Fonetyka i fonologia języka polskiego LO-3F-FJP
TREŚCI PROGRAMOWE
System fonetyczno-fonologiczny języka polskiego na tle systemu języka. Slawistyczny i międzynarodowy alfabet fonetyczny. Budowa i funkcjonowanie narządów mowy. Kryteria klasyfikacji artykulacyjno-akustycznej samogłosek i spółgłosek. Palatogramy i schematy artykulacyjne głosek języka polskiego. Rozbieżności między wymową a pismem. Transkrypcja fonetyczna z uwzględnieniem zjawisk fonetycznych zachodzących w mowie. Wariantywność wymawianiowa i tendencje wymawianiowe współczesnej polszczyzny. Podstawowe pojęcia fonologii. System fonologiczny języka polskiego. Analiza fonologiczna wyrazów i zapis fonologiczny. Prozodia języka polskiego.
W cyklu 2021L:
System fonetyczno-fonologiczny języka polskiego na tle systemu języka. Slawistyczny i międzynarodowy alfabet fonetyczny. Budowa i funkcjonowanie narządów mowy. Kryteria klasyfikacji artykulacyjno-akustycznej samogłosek i spółgłosek. Palatogramy i schematy artykulacyjne głosek języka polskiego. Rozbieżności między wymową a pismem. Transkrypcja fonetyczna z uwzględnieniem zjawisk fonetycznych zachodzących w mowie. Wariantywność wymawianiowa i tendencje wymawianiowe współczesnej polszczyzny. Podstawowe pojęcia fonologii. System fonologiczny języka polskiego. Analiza fonologiczna wyrazów i zapis fonologiczny. Prozodia języka polskiego. |
W cyklu 2021Ln:
System fonetyczno-fonologiczny języka polskiego na tle systemu języka. Slawistyczny i międzynarodowy alfabet fonetyczny. Budowa i funkcjonowanie narządów mowy. Kryteria klasyfikacji artykulacyjno-akustycznej samogłosek i spółgłosek. Palatogramy i schematy artykulacyjne głosek języka polskiego. Rozbieżności między wymową a pismem. Transkrypcja fonetyczna z uwzględnieniem zjawisk fonetycznych zachodzących w mowie. Wariantywność wymawianiowa i tendencje wymawianiowe współczesnej polszczyzny. Podstawowe pojęcia fonologii. System fonologiczny języka polskiego. Analiza fonologiczna wyrazów i zapis fonologiczny. Prozodia języka polskiego. |
W cyklu 2022L:
System fonetyczno-fonologiczny języka polskiego na tle systemu języka. Slawistyczny i międzynarodowy alfabet fonetyczny. Budowa i funkcjonowanie narządów mowy. Kryteria klasyfikacji artykulacyjno-akustycznej samogłosek i spółgłosek. Palatogramy i schematy artykulacyjne głosek języka polskiego. Rozbieżności między wymową a pismem. Transkrypcja fonetyczna z uwzględnieniem zjawisk fonetycznych zachodzących w mowie. Wariantywność wymawianiowa i tendencje wymawianiowe współczesnej polszczyzny. Podstawowe pojęcia fonologii. System fonologiczny języka polskiego. Analiza fonologiczna wyrazów i zapis fonologiczny. Prozodia języka polskiego. |
W cyklu 2022Ln:
System fonetyczno-fonologiczny języka polskiego na tle systemu języka. Slawistyczny i międzynarodowy alfabet fonetyczny. Budowa i funkcjonowanie narządów mowy. Kryteria klasyfikacji artykulacyjno-akustycznej samogłosek i spółgłosek. Palatogramy i schematy artykulacyjne głosek języka polskiego. Rozbieżności między wymową a pismem. Transkrypcja fonetyczna z uwzględnieniem zjawisk fonetycznych zachodzących w mowie. Wariantywność wymawianiowa i tendencje wymawianiowe współczesnej polszczyzny. Podstawowe pojęcia fonologii. System fonologiczny języka polskiego. Analiza fonologiczna wyrazów i zapis fonologiczny. Prozodia języka polskiego. |
W cyklu 2023L:
TREŚCI PROGRAMOWE Ćwiczenia: |
W cyklu 2023Ln:
TREŚCI PROGRAMOWE Ćwiczenia: |
Rodzaj przedmiotu
Koordynatorzy przedmiotu
W cyklu 2022Ln: | W cyklu 2023L: | W cyklu 2024L: | W cyklu 2023Ln: | W cyklu 2024Ln: | W cyklu 2021L: | W cyklu 2021Ln: | W cyklu 2022L: |
Efekty kształcenia
Wiedza
Zna terminy z zakresu językoznawczych podstaw logopedii.
Zna przedmiot i zakres badań fonetyki i fonologii współczesnego języka polskiego.
Zna budowę i funkcjonowanie narządów mowy i ich wpływ na artykulację głosek.
Zna klasyfikację i cechy artykulacyjno-akustyczne samogłosek i spółgłosek języka polskiego.
Zna normatywną wymowę języka polskiego i rozbieżności między wymową a pismem; zna transkrypcję fonetyczną.
Zna system fonologiczny polszczyzny.
Zna znaczenie języka jako narzędzia pracy nauczyciela.
Umiejętności
Umie opisać procesy artykulacyjne głosek języka polskiego i je scharakteryzować.
Umie wskazać realizacje zgodne i niezgodne ze współczesną normą wymawianiową. Potrafi omówić rozbieżności między wymową a pismem (określić zjawiska fonetyczne).
Potrafi dokonać analiz fonetyczno-fonologicznych tekstów.
Potrafi dokonać transkrypcji fonetycznej wypowiedzi.
Kompetencje społeczne
Rozumie konieczność posiadania i zastosowania wiedzy z zakresu fonetyki i fonologii w pracy praktycznej i naukowej logopedy.
Potrafi posługiwać się staranną wymową polską, jest wrażliwy na błędy wymawianiowe.
Kryteria oceniania
METODY KSZTAŁCENIA:
Wykład: wykład konwencjonalny; prezentacja multimedialna w autorskim opracowaniu wykładowcy; materiały pisemne przekazywane studentom
Ćwiczenia: prezentacja multimedialna w autorskim opracowaniu wykładowcy; dyskusja dydaktyczna
NAKŁAD PRACY STUDENTA:
Godziny kontaktowe np. wykład (30 godz.), ćwiczenia (60 godz.) = 90 godz.
Przygotowanie się do zajęć, lektury - 15 godz.
Przygotowanie się do kolokwiów - 20 godz.
Sumaryczna liczba punktów ECTS - 5
Literatura
ITERATURA OBOWIĄZKOWA:
1. Dukiewicz L., 1995, Fonetyka [w:] H. Wróbel (red.), Gramatyka współczesnego języka polskiego. Fonetyka i fonologia, Wyd. IJP PAN, Kraków, s. 7-103.
2. Klebanowska B., 2007, Interpretacja fonologiczna zjawisk fonetycznych w języku polskim - z ćwiczeniami, Wydawnictwo UW, Warszawa.
3. Lorens G., Karwowska A., Więcek-Poborczyk I., 2017, GORA – Gesty Obrazujące Ruchy Artykulatorów, Wyd. Harmonia Uniwersalis, Gdańsk.
4. Sawicka I., 1995, Fonologia [w:] H. Wróbel (red.), Gramatyka współczesnego języka polskiego. Fonetyka i fonologia, Wyd. IJP PAN, Kraków, s.105-195.
5. Wierzchowska B., 1971, Wymowa polska, wydanie II, Państwowe Zakłady Wydawnictw Szkolnych, Warszawa.
6. Więcek-Poborczyk I., 2014, Normy wymawianiowe polszczyzny a wariantywność wymowy, Wydawnictwo APS, Warszawa.
7. Więcek-Poborczyk I., 2016, Wariantywność współczesnej wymowy polskiej (wybrane konteksty fonetyczne), [w:] Boksa E., Rosińska-Mamej A., Senderska J. (red.), Język - człowiek - świat. Różne aspekty komunikacji międzyludzkiej, KTN, Kielce, s. 215-223.
8. Wiśniewski M., 2001, Zarys fonetyki i fonologii współczesnego języka polskiego, Wyd. UMK, Toruń.
LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA:
1. Karaś M., Madejowa M., 1977, Słownik wymowy polskiej, Warszawa, PWN.
2. Lubaś W., Urbańczyk S., 1994, Podręczny słownik poprawnej wymowy polskiej, Wydawnictwo Towarzystwo Miłośników Języka Polskiego i Fundacja dla Wspierania Śląskiej Humanistyki, Kraków–Katowice.
3. Madelska L., 2005, Słownik wariantywności fonetycznej współczesnej polszczyzny, Kraków.
W cyklu 2021Ln:
ITERATURA OBOWIĄZKOWA: LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA: |
W cyklu 2022L:
LITERATURA OBOWIĄZKOWA: LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA: |
W cyklu 2022Ln:
LITERATURA OBOWIĄZKOWA: LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA: |
W cyklu 2023L:
LITERATURA OBOWIĄZKOWA: LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA: |
W cyklu 2023Ln:
LITERATURA OBOWIĄZKOWA: LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA: |
Uwagi
W cyklu 2021L:
Wykład, ćwiczenia - prezentacja multimedialna NAKŁAD PRACY STUDENTA: Godziny kontaktowe np. wykład, ćwiczenia - 30 godz. + 60 godz. |
W cyklu 2021Ln:
METODY KSZTAŁCENIA: NAKŁAD PRACY STUDENTA: Sumaryczna liczba punktów ECTS - 4 |
W cyklu 2022L:
METODY KSZTAŁCENIA: NAKŁAD PRACY STUDENTA: Sumaryczna liczba punktów ECTS - 4 |
W cyklu 2022Ln:
METODY KSZTAŁCENIA: NAKŁAD PRACY STUDENTA: Sumaryczna liczba punktów ECTS - 4 |
W cyklu 2023L:
METODY KSZTAŁCENIA: NAKŁAD PRACY STUDENTA: Sumaryczna liczba punktów ECTS - 5 |
W cyklu 2023Ln:
METODY KSZTAŁCENIA: NAKŁAD PRACY STUDENTA: |
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: