Fonetyka i ortofonia PC-5S-FOO

TREŚCI PROGRAMOWE
- Podstawowe wiadomości z zakresu fonetyki i fonologii, działy fonetyki i fonologii i ich przedmiot, definicje głoski i fonemu.
- Klasyfikacje głosek polskich z uwzględnieniem różnych kryteriów.
- Charakterystyka samogłosek polskich i spółgłosek.
- Zasady zapisu fonetycznego.
- Koartykulacja i upodobnienia fonetyczne. Dwufunkcyjność litery „i”.
- Różnice w pisowni i wymowie. Fonetyka międzywyrazowa.
- Zasady wymowy polskiej. Geminaty. Wygłos.
- Cechy prozodyczne języka i ich związek z wymową.
- Ćwiczenia praktyczne w zapisie fonetycznym.
- Ćwiczenia ortofoniczne.

W cyklu 2021Z:

- Podstawowe wiadomości z zakresu fonetyki i fonologii, działy fonetyki i fonologii i ich przedmiot, definicje głoski i fonemu.
- Klasyfikacje głosek polskich z uwzględnieniem różnych kryteriów.
- Charakterystyka samogłosek polskich i spółgłosek.
- Zasady zapisu fonetycznego.
- Koartykulacja i upodobnienia fonetyczne.
- Różnice w pisowni i wymowie. Fonetyka międzywyrazowa.
- Zasady wymowy polskiej. Geminaty. Wygłos.
- Cechy prozodyczne języka i ich związek z wymową.
- Ćwiczenia praktyczne w zapisie fonetycznym.
- Ćwiczenia ortofoniczne.

W cyklu 2022Z:

W cyklu 2023Z:

W cyklu 2024Z:

- Podstawowe wiadomości z zakresu fonetyki i fonologii, działy i przedmiot fonetyki i fonologii.
- Fonem a głoska - wyjaśnienie pojęć.
- Klasyfikacja i charakterystyka głosek języka polskiego.
- Zasady zapisu fonetycznego.
- Uwarunkowania pozycyjne głosek - upodobnienia wewnątrzwyrazowe i międzywyrazowe.
- Koartykulacja i upodobnienia fonetyczne.
- Zależności miedzy pisownią a wymową.
- Zasady wymowy polskiej.
- Cechy prozodyczne języka i ich związek z wymową.

Rodzaj przedmiotu

obowiązkowe

Koordynatorzy przedmiotu

W cyklu 2022Z:

Joanna Rostkowska

W cyklu 2024Z:

Agnieszka Dłużniewska

W cyklu 2021Z:

Joanna Rostkowska

W cyklu 2023Z:

Joanna Rostkowska

Efekty kształcenia

Wiedza
Ma elementarną, uporządkowaną wiedzę w zakresie fonetyki języka polskiego: umie przeprowadzić różne klasyfikacje głosek języka polskiego.
Potrafi wyjaśnić, kiedy określone formy są zaburzeniem, a kiedy normą rozwojową; zna profilaktykę zaburzeń rozwoju językowego.
Zna sposoby i zasady zapisu artykulacji wadliwej przy użyciu międzynarodowego alfabetu fonetycznego.
Zna formy wadliwej wymowy (substytucja, elizja, deformacja).

Umiejętności
Potrafi zróżnicować głoski języka polskiego i dobierać pary opozycyjne.
Potrafi dokonać transkrypcji fonetycznej tekstów.
Potrafi rozpoznać cechy głoski realizowanej wadliwie i ją zapisać.
Opisuje zasady i metody programowania języka.
Potrafi wykorzystać emisję głosu do interpretacji tekstów dla dzieci, umie recytować wierszyki.

Kompetencje społeczne
Szanuje kulturę języka polskiego.

Literatura

W cyklu 2021Z:

1. Danuta Ostaszewska, Joalnta Tambor. Fonetyka i fonologia współczesnego języka polskiego. 2010; PWN
2. Joalnta Tambor. Fonetyka i fonologia współczesnego języka polskiego. Ćwiczenia. 2007; PWN
3. Jolanta Fiszbak. Ćwiczenia ortofoniczne w kształceniu polonistycznym. ACTA UNIVERSITATIS WRATISLAVIENSIS No 4023
4. Aneta Majkowska: Współczesna polska norma ortoepiczna. Wokalizm. Humanum. 16(1)/2015

W cyklu 2022Z:

W cyklu 2023Z:

W cyklu 2024Z:

Bednarek, J. D. (2005). Ćwiczenia wyrazistości mowy. Wydawnictwo Naukowe Dolnośląskiej Szkoły Wyższej Edukacji TWP we Wrocławiu
Dutkiewicz, L., Sawicka, I (1995). Gramatyka współczesnego języka polskiego. Fonetyka i fonologia. Wydawnictwo Instytutu Języka Polskiego PAN.
Fiszbak, J. (2020). Ćwiczenia ortofoniczne w kształceniu polonistycznym. ACTA UNIVERSITATIS WRATISLAVIENSIS , 4023, 21038.
Karczmarczuk, B. (2012). Wymowa polska z ćwiczeniami. Wydawnictwo: Asocjacja Logopedic.
Majkowska, A. (2015). Współczesna polska norma ortoepiczna. Wokalizm. Humanum. 16(1), 141-150.
Ostaszewska, D., Tambor, J (2008). . Fonetyka i fonologia współczesnego języka polskiego. PWN.

Uwagi

W cyklu 2021Z:

metody kształcenia: podająca i poglądowa
Godziny kontaktowe - 15 godz. wykładu
Nakład pracy studenta:
Przygotowanie do zajęć, lektury - 20
Przygotowanie do egzaminu - 15
Przygotowanie prezentacji – 10

W cyklu 2022Z:

W cyklu 2023Z:

metody kształcenia: podająca i poglądowa
Godziny kontaktowe - 15 godz. wykładu
Nakład pracy studenta:
Przygotowanie do zajęć, lektury - 20
Przygotowanie do egzaminu - 15

1 punkt ECTS

W cyklu 2024Z:

Metody kształcenia:
podające i poglądowe: wykład problemowy, dyskusja.
Nakład pracy studenta:
Godziny kontaktowe: wykład - 15
Przygotowanie się do zajęć, lektury - 10
Przygotowanie się do egzaminu - 5

Sumaryczna liczba punktów ECTS - 1

Więcej informacji

Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb:

Strona przedmiotu PC-5S-FOO w USOSweb