Pedagogika resocjalizacyjna PE-2S-PER

TREŚCI PROGRAMOWE:

Tematyka wykładów:
1. Omówienie tematyki zajęć, podanie literatury oraz przedstawienie wymagań. Pedagogika resocjalizacyjna jako dyscyplina naukowa. Rys historyczny pedagogiki resocjalizacyjnej. Miejsce pedagogiki resocjalizacyjnej wśród innych dyscyplin naukowych związanych z pedagogiką specjalną. Budowa pedagogiki resocjalizacyjnej (działy i warstwy pedagogiki resocjalizacyjnej).
2. Omówienie podstawowych pojęć: resocjalizacja, wychowanie resocjalizujące, profilaktyka społeczna, demoralizacja, zachowanie patologiczne.
3. Działalność resocjalizująca aktualnie (specyfika resocjalizacji aktualnej i potencjalnej).
4. Współczesna pedagogika resocjalizacyjna. Rzeczywistość wychowawcza a problemy resocjalizacyjne; cele i granice kontroli społecznej; ideał i cele wychowania a cele resocjalizacji; granice resocjalizacji; resocjalizacja jako powtórna socjalizacja i „kanalizowanie instynktów”; wsparcie dla resocjalizacji ze strony nauk humanistycznych i medycznych.
5. Nieprzystosowanie społeczne dzieci i młodzieży. Pojęcie nieprzystosowania społecznego; przegląd wybranych definicji nieprzystosowania społecznego: definicje objawowe, teoretyczne, operacyjne i administracyjne.
6. Etapy i typologia nieprzystosowania społecznego. Analiza przebiegu procesu wykolejenia społecznego wg koncepcji Cz. Czapówa; typologia nieprzystosowania społecznego na podstawie trzech różnych czynników etiologicznych zjawiska.
7. Zadania wychowania resocjalizującego: likwidowanie przyczyn, usuwanie negatywnych zmian osobowości, utrwalanie uzyskanych rezultatów, wdrażanie do samowychowania.
8. Podstawy diagnostyki w resocjalizacji. Definicja, specyfika diagnozy resocjalizacyjnej; przedmiot, podmiot, funkcje i cele diagnozy resocjalizacyjnej.
9. Analiza prawidłowo przeprowadzonego procesu oddziaływania resocjalizacyjnego. Charakterystyka czterech etapów procesu oddziaływania resocjalizacyjnego.
10. Zasady obowiązujące w procesie resocjalizacji. Niekonwencjonalność zasad w oddziaływaniu wychowawczym na niedostosowanych społecznie; charakterystyka oraz omówienie zasad oddziaływań obowiązujących w procesie resocjalizacji niedostosowanych społecznie – typologia
wg Cz. Czapówa i O. Lipkowskiego.
Powtórzenie i podsumowanie materiału. Przedstawienie i omówienie zagadnień egzaminacyjnych.

Tematyka ćwiczeń:
1. Charakterystyka głównych objawów nieprzystosowania społecznego (etiologia, symptomatologia, sposoby przeciwdziałania i zapobiegania występowaniu danego objawu).
2. Omówienie różnych sposobów eliminowania rozmiarów nieprzystosowania społecznego.
3. Resocjalizacja w środowisku otwartym: zadania i rola kuratora sądowego dla nieletnich; kuratorski ośrodek pracy z młodzieżą jako jedna z podstawowych instytucji resocjalizacyjnych o charakterze otwartym; ogniska wychowawcze i świetlice środowiskowe; przykładowe środowiskowe programy pedagogiczne m.in.: „Przyjaciel dzieci Ulicy”, „Pedagog rodzinny”, „Wychowawca podwórkowy”; streetworking, partyworking.
4. Resocjalizacja nieletnich w warunkach zamkniętych (młodzieżowe ośrodki wychowawcze, okręgowe ośrodki wychowawcze, zakłady poprawcze i schroniska dla nieletnich (cele, zadania, charakter, specyfika, kryteria kierowania do placówek, organizacja i zasady pobytu nieletnich w danej placówce, rodzaje i typy placówek, środki i metody wychowawcze stosowane wobec nieletnich w danym typie placówki).
5. Instytucjonalna resocjalizacja osób dorosłych. Zakład karny jako instytucja resocjalizacyjna. Metody i środki oddziaływania penitencjarnego stosowane wobec osób odbywających karę pozbawienia wolności, problemy wychowawcze instytucji więziennej.

W cyklu 2022Z:

Tematyka zajęć:
1. Omówienie tematyki zajęć, podanie literatury oraz przedstawienie wymagań. Działalność resocjalizująca aktualnie. Przypomnienie pojęcia socjalizacji i wychowania oraz omówienie istoty tych procesów; wyjaśnienie pojęcia resocjalizacji oraz wychowania resocjalizującego; specyfika resocjalizacji aktualnej.
2, Cele resocjalizacji; granice resocjalizacji; resocjalizacja jako powtórna socjalizacja i „kanalizowanie instynktów”; wsparcie dla resocjalizacji ze strony nauk humanistycznych i medycznych.
3. Nieprzystosowanie społeczne dzieci i młodzieży. Pojęcie nieprzystosowania społecznego; przegląd wybranych definicji nieprzystosowania społecznego: definicje objawowe, teoretyczne, operacyjne i administracyjne.
4. Zadania wychowania resocjalizującego: likwidowanie przyczyn, usuwanie negatywnych zmian osobowości, utrwalanie uzyskanych rezultatów, wdrażanie do samowychowania.
5. Etapy i typologia nieprzystosowania społecznego. Analiza przebiegu procesu wykolejenia społecznego wg koncepcji Cz. Czapówa; typologia nieprzystosowania społecznego ze względu na trzy różne czynniki etiologiczne zjawiska Cz. Czapówa.
6. Analiza przebiegu procesu resocjalizacji. Charakterystyka czterech etapów procesu oddziaływania resocjalizacyjnego.
7. Zasady obowiązujące w procesie resocjalizacji. Niekonwencjonalność zasad w oddziaływaniu wychowawczym na niedostosowanych społecznie; charakterystyka oraz omówienie zasad oddziaływań obowiązujących w procesie resocjalizacji niedostosowanych społecznie – typologia wg Cz. Czapówa i O. Lipkowskiego

W cyklu 2022Zn:

W cyklu 2023Zn:

1. Omówienie tematyki zajęć, podanie literatury oraz przedstawienie wymagań. Działalność resocjalizująca aktualnie. Przypomnienie pojęcia socjalizacji i wychowania oraz omówienie istoty tych procesów; wyjaśnienie pojęcia resocjalizacji oraz wychowania resocjalizującego; specyfika resocjalizacji aktualnej.
2, Cele resocjalizacji; granice resocjalizacji; resocjalizacja jako powtórna socjalizacja i „kanalizowanie instynktów”; wsparcie dla resocjalizacji ze strony nauk humanistycznych i medycznych.
3. Nieprzystosowanie społeczne dzieci i młodzieży. Pojęcie nieprzystosowania społecznego; przegląd wybranych definicji nieprzystosowania społecznego: definicje objawowe, teoretyczne, operacyjne i administracyjne.
4. Zadania wychowania resocjalizującego: likwidowanie przyczyn, usuwanie negatywnych zmian osobowości, utrwalanie uzyskanych rezultatów, wdrażanie do samowychowania.
5. Etapy i typologia nieprzystosowania społecznego. Analiza przebiegu procesu wykolejenia społecznego wg koncepcji Cz. Czapówa; typologia nieprzystosowania społecznego ze względu na trzy różne czynniki etiologiczne zjawiska Cz. Czapówa.
6. Analiza przebiegu procesu resocjalizacji. Charakterystyka czterech etapów procesu oddziaływania resocjalizacyjnego.
7. Zasady obowiązujące w procesie resocjalizacji. Niekonwencjonalność zasad w oddziaływaniu wychowawczym na niedostosowanych społecznie; charakterystyka oraz omówienie zasad oddziaływań obowiązujących w procesie resocjalizacji niedostosowanych społecznie – typologia wg Cz. Czapówa i O. Lipkowskiego

W cyklu 2024Zn:

Rodzaj przedmiotu

obowiązkowe

Koordynatorzy przedmiotu

Hubert Iwanicki

Efekty kształcenia

Wiedza
Ma wiedzę na temat miejsca pedagogiki resocjalizacyjnej w systemie nauk o wychowaniu, rozumie powiązanie pedagogiki resocjalizacyjnej z pedagogiką, a także główne tendencje rozwoju pedagogiki resocjalizacyjnej oraz jej interdyscyplinarność.
Zna terminologię stosowaną w pedagogice resocjalizacyjnej rozszerzoną o terminy stosowane w innych dyscyplinach z zakresu nauk społecznych.
Zna na poziomie rozszerzonym psychologiczne i społeczne koncepcje nieprzystosowania społecznego.

Umiejętności
Potrafi sprawnie posługiwać się terminologią z zakresu pedagogiki resocjalizacyjnej, dokonywać krytycznej oceny koncepcji nieprzystosowania społecznego, stosować rozbudowaną argumentacją w kontekście wybranych perspektyw teoretycznych nieprzystosowania społecznego, jego źródeł i skutków.
Potrafi samodzielnie dbać o własny rozwój przez całe życie jako wychowawca/pedagog resocjalizacyjny.

Kompetencje społeczne
Dokonuje krytycznej oceny własnej wiedzy i umiejętności oraz innych specjalistów w rozwiązywaniu problemów resocjalizacyjnych.
Docenia znaczenie wiedzy z zakresu nauk społecznych w rozwoju teoretycznych podstaw oddziaływań resocjalizacyjnych.
Potrafi aktywizować studentów i zachęcać ich do działalności na rzecz niesienia pomocy osobom nieprzystosowanym społecznie i zagrożonym nieprzystosowaniem społecznym.
Potrafi odpowiedzialnie pełnić rolę zawodową pedagoga resocjalizacyjnego.
Rozumie potrzebę podtrzymywania etosu zawodu pedagoga resocjalizacyjnego.

Kryteria oceniania

- obecność i aktywność studenta na zajęciach
- ocena umiejętności weryfikacji odpowiednich oddziaływań resocjalizacyjnych do potrzeb i sytuacji wychowanków
- sprawdzenie umiejętności dokonania analizy prawidłowo przeprowadzonego oddziaływania resocjalizacyjnego
- sprawdzenie zrozumienia uwarunkowań nieprzystosowania społecznego
- sprawdzenie oceny i analizy problemów osób nieprzystosowanych społecznie oraz zagrożonych nieprzystosowaniem społecznym

Literatura

Literatura obowiązkowa:
Pytka L., Pedagogika resocjalizacyjna. Wybrane zagadnienia teoretyczne, diagnostyczne i metodyczne, Wyd. 8 zmienione i rozszerzone. APS, Warszawa 2008
Czapów Cz, Wychowanie resocjalizujące, PWN, Warszawa 1978
Lipkowski O., Resocjalizacja, WSiP, Warszawa 1987

Literatura uzupełniająca:
Borowski R., Wysocki D., Instytucje wychowania resocjalizującego, NOVUM, Płock 2001
Konopczyński M., Pedagogika resocjalizacyjna. W stronę działań kreujących, IMPULS, Kraków 2015
Makowski A., Niedostosowanie społeczne młodzieży i jej resocjalizacja, PWN, Warszawa 1994
Mudrecka I., Z zagadnień pedagogiki resocjalizacyjnej, Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego, Opole 2004
Pospiszyl K., Resocjalizacja, Wyd. Akadem. „ŻAK”, Warszawa 1998
Pospiszyl K., Żabczyńska E., Psychologia dziecka niedostosowanego społecznie, PWN, Warszawa 1985
Urban B., Stanik J. M. (red.), Resocjalizacja. Tom I i II, PWN, Warszawa 2007