Wybrane zagadnienia teorii wychowania PE-2M-BTW

Antropologiczne podstawy i wymiary teorii wychowania – podstawowe problemy, teoretyczne i praktyczne konsekwencje rozstrzygnięć antropologicznych. Problem przedzałożeniowości myślenia i działania wychowawczego (stanowiska światopoglądu konserwatywnego versus liberalnego). Problem światopoglądowego, ideologicznego i religijnego uwikłania ideałów wychowania. Trzy orientacje współczesnych ideologii wychowania (romantyczna, transmisji kulturowej, progresywna). Interdyscyplinarność teorii wychowania oraz jej związki z innymi dziedzinami wiedzy i przynależnymi im metodologiami badań. Paradygmaty teorii wychowania i ich osadzenie w paradygmatach nauk społecznych. implikacje dla sposobu dookreślania funkcji, zadań i celów teorii i praktyki pedagogicznej w kontekście inicjowanej zmiany (stopniowa lub radykalna) oraz postrzegania życia społecznego przez pryzmat stałych lub zmiennych form (paidocentyyzm - didaskalocentryzm). Model teorii wychowania jako nauki empirycznej oraz jako filozofii wychowania (behawioryzm pedagogiczny - pedagogika humanistycznna; wychowanie jako zmiana zachowania – wychowanie jako interakcja symboliczna). Typologiczne ujęcia i systematyzacja teoretycznych stanowisk teorii wychowania. Orientacje i koncepcje wychowania (orientacja naturalistyczna, kulturowa, ideologiczna, społeczna, religijna). Podmiotowość i podmiot w interpretacjach współczesnych nauk społecznych i humanistycznych. Podmiotowość badacza i badanego w procesie poznania. Problem upodmiotowienia interpersonalnych relacji w wychowaniu. Ideały wychowania oraz ich społeczno-kulturowe postacie i funkcje. Metodyczne aspekty realizacji celów wychowania. Nowe wyzwania i zagrożenia dla jednostkowego rozwoju i społecznych form przystosowania człowieka. Problem inwersji podstawowych intencji wychowania oraz błędy oddziaływań wychowawczych. Problem makrostrukturalnej i mikrostrukturalnej dysfunkcjonalności oddziaływań wychowawczych. Problem „czarnej pedagogii” i pseudowychowania. Nowe kategorie i problemy współczesnej teorii wychowania. Aksjologiczne podstawy i wymiary teorii wychowania – podstawowe problemy, teoretyczne i praktyczne konsekwencje rozstrzygnięć aksjologicznych. Teleologiczne podstawy i wymiary teorii wychowania – podstawowe problemy, teoretyczne i praktyczne konsekwencje rozstrzygnięć teleologicznych.

Antropologiczne podstawy i wymiary teorii wychowania – podstawowe problemy, teoretyczne i praktyczne konsekwencje rozstrzygnięć antropologicznych. Problem przedzałożeniowości myślenia i działania wychowawczego (stanowiska światopoglądu konserwatywnego versus liberalnego). Problem światopoglądowego, ideologicznego i religijnego uwikłania ideałów wychowania. Trzy orientacje współczesnych ideologii wychowania (romantyczna, transmisji kulturowej, progresywna). Interdyscyplinarność teorii wychowania oraz jej związki z innymi dziedzinami wiedzy i przynależnymi im metodologiami badań. Paradygmaty teorii wychowania i ich osadzenie w paradygmatach nauk społecznych. implikacje dla sposobu dookreślania funkcji, zadań i celów teorii i praktyki pedagogicznej w kontekście inicjowanej zmiany (stopniowa lub radykalna) oraz postrzegania życia społecznego przez pryzmat stałych lub zmiennych form (paidocentyyzm - didaskalocentryzm). Model teorii wychowania jako nauki empirycznej oraz jako filozofii wychowania (behawioryzm pedagogiczny - pedagogika humanistycznna; wychowanie jako zmiana zachowania – wychowanie jako interakcja symboliczna). Orientacje i koncepcje wychowania (orientacja naturalistyczna, kulturowa, ideologiczna, społeczna, religijna). Problem upodmiotowienia interpersonalnych relacji w wychowaniu. Ideały wychowania oraz ich społeczno-kulturowe postacie i funkcje. Metodyczne aspekty realizacji celów wychowania. Nowe wyzwania i zagrożenia dla jednostkowego rozwoju i społecznych form przystosowania człowieka. Problem inwersji podstawowych intencji wychowania oraz błędy oddziaływań wychowawczych. Problem makrostrukturalnej i mikrostrukturalnej dysfunkcjonalności oddziaływań wychowawczych. Problem „czarnej pedagogii” i pseudowychowania. Nowe kategorie i problemy współczesnej teorii wychowania. Teleologiczne podstawy i wymiary teorii wychowania – podstawowe problemy, teoretyczne i praktyczne konsekwencje rozstrzygnięć teleologicznych.

Antropologiczne podstawy i wymiary teorii wychowania – podstawowe problemy, teoretyczne i praktyczne konsekwencje rozstrzygnięć antropologicznych. Problem przedzałożeniowości myślenia i działania wychowawczego (stanowiska światopoglądu konserwatywnego versus liberalnego). Problem światopoglądowego, ideologicznego i religijnego uwikłania ideałów wychowania. Trzy orientacje współczesnych ideologii wychowania (romantyczna, transmisji kulturowej, progresywna). Interdyscyplinarność teorii wychowania oraz jej związki z innymi dziedzinami wiedzy i przynależnymi im metodologiami badań. Paradygmaty teorii wychowania i ich osadzenie w paradygmatach nauk społecznych. implikacje dla sposobu dookreślania funkcji, zadań i celów teorii i praktyki pedagogicznej w kontekście inicjowanej zmiany (stopniowa lub radykalna) oraz postrzegania życia społecznego przez pryzmat stałych lub zmiennych form (paidocentyyzm - didaskalocentryzm). Model teorii wychowania jako nauki empirycznej oraz jako filozofii wychowania (behawioryzm pedagogiczny - pedagogika humanistycznna; wychowanie jako zmiana zachowania – wychowanie jako interakcja symboliczna). Typologiczne ujęcia i systematyzacja teoretycznych stanowisk teorii wychowania. Orientacje i koncepcje wychowania (orientacja naturalistyczna, kulturowa, ideologiczna, społeczna, religijna). Podmiotowość i podmiot w interpretacjach współczesnych nauk społecznych i humanistycznych. Podmiotowość badacza i badanego w procesie poznania. Problem upodmiotowienia interpersonalnych relacji w wychowaniu. Ideały wychowania oraz ich społeczno-kulturowe postacie i funkcje. Metodyczne aspekty realizacji celów wychowania. Nowe wyzwania i zagrożenia dla jednostkowego rozwoju i społecznych form przystosowania człowieka. Problem inwersji podstawowych intencji wychowania oraz błędy oddziaływań wychowawczych. Problem makrostrukturalnej i mikrostrukturalnej dysfunkcjonalności oddziaływań wychowawczych. Problem „czarnej pedagogii” i pseudowychowania. Nowe kategorie i problemy współczesnej teorii wychowania. Aksjologiczne podstawy i wymiary teorii wychowania – podstawowe problemy, teoretyczne i praktyczne konsekwencje rozstrzygnięć aksjologicznych. Teleologiczne podstawy i wymiary teorii wychowania – podstawowe problemy, teoretyczne i praktyczne konsekwencje rozstrzygnięć teleologicznych.

Antropologiczne podstawy i wymiary teorii wychowania – podstawowe problemy, teoretyczne i praktyczne konsekwencje rozstrzygnięć antropologicznych. Problem przedzałożeniowości myślenia i działania wychowawczego (stanowiska światopoglądu konserwatywnego versus liberalnego). Problem światopoglądowego, ideologicznego i religijnego uwikłania ideałów wychowania. Trzy orientacje współczesnych ideologii wychowania (romantyczna, transmisji kulturowej, progresywna). Interdyscyplinarność teorii wychowania oraz jej związki z innymi dziedzinami wiedzy i przynależnymi im metodologiami badań. Paradygmaty teorii wychowania i ich osadzenie w paradygmatach nauk społecznych. implikacje dla sposobu dookreślania funkcji, zadań i celów teorii i praktyki pedagogicznej w kontekście inicjowanej zmiany (stopniowa lub radykalna) oraz postrzegania życia społecznego przez pryzmat stałych lub zmiennych form (paidocentyyzm - didaskalocentryzm). Model teorii wychowania jako nauki empirycznej oraz jako filozofii wychowania (behawioryzm pedagogiczny - pedagogika humanistycznna; wychowanie jako zmiana zachowania – wychowanie jako interakcja symboliczna). Orientacje i koncepcje wychowania (orientacja naturalistyczna, kulturowa, ideologiczna, społeczna, religijna). Problem upodmiotowienia interpersonalnych relacji w wychowaniu. Ideały wychowania oraz ich społeczno-kulturowe postacie i funkcje. Metodyczne aspekty realizacji celów wychowania. Nowe wyzwania i zagrożenia dla jednostkowego rozwoju i społecznych form przystosowania człowieka. Problem inwersji podstawowych intencji wychowania oraz błędy oddziaływań wychowawczych. Problem makrostrukturalnej i mikrostrukturalnej dysfunkcjonalności oddziaływań wychowawczych. Problem „czarnej pedagogii” i pseudowychowania. Nowe kategorie i problemy współczesnej teorii wychowania. Teleologiczne podstawy i wymiary teorii wychowania – podstawowe problemy, teoretyczne i praktyczne konsekwencje rozstrzygnięć teleologicznych.

Literatura podstawowa:
Bochno E., Nieprzypadkowe spotkania, czyli o rozmowie w wychowaniu, w: Wychowanie. Pojęcia. Procesy. Konteksty, tom 3, red. M. Dudzikowa, M. Czerepniak-Walczak, GWP, Gdańsk 2007, s. 91-108.
Czerepniak-Walczak M., Nie myśl, bądź posłuszny – dyskurs władzy w szkole, w: Wychowanie. Pojęcia. Procesy. Konteksty, tom 4, red. M. Dudzikowa, M. Czerepniak-Walczak, GWP, Gdańsk 2008, rozdz. 10, w: 263-288.
Dąbrowska T. E., Wojciechowska Charlak B., Między praktyka a teorią wychowania, Lublin 2005, s. 153-173.
Górniewicz J., Teoria wychowania (wybrane problemy), Olsztyn 2008, s. 11-49
Koselleck R., O antropologicznej i semantycznej strukturze edukacji”, w: tenże, Semantyka historyczna, Poznań 2012, s. 425-454.
Kosyrz Z., Stosunki interpersonalne między wychowawcą a wychowankiem, w: tenże, Osobowość wychowawcy, Warszawa 2005, s. 155-182.
Kron F.W., Pedagogika. Kluczowe zagadnienia, Sopot 2012, s. 88-96, 112-131.
Kubiak-Szymborska E., Zając D., Wokół podstawowych zagadnień teorii wychowania, Bydgoszcz, 2002, s. 97-132.
Łobocki M., Teoria wychowania, Kraków 2004, s. 231-264.
Nowak M., Teorie i koncepcje wychowania, Warszawa 2008, s. 39-57.
Nowotniak J., Ukryty program wychowania, w: Wychowanie. Pojęcia. Procesy. Konteksty, tom 3, red. M. Dudzikowa, M. Czerepniak-Walczak, GWP, Gdańsk 2007, rozdz. 8, s. 181-206.
Ostrowska U., Aksjologiczne podstawy wychowania, w: Pedagogika. Podstawy nauk o wychowaniu, tom 1, Gdańsk 2006, 391-415.
Śliwerski B., Istota i przedmiot badań teorii wychowania, w: Pedagogika, tom. 2, red. Z. Kwieciński, B. Śliwerski, Warszawa 2003, s. 14-27.
Śliwerski B., Pedagogika ogólna. Podstawowe prawidłowości, Kraków 2012, s. 67-96.
Śliwerski B., Teoretyczne i empiryczne podstawy samowychowania, Kraków 2010, s. 153-178.
Śliwerski B., Współczesne teorie i nurty wychowania, Kraków 2001.
Śliwerski B., Wychowanie. Pojęcie – znaczenie – dylematy, w: Wychowanie. Pojęcia. Procesy. Konteksty, tom 1, Gdańsk 2006, s. 25-76.
Tillmann K.J., Teorie socjalizacji: społeczność, instytucja, upodmiotowienie, Warszawa 2005, s. 5-39, 110-171.
Wawrzyniak—Beszterda R., Język w wychowaniu – naturalne medium czy narzędzie wpływu? Recz o tym, co się dzieje w klasie szkolnej, w: Wychowanie. Pojęcia. Procesy. Konteksty, tom 3, red. M. Dudzikowa, M. Czerepniak-Walczak, GWP, Gdańsk 2007, s. 67-90.
Wiśniewski Cz., Wychowanie – studia teoriopoznawcze i aksjologiczne, Łódź 2009, s. 111-137, 158-181.
Wojnar I., Humanistyczne intencje edukacji, Warszawa 2000, s. 187-214.
Zubulewicz J., Filozofia wychowania. Aksjocentryzm i pajdocentryzm, Warszawa 2002, s. 8-84.

Literatura uzupełniająca:
Śliwerski B., Badania porównawcze teorii wychowania, w: Pedagogika, tom. 2, red. Z. Kwieciński, B. Śliwerski, Warszawa 2003, s. 51-58.
Bauman Z., Ciało i przemoc w obliczu ponowoczesności, Toruń 1995.
Benner D., Pedagogika ogólna. Wprowadzenie do myślenia i działania pedagogicznego w ujęciu systematycznym i historyczno-problemowym, Warszawa 2015, s. 69-232.
Folkierska A., Dialog i wychowanie, w: Kwartalnik Pedagogiczny 1/1986.
Gadacz T., Wychowanie jako spotkanie osób, w: Pedagogika dialogu. Dialog warunkiem rozwoju osobowego i społecznego, red. E. Dąbrowa, D. Jankowska, APS, Warszawa 2008.
Gara J., Filozoficzna kategoria totalności jako heurystyka pseudopedagogiczności, „Kwartalnik Pedagogiczny” 2009 nr. 1.
Gara J., Filozoficzne przesłanki intersubiektywności dialogiki aktów wychowania, „Horyzonty Wychowania” 7/2007 (12).
Gara J., Pedagogiczny model dialogicznych aktów wychowania, „Kwartalnik Pedagogiczny” 2007 nr. 1.
Gordon T,, Wychowanie bez porażek, PAX 1991.
Górniewicz J., Kategorie pedagogiczne, Olsztyn 2000, s. 13-115.
Gromkowska-Melosik A., Pat socjalizacyjny. Kontrowersje wokół społecznych konstrukcji kobiecości i męskości, w: Wychowanie. Pojęcia. Procesy. Konteksty, tom 5, red. M. Dudzikowa, M. Czerepaniak-Walczak, Gdańsk 2010, s. 185-200.
Grzywa A., Manipulacja – mechanizm psychologiczny, Kraśnik 1997.
Karkowska M., Czarnecka W., Przemoc w szkole, IMPULS 1995.
Karkowska M., Socjologia wychowania. Wybrane elementy. Mechanizmy socjalizacji i edukacja szkolna, Łódź 2007, s. 25-60.
Kohlberg L., Mayer R., Rozwój jako cel wychowania, w: Alternatywy myślenia o/dla edukacji, red. Z. Kwieciński, Warszawa 2000, s. 21-65.
Kruger H.-H., Wprowadzenie w teorie i metody badawcze nauk o wychowaniu, Gdańsk 2005, s. 15-139.
Kubiak-Szymborska E., W czym wyraża się pluralizm teoretycznej wiedzy o wychowaniu, w: Wychowanie w kręgu pytań, red. E. Kubiak-Szymborska, D. Zając, Bydgoszcz 2013, s. 11-23.
Kunowski S., Wartości w procesie wychowania, Kraków 2003, s. 19-64.
Kwieciński Z., Socjopatologia edukacji, PAN 1992.
Łobocki M., Teoria wychowania, Kraków 2004, s. 13-28, 59-92..
Łobocki M., W trosce o wychowanie w szkole, Kraków 2007, s. 15-53.
Mikiewicz P., Kapitał społeczny i edukacja, Warszawa 2012, s. 90-135, 191-260.
Nawrot R., Manipulacja społeczna przegląd technik i wybranych wyników badań, „Przegląd Psychologiczny” 1989, nr. 1.
Nowak M., Metodologia pedagogiki między „naukowością/teoretycznością” a „praktycznością”. W: Metodologia pedagogiki zorientowanej humanistycznie, red. D. Kubinowski, M. Nowak, Kraków: 2006, s. 145-170.
Nowak M., Od pedagogiki celów do pedagogiki zadań i kompetencji, w: Poza paradygmaty. Pedagogika wielostronna. Księga dedykowana profesorowi Tadeuszowi Lewowickiemu, tom 1, red. E. Ogrodzka-Mazur,
Nowak M., Podstawy pedagogiki otwartej, Lublin 2001, s. 230-269.
Nowak M., Teorie i koncepcje wychowania, Warszawa 2008, s. 121-176.
Osobowość a społeczne zachowanie się ludzi, red. J. Reykowski, Warszawa 1976.
Petrykowski P.P., Podstawy teorii wychowania. Wprowadzenie w problematykę, Włocławek 2003, s. 13-54.
Pytanie, dialog, wychowanie, red. J. Rutkowiak, PWN 1992.
Rutkowiak J., O dialogu edukacyjnym: rusztowanie kategorialne, w: Źródła do dziejów wychowania i myśli pedagogicznej, T. III, ks. 2., red. S. Wołoszyn, Kielce 1998.
Schulz R., Trzy myśli o aksjologii wychowania, w: Idee pedagogiki filozoficznej, red. S. Sztobryn, B. Śliwerski, Łódź 2003, s. 151-160.
Szczurek-Boruta A., Toruń 2012, s. 409-431.
Szmyd K., Między tradycją a zmianą w teleologii wychowania, „Kwartalnik Pedagogiczny”, nr 3/2003, s. 91-104.
Śliwerski B., Cztery orientacje badawcze w teoriach wychowania, w: Pedagogika, tom. 2, red. Z. Kwieciński, B. Śliwerski, Warszawa 2003, s. 28-50.
Śliwerski B., Jak zmieniać szkołę? Kraków 1998.
Śliwerski B., Pedagogika ogólna: Podstawowe prawidłowości, Kraków 2012, s. 144-284.
Tchorzewski A. M. de, Wstęp do teorii wychowania, Kraków 2018, s. 17-52.
Tchorzewski A.M.de, Wychowanie na tle różnych koncepcji rzeczywistości społecznej, w: Współczesne konteksty wychowania. W kręgu pytań i dyskusji, red. A.M. de Tchorzewski, Bydgoszcz 2002, s. 39-48.
Wiśniewski Cz., Wychowanie – studia teoriopoznawcze i aksjologiczne, Łódź 2009, s. 121-207.
Witkowski L., Psychomanipulacje, Wrocław 2004.

Literatura podstawowa:
Bochno E., Nieprzypadkowe spotkania, czyli o rozmowie w wychowaniu, w: Wychowanie. Pojęcia. Procesy. Konteksty, tom 3, red. M. Dudzikowa, M. Czerepniak-Walczak, GWP, Gdańsk 2007, s. 91-108.
Czerepniak-Walczak M., Nie myśl, bądź posłuszny – dyskurs władzy w szkole, w: Wychowanie. Pojęcia. Procesy. Konteksty, tom 4, red. M. Dudzikowa, M. Czerepniak-Walczak, GWP, Gdańsk 2008, rozdz. 10, w: 263-288.
Dąbrowska T. E., Wojciechowska Charlak B., Między praktyka a teorią wychowania, Lublin 2005, s. 153-173.
Górniewicz J., Teoria wychowania (wybrane problemy), Olsztyn 2008, s. 11-49
Koselleck R., O antropologicznej i semantycznej strukturze edukacji”, w: tenże, Semantyka historyczna, Poznań 2012, s. 425-454.
Kosyrz Z., Stosunki interpersonalne między wychowawcą a wychowankiem, w: tenże, Osobowość wychowawcy, Warszawa 2005, s. 155-182.
Kron F.W., Pedagogika. Kluczowe zagadnienia, Sopot 2012, s. 88-96, 112-131.
Kubiak-Szymborska E., Zając D., Wokół podstawowych zagadnień teorii wychowania, Bydgoszcz, 2002, s. 97-132.
Łobocki M., Teoria wychowania, Kraków 2004, s. 231-264.
Nowak M., Teorie i koncepcje wychowania, Warszawa 2008, s. 39-57.
Nowotniak J., Ukryty program wychowania, w: Wychowanie. Pojęcia. Procesy. Konteksty, tom 3, red. M. Dudzikowa, M. Czerepniak-Walczak, GWP, Gdańsk 2007, rozdz. 8, s. 181-206.
Ostrowska U., Aksjologiczne podstawy wychowania, w: Pedagogika. Podstawy nauk o wychowaniu, tom 1, Gdańsk 2006, 391-415.
Śliwerski B., Istota i przedmiot badań teorii wychowania, w: Pedagogika, tom. 2, red. Z. Kwieciński, B. Śliwerski, Warszawa 2003, s. 14-27.
Śliwerski B., Pedagogika ogólna. Podstawowe prawidłowości, Kraków 2012, s. 67-96.
Śliwerski B., Teoretyczne i empiryczne podstawy samowychowania, Kraków 2010, s. 153-178.
Śliwerski B., Współczesne teorie i nurty wychowania, Kraków 2001.
Śliwerski B., Wychowanie. Pojęcie – znaczenie – dylematy, w: Wychowanie. Pojęcia. Procesy. Konteksty, tom 1, Gdańsk 2006, s. 25-76.
Tillmann K.J., Teorie socjalizacji: społeczność, instytucja, upodmiotowienie, Warszawa 2005, s. 5-39, 110-171.
Wawrzyniak—Beszterda R., Język w wychowaniu – naturalne medium czy narzędzie wpływu? Recz o tym, co się dzieje w klasie szkolnej, w: Wychowanie. Pojęcia. Procesy. Konteksty, tom 3, red. M. Dudzikowa, M. Czerepniak-Walczak, GWP, Gdańsk 2007, s. 67-90.
Wiśniewski Cz., Wychowanie – studia teoriopoznawcze i aksjologiczne, Łódź 2009, s. 111-137, 158-181.
Wojnar I., Humanistyczne intencje edukacji, Warszawa 2000, s. 187-214.
Zubulewicz J., Filozofia wychowania. Aksjocentryzm i pajdocentryzm, Warszawa 2002, s. 8-84.

Literatura uzupełniająca:
Śliwerski B., Badania porównawcze teorii wychowania, w: Pedagogika, tom. 2, red. Z. Kwieciński, B. Śliwerski, Warszawa 2003, s. 51-58.
Bauman Z., Ciało i przemoc w obliczu ponowoczesności, Toruń 1995.
Benner D., Pedagogika ogólna. Wprowadzenie do myślenia i działania pedagogicznego w ujęciu systematycznym i historyczno-problemowym, Warszawa 2015, s. 69-232.
Folkierska A., Dialog i wychowanie, w: Kwartalnik Pedagogiczny 1/1986.
Gadacz T., Wychowanie jako spotkanie osób, w: Pedagogika dialogu. Dialog warunkiem rozwoju osobowego i społecznego, red. E. Dąbrowa, D. Jankowska, APS, Warszawa 2008.
Gara J., Filozoficzna kategoria totalności jako heurystyka pseudopedagogiczności, „Kwartalnik Pedagogiczny” 2009 nr. 1.
Gara J., Filozoficzne przesłanki intersubiektywności dialogiki aktów wychowania, „Horyzonty Wychowania” 7/2007 (12).
Gara J., Pedagogiczny model dialogicznych aktów wychowania, „Kwartalnik Pedagogiczny” 2007 nr. 1.
Gordon T,, Wychowanie bez porażek, PAX 1991.
Górniewicz J., Kategorie pedagogiczne, Olsztyn 2000, s. 13-115.
Gromkowska-Melosik A., Pat socjalizacyjny. Kontrowersje wokół społecznych konstrukcji kobiecości i męskości, w: Wychowanie. Pojęcia. Procesy. Konteksty, tom 5, red. M. Dudzikowa, M. Czerepaniak-Walczak, Gdańsk 2010, s. 185-200.
Grzywa A., Manipulacja – mechanizm psychologiczny, Kraśnik 1997.
Karkowska M., Czarnecka W., Przemoc w szkole, IMPULS 1995.
Karkowska M., Socjologia wychowania. Wybrane elementy. Mechanizmy socjalizacji i edukacja szkolna, Łódź 2007, s. 25-60.
Kohlberg L., Mayer R., Rozwój jako cel wychowania, w: Alternatywy myślenia o/dla edukacji, red. Z. Kwieciński, Warszawa 2000, s. 21-65.
Kruger H.-H., Wprowadzenie w teorie i metody badawcze nauk o wychowaniu, Gdańsk 2005, s. 15-139.
Kubiak-Szymborska E., W czym wyraża się pluralizm teoretycznej wiedzy o wychowaniu, w: Wychowanie w kręgu pytań, red. E. Kubiak-Szymborska, D. Zając, Bydgoszcz 2013, s. 11-23.
Kunowski S., Wartości w procesie wychowania, Kraków 2003, s. 19-64.
Kwieciński Z., Socjopatologia edukacji, PAN 1992.
Łobocki M., Teoria wychowania, Kraków 2004, s. 13-28, 59-92..
Łobocki M., W trosce o wychowanie w szkole, Kraków 2007, s. 15-53.
Mikiewicz P., Kapitał społeczny i edukacja, Warszawa 2012, s. 90-135, 191-260.
Nawrot R., Manipulacja społeczna przegląd technik i wybranych wyników badań, „Przegląd Psychologiczny” 1989, nr. 1.
Nowak M., Metodologia pedagogiki między „naukowością/teoretycznością” a „praktycznością”. W: Metodologia pedagogiki zorientowanej humanistycznie, red. D. Kubinowski, M. Nowak, Kraków: 2006, s. 145-170.
Nowak M., Od pedagogiki celów do pedagogiki zadań i kompetencji, w: Poza paradygmaty. Pedagogika wielostronna. Księga dedykowana profesorowi Tadeuszowi Lewowickiemu, tom 1, red. E. Ogrodzka-Mazur,
Nowak M., Podstawy pedagogiki otwartej, Lublin 2001, s. 230-269.
Nowak M., Teorie i koncepcje wychowania, Warszawa 2008, s. 121-176.
Osobowość a społeczne zachowanie się ludzi, red. J. Reykowski, Warszawa 1976.
Petrykowski P.P., Podstawy teorii wychowania. Wprowadzenie w problematykę, Włocławek 2003, s. 13-54.
Pytanie, dialog, wychowanie, red. J. Rutkowiak, PWN 1992.
Rutkowiak J., O dialogu edukacyjnym: rusztowanie kategorialne, w: Źródła do dziejów wychowania i myśli pedagogicznej, T. III, ks. 2., red. S. Wołoszyn, Kielce 1998.
Schulz R., Trzy myśli o aksjologii wychowania, w: Idee pedagogiki filozoficznej, red. S. Sztobryn, B. Śliwerski, Łódź 2003, s. 151-160.
Szczurek-Boruta A., Toruń 2012, s. 409-431.
Szmyd K., Między tradycją a zmianą w teleologii wychowania, „Kwartalnik Pedagogiczny”, nr 3/2003, s. 91-104.
Śliwerski B., Cztery orientacje badawcze w teoriach wychowania, w: Pedagogika, tom. 2, red. Z. Kwieciński, B. Śliwerski, Warszawa 2003, s. 28-50.
Śliwerski B., Jak zmieniać szkołę? Kraków 1998.
Śliwerski B., Pedagogika ogólna: Podstawowe prawidłowości, Kraków 2012, s. 144-284.
Tchorzewski A. M. de, Wstęp do teorii wychowania, Kraków 2018, s. 17-52.
Tchorzewski A.M.de, Wychowanie na tle różnych koncepcji rzeczywistości społecznej, w: Współczesne konteksty wychowania. W kręgu pytań i dyskusji, red. A.M. de Tchorzewski, Bydgoszcz 2002, s. 39-48.
Wiśniewski Cz., Wychowanie – studia teoriopoznawcze i aksjologiczne, Łódź 2009, s. 121-207.
Witkowski L., Psychomanipulacje, Wrocław 2004.

Literatura podstawowa:
Bochno E., Nieprzypadkowe spotkania, czyli o rozmowie w wychowaniu, w: Wychowanie. Pojęcia. Procesy. Konteksty, tom 3, red. M. Dudzikowa, M. Czerepniak-Walczak, GWP, Gdańsk 2007, s. 91-108.
Czerepniak-Walczak M., Nie myśl, bądź posłuszny – dyskurs władzy w szkole, w: Wychowanie. Pojęcia. Procesy. Konteksty, tom 4, red. M. Dudzikowa, M. Czerepniak-Walczak, GWP, Gdańsk 2008, rozdz. 10, w: 263-288.
Dąbrowska T. E., Wojciechowska Charlak B., Między praktyka a teorią wychowania, Lublin 2005, s. 153-173.
Górniewicz J., Teoria wychowania (wybrane problemy), Olsztyn 2008, s. 11-49
Koselleck R., O antropologicznej i semantycznej strukturze edukacji”, w: tenże, Semantyka historyczna, Poznań 2012, s. 425-454.
Kosyrz Z., Stosunki interpersonalne między wychowawcą a wychowankiem, w: tenże, Osobowość wychowawcy, Warszawa 2005, s. 155-182.
Kron F.W., Pedagogika. Kluczowe zagadnienia, Sopot 2012, s. 88-96, 112-131.
Kubiak-Szymborska E., Zając D., Wokół podstawowych zagadnień teorii wychowania, Bydgoszcz, 2002, s. 97-132.
Łobocki M., Teoria wychowania, Kraków 2004, s. 231-264.
Nowak M., Teorie i koncepcje wychowania, Warszawa 2008, s. 39-57.
Nowotniak J., Ukryty program wychowania, w: Wychowanie. Pojęcia. Procesy. Konteksty, tom 3, red. M. Dudzikowa, M. Czerepniak-Walczak, GWP, Gdańsk 2007, rozdz. 8, s. 181-206.
Ostrowska U., Aksjologiczne podstawy wychowania, w: Pedagogika. Podstawy nauk o wychowaniu, tom 1, Gdańsk 2006, 391-415.
Śliwerski B., Istota i przedmiot badań teorii wychowania, w: Pedagogika, tom. 2, red. Z. Kwieciński, B. Śliwerski, Warszawa 2003, s. 14-27.
Śliwerski B., Pedagogika ogólna. Podstawowe prawidłowości, Kraków 2012, s. 67-96.
Śliwerski B., Teoretyczne i empiryczne podstawy samowychowania, Kraków 2010, s. 153-178.
Śliwerski B., Współczesne teorie i nurty wychowania, Kraków 2001.
Śliwerski B., Wychowanie. Pojęcie – znaczenie – dylematy, w: Wychowanie. Pojęcia. Procesy. Konteksty, tom 1, Gdańsk 2006, s. 25-76.
Tillmann K.J., Teorie socjalizacji: społeczność, instytucja, upodmiotowienie, Warszawa 2005, s. 5-39, 110-171.
Wawrzyniak—Beszterda R., Język w wychowaniu – naturalne medium czy narzędzie wpływu? Recz o tym, co się dzieje w klasie szkolnej, w: Wychowanie. Pojęcia. Procesy. Konteksty, tom 3, red. M. Dudzikowa, M. Czerepniak-Walczak, GWP, Gdańsk 2007, s. 67-90.
Wiśniewski Cz., Wychowanie – studia teoriopoznawcze i aksjologiczne, Łódź 2009, s. 111-137, 158-181.
Wojnar I., Humanistyczne intencje edukacji, Warszawa 2000, s. 187-214.
Zubulewicz J., Filozofia wychowania. Aksjocentryzm i pajdocentryzm, Warszawa 2002, s. 8-84.

Literatura uzupełniająca:
Śliwerski B., Badania porównawcze teorii wychowania, w: Pedagogika, tom. 2, red. Z. Kwieciński, B. Śliwerski, Warszawa 2003, s. 51-58.
Bauman Z., Ciało i przemoc w obliczu ponowoczesności, Toruń 1995.
Benner D., Pedagogika ogólna. Wprowadzenie do myślenia i działania pedagogicznego w ujęciu systematycznym i historyczno-problemowym, Warszawa 2015, s. 69-232.
Folkierska A., Dialog i wychowanie, w: Kwartalnik Pedagogiczny 1/1986.
Gadacz T., Wychowanie jako spotkanie osób, w: Pedagogika dialogu. Dialog warunkiem rozwoju osobowego i społecznego, red. E. Dąbrowa, D. Jankowska, APS, Warszawa 2008.
Gara J., Filozoficzna kategoria totalności jako heurystyka pseudopedagogiczności, „Kwartalnik Pedagogiczny” 2009 nr. 1.
Gara J., Filozoficzne przesłanki intersubiektywności dialogiki aktów wychowania, „Horyzonty Wychowania” 7/2007 (12).
Gara J., Pedagogiczny model dialogicznych aktów wychowania, „Kwartalnik Pedagogiczny” 2007 nr. 1.
Gordon T,, Wychowanie bez porażek, PAX 1991.
Górniewicz J., Kategorie pedagogiczne, Olsztyn 2000, s. 13-115.
Gromkowska-Melosik A., Pat socjalizacyjny. Kontrowersje wokół społecznych konstrukcji kobiecości i męskości, w: Wychowanie. Pojęcia. Procesy. Konteksty, tom 5, red. M. Dudzikowa, M. Czerepaniak-Walczak, Gdańsk 2010, s. 185-200.
Grzywa A., Manipulacja – mechanizm psychologiczny, Kraśnik 1997.
Karkowska M., Czarnecka W., Przemoc w szkole, IMPULS 1995.
Karkowska M., Socjologia wychowania. Wybrane elementy. Mechanizmy socjalizacji i edukacja szkolna, Łódź 2007, s. 25-60.
Kohlberg L., Mayer R., Rozwój jako cel wychowania, w: Alternatywy myślenia o/dla edukacji, red. Z. Kwieciński, Warszawa 2000, s. 21-65.
Kruger H.-H., Wprowadzenie w teorie i metody badawcze nauk o wychowaniu, Gdańsk 2005, s. 15-139.
Kubiak-Szymborska E., W czym wyraża się pluralizm teoretycznej wiedzy o wychowaniu, w: Wychowanie w kręgu pytań, red. E. Kubiak-Szymborska, D. Zając, Bydgoszcz 2013, s. 11-23.
Kunowski S., Wartości w procesie wychowania, Kraków 2003, s. 19-64.
Kwieciński Z., Socjopatologia edukacji, PAN 1992.
Łobocki M., Teoria wychowania, Kraków 2004, s. 13-28, 59-92..
Łobocki M., W trosce o wychowanie w szkole, Kraków 2007, s. 15-53.
Mikiewicz P., Kapitał społeczny i edukacja, Warszawa 2012, s. 90-135, 191-260.
Nawrot R., Manipulacja społeczna przegląd technik i wybranych wyników badań, „Przegląd Psychologiczny” 1989, nr. 1.
Nowak M., Metodologia pedagogiki między „naukowością/teoretycznością” a „praktycznością”. W: Metodologia pedagogiki zorientowanej humanistycznie, red. D. Kubinowski, M. Nowak, Kraków: 2006, s. 145-170.
Nowak M., Od pedagogiki celów do pedagogiki zadań i kompetencji, w: Poza paradygmaty. Pedagogika wielostronna. Księga dedykowana profesorowi Tadeuszowi Lewowickiemu, tom 1, red. E. Ogrodzka-Mazur,
Nowak M., Podstawy pedagogiki otwartej, Lublin 2001, s. 230-269.
Nowak M., Teorie i koncepcje wychowania, Warszawa 2008, s. 121-176.
Osobowość a społeczne zachowanie się ludzi, red. J. Reykowski, Warszawa 1976.
Petrykowski P.P., Podstawy teorii wychowania. Wprowadzenie w problematykę, Włocławek 2003, s. 13-54.
Pytanie, dialog, wychowanie, red. J. Rutkowiak, PWN 1992.
Rutkowiak J., O dialogu edukacyjnym: rusztowanie kategorialne, w: Źródła do dziejów wychowania i myśli pedagogicznej, T. III, ks. 2., red. S. Wołoszyn, Kielce 1998.
Schulz R., Trzy myśli o aksjologii wychowania, w: Idee pedagogiki filozoficznej, red. S. Sztobryn, B. Śliwerski, Łódź 2003, s. 151-160.
Szczurek-Boruta A., Toruń 2012, s. 409-431.
Szmyd K., Między tradycją a zmianą w teleologii wychowania, „Kwartalnik Pedagogiczny”, nr 3/2003, s. 91-104.
Śliwerski B., Cztery orientacje badawcze w teoriach wychowania, w: Pedagogika, tom. 2, red. Z. Kwieciński, B. Śliwerski, Warszawa 2003, s. 28-50.
Śliwerski B., Jak zmieniać szkołę? Kraków 1998.
Śliwerski B., Pedagogika ogólna: Podstawowe prawidłowości, Kraków 2012, s. 144-284.
Tchorzewski A. M. de, Wstęp do teorii wychowania, Kraków 2018, s. 17-52.
Tchorzewski A.M.de, Wychowanie na tle różnych koncepcji rzeczywistości społecznej, w: Współczesne konteksty wychowania. W kręgu pytań i dyskusji, red. A.M. de Tchorzewski, Bydgoszcz 2002, s. 39-48.
Wiśniewski Cz., Wychowanie – studia teoriopoznawcze i aksjologiczne, Łódź 2009, s. 121-207.
Witkowski L., Psychomanipulacje, Wrocław 2004.

Literatura podstawowa:
Bochno E., Nieprzypadkowe spotkania, czyli o rozmowie w wychowaniu, w: Wychowanie. Pojęcia. Procesy. Konteksty, tom 3, red. M. Dudzikowa, M. Czerepniak-Walczak, GWP, Gdańsk 2007, s. 91-108.
Czerepniak-Walczak M., Nie myśl, bądź posłuszny – dyskurs władzy w szkole, w: Wychowanie. Pojęcia. Procesy. Konteksty, tom 4, red. M. Dudzikowa, M. Czerepniak-Walczak, GWP, Gdańsk 2008, rozdz. 10, w: 263-288.
Dąbrowska T. E., Wojciechowska Charlak B., Między praktyka a teorią wychowania, Lublin 2005, s. 153-173.
Górniewicz J., Teoria wychowania (wybrane problemy), Olsztyn 2008, s. 11-49
Koselleck R., O antropologicznej i semantycznej strukturze edukacji”, w: tenże, Semantyka historyczna, Poznań 2012, s. 425-454.
Kosyrz Z., Stosunki interpersonalne między wychowawcą a wychowankiem, w: tenże, Osobowość wychowawcy, Warszawa 2005, s. 155-182.
Kron F.W., Pedagogika. Kluczowe zagadnienia, Sopot 2012, s. 88-96, 112-131.
Kubiak-Szymborska E., Zając D., Wokół podstawowych zagadnień teorii wychowania, Bydgoszcz, 2002, s. 97-132.
Łobocki M., Teoria wychowania, Kraków 2004, s. 231-264.
Nowak M., Teorie i koncepcje wychowania, Warszawa 2008, s. 39-57.
Nowotniak J., Ukryty program wychowania, w: Wychowanie. Pojęcia. Procesy. Konteksty, tom 3, red. M. Dudzikowa, M. Czerepniak-Walczak, GWP, Gdańsk 2007, rozdz. 8, s. 181-206.
Ostrowska U., Aksjologiczne podstawy wychowania, w: Pedagogika. Podstawy nauk o wychowaniu, tom 1, Gdańsk 2006, 391-415.
Śliwerski B., Istota i przedmiot badań teorii wychowania, w: Pedagogika, tom. 2, red. Z. Kwieciński, B. Śliwerski, Warszawa 2003, s. 14-27.
Śliwerski B., Pedagogika ogólna. Podstawowe prawidłowości, Kraków 2012, s. 67-96.
Śliwerski B., Teoretyczne i empiryczne podstawy samowychowania, Kraków 2010, s. 153-178.
Śliwerski B., Współczesne teorie i nurty wychowania, Kraków 2001.
Śliwerski B., Wychowanie. Pojęcie – znaczenie – dylematy, w: Wychowanie. Pojęcia. Procesy. Konteksty, tom 1, Gdańsk 2006, s. 25-76.
Tillmann K.J., Teorie socjalizacji: społeczność, instytucja, upodmiotowienie, Warszawa 2005, s. 5-39, 110-171.
Wawrzyniak—Beszterda R., Język w wychowaniu – naturalne medium czy narzędzie wpływu? Recz o tym, co się dzieje w klasie szkolnej, w: Wychowanie. Pojęcia. Procesy. Konteksty, tom 3, red. M. Dudzikowa, M. Czerepniak-Walczak, GWP, Gdańsk 2007, s. 67-90.
Wiśniewski Cz., Wychowanie – studia teoriopoznawcze i aksjologiczne, Łódź 2009, s. 111-137, 158-181.
Wojnar I., Humanistyczne intencje edukacji, Warszawa 2000, s. 187-214.
Zubulewicz J., Filozofia wychowania. Aksjocentryzm i pajdocentryzm, Warszawa 2002, s. 8-84.

Literatura uzupełniająca:
Śliwerski B., Badania porównawcze teorii wychowania, w: Pedagogika, tom. 2, red. Z. Kwieciński, B. Śliwerski, Warszawa 2003, s. 51-58.
Bauman Z., Ciało i przemoc w obliczu ponowoczesności, Toruń 1995.
Benner D., Pedagogika ogólna. Wprowadzenie do myślenia i działania pedagogicznego w ujęciu systematycznym i historyczno-problemowym, Warszawa 2015, s. 69-232.
Folkierska A., Dialog i wychowanie, w: Kwartalnik Pedagogiczny 1/1986.
Gadacz T., Wychowanie jako spotkanie osób, w: Pedagogika dialogu. Dialog warunkiem rozwoju osobowego i społecznego, red. E. Dąbrowa, D. Jankowska, APS, Warszawa 2008.
Gara J., Filozoficzna kategoria totalności jako heurystyka pseudopedagogiczności, „Kwartalnik Pedagogiczny” 2009 nr. 1.
Gara J., Filozoficzne przesłanki intersubiektywności dialogiki aktów wychowania, „Horyzonty Wychowania” 7/2007 (12).
Gara J., Pedagogiczny model dialogicznych aktów wychowania, „Kwartalnik Pedagogiczny” 2007 nr. 1.
Gordon T,, Wychowanie bez porażek, PAX 1991.
Górniewicz J., Kategorie pedagogiczne, Olsztyn 2000, s. 13-115.
Gromkowska-Melosik A., Pat socjalizacyjny. Kontrowersje wokół społecznych konstrukcji kobiecości i męskości, w: Wychowanie. Pojęcia. Procesy. Konteksty, tom 5, red. M. Dudzikowa, M. Czerepaniak-Walczak, Gdańsk 2010, s. 185-200.
Grzywa A., Manipulacja – mechanizm psychologiczny, Kraśnik 1997.
Karkowska M., Czarnecka W., Przemoc w szkole, IMPULS 1995.
Karkowska M., Socjologia wychowania. Wybrane elementy. Mechanizmy socjalizacji i edukacja szkolna, Łódź 2007, s. 25-60.
Kohlberg L., Mayer R., Rozwój jako cel wychowania, w: Alternatywy myślenia o/dla edukacji, red. Z. Kwieciński, Warszawa 2000, s. 21-65.
Kruger H.-H., Wprowadzenie w teorie i metody badawcze nauk o wychowaniu, Gdańsk 2005, s. 15-139.
Kubiak-Szymborska E., W czym wyraża się pluralizm teoretycznej wiedzy o wychowaniu, w: Wychowanie w kręgu pytań, red. E. Kubiak-Szymborska, D. Zając, Bydgoszcz 2013, s. 11-23.
Kunowski S., Wartości w procesie wychowania, Kraków 2003, s. 19-64.
Kwieciński Z., Socjopatologia edukacji, PAN 1992.
Łobocki M., Teoria wychowania, Kraków 2004, s. 13-28, 59-92..
Łobocki M., W trosce o wychowanie w szkole, Kraków 2007, s. 15-53.
Mikiewicz P., Kapitał społeczny i edukacja, Warszawa 2012, s. 90-135, 191-260.
Nawrot R., Manipulacja społeczna przegląd technik i wybranych wyników badań, „Przegląd Psychologiczny” 1989, nr. 1.
Nowak M., Metodologia pedagogiki między „naukowością/teoretycznością” a „praktycznością”. W: Metodologia pedagogiki zorientowanej humanistycznie, red. D. Kubinowski, M. Nowak, Kraków: 2006, s. 145-170.
Nowak M., Od pedagogiki celów do pedagogiki zadań i kompetencji, w: Poza paradygmaty. Pedagogika wielostronna. Księga dedykowana profesorowi Tadeuszowi Lewowickiemu, tom 1, red. E. Ogrodzka-Mazur,
Nowak M., Podstawy pedagogiki otwartej, Lublin 2001, s. 230-269.
Nowak M., Teorie i koncepcje wychowania, Warszawa 2008, s. 121-176.
Osobowość a społeczne zachowanie się ludzi, red. J. Reykowski, Warszawa 1976.
Petrykowski P.P., Podstawy teorii wychowania. Wprowadzenie w problematykę, Włocławek 2003, s. 13-54.
Pytanie, dialog, wychowanie, red. J. Rutkowiak, PWN 1992.
Rutkowiak J., O dialogu edukacyjnym: rusztowanie kategorialne, w: Źródła do dziejów wychowania i myśli pedagogicznej, T. III, ks. 2., red. S. Wołoszyn, Kielce 1998.
Schulz R., Trzy myśli o aksjologii wychowania, w: Idee pedagogiki filozoficznej, red. S. Sztobryn, B. Śliwerski, Łódź 2003, s. 151-160.
Szczurek-Boruta A., Toruń 2012, s. 409-431.
Szmyd K., Między tradycją a zmianą w teleologii wychowania, „Kwartalnik Pedagogiczny”, nr 3/2003, s. 91-104.
Śliwerski B., Cztery orientacje badawcze w teoriach wychowania, w: Pedagogika, tom. 2, red. Z. Kwieciński, B. Śliwerski, Warszawa 2003, s. 28-50.
Śliwerski B., Jak zmieniać szkołę? Kraków 1998.
Śliwerski B., Pedagogika ogólna: Podstawowe prawidłowości, Kraków 2012, s. 144-284.
Tchorzewski A. M. de, Wstęp do teorii wychowania, Kraków 2018, s. 17-52.
Tchorzewski A.M.de, Wychowanie na tle różnych koncepcji rzeczywistości społecznej, w: Współczesne konteksty wychowania. W kręgu pytań i dyskusji, red. A.M. de Tchorzewski, Bydgoszcz 2002, s. 39-48.
Wiśniewski Cz., Wychowanie – studia teoriopoznawcze i aksjologiczne, Łódź 2009, s. 121-207.
Witkowski L., Psychomanipulacje, Wrocław 2004.

Opis metod kształcenia
Metoda asymilacji wiedzy (wykład problemowy, dyskusja, praca z książką), metody oglądowe, praca w grupach, „burza mózgów.
Egzamin: Test sprawdzający wiedzę
Ćwiczenia: Kolokwium
Nakład pracy
Godziny kontaktowe np. wykład, ćwiczenia 15+30
Przygotowanie się do zajęć, lektury 20
Przygotowanie się do egzaminu 45
Przygotowanie się do kolokwium zaliczeniowego z ćwiczeń 10
Punkty ECTS: 4

Opis metod kształcenia
Metoda asymilacji wiedzy (wykład problemowy, dyskusja, praca z książką), metody oglądowe, praca w grupach, „burza mózgów.
Egzamin: Test sprawdzający wiedzę
Ćwiczenia: Kolokwium
Nakład pracy
Godziny kontaktowe np. wykład, ćwiczenia 9+15
Przygotowanie się do zajęć, lektury 40
Przygotowanie się do egzaminu 20
Przygotowanie się do kolokwium zaliczeniowego z ćwiczeń 16
Punkty ECTS: 4

Opis metod kształcenia
Metoda asymilacji wiedzy (wykład problemowy, dyskusja, praca z książką), metody oglądowe, praca w grupach, „burza mózgów.
Egzamin: Test sprawdzający wiedzę
Ćwiczenia: Kolokwium
Nakład pracy
Godziny kontaktowe np. wykład, ćwiczenia 15+30
Przygotowanie się do zajęć, lektury 20
Przygotowanie się do egzaminu 45
Przygotowanie się do kolokwium zaliczeniowego z ćwiczeń 10
Punkty ECTS: 4

Opis metod kształcenia
Metoda asymilacji wiedzy (wykład problemowy, dyskusja, praca z książką), metody oglądowe, praca w grupach, „burza mózgów.
Egzamin: Test sprawdzający wiedzę
Ćwiczenia: Kolokwium
Nakład pracy
Godziny kontaktowe np. wykład, ćwiczenia 9+15
Przygotowanie się do zajęć, lektury 40
Przygotowanie się do egzaminu 20
Przygotowanie się do kolokwium zaliczeniowego z ćwiczeń 16
Punkty ECTS: 4