Prowadzony w cyklach: 2020L, 2020Ln, 2021L, 2021Ln, 2022L, 2022Ln

Punkty ECTS: brak danych

Język: polski

Organizowany przez: Instytut Pedagogiki (dla: Akademia Pedagogiki Specjalnej im. Marii Grzegorzewskiej)

Antropologia kulturowa PE-2F-AKU

https://teams.microsoft.com/l/team/19%3ae4e55326503b4e45870dc749632bf458%40thread.tacv2/conversations?groupId=384311ff-ccad-401d-8cbe-3f2c2c58d481&tenantId=aee18df6-9fc6-4188-b9f4-b3f12e451c86 (w cyklu 2020L)

TREŚCI PROGRAMOWE
Próba uchwycenia definicji antropologii jako nauki i jej charakterystyka. Podstawowe pojęcia i terminy (kultura, człowiek). Perspektywy antropologii kulturowej oraz cechy i kategorie kultury. Kultura a antropogeneza. Geneza antropologii/antropologii kulturowej. Starożytność, Rzym, Średniowiecze, Epoka wielkich odkryć, Renesans, Rewolucja naukowa. Współczesne znaczenie antropologii i jej główne obszary zainteresowań. Badanie kultury - metody badań antropologicznych. Przykłady klasycznych oraz współczesnych badań antropologicznych. Słownik najważniejszych terminów antropologicznych (m.in. akulturacja, zapóźnienie kulturowe, dyfuzja kulturowa, etnocentryzm, tożsamość kulturowa). Prezentacja wybranych orientacji teoretycznych w antropologii: ewolucjonizm i dyfuzjonizm antropologiczny. Prezentacja wybranych orientacji teoretycznych w antropologii: Funkcjonalizm i strukturalizm antropologiczny. Prezentacja wybranych orientacji teoretycznych w antropologii: psychokulturalizm (etnopsychologizm). Pokrewieństwo w ujęciu antropologicznym. Rodzina w perspektywie badawczej antropologii. Erotyka, seksualność i prokreacja w wybranych kulturach i religiach. Rodzina współczesna w kontekście emancypacji kobiet, kryzysu męskości i nowych form "bycia razem". Antropologiczne badanie religii. Sacrum, profanum, mit, rytuał. Miejsce i rola praktyk religijnych w różnych kulturach. Pierwotne formy religii. Klasyfikacja religii współczesnych. Synkretyzm religijny. Elementy wierzeń Prasłowian. Rasa i etniczność – perspektywa antropologiczna. Rasowość a antropometria. Grupy etniczne i etnogeneza. Rasizm jako problem społeczny. Popkulturowe ramy konstruowania tożsamości. Globalizm i popkultura w perspektywie antropologicznej. Kultura lokalna a globalizacja kulturowa. Konsumpcjonizm. Antropologia wobec wyzwań współczesności.

W cyklu 2020L:

TREŚCI PROGRAMOWE (TEMATYKA WYKŁADÓW):

TEMAT I:
Wykład wprowadzający. Przedstawienie treści przedmiotu, wymagań egzaminacyjnych, proponowanej literatury oraz omówienie organizacji pracy na zajęciach.
Próba uchwycenia definicji antropologii jako nauki i jej charakterystyka. Podstawowe dla przedmiotu pojęcia i terminy (kultura, człowiek). Perspektywy antropologii kulturowej oraz cechy i kategorie kultury. Kultura a antropogeneza.

TEMAT II
Geneza antropologii/antropologii kulturowej. Starożytność, Rzym, Średniowiecze, Epoka wielkich odkryć, Renesans, Rewolucja naukowa. Współczesne znaczenie antropologii i jej główne obszary zainteresowań.

TEMAT III
POKREWIEŃSTWO w ujęciu antropologicznym. Rodzina w perspektywie badawczej antropologii. Erotyka, seksualność i prokreacja w wybranych kulturach i religiach. Rodzina współczesna w kontekście emancypacji kobiet, kryzysu męskości i nowych form "bycia razem"

TEMAT IV
Antropologiczne badanie RELIGII. Sacrum, profanum, mit, rytuał. Miejsce i rola praktyk religijnych w różnych kulturach. Pierwotne formy religii. Klasyfikacja religii współczesnych. Synkretyzm religijny. Elementy wierzeń Prasłowian.

TEMAT V
RASA I ETNICZNOŚĆ – perspektywa antropologiczna. Rasowość a antropometria. Grupy etniczne i etnogeneza. RASIZM jako problem społeczny – perspektywa historyczna i współczesne konteksty.

TEMAT VI
PŁEĆ I PŁCIOWOŚĆ jako problem antropologiczny. Płeć biologiczna, płeć kulturowa. Kulturowe rozumienie płci a problemy społeczne. Kobieta i mężczyzna - podział (nie)doskonały.

W cyklu 2021L:

TREŚCI PROGRAMOWE, CZYLI ZAKRES TEMATYCZNY ZAJĘĆ:

1. Kultura - rodowód i wieloznaczność terminu. Spojrzenie na źródła i ewolucję kultury.

2. Rozumienie wybranych zjawisk i procesów współczesnej kultury.

3-6. Próba uchwycenia definicji antropologii jako nauki i jej charakterystyka. Orientacje badawcze w antropologii (ewolucjonizm, dyfuzjonizm, funkcjonalizm, konfiguracjonizm, psychokulturalizm).

7. Specyfika wierzeń, praktyk religijnych i społecznych w różnych kulturach. Analizy ich egzemplifikacji.

W cyklu 2021Ln:

W cyklu 2022Ln:

Rodzaj przedmiotu

obowiązkowe

Koordynatorzy przedmiotu

W cyklu 2022Ln:

W cyklu 2021Ln:

W cyklu 2020L:

W cyklu 2021L:

W cyklu 2020Ln:

W cyklu 2022L:

Efekty kształcenia

Wiedza
- Ma wiedzę w zakresie ogólnych prawidłowości rozwoju ga-tunku ludzkiego formułowanych przez przedstawicieli głów-nych nurtów i kierunków antropologii.
- Ma wiedzę na temat zagadnień dotyczących rodzajów więzi społecznej ukazanych w perspektywie antropologii kulturowej.
- Posiada wiedzę dotyczącą definicji gatunku, człowieka i kultury, dziejów ludzkości, różnic między społecznościami pierwotnymi a cywilizowanymi, a także podstawowych kon-cepcji kulturowego wyjaśniania rozwoju gatunku i ich krytyki.
- Przedstawia genezę antropologii, etnografii i etnologii oraz koncepcje relacji między nimi.
- Przedstawia główne nurty teoretyczne z zakresu antropologii kulturowej .
- Opisuje mechanizmy reprodukcji i rozwoju kulturowego, obja-śnia różnice między kulturą jedno- i dwuwarstwową w odniesieniu do zjawisk edukacyjnych.
Umiejętności
- Potrafi dokonać interpretacji zjawisk związanych z funkcjonowaniem kultur pierwotnych, zna zasady metody terenowej Bronisława Malinowskiego i potrafi je stosować w praktyce, potrafi czytać ze zrozumieniem prace antropolo-giczne.
- Potrafi w sposób jasny, spójny i precyzyjny wypowiadać się w mowie i na piśmie, wykorzystując wiedzę antropologiczną w analizie problemów pedagogicznych.
Kompetencje społeczne
- Ma świadomość poziomu swojej wiedzy i umiejętności, dąży do uzupełnienia i rozwinięcia wiedzy czytając klasyczne dzieła antropologii kulturowej jak i śledząc nowe informacje dotyczą-ce rozwoju tej dziedziny.
- Czuje się odpowiedzialny wobec ludzi, dla których dobra stara się działać w roli pedagoga
- Ma świadomość odpowiedzialności za zachowanie dziedzictwa kulturowego regionu, kraju, Europy, przy poszanowaniu różnorodności tworzących go tradycji.

Kryteria oceniania

Egzamin pisemny. Pytania opisowe. Z trzech pytań zdający odpowiada na dwa.
Egzamin obejmuje materiał z wykładu. Oceniany jest stopień znajomości materiału i umiejętność jego prezentacji.
Ocenę bardzo dobrą otrzymuje student za pełne rozwinięcie tematów i wykazanie się pogłębionym zrozumieniem zagadnienia. Ocenę dobrą gdy przedstawia najistotniejsze aspekty zagadnień nie wszystkie z rozwijając ich w sposób pełny i wyczerpujący. Ocenę dostateczną za prezentację podstawowych zagadnień związanych z tematami. Ocenę niedostateczną otrzymuje student nie prezentujący podstawowej wiedzy na wybrane tematy i popełniający oczywiste błędy rzeczowe.

Literatura

1. (2011) R. Deliège, Historia antropologii, Oficyna Naukowa, Warszawa.
2 (2008) A. Barnard, Antropologia, Zarys teorii i historii, PIW, Warszawa.
3. (2007) F. Barth, A. Ginrich, R. Parkin, S. Silverman, Antropologia. Jedna dyscyplina, cztery tradycje: brytyjska, niemiecka, francuska i amerykańska, Wyd. UJ, Kraków.
4. (2007) E. Nowicka, M. Głowacka-Grajper, Świat człowieka - świat kultury. Antologia tekstów klasycznej antropologii PWN, Warszawa.
5 (2006) E. Nowicka, Świat człowieka - świat kultury, PWN, Warszawa (wyd. VII).
6. (2009) P. C. Salzman, P.C.Rice, Myśleć jak antropolog, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk.
7. (2000) M. Hammersley, P. Atkinson, Metody badań terenowych, Zysk i S-ka, Poznań.
8. (2005) A. Appadurai, Nowoczesność bez granic. Kulturowe wymiary globalizacji, Universitas, Kraków.
9. (1987) R. Girard, Kozioł ofiarny. Wydawnictwo Łódzkie, Łódź.
10. (2006) A. Ciążela, Zagadnienia antropologicznego i humanistycznego rozumienia kultury w pedagogice współczesnej. Niejednoznaczność opozycji /w:/Edukacja i kultura. Idea i realia interakcji, red. I. Wojnar, PAN. Kancelaria PAN. Komitet Prognoz „Polska 2000 Plus”, Warszawa.
11. (2012) J.Gajda, Antropologia kulturowa. Wprowadzenie do wiedzy o kulturze, Impuls, Kraków.
12.(2014) F. Larson, Historia świata przez ścięte głowy opisana, Bellona, Warszawa
13. (2016) C. Wulf, Antropologia. Historia-kultura-filozofia, IFiS Pan, Warszawa
14. (2012)R. Darnton, Wielka masakra kotów. i inne epizody francuskiej historii kulturowej, wyd. Naukowe PWN, Warszawa
15. (2002) R. Rudgley, Alchemia kultury. Od opium do kawy, PIW, Warszawa
16.(2009) K. Popowicz, Lamarkizm społeczny a rasizm i eugenika we Francji, wyd UW Warszawa
17. (2010) V. Turner Proces rytualny, Struktura i antystruktura, PIW, Warszawa

W cyklu 2020L:

Aries Ph. (2010) Historia dzieciństwa, ALETHEIA, Warszawa 2010
Barnard A., Antropologia, Zarys teorii i historii, PIW, Warszawa 2008
Bowie Fiona, Antropologia religii. Wprowadzenie, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2008.
Deliege R., Historia antropologii, Oficyna Naukowa, Warszawa 2011
Eller J.D., Antropologia kulturowa. Globalne siły, lokalne światy, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, KRAKÓW 2012
Gajda J., Antropologia kulturowa. Kultura obyczajowa początku XXI wieku, IMPULS, Kraków 2008.
Kuligowski W., Antropologia współczesności. Wiele światów, jedno miejsce, TAiWPN Universitas, Kraków 2007
Nowicka E., Głowacka-Grejper M. (red.), Świat człowieka - świat kultury. Antologia tekstów klasycznej antropologii, PWN, Warszawa 2009.
Slany K., Alternatywne formy życia małżeńsko-rodzinnego w ponowoczesnym świecie, NOMOS, Kraków 2008
Staszczak Z. (red.), Słownik etnologiczny. Terminy ogólne, PWN, Warszawa-Poznań 1987.
Szyjewski Andrzej, Etnologia religii, NOMOS, Kraków 2001.
Sulima R., Antropologia codzienności, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2000.
Tyszka Z., Rodzina we współczesnym świecie, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań 20

W cyklu 2020Ln:

Literatura uzupełniająca:
1. (1999) C. Jencks, Kultura, tłum. J. Burszta, Zysk i S-ka, Poznań.
2. (2011) R. Deliège, Historia antropologii, Oficyna Naukowa, Warszawa.
3. (2008) A. Barnard, Antropologia, Zarys teorii i historii, PIW, Warszawa.
4. (2007) F. Barth, A. Ginrich, R. Parkin, S. Silverman, Antropologia. Jedna dyscyplina, cztery tradycje: brytyjska, niemiecka, francuska i amerykańska, Wyd. UJ, Kraków.
5. (2007) E. Nowicka, M. Głowacka-Grajper, Świat człowieka - świat kultury. Antologia tekstów klasycznej antropologii PWN, Warszawa.
6. (2006) E. Nowicka, Świat człowieka - świat kultury, PWN, Warszawa (wyd. VII).
7. (2009) P. C. Salzman, P.C.Rice, Myśleć jak antropolog, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk.
8. (2000) M. Hammersley, P. Atkinson, Metody badań terenowych, Zysk i S-ka, Poznań.
9. (2005) A. Appadurai, Nowoczesność bez granic. Kulturowe wymiary globalizacji, Universitas, Kraków.
10. (1987) R. Girard, Kozioł ofiarny. Wydawnictwo Łódzkie, Łódź.
11. (2006) A. Ciążela, Zagadnienia antropologicznego i humanistycznego rozumienia kultury w pedagogice współczesnej. Niejednoznaczność opozycji /w:/Edukacja i kultura. Idea i realia interakcji, red. I. Wojnar, PAN. Kancelaria PAN. Komitet Prognoz „Polska 2000 Plus”, Warszawa.
12. (2012) J.Gajda, Antropologia kulturowa. Wprowadzenie do wiedzy o kulturze, Impuls, Kraków.
13.(2014) F. Larson, Historia świata przez ścięte głowy opisana, Bellona, Warszawa
13. (2016) C. Wulf, Antropologia. Historia-kultura-filozofia, IFiS Pan, Warszawa
14. (2012)R. Darnton, Wielka masakra kotów. i inne epizody francuskiej historii kulturowej, wyd. Naukowe PWN, Warszawa
15. (2002) R. Rudgley, Alchemia kultury. Od opium do kawy, PIW, Warszawa
16.(2009) K. Popowicz, Lamarkizm społeczny a rasizm i eugenika we Francji, wyd UW Warszawa
17. (2010) V. Turner Proces rytualny, Struktura i antystruktura, PIW, Warszawa

W cyklu 2021L:

LITERATURA OBOWIĄZKOWA:

Głowacka-Grajper M., Nowicka E. (red.), Świat człowieka - świat kultury. Antologia tekstów klasycznej antropologii, PWN, Warszawa 2009.
Koropczuk A., Ewolucja filozoficznego rozumienia pojęcia kultury, "Acta Universitatis Wratislaviensis No 3508, PRAWO CCCXV/1, Wrocław 2013.
Kozielecki J., Transgresja i kultura, Wydawnictwo Akademickie Żak, Warszawa 1997, rozdz. IX, X, XI.
Krawczak E., Antropologia kulturowa. Klasyczne kierunki, szkoły i orientacje, Wyd. UMCS, Lublin 2004.
Matyjas B., Makro- i mikrospołeczne uwarunkowania funkcjonowania rodziny i kształtu współczesnego dzieciństwa
http://31.186.81.235:8080/api/files/view/1689888.pdf
Molak D., Religia-religijność-duchowość. Przemiany zjawiska i ewolucja pojęcia, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego Studia Religiologica Z.43 ” MCCCXVII 2010.
Suchecki A.M., Naukowe rozumienie kultury jako zjawiska społeczno-ekonomicznego - przegląd koncepcji, "Zeszyty Naukowe Ostrołęckiego Towarzystwa Naukowego" 26/2012.
Włodarczyk E., Kultura, (w:) Encyklopedia Pedagogiczna XXI wieku, T. Pilch (red.), t. II, Wydawnictwo Akademickie Żak, Warszawa 2003.

LITARATURA UZUPEŁNIAJĄCA:

Ciążela A., Transgresja - pole konfrontacji antyhumanizmu z humanizmem, (w:) Transgresja jako zjawisko w kulturze. W Kręgu szans i zagrożeń, A.Ciążela i S. Jaronowska (red.), Wydawnictwo Akademii Pedagogiki Specjalnej, Warszawa 2017.
Jaronowska S., Poza limesem życia… Chronos i Tanatos jako przekraczalne granice transgresji, (w:) Transgresja jako zjawisko w kulturze. W Kręgu szans i zagrożeń, A. Ciążela i S. Jaronowska (red.), Wydawnictwo Akademii Pedagogiki Specjalnej, Warszawa 2017.
Jaronowska S., Transgresja. Od kontekstów zjawiska ku jego manifestacjom w odniesieniach do transcendencji, (w:) W poszukiwaniu sensu istnienia. Od transgresji ku transcendencji?, A. Ciążela i S. Jaronowska (red.), Wydawnictwo Akademii Pedagogiki Specjalnej, Warszawa 2019.
Paszkowska J., Społeczno-kulturowe uwarunkowania przemiany wizerunku współczesnego mężczyzny
http://wydawnictwo.wssp.edu.pl/wp-content/uploads/2016/02/rozdzia%C5%82VII.pdf
Marszałek L., Kulturowe uwarunkowania kobiety we współczesnym społeczeństwie
https://bazhum.muzhp.pl/media/files/Seminare_Poszukiwania_naukowe/Seminare_Poszukiwania_naukowe-r2008-t25/Seminare_Poszukiwania_naukowe-r2008-t25-s267-279/Seminare_Poszukiwania_naukowe-r2008-t25-s267-279.pdf
Bielak A., Kobieta jako więzień konwencji. Kształtowanie etosu życiowego wobec współczesnych uwarunkowań i stereotypów, „Acta Humana” 6(1/2015).

W cyklu 2022Ln:

Uwagi

W cyklu 2020L:

Opis metod kształcenia:
Wykład - metoda podająca, prezentacja multimedialna, prezentacja treści filmowych [audiowizualnych].

UWAGA!*
W czasie zdalnej realizacji zajęć wykład będzie prowadzony w formule synchronicznej z wykorzystaniem platformy MS Teams.
Do wykładów dołączone zostaną także filmowe materiały ilustracyjne (fragmenty filmów, programów, wywiady).

*WSZYSTKIE MATERIAŁY SĄ DOSTĘPNE DLA GRUPY WYKŁADOWEJ NA PLATFORMIE GOOGLE (DYSK) POD LINKIEM PODANYM PRZEZ PROWADZĄCEGO.
LINK DO MATERIAŁÓW ZNAJDUJE SIĘ W ZAKŁADCE "WYKŁAD" I JEST DOSTĘPNY DLA KAŻDEGO STUDENTA REALIZUJĄCEGO PRZEDMIOT.

Prezentacje wykorzystywane na zajęciach przekazywane są studentom systematycznie (raz w tygodniu) - zgodnie z planem zajęć i terminami wykładów.

Nakład pracy studenta:

Godziny kontaktowe: 15
Przygotowanie się do zajęć, lektury - 15
Przygotowanie się do egzaminu - 40

Sumaryczna liczba punktów ECTS: 3

https://teams.microsoft.com/l/team/19%3a7ccd9bad87314cc096c6b0fa4967d7d6%40thread.tacv2/conversations?groupId=1043573c-0991-4997-ad45-bbbd7fd43c50&tenantId=aee18df6-9fc6-4188-b9f4-b3f12e451c86

W cyklu 2020Ln:

https://teams.microsoft.com/l/team/19%3a7ccd9bad87314cc096c6b0fa4967d7d6%40thread.tacv2/conversations?groupId=1043573c-0991-4997-ad45-bbbd7fd43c50&tenantId=aee18df6-9fc6-4188-b9f4-b3f12e451c86

W cyklu 2021L:

METODY KSZTAŁCENIA:

-krytyczne analizy zagadnień związanych z problematyką zajęć, praca w grupach, dyskusje,
-realizacja zadań samokształceniowych związanych z przygotowaniem się do zajęć (oparta głównie na pracy z tekstem)

NAKŁAD PRACY OSOBY STUDIUJĄCEJ Z WYSZCZEGÓLNIENIEM LICZBY GODZIN PRZEWIDZIANEJ NA REALIZACJĘ DANEJ FORMY PRACY:

GODZINY KONTAKTOWE- 15
PRZYGOTOWANIE AUTORSKIEGO wystąpienia w ramach prezentacji - 15
PRZYGOTOWANIE DO ZAJĘĆ – 30
PRZYGOTOWANIE DO SPRAWDZIANU: 30

SUMARYCZNA LICZBA GODZIN AKTYWNOŚCI STUDENTA: 90
LICZBA PUNKTÓW ECTS: 3
Linki do zespołów:

antropologia kulturowa - II DUPE-PZL, PE-2F-AKU, gr nr 3, link:
https://teams.microsoft.com/l/team/19%3arnW5I69MRvQkYHGvvAYEssa57AdNlQ2AyZLmu_hW68g1%40thread.tacv2/conversations?groupId=36a4bdec-b0d3-44aa-b6a1-bfc9dbb39be4&tenantId=aee18df6-9fc6-4188-b9f4-b3f12e451c86

antropologia kulturowa – II DUPE-PSD, PE-2F-AKU, gr nr 4, link:
https://teams.microsoft.com/l/team/19%3allErBGT9zmSv7cxey57fmYrz7z1zWoUUKbZ7NSeF_-g1%40thread.tacv2/conversations?groupId=172dd275-0cc9-4617-bcfa-2cef397fb44c&tenantId=aee18df6-9fc6-4188-b9f4-b3f12e451c86

antropologia kulturowa - II DUPE - PDP2
https://teams.microsoft.com/l/team/19%3awGZd4LtnO55_gLSCn6XQZa-FxPfmWhAGrQHKKt_bXe01%40thread.tacv2/conversations?groupId=b9293163-b97a-461b-8fea-fc0b8a7cc605&tenantId=aee18df6-9fc6-4188-b9f4-b3f12e451c86

IIDUPE - https://teams.microsoft.com/l/team/19%3aWx1XS2aRWPdqA_2Vpr2_pi3xrgEwKWHLsGvlvHxZMHg1%40thread.tacv2/conversations?groupId=31c6f9ed-07cc-475a-a7c8-a7bd587e0af9&tenantId=aee18df6-9fc6-4188-b9f4-b3f12e451c86

IIDUPE - PDP 1
https://teams.microsoft.com/l/team/19%3aMoDYZQhdzItyBC9N4J0niE5QXjlV3ifk0-TVwzjNAsI1%40thread.tacv2/conversations?groupId=83ac004b-695a-48d4-b7e1-0c5d0c6b95d3&tenantId=aee18df6-9fc6-4188-b9f4-b3f12e451c86

W cyklu 2022Ln:

METODY KSZTAŁCENIA:

NAKŁAD PRACY OSOBY STUDIUJĄCEJ Z WYSZCZEGÓLNIENIEM LICZBY GODZIN PRZEWIDZIANEJ NA REALIZACJĘ DANEJ FORMY PRACY:

GODZINY KONTAKTOWE- 15
PRZYGOTOWANIE AUTORSKIEGO wystąpienia w ramach prezentacji - 15
PRZYGOTOWANIE DO ZAJĘĆ – 30
PRZYGOTOWANIE DO SPRAWDZIANU: 30

SUMARYCZNA LICZBA GODZIN AKTYWNOŚCI STUDENTA: 90
LICZBA PUNKTÓW ECTS: 3
Linki do zespołów:

Więcej informacji

Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb:

Strona przedmiotu PE-2F-AKU w USOSweb