Prowadzony w cyklach: 2023Z, 2024Z, 2025Z

Punkty ECTS: brak danych

Język: polski

Organizowany przez: Instytut Pedagogiki Specjalnej (dla: Akademia Pedagogiki Specjalnej im. Marii Grzegorzewskiej)

Współpraca z rodziną uczniów z zaburzeniami ze spektrum autyzmu PC-5S-WRA

TREŚCI PROGRAMOWE
- Sytuacja psychospołeczna rodziny z dzieckiem z ASD.
- Problematyka zespołu wyplenia sił u rodziców dzieci z ASD - analiza badań empirycznych, przyczyny i symptomatologia, wpływ na funkcjonowanie dziecka i współpracę ze środowiskiem szkolnym i terapeutycznym.
- Diagnoza środowiska rodzinnego dziecka z zaburzeniami ze spektrum autyzmu.
- Postawy rodzicielskie pozytywne i negatywne oraz ich konsekwencje dla rozwoju dziecka oraz zakresu współpracy ze szkoła, nauczycielami i specjalistami. Specyfika postaw rodzicielskich rodziców dzieci z ASD. Cele, zasady, metody i formy pracy z rodzicami reprezentującymi różne postawy.
- Uwarunkowania współpracy z rodzicami dziecka/ ucznia z ASD z perspektywy rodzicami, nauczyciela, terapeuty. Zasoby rodzinne w procesie wspierania rozwoju dziecka z autyzmem.
- Rodzic o postawie nadmiernie ochraniającej, unikającej, nadmiernie wymagającej, odtrącającej. Realizacja celu poznawczego, motorycznego, emocjonalnego we współpracy z rodzicami. Kontrakt z rodzicami ucznia.
- Praca z rodzicami dziecka z ASD, wsparcie terapeutyczne i pomoc psychospołeczna rodziny. Formy wsparcia rodziny z dzieckiem z ASD. Formy współpracy z rodziną: indywidualne (rozmowy indywidualne o osiągnięciach, możliwościach i trudnościach dziecka, pomoc rodzicom w rozwiązywaniu problemów wychowawczych, spotkania z udziałem eksperta, spotkania trójstronne, spotkania w domu ucznia) i grupowe (spotkania inaugurujące współpracę, spotkania okresowe – wywiadówki, okolicznościowe, konferencje dla rodziców, warsztaty, szkolenia, rozwiązywanie sytuacji konfliktowych).
- Metoda C. Sutton w pracy z rodzicami dzieci/uczniów z ASD.
- Opracowywanie planu współpracy z rodzicami dziecka z ASD.

W cyklu 2023Z:

1. Funkcjonowanie psychospołeczne rodziny z dzieckiem z ASD - kontakty interpersonalne, funkcjonowanie społeczne, sytuacja ekonomiczna, trudności w codziennym funkcjonowaniu, stres rodzicielski. Utrudnienia życiowe rodziców (matki, ojcowie) i rodzeństwa dzieci z ASD oraz uwarunkowania ich funkcjonowania w poszczególnych okresach życia dziecka (czynniki podmiotowe, socjodemograficzne, społeczne, materialne). Problemy adaptacji rodziny do diagnozy ASD, etapy w akceptacji niepełnosprawności dziecka w rodzinie.

2. Wpływ rodzaju zaburzeń rozwoju dziecka na funkcjonowanie rodziny - swoistość sytuacji rodzin z dzieckiem z ASD.

3. Problematyka zespołu wyplenia sił u rodziców dzieci z ASD - analiza badań empirycznych, przyczyny i symptomatologia, wpływ na funkcjonowanie dziecka i współpracę ze środowiskiem szkolnym i terapeutycznym.

4. Współpraca z rodziną dziecka z ASD w świetle prawa oświatowego. Diagnoza środowiska rodzinnego dziecka z autyzmem. Cele, metody i formy współpracy.

5. Charakterystyka postaw rodzicielskich (wg. M. Ziemskiej, M. Plopa) - ich wpływ na współpracę z placówką, nauczycielami, szkołą, zakres wspierania dziecka z ASD. Możliwości wspierania funkcjonowania dziecka z ASD w rodzinie.

6. Uwarunkowania specyfiki pracy z rodziną dziecka z ASD w poszczególnych okresach życia dziecka (z uwzględnieniem czynników po stronie rodziców, po stronie szkoły/placówki, po stronie nauczycieli, specjalistów). Relacje między rodziną a specjalistami. Zasady diagnozowania sytuacji rodzinnej dziecka z ASD. Personalizowanie procesu współpracy w zależności od zdiagnozowanych zróżnicowanych potrzeb i możliwości rodziny.

7. Wsparcie społeczne rodziny dziecka z ASD. Rodzaje i źródła wsparcia społecznego. Formalne i nieformalne systemy wsparcia społecznego rodziny dziecka z ASD.

W cyklu 2024Z:

Celem wykładu jest przedstawienie uwarunkowań wpływających na przebieg współpracy specjalistów z rodzicami dzieci ze spektrum autyzmu, powiązanych z cechami rodziców, ich postawami, dostępnymi zasobami, oraz podjętymi działaniami ze strony specjalisty. Przedstawione zostaną także cechy interakcji wpływające na optymalny przebieg współpracy.

Treści wykładu:
1. Uwarunkowania psychologiczne informacji o diagnozie dziecka. Etapy przeżywania żałoby wg Kübler-Ross. Style radzenia sobie ze stresem wg Lazarusa i Folkmana.
2. Ramy współpracy pomiędzy placówką edukacyjną i rodzicami – zasady i normy prawne.
3. Potrzeby rodziców. Kontekst neuroróżnorodności a subkliniczne cechy spektrum u członków rodzin dzieci z autyzmem. Wpływ stresu i stresu potraumatycznego. Modele rzeczywistości społecznej i hierarchie wartości. Diagnoza sytuacji rodzinnej.
4. Kompetencje i postawy rodzicielskie. Style wychowawcze w kontekście osi sprawczość – bierność rodzica. Jawne i utajone koncepcje wychowania.
5. Budowanie porozumienia z rodzicami. Rozpoznanie podzielanych wartości. Identyfikacja i określenie obszarów różnic w sposób sprzyjający poozumieniu.
6. Troska o dobrostan własny pedagoga w kontekście interakcji z rodzicami i systemem edukacji. Zapobieganie wypaleniu zawodowemu.
7. Cele wychowania i edukacji a zapobieganie zespołowi wypalenia sił u rodziców dzieci z ASD. Troska o dobrostan rodziny jako jednostki społecznej – rola pracowników systemu edukacji.

Treści ćwiczeń:
1. Funkcjonowanie psychospołeczne rodziny z dzieckiem z ASD - kontakty interpersonalne, funkcjonowanie społeczne, sytuacja ekonomiczna, trudności w codziennym funkcjonowaniu, stres rodzicielski. Utrudnienia życiowe rodziców (matki, ojcowie) i rodzeństwa dzieci z ASD oraz uwarunkowania ich funkcjonowania w poszczególnych okresach życia dziecka (czynniki podmiotowe, socjodemograficzne, społeczne, materialne). Problemy adaptacji rodziny do diagnozy ASD, etapy w akceptacji niepełnosprawności dziecka w rodzinie.

2. Wpływ rodzaju zaburzeń rozwoju dziecka na funkcjonowanie rodziny - swoistość sytuacji rodzin z dzieckiem z ASD.

3. Współpraca z rodziną dziecka z ASD w świetle prawa oświatowego. Diagnoza środowiska rodzinnego dziecka z autyzmem. Cele, metody i formy współpracy.

4. Charakterystyka postaw rodzicielskich - ich wpływ na współpracę z placówką, nauczycielami, szkołą, zakres wspierania dziecka z ASD. Możliwości wspierania funkcjonowania dziecka z ASD w rodzinie.

5. Uwarunkowania specyfiki pracy z rodziną dziecka z ASD w poszczególnych okresach życia dziecka (z uwzględnieniem czynników po stronie rodziców, po stronie szkoły/placówki, po stronie nauczycieli, specjalistów). Relacje między rodziną a specjalistami. Zasady diagnozowania sytuacji rodzinnej dziecka z ASD. Personalizowanie procesu współpracy w zależności od zdiagnozowanych zróżnicowanych potrzeb i możliwości rodziny.

6. Wsparcie społeczne rodziny dziecka z ASD. Rodzaje i źródła wsparcia społecznego. Formalne i nieformalne systemy wsparcia społecznego rodziny dziecka z ASD.

Rodzaj przedmiotu

obowiązkowe

Koordynatorzy przedmiotu

W cyklu 2024Z:

Anna Waligórska

W cyklu 2023Z:

Marta Pągowska

Efekty kształcenia

Wiedza
Zna współczesne podejścia do problemów rodzin z dzieckiem z niepełnosprawnością.
Zna merytoryczne podstawy oraz metody współpracy z rodziną dziecka/ucznia z zaburzeniami ze spektrum autyzmu.

Umiejętności
Potrafi identyfikować i interpretować złożone zjawiska i problemy sytuacji psychospołecznej rodzin z dzieckiem z zaburzeniami ze spektrum autyzmu ukazując ich powiązania z różnymi obszarami pedagogiki specjalnej i innych nauk społecznych oraz humanistycznych i medycznych.
Potrafi dokonywać pogłębionej diagnozy środowiska rodzinnego dziecka/ucznia.
Potrafi projektować współpracę z rodzicami, dokonywać ewaluacji podejmowanych działań, generować niestandardowe rozwiązania konkretnych problemów.

Kompetencje społeczne
Dokonuje krytycznej oceny wiedzy i umiejętności własnych oraz innych specjalistów, kreatywnie korzysta z wiedzy naukowej w rozwiązywaniu problemów poznawczych i praktycznych, zasięgania opinii ekspertów w przypadku trudności z samodzielnym rozwiazywaniem problemów.

Literatura

W cyklu 2023Z:

* Gorajewska D./ red./ (2007). Rodzina – normalność w niepełnosprawności. Warszawa: Wyd. INTEGRACJA.

* Jakoniuk – Diallo A. Kubiak H. (2010) O co pytają rodzice dzieci z niepełnosprawnością. Warszawa: Wydawnictwo Difin.

* Kielin J. (2011) Jak pracować z rodzicami dziecka upośledzonego. Gdańsk: GWP

* Kulesza M.(2017) Rodzinne zasoby w pedagogice społecznej i praktyce psychopedagogicznej. Warszawa: Difin.

* Pisula E. (2015) Rodzice dzieci z autyzmem. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

* Prokopiak A., Palak Z. (2017) Autyzm i rodzina, Lublin, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.

W cyklu 2024Z:

Literatura obowiązkowa:

• Bakiera, L. (2019). Wychowanie i rodzicielstwo, styl wychowania i styl rodzicielski. Analiza terminologiczna. Psychologia Wychowawcza, 16, 60-72.
• Gulczyńska, A., Rybińska, A., Segiet, T. (2020). Współdziałanie rodziców i nauczycieli (s.345-370). W: H. Krauze-Sikorska, M. Klichowski (red.) Pedagogika dziecka. Poznań: Wydawnictwa UAM.
• Komorowska, A. (2023). Przez Ciebie, synu. Warszawa: Purple Book. (Rozdział: Naga prawda).
• Mandecka, N. (2019). Wypalenie rodzicielskie – nowe spojrzenie na przemęczonych rodziców: Przegląd literatury oraz badań. Kultura i Wychowanie, 16(2), 23-33.

Literatura uzupełniająca:

• Gorajewska D./ red./ (2007). Rodzina – normalność w niepełnosprawności. Warszawa: Wyd. INTEGRACJA.
• Jakoniuk – Diallo A. Kubiak H. (2010) O co pytają rodzice dzieci z niepełnosprawnością. Warszawa: Wydawnictwo Difin.
• Kielin J. (2011) Jak pracować z rodzicami dziecka upośledzonego. Gdańsk: GWP
• Kulesza M.(2017) Rodzinne zasoby w pedagogice społecznej i praktyce psychopedagogicznej. Warszawa: Difin.
• Pisula E. (2015) Rodzice dzieci z autyzmem. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Prokopiak A., Palak Z. (2017) Autyzm i rodzina, Lublin, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.

Uwagi

W cyklu 2023Z:

Metody kształcenia: dyskusja, analiza tekstu, praktycznego działania.

-----------------------------------------------------------------------------------------------

Nakład pracy studenta:

Godziny kontaktowe - 15 godz. wykładu; 15 godz. ćwiczeń

Przygotowanie się do zajęć, studiowanie literatury - 30 godz.

Przygotowanie cząstkowych prac zaliczeniowych - 30 godz.

-----------------------------------------------------------------------------------------------

Liczba punktów: 3 ECTS.

W cyklu 2024Z:

Metody kształcenia: wykład, dyskusja, analiza tekstu, praca projektowa, film, praca warsztatowa

-----------------------------------------------------------------------------------------------

Nakład pracy studenta:

Godziny w ramach spotkań zajęciowych - 15 godz. wykładu; 15 godz. ćwiczeń

Przygotowanie się do zajęć, studiowanie literatury - 30 godz.

Przygotowanie pracy projektowej - 30 godz.

-----------------------------------------------------------------------------------------------

Liczba punktów: 3 ECTS.

Więcej informacji

Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb:

Strona przedmiotu PC-5S-WRA w USOSweb