Interdyscyplinarne podstawy studiów nad niepełnosprawnością ID-2F-IPN
TREŚCI PROGRAMOWE
Wykład:
1. Niepełnosprawność-definicje,koncepcje, modele
2. Skala zjawiska niepełnosprawności w świecie i w Polsce. Disability studies nurt teoretyczno-badawczy i dydaktyczny
3. Pozytywny paradygmat niepełnosprawności-koncepcje, badania nad dobrostanem osoby z niepełnosprawnością
4. Wybrane tradycje ujmowania fenomenu niepełnosprawności-m.in. koncepcja Innego Emanual’a Levinasa, koncepcja spotkania i dialogu Martina Bubera, poczłowieczy etap historii w koncepcji Francisa Fukuyamy, Koncepcja witalistyczna José Ortegi Gasseta, koncepcje personalistyczne
5. Normalizacja, self-adwokatura, integracja, inkluzja
6. Wybrane tradycje badania fenomenu niepełnosprawności: postawy społeczne, autonomia, samostanowienie, zasoby osobowe, systemy rodzinne a niepełnosprawność
7. Rozważania nad rezerwatem przestrzeni osób z niepełnosprawnością w świetle koncepcji Erwina Goffmana
Ćwiczenia:
1. Współczesny wizerunek osób z niepełnosprawnością
2. Postawy społeczne wobec osób z niepełnosprawnością
3. Wsparcie społeczne – możliwości, bariery
4. Obszary interdyscyplinarnych badań nad niepełnosprawnością
5. Uczestnictwo osób z niepełnosprawnością w rożnych przejawach życia społecznego
Rodzaj przedmiotu
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
Wiedza
Zna w pogłębionym stopniu źródła i miejsce studiów nad niepełnosprawnością w interdyscyplinarnym powiązaniu z naukami humanistycznymi, społecznymi i medycznymi oraz główne tendencje rozwoju studiów nad niepełnosprawnością w Polsce i na świecie, istotne osiągnięcia disability studies, ważne nurty, aktualne tendencje i czołowych przedstawicieli.
Posiada usystematyzowany zasób terminologiczny z zakresu niepełnosprawności rozszerzony o terminy stosowane w naukach humanistycznych, społecznych i medycznych.
Zna rozszerzone filozoficzne, psychologiczne, pedagogiczne, socjologiczne i medyczne koncepcje ujmujące osobę z niepełnosprawnością w wymiarze indywidualnym, międzyludzkim i ogólnospołecznym.
Ma wiedzę na temat wykluczania, stygmatyzacji osób z niepełnosprawnością w życiu osobowym, społecznym, a także barierach kulturowych, prawnych czy ekonomicznych wspierania osób z niepełnosprawnością.
Ma pogłębioną wiedzę o społeczno-demograficznej sytuacji osób z niepełnosprawnością w Polsce i wybranych państwach.
Umiejętności
Potrafi wykorzystywać interdyscyplinarną wiedzę teoretyczną z zakresu studiów nad niepełnosprawnością w celu identyfikowania złożonych i nietypowych problemów związanych z podejmowaniem wieloaspektowych i wielokierunkowych działań na rzecz osób z niepełnosprawnością poprzez właściwy dobór źródeł informacji, krytyczną ocenę, analizę, syntezę oraz twórczą interpretację informacji.
Potrafi wykorzystywać interdyscyplinarną wiedzę z zakresu studiów nad niepełnosprawnością w celu rozpoznawania potrzeb i możliwości rozwojowych osób z niepełnosprawnością, potrzeb ich środowiska życia oraz formułowania rekomendacji do programów wsparcia osób z niepełnosprawnością i projektowania działań w tym zakresie.
Potrafi rozpoznawać ważną empirycznie przestrzeń badawczą studiów nad niepełnosprawnością; podejmować i realizować badania nad osobistą, społeczną, polityczną, ekonomiczną i kulturową sytuacją niepełnosprawnych.
Potrafi podejmować krytyczny dyskurs nad miejscem Innego w społeczeństwie i rolą społeczeństwa w zapewnieniu wszystkim jego obywatelom równych szans, formułuje konstruktywne uzasadnienia własnych opinii i stanowisk, wątpliwości i sugestii, prowadzi debaty oraz dokonuje oceny innych stanowisk.
Kompetencje społeczne
Jest gotów dokonać krytycznej oceny poziomu swojej wiedzy i umiejętności, określenia potrzeb w zakresie własnego rozwoju osobistego i naukowego oraz kreowania własnego warsztatu metodycznego i badawczego.
Ma świadomość konieczności przestrzegania i rozwijania zasad etyki zawodowej oraz podejmowania działań na rzecz przestrzegania tych zasad, przestrzega etyki badań nad niepełnosprawnością.
Literatura
Barnes, C., Marcel, G. (2008). Niepełnosprawność. Warszawa: Sic!
Giedrojć M. (2022). Niepełnosprawność w Polsce w wymiarze politycznym i społecznym. Warszwa: Delfin, 2022
Goffman, E. (2005). Piętno. Rozważania o zranionej tożsamości. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Gustavsson, A., Zakrzewska-Manterys, E. (red.). (1997). Upośledzenie w społecznym zwierciadle. Warszawa: Wydawnictwo “Żak”.
Głodkowska, J. (2014a). Autorstwo życia a niepełnosprawność- ponawiane odczytywanie idei normalizacji. Człowiek – Niepełnosprawność – Społeczeństwo, 1(23), 131–153.
Głodkowska, J. (2014b). Być podmiotem i stawać się autorem własnego życia- paradygmat wsparcia w przygotowaniu osób z niepełnosprawnością do egzystencji podmiotowej. Człowiek –Niepełnosprawność – Społeczeństwo, 4(26), 29–44.
Głodkowska, J. (2021). Disability Studies – Interdyscyplinarne Studia nad Niepełnosprawnością – jest w nich ukryty skarb. Pedagogika Społeczna, 1-2 (79-80), s. 41‒66.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: