowaniem zasady, że 1 ECTS = ok 25 godzin aktywności):

Godziny kontaktowe
- ćwiczenia/warsztaty: 15 godzin.
Przygotowanie do poszczególnych zajęć (lektury, kwerendy) - 15 godzin.
Przygotowanie zadań praktycznych, prezentacji, symulacji – 25 godzin
Przygotowanie do zaliczenia końcowego - 15 godzin.
Łączna liczba godzin aktywności - 70 godzin
Liczba punktów ECTS – 3.

W cyklu 2023Ln:

Opis metod kształcenia (uczenia się):

Nakład pracy studenta/tki:
(z zachowaniem zasady, że 1 ECTS = ok 25 godzin aktywności):

Więcej informacji

Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb:

Strona przedmiotu PE-3S-PPO w USOSweb