Patofonetyka LO-2F-PAF

TREŚCI PROGRAMOWE:

WYKŁAD:
Fonologia, fonetyka, patofonetyka.
Przedmiot i cel badań patofonetyki.
Nienormatywne głoski a ich etiologia.
Opis deformacji w kontekście systemu fonologicznego języka polskiego.
Sposoby transkrypcji fonetycznej nienormatywnych głosek – przegląd prac. Zapis zdeformowanych realizacji fonemów języka polskiego w alfabetach międzynarodowym i slawistycznym - autorskie narzędzie.

ĆWICZENIA:
Zdeformowane głośne realizacje fonemów - ich cechy artykulacyjno-akustyczne, autoanaliza układów kinestetyczno-ruchowych; transkrypcja z zastosowaniem znaków specjalnych alfabetu fonetycznego międzynarodowego i slawistycznego

WARSZTATY:
Warsztaty z odsłuchu, opisu i transkrypcji fonetycznej wymowy zaburzonej - na podstawie analizy materiałów multimedialnych prezentowanych przez wykładowcę.
Warsztaty z interpretacji zapisu fonetycznego - analiza materiałów zapisanych

TREŚCI PROGRAMOWE:

WYKŁAD:
Fonologia, fonetyka, patofonetyka.
Przedmiot i cel badań patofonetyki.
Nienormatywne głoski a ich etiologia.
Opis deformacji w kontekście systemu fonologicznego języka polskiego.
Zapis zdeformowanych realizacji fonemów języka polskiego w alfabetach międzynarodowym i slawistycznym - autorskie narzędzie.

WARSZTATY:
Wybrane zdeformowane głośne realizacje fonemów - ich cechy artykulacyjno-akustyczne, autoanaliza układów kinestetyczno-ruchowych; transkrypcja z zastosowaniem znaków specjalnych alfabetu fonetycznego międzynarodowego i slawistycznego.
Warsztaty z odsłuchu, opisu i transkrypcji fonetycznej wymowy zaburzonej.

LITERATURA OBOWIĄZKOWA:

1.Jauer-Niworowska O., Więcek-Poborczyk I., Lipiec D., Kwasiborska-Dudek J., Golanowska M., 2015, Znaki fonetyczne do zapisu zdeformowanych realizacji fonemów. Alfabet międzynarodowy i slawistyczny, [w:] red. M. Kurowska, E. Wolańska, Metody i narzędzia diagnostyczne w logopedii, Warszawa: Dom Wydawniczy Elipsa, s.79-92.
2. Lipiec D., Więcek-Poborczyk I., 2021, Nienormatywne dźwiękowe realizacje fonemów języka polskiego u dzieci w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym, [w:] red. A. Domagała, U. Mirecka, Logopedia przedszkolna i wczesnoszkolna, Harmonia Universalis.
3. Pluta-Wojciechowska D., Nowakowska-Kempna I., 2010, „Patofonetyka jako przedmiot kształcenia logopedycznego”, [w:] M. Młynarska, T. Smereka, red., „Logopedia XXI wieku” ,Wrocław, Mkwadrat Maciej Młynarski.
4. Porayski-Pomsta J., Kwasiborska J., Jauer-Niworowska O., Lipiec D., Więcek-Poborczyk I., Golanowska M., Malinowska A., 2013, „Znaki fonetyczne do zapisu poprawnych i zdeformowanych realizacji fonemów języka polskiego w alfabetach międzynarodowym i slawistycznym”, Gdańsk, Glottispol.
5. Pluta-Wojciechowska D., 2012, „Patofonetyka - nowy przedmiot kształcenia czy nowe ujęcie starych tematów”, [w:] S. Milewski, K. Kaczorowska-Bray, red., „Logopedia. Wybrane aspekty historii, teorii i praktyki”, Harmonia Universalis.
Siudzińska N., 2011, „Co to jest fonetyka postartykulacyjna (patofonetyka)?”, [w:] „Poradnik Językowy” nr 9, s. 52-59.
6. Więcek-Poborczyk I., Lipiec D., 2017, Patofonetyka w praktyce logopedycznej [w:] Myszka A., Bieńkowska K. I., Marczykowska I. (red.), Głos Język Komunikacja, Wyd. Uniwersytetu Rzeszowskiego, Rzeszów, s. 79-92.

LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA:

1. Kaczmarek L., 1963, „Projekt pisowni fonetycznej specjalnej”, [w:] „Prace filologiczne”, t. XVIII, PWN, Warszawa.
2. Madelska L., 2005, „Słownik wariantywności fonetycznej współczesnej polszczyzny”, Kraków.
3. Pluta-Wojciechowska D., 2010, „Podstawy patofonetyki mowy rozszczepowej: dyslokacje”, Wydawnictwo Ergo-Sum, Bytom.
4. Sadowska M., 1996, „Zmiany zakłóceń głosek w procesie reedukacji osób z afazją”, Kraków

LITERATURA OBOWIĄZKOWA:

1.Jauer-Niworowska O., Więcek-Poborczyk I., Lipiec D., Kwasiborska-Dudek J., Golanowska M., 2015, Znaki fonetyczne do zapisu zdeformowanych realizacji fonemów. Alfabet międzynarodowy i slawistyczny, [w:] red. M. Kurowska, E. Wolańska, Metody i narzędzia diagnostyczne w logopedii, Warszawa: Dom Wydawniczy Elipsa, s.79-92.
2. Lipiec D., Więcek-Poborczyk I., 2021, Nienormatywne dźwiękowe realizacje fonemów języka polskiego u dzieci w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym, [w:] red. A. Domagała, U. Mirecka, Logopedia przedszkolna i wczesnoszkolna, Harmonia Universalis.
3. Pluta-Wojciechowska D., Nowakowska-Kempna I., 2010, „Patofonetyka jako przedmiot kształcenia logopedycznego”, [w:] M. Młynarska, T. Smereka, red., „Logopedia XXI wieku” ,Wrocław, Mkwadrat Maciej Młynarski.
4. Porayski-Pomsta J., Kwasiborska J., Jauer-Niworowska O., Lipiec D., Więcek-Poborczyk I., Golanowska M., Malinowska A., 2013, „Znaki fonetyczne do zapisu poprawnych i zdeformowanych realizacji fonemów języka polskiego w alfabetach międzynarodowym i slawistycznym”, Gdańsk, Glottispol.
5. Pluta-Wojciechowska D., 2012, „Patofonetyka - nowy przedmiot kształcenia czy nowe ujęcie starych tematów”, [w:] S. Milewski, K. Kaczorowska-Bray, red., „Logopedia. Wybrane aspekty historii, teorii i praktyki”, Harmonia Universalis.
Siudzińska N., 2011, „Co to jest fonetyka postartykulacyjna (patofonetyka)?”, [w:] „Poradnik Językowy” nr 9, s. 52-59.
6. Więcek-Poborczyk I., Lipiec D., 2017, Patofonetyka w praktyce logopedycznej [w:] Myszka A., Bieńkowska K. I., Marczykowska I. (red.), Głos Język Komunikacja, Wyd. Uniwersytetu Rzeszowskiego, Rzeszów, s. 79-92.

LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA:

1. Kaczmarek L., 1963, „Projekt pisowni fonetycznej specjalnej”, [w:] „Prace filologiczne”, t. XVIII, PWN, Warszawa.
2. Madelska L., 2005, „Słownik wariantywności fonetycznej współczesnej polszczyzny”, Kraków.
3. Pluta-Wojciechowska D., 2010, „Podstawy patofonetyki mowy rozszczepowej: dyslokacje”, Wydawnictwo Ergo-Sum, Bytom.
4. Sadowska M., 1996, „Zmiany zakłóceń głosek w procesie reedukacji osób z afazją”, Kraków

METODY KSZTAŁCENIA:
Wykład: wykład konwencjonalny; prezentacja multimedialna w autorskim opracowaniu wykładowcy; materiały pisemne przekazywane słuchaczom.

Ćwiczenia: ćwiczenia w autoanalizie układów kinestetyczno-ruchowych zdeformowanych realizacji fonemów, dyskusja dydaktyczna; ćwiczenia z zapisu deformacji z zastosowaniem znaków specjalnych międzynarodowego i slawistycznego alfabetu fonetycznego.

Warsztaty: prezentacja multimedialna wraz z nagraniami wymowy nienormatywnej (realizacje deformacji) w autorskim opracowaniu wykładowcy; warsztaty z odsłuchu, analizy i transkrypcji wymowy zdeformowanej z zastosowaniem znaków specjalnych międzynarodowego i slawistycznego alfabetu fonetycznego; dyskusja dydaktyczna.

NAKŁAD PRACY STUDENTA:
Godziny kontaktowe: wykłady 15 godz. + ćwiczenia 5 godz. + warsztaty 10 godz. = 30 godz.

Przygotowanie się do zajęć, lektury - 15 godz.

Przygotowanie pracy zaliczeniowej na ocenę: nagranie, analiza, opis i transkrypcja fonetyczna nienormatywnej wymowy - 20 godz.

Sumaryczna liczba punktów ECTS - 3

METODY KSZTAŁCENIA:
Wykład: wykład konwencjonalny; prezentacja multimedialna w autorskim opracowaniu wykładowcy.

Warsztaty: prezentacja multimedialna wraz z nagraniami wymowy nienormatywnej (realizacje deformacji) w autorskim opracowaniu wykładowcy; warsztaty z odsłuchu, analizy i transkrypcji wymowy zdeformowanej z zastosowaniem znaków specjalnych międzynarodowego i slawistycznego alfabetu fonetycznego; ćwiczenia w autoanalizie układów kinestetyczno-ruchowych wybranych zdeformowanych realizacji fonemów; dyskusja dydaktyczna.

NAKŁAD PRACY STUDENTA:
Godziny kontaktowe: wykłady 9 godz. + warsztaty 6 godz. = 15 godzin
Przygotowanie się do zajęć, lektury - 15 godz.
Przygotowanie pracy zaliczeniowej: nagranie, analiza, opis i transkrypcja fonetyczna nienormatywnej wymowy - 20 godz.
Sumaryczna liczba punktów ECTS - 3