Współczesne kierunki w edukacji AP-3F-WKE

Opis treści programowych
Epistemologiczne i metodologiczne przesłanki systematyzacji kierunków współczesnych w edukacji oraz stosowane w ich ramach kryteria różnicowania i podziałów. Koncepcyjne horyzonty idei edukacyjnych współczesnych kierunków w edukacji. Edukacja i wzorzec afirmacji kształcenia realizującego empiryczny model wiedzy pozytywnej. Socjotechniczne projektowanie oddziaływań pedagogicznych. Podstawowe założenia i przesłanki pedagogiki analityczno-empirycznej podejście eksperymentalne; behawioralne wzorce myślenia i działania - warunkowanie klasyczne i instrumentalne w wychowaniu i kształceniu. Edukacja i wzorzec afirmacji kształcenia ogólnego/humanistycznych intencji edukacji pedagogiki kultury. Kategoria kultury i jej eksplikacje na rzecz procesów wychowawczo-edukacyjnych; humanistyczny wymiar pedagogiki kultury; odmienność uprawomocnień nauk przyrodniczych i nauk humanistycznych; kategorie duchowości ludzkiej oraz świata ducha jako metodologiczne podstawy wiedzy humanistycznej; wychowanie jako internalizacja wytworów i wartości kulturowych. Edukacja i wzorzec afirmacji powinności odkrywania tego, co nieznane/przesłonięte pedagogiki fenomenologicznej. Pedagogiczne recepcje fenomenologii; podstawowe pojęcia fenomenologii (fenomen, istota rzeczy, kategorialne stany rzeczy, świat życia codziennego) oraz ich teoretyczne i praktyczne aplikacje na gruncie pedagogiki. Fenomenologia jako metoda postępowania badawczego; wybrane fenomeny wychowania i kształcenia. Edukacyjny wzorzec afirmacji kształcenia integralnego i normy personalistycznej. Postacie myśli personalistycznej, pryncypia personalistycznej praktyki pedagogicznej; personalizm jako afirmacja osobowego wymiaru istnienia; kategorie osoby, wartości, wspólnoty; wychowanie i kształcenie jako urzeczywistnianie człowieczeństwa i wychowanie do wartości. Edukacja i wzorzec afirmacji nieredukowalnej jednostkowości/autentyczności bycia pedagogiki egzystencjalnej. Egzystencjalizm jako zjawisko kulturowe; egzystencjalne sposoby problematyzowania ludzkiego życia i jego rozwoju; podstawowe kategorie: jednostkowość, sytuacyjność, autokreacja, wybór; wychowanie i kształcenie jako inicjowanie samo-stwarzania na drodze urzeczywistniania własnego indywiduum oraz niepowtarzalnego miejsca w świecie. Edukacja i wzorzec afirmacji rozumiejącego doświadczenia/rozumienia jako bycia w świecie pedagogiki hermeneutycznej. Kategorie: przedrozumienia, rozumienia, dziejowości; pedagogiczne pryncypia i zastosowania zorientowane hermeneutycznie; hermeneutyka jako metoda postępowania badawczego; wychowanie i kształcenie jako samowychowanie i samokształcenie oraz problematyzowanie tego, co znane i nieznane, oswojone i inne. Edukacja i wzorzec afirmacji uczenia się przez działanie/skutków działania pedagogiki pragmatyzmu. Sposób rozumienia świata społeczno-kulturowego (rola kategorii zmiany i różnorodności). Sposób rozumienia wiedzy i działania, godnych zaufania. Podstawowe idee praktyki edukacyjnej: uczenie się przez działanie i doświadczenie, afirmacja indywidualizmu pedagogicznego, praktyka edukacyjna jako praktyka na rzecz demokracji społecznej. Edukacja i wzorzec afirmacji dowartościowania dziecięcego świata doświadczenia/statusu społecznego dziecka pedagogiki pajdocentrycznej. Nowe postacie i wymiary humanistycznych idei w teorii i praktyce pedagogicznej (idee pajdocentryzmu, pedagogiki międzykulturowej, pedagogiki negatywnej, psychologii humanistycznej). Edukacja i wzorzec afirmacji społecznej sprawczości/podmiotowego samostanowienia pedagogiki emancypacyjnej. Podstawowe założenia i twierdzenia; kulturowe wytwarzanie różnicy rodzajowej; wychowanie i kształcenie jako reprodukowanie ukrytych wzorców nierówności; problem równouprawnienia oraz ukrytych form społecznej dyskryminacji. Edukacja i wzorzec afirmacji świadomości krytycznej/dekonstrukcji praktyk pozbawionych uprawomocnień pedagogiki krytycznej. Krytyka fabrykowania uprawomocnień i ukrytych form autorytaryzmu; podstawowe kategorie: „przemoc symboliczna”; „kolonizacja”; ukryty „program szkoły”; „racjonalność instrumentalna i komunikacyjna”. Idea descholaryzacji społeczeństwa. Edukacja i wzorzec afirmacji nielinearności postępu i zaniku „wielkich narracji” pedagogiki ponowoczesnej. Sytuacja człowieka w ponowoczesnym świecie: rozpad wielkich narracji, kultura instant, kultura zainscenizowanej różnicy; kategoria płynności: płynne czasy, płynny lęk; płynne ryzyko; pedagogiczne postacie i aplikacje teorii ponowoczesnej. Aplikacyjne horyzonty praktyki edukacyjnej współczesnych kierunków w edukacji. Współczesne problemy i ich reperkusje dla systemu instytucjonalnych odziaływań edukacyjnych. Edukacja i problem środowiska szkolnego i klasy szkolnej jako społecznej przestrzeni partycypacji i upodmiotowienia oraz współczesne modele redefinicji funkcji szkoły i praktyk odziaływań szkolnych. Edukacja i problem stylów działań edukacyjnych w instytucjonalnych praktykach odziaływań szkolnych. Edukacja i problem strukturalnych i symbolicznych konsekwencji „ukrytego programu szkoły” w instytucjonalnych praktykach odziaływań szkolnych. Napięcia i konflikty w przestrzeni szkoły jako środowiska społecznej reprodukcji lub transformacji.

Opis treści programowych
Epistemologiczne i metodologiczne przesłanki systematyzacji kierunków współczesnych w edukacji oraz stosowane w ich ramach kryteria różnicowania i podziałów. Koncepcyjne horyzonty idei edukacyjnych współczesnych kierunków w edukacji. Edukacja i wzorzec afirmacji kształcenia realizującego empiryczny model wiedzy pozytywnej. Socjotechniczne projektowanie oddziaływań pedagogicznych. Podstawowe założenia i przesłanki pedagogiki analityczno-empirycznej podejście eksperymentalne; behawioralne wzorce myślenia i działania - warunkowanie klasyczne i instrumentalne w wychowaniu i kształceniu. Edukacja i wzorzec afirmacji kształcenia ogólnego/humanistycznych intencji edukacji pedagogiki kultury. Kategoria kultury i jej eksplikacje na rzecz procesów wychowawczo-edukacyjnych; humanistyczny wymiar pedagogiki kultury; odmienność uprawomocnień nauk przyrodniczych i nauk humanistycznych; kategorie duchowości ludzkiej oraz świata ducha jako metodologiczne podstawy wiedzy humanistycznej; wychowanie jako internalizacja wytworów i wartości kulturowych. Edukacja i wzorzec afirmacji powinności odkrywania tego, co nieznane/przesłonięte pedagogiki fenomenologicznej. Pedagogiczne recepcje fenomenologii; podstawowe pojęcia fenomenologii (fenomen, istota rzeczy, kategorialne stany rzeczy, świat życia codziennego) oraz ich teoretyczne i praktyczne aplikacje na gruncie pedagogiki. Fenomenologia jako metoda postępowania badawczego; wybrane fenomeny wychowania i kształcenia. Edukacyjny wzorzec afirmacji kształcenia integralnego i normy personalistycznej. Postacie myśli personalistycznej, pryncypia personalistycznej praktyki pedagogicznej; personalizm jako afirmacja osobowego wymiaru istnienia; kategorie osoby, wartości, wspólnoty; wychowanie i kształcenie jako urzeczywistnianie człowieczeństwa i wychowanie do wartości. Edukacja i wzorzec afirmacji nieredukowalnej jednostkowości/autentyczności bycia pedagogiki egzystencjalnej. Egzystencjalizm jako zjawisko kulturowe; egzystencjalne sposoby problematyzowania ludzkiego życia i jego rozwoju; podstawowe kategorie: jednostkowość, sytuacyjność, autokreacja, wybór; wychowanie i kształcenie jako inicjowanie samo-stwarzania na drodze urzeczywistniania własnego indywiduum oraz niepowtarzalnego miejsca w świecie. Edukacja i wzorzec afirmacji rozumiejącego doświadczenia/rozumienia jako bycia w świecie pedagogiki hermeneutycznej. Kategorie: przedrozumienia, rozumienia, dziejowości; pedagogiczne pryncypia i zastosowania zorientowane hermeneutycznie; hermeneutyka jako metoda postępowania badawczego; wychowanie i kształcenie jako samowychowanie i samokształcenie oraz problematyzowanie tego, co znane i nieznane, oswojone i inne. Edukacja i wzorzec afirmacji uczenia się przez działanie/skutków działania pedagogiki pragmatyzmu. Edukacja i wzorzec afirmacji społecznej sprawczości/podmiotowego samostanowienia pedagogiki emancypacyjnej. Podstawowe założenia i twierdzenia; kulturowe wytwarzanie różnicy rodzajowej; wychowanie i kształcenie jako reprodukowanie ukrytych wzorców nierówności; problem równouprawnienia oraz ukrytych form społecznej dyskryminacji. Edukacja i wzorzec afirmacji świadomości krytycznej/dekonstrukcji praktyk pozbawionych uprawomocnień pedagogiki krytycznej. Krytyka fabrykowania uprawomocnień i ukrytych form autorytaryzmu; podstawowe kategorie: „przemoc symboliczna”; „kolonizacja”; ukryty „program szkoły”; „racjonalność instrumentalna i komunikacyjna”. Idea descholaryzacji społeczeństwa. Edukacja i wzorzec afirmacji nielinearności postępu i zaniku „wielkich narracji” pedagogiki ponowoczesnej. Sytuacja człowieka w ponowoczesnym świecie: rozpad wielkich narracji, kultura instant, kultura zainscenizowanej różnicy; kategoria płynności: płynne czasy, płynny lęk; płynne ryzyko; pedagogiczne postacie i aplikacje teorii ponowoczesnej. Aplikacyjne horyzonty praktyki edukacyjnej współczesnych kierunków w edukacji. Współczesne problemy i ich reperkusje dla systemu instytucjonalnych odziaływań edukacyjnych. Edukacja i problem środowiska szkolnego i klasy szkolnej jako społecznej przestrzeni partycypacji i upodmiotowienia oraz współczesne modele redefinicji funkcji szkoły i praktyk odziaływań szkolnych. Edukacja i problem stylów działań edukacyjnych w instytucjonalnych praktykach odziaływań szkolnych. Edukacja i problem strukturalnych i symbolicznych konsekwencji „ukrytego programu szkoły” w instytucjonalnych praktykach odziaływań szkolnych. Napięcia i konflikty w przestrzeni szkoły jako środowiska społecznej reprodukcji lub transformacji.

Opis treści programowych
Epistemologiczne i metodologiczne przesłanki systematyzacji kierunków współczesnych w edukacji oraz stosowane w ich ramach kryteria różnicowania i podziałów. Koncepcyjne horyzonty idei edukacyjnych współczesnych kierunków w edukacji. Edukacja i wzorzec afirmacji kształcenia realizującego empiryczny model wiedzy pozytywnej. Socjotechniczne projektowanie oddziaływań pedagogicznych. Podstawowe założenia i przesłanki pedagogiki analityczno-empirycznej podejście eksperymentalne; behawioralne wzorce myślenia i działania - warunkowanie klasyczne i instrumentalne w wychowaniu i kształceniu. Edukacja i wzorzec afirmacji kształcenia ogólnego/humanistycznych intencji edukacji pedagogiki kultury. Kategoria kultury i jej eksplikacje na rzecz procesów wychowawczo-edukacyjnych; humanistyczny wymiar pedagogiki kultury; odmienność uprawomocnień nauk przyrodniczych i nauk humanistycznych; kategorie duchowości ludzkiej oraz świata ducha jako metodologiczne podstawy wiedzy humanistycznej; wychowanie jako internalizacja wytworów i wartości kulturowych. Edukacja i wzorzec afirmacji powinności odkrywania tego, co nieznane/przesłonięte pedagogiki fenomenologicznej. Pedagogiczne recepcje fenomenologii; podstawowe pojęcia fenomenologii (fenomen, istota rzeczy, kategorialne stany rzeczy, świat życia codziennego) oraz ich teoretyczne i praktyczne aplikacje na gruncie pedagogiki. Fenomenologia jako metoda postępowania badawczego; wybrane fenomeny wychowania i kształcenia. Edukacyjny wzorzec afirmacji kształcenia integralnego i normy personalistycznej. Postacie myśli personalistycznej, pryncypia personalistycznej praktyki pedagogicznej; personalizm jako afirmacja osobowego wymiaru istnienia; kategorie osoby, wartości, wspólnoty; wychowanie i kształcenie jako urzeczywistnianie człowieczeństwa i wychowanie do wartości. Edukacja i wzorzec afirmacji nieredukowalnej jednostkowości/autentyczności bycia pedagogiki egzystencjalnej. Egzystencjalizm jako zjawisko kulturowe; egzystencjalne sposoby problematyzowania ludzkiego życia i jego rozwoju; podstawowe kategorie: jednostkowość, sytuacyjność, autokreacja, wybór; wychowanie i kształcenie jako inicjowanie samo-stwarzania na drodze urzeczywistniania własnego indywiduum oraz niepowtarzalnego miejsca w świecie. Edukacja i wzorzec afirmacji rozumiejącego doświadczenia/rozumienia jako bycia w świecie pedagogiki hermeneutycznej. Kategorie: przedrozumienia, rozumienia, dziejowości; pedagogiczne pryncypia i zastosowania zorientowane hermeneutycznie; hermeneutyka jako metoda postępowania badawczego; wychowanie i kształcenie jako samowychowanie i samokształcenie oraz problematyzowanie tego, co znane i nieznane, oswojone i inne. Edukacja i wzorzec afirmacji uczenia się przez działanie/skutków działania pedagogiki pragmatyzmu. Sposób rozumienia świata społeczno-kulturowego (rola kategorii zmiany i różnorodności). Sposób rozumienia wiedzy i działania, godnych zaufania. Podstawowe idee praktyki edukacyjnej: uczenie się przez działanie i doświadczenie, afirmacja indywidualizmu pedagogicznego, praktyka edukacyjna jako praktyka na rzecz demokracji społecznej. Edukacja i wzorzec afirmacji dowartościowania dziecięcego świata doświadczenia/statusu społecznego dziecka pedagogiki pajdocentrycznej. Nowe postacie i wymiary humanistycznych idei w teorii i praktyce pedagogicznej (idee pajdocentryzmu, pedagogiki międzykulturowej, pedagogiki negatywnej, psychologii humanistycznej). Edukacja i wzorzec afirmacji społecznej sprawczości/podmiotowego samostanowienia pedagogiki emancypacyjnej. Podstawowe założenia i twierdzenia; kulturowe wytwarzanie różnicy rodzajowej; wychowanie i kształcenie jako reprodukowanie ukrytych wzorców nierówności; problem równouprawnienia oraz ukrytych form społecznej dyskryminacji. Edukacja i wzorzec afirmacji świadomości krytycznej/dekonstrukcji praktyk pozbawionych uprawomocnień pedagogiki krytycznej. Krytyka fabrykowania uprawomocnień i ukrytych form autorytaryzmu; podstawowe kategorie: „przemoc symboliczna”; „kolonizacja”; ukryty „program szkoły”; „racjonalność instrumentalna i komunikacyjna”. Idea descholaryzacji społeczeństwa. Edukacja i wzorzec afirmacji nielinearności postępu i zaniku „wielkich narracji” pedagogiki ponowoczesnej. Sytuacja człowieka w ponowoczesnym świecie: rozpad wielkich narracji, kultura instant, kultura zainscenizowanej różnicy; kategoria płynności: płynne czasy, płynny lęk; płynne ryzyko; pedagogiczne postacie i aplikacje teorii ponowoczesnej. Aplikacyjne horyzonty praktyki edukacyjnej współczesnych kierunków w edukacji. Współczesne problemy i ich reperkusje dla systemu instytucjonalnych odziaływań edukacyjnych. Edukacja i problem środowiska szkolnego i klasy szkolnej jako społecznej przestrzeni partycypacji i upodmiotowienia oraz współczesne modele redefinicji funkcji szkoły i praktyk odziaływań szkolnych. Edukacja i problem stylów działań edukacyjnych w instytucjonalnych praktykach odziaływań szkolnych. Edukacja i problem strukturalnych i symbolicznych konsekwencji „ukrytego programu szkoły” w instytucjonalnych praktykach odziaływań szkolnych. Napięcia i konflikty w przestrzeni szkoły jako środowiska społecznej reprodukcji lub transformacji.

Opis treści programowych
Epistemologiczne i metodologiczne przesłanki systematyzacji kierunków współczesnych w edukacji oraz stosowane w ich ramach kryteria różnicowania i podziałów. Koncepcyjne horyzonty idei edukacyjnych współczesnych kierunków w edukacji. Edukacja i wzorzec afirmacji kształcenia realizującego empiryczny model wiedzy pozytywnej. Socjotechniczne projektowanie oddziaływań pedagogicznych. Podstawowe założenia i przesłanki pedagogiki analityczno-empirycznej podejście eksperymentalne; behawioralne wzorce myślenia i działania - warunkowanie klasyczne i instrumentalne w wychowaniu i kształceniu. Edukacja i wzorzec afirmacji kształcenia ogólnego/humanistycznych intencji edukacji pedagogiki kultury. Kategoria kultury i jej eksplikacje na rzecz procesów wychowawczo-edukacyjnych; humanistyczny wymiar pedagogiki kultury; odmienność uprawomocnień nauk przyrodniczych i nauk humanistycznych; kategorie duchowości ludzkiej oraz świata ducha jako metodologiczne podstawy wiedzy humanistycznej; wychowanie jako internalizacja wytworów i wartości kulturowych. Edukacja i wzorzec afirmacji powinności odkrywania tego, co nieznane/przesłonięte pedagogiki fenomenologicznej. Pedagogiczne recepcje fenomenologii; podstawowe pojęcia fenomenologii (fenomen, istota rzeczy, kategorialne stany rzeczy, świat życia codziennego) oraz ich teoretyczne i praktyczne aplikacje na gruncie pedagogiki. Fenomenologia jako metoda postępowania badawczego; wybrane fenomeny wychowania i kształcenia. Edukacyjny wzorzec afirmacji kształcenia integralnego i normy personalistycznej. Postacie myśli personalistycznej, pryncypia personalistycznej praktyki pedagogicznej; personalizm jako afirmacja osobowego wymiaru istnienia; kategorie osoby, wartości, wspólnoty; wychowanie i kształcenie jako urzeczywistnianie człowieczeństwa i wychowanie do wartości. Edukacja i wzorzec afirmacji nieredukowalnej jednostkowości/autentyczności bycia pedagogiki egzystencjalnej. Egzystencjalizm jako zjawisko kulturowe; egzystencjalne sposoby problematyzowania ludzkiego życia i jego rozwoju; podstawowe kategorie: jednostkowość, sytuacyjność, autokreacja, wybór; wychowanie i kształcenie jako inicjowanie samo-stwarzania na drodze urzeczywistniania własnego indywiduum oraz niepowtarzalnego miejsca w świecie. Edukacja i wzorzec afirmacji rozumiejącego doświadczenia/rozumienia jako bycia w świecie pedagogiki hermeneutycznej. Kategorie: przedrozumienia, rozumienia, dziejowości; pedagogiczne pryncypia i zastosowania zorientowane hermeneutycznie; hermeneutyka jako metoda postępowania badawczego; wychowanie i kształcenie jako samowychowanie i samokształcenie oraz problematyzowanie tego, co znane i nieznane, oswojone i inne. Edukacja i wzorzec afirmacji uczenia się przez działanie/skutków działania pedagogiki pragmatyzmu. Edukacja i wzorzec afirmacji społecznej sprawczości/podmiotowego samostanowienia pedagogiki emancypacyjnej. Podstawowe założenia i twierdzenia; kulturowe wytwarzanie różnicy rodzajowej; wychowanie i kształcenie jako reprodukowanie ukrytych wzorców nierówności; problem równouprawnienia oraz ukrytych form społecznej dyskryminacji. Edukacja i wzorzec afirmacji świadomości krytycznej/dekonstrukcji praktyk pozbawionych uprawomocnień pedagogiki krytycznej. Krytyka fabrykowania uprawomocnień i ukrytych form autorytaryzmu; podstawowe kategorie: „przemoc symboliczna”; „kolonizacja”; ukryty „program szkoły”; „racjonalność instrumentalna i komunikacyjna”. Idea descholaryzacji społeczeństwa. Edukacja i wzorzec afirmacji nielinearności postępu i zaniku „wielkich narracji” pedagogiki ponowoczesnej. Sytuacja człowieka w ponowoczesnym świecie: rozpad wielkich narracji, kultura instant, kultura zainscenizowanej różnicy; kategoria płynności: płynne czasy, płynny lęk; płynne ryzyko; pedagogiczne postacie i aplikacje teorii ponowoczesnej. Aplikacyjne horyzonty praktyki edukacyjnej współczesnych kierunków w edukacji. Współczesne problemy i ich reperkusje dla systemu instytucjonalnych odziaływań edukacyjnych. Edukacja i problem środowiska szkolnego i klasy szkolnej jako społecznej przestrzeni partycypacji i upodmiotowienia oraz współczesne modele redefinicji funkcji szkoły i praktyk odziaływań szkolnych. Edukacja i problem stylów działań edukacyjnych w instytucjonalnych praktykach odziaływań szkolnych. Edukacja i problem strukturalnych i symbolicznych konsekwencji „ukrytego programu szkoły” w instytucjonalnych praktykach odziaływań szkolnych. Napięcia i konflikty w przestrzeni szkoły jako środowiska społecznej reprodukcji lub transformacji.

Literatura obowiązkowa
B. Śliwerski, Wychowanie. Pojęcie – znaczenia – dylematy, w: Wychowanie. Pojęcia. Procesy. Konteksty, tom 1, red. M. Dudzikowa, M. Czerepniak-Walczak, GWP, Gdańsk 2007.
Z. Kwieciński, Pedagogika i edukacja wobec wyzwania kryzysu i gwałtownej zmiany społecznej, w: Alternatywy myślenia o/dla edukacji, red. Z. Kwieciński, Warszawa 2000, s. 7-12.
H. Berner, Współczesne kierunki pedagogiczne, w: Pedagogika. Podstawy nauk o wychowaniu, t. 1, red. B. Śliwerski, Gdańsk 2006, s. 195-276.
Cz. Kupisiewicz, Dydaktyka, Kraków 2012 (rozdz. „Uczeń”, „Szkoła”), s. 2010-222; 258-280.
Literatura obowiązkowa:
Z. Melosik, Pedagogika postmodernizmu, w:, Pedagogika, tom 1, red. Z. Kwieciński, B. Śliwerski, s. 452-464.
B. Śliwerski, Pedagogika negatywna, w: Pedagogika. Podręcznik akademicki, red. Z. Kwieciński, B. Śliwerski, Warszawa 2003, t. 1, s. 436-451.
T. Szkudlarek, Pedagogika międzykulturowa, w: Pedagogika. Podręcznik akademicki, red. Z. Kwieciński, B. Śliwerski, Warszawa 2003, t. 1, s. 415-424.
Lektura obowiązkowa:
M. Czerepaniak-Walczak, Pedagogika emancypacyjna. Rozwój świadomości krytycznej człowieka, Gdańsk 2006, s. 127-153.
T. Szkudlarek, Pedagogika krytyczna, w: Pedagogika. Podręcznik akademicki, red. Z. Kwieciński, B. Śliwerski, Warszawa 2003, t. 1, s. 363-377.
Lektura obowiązkowa:
Z. Melosik, Pedagogika pragmatyzmu, w: Pedagogika. Podręcznik akademicki, red. Z. Kwieciński, B. Śliwerski, Warszawa 2003, t. 1, s. 307-323.
S. Sztobryn, Pedagogika Nowego Wychowania, w: Pedagogika. Podręcznik akademicki, red. Z. Kwieciński, B. Śliwerski, Warszawa 2003, t. 1, s. 278-292.
G. L. Gutek, Filozoficzne i ideologiczne podstawy edukacji, Gdańsk 2003 (rozdz. „Egzystencjalizm a edukacja”), s. 110-132.
M. Krupska, Możliwość wykorzystania koncepcji relacji pedagogicznej Maxa van Manena w teorii wychowania, t. 1, Kraków 2021s. 167-177; 185-213.
I. Wojnar, Humanistyczne intencje edukacji, Warszawa 2000, s. 74-88; 125-135.
J. Nowotniak, Ukryty program wychowania, w: Wychowanie. Pojęcia. Procesy. Konteksty, tom 3, red. M. Dudzikowa, M. Czerepniak-Walczak, GWP, Gdańsk 2007, rozdz. 8, s. 181-206.
H. Gasik, Metody rozwiązywania sytuacji konfliktowych w szkole. Warszawa: ORE. Tekst dostępny on-line: https://bezpiecznaszkola.men.gov.pl/wp-content/uploads/2015/09/metody-rozwiazywania_all.pdf
J. Bałachowicz, Style działań edukacyjnych nauczycieli klas początkowych. Między uprzedmiotowieniem a podmiotowością, Warszawa 2009 (rozdz. „Style działań edukacyjnych nauczycieli a szkolne doświadczenia uczniów”), s. 280-308.

Literatura uzupełniająca:
R. Moore, Socjologia edukacji, w: Pedagogika. Podstawy nauk o wychowaniu, t. 2, red. B. Śliwerski, Gdańsk 2006 (rozdz. „Struktura dyskursu edukacyjnego”), s. 412-433.
S. Palka, Metodologia. Badania. Praktyka pedagogiczna, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk 2006.
B. Śliwerski, Podstawowe prawidłowości pedagogiki, Warszawa 2011.
J. Górniewicz, Kategorie pedagogiczne, Olsztyn 2001.
S. Hessen, O sprzecznościach i jedności wychowania, Warszawa 1997, s. 142-151, s. 156-175
W. Dilthey, Budowa świata historycznego w naukach humanistycznych, Gdańsk 2004,
s. 25-30 , s. 190-207.
J. Gajda, Pedagogika kultury w zarysie, Kraków 2006.
B. Milerski, Pedagogika kultury, w: Pedagogika. Podręcznik akademicki, red. Z. Kwieciński, B. Śliwerski, Warszawa 2003, t. 1, s. 220-231.
M. Sekreta, Współczesna niemiecka filozofia i pedagogika kultury, w: Polskie badania nad myślą pedagogiczną w latach 1900-1939. Perarga, Gdańsk 2006, s. 87-106.
J. Filek, Fenomenologia wychowania, w: tenże, Filozofia jako etyka, Wydawnictwo Znak, Kraków 2001, s. 82-121.
K. Ablewicz, Teoretyczne i metodologiczne podstawy pedagogiki antropologicznej, Kraków 2003, s. 99-120.
N. Pelcova, Człowiek i wychowanie w refleksji fenomenologicznej, Warszawa 2014 („Wychowanie jako sztuka poruszania się w życiu”), s. 163-181.
J. Gara, Świat życia codziennego” jako źródło wiedzy pedagogicznej, „Przegląd Pedagogiczny” 2009 nr. 2, s. 5-19.
J. Gara, Fenomenologiczna kategoria świata życia codziennego jako przesłanka eksplikacji sensów edukacji, „Forum Pedagogiczne” 2017 nr. 2, s. 145-167.
J. Gara, Fenomenologiczne inspiracje hermeneutycznego rozjaśniania fenomenu edukacji, „Kwartalnik Pedagogiczny” 2015 nr. 2-3 (236), s. 114-144.
J. Grondin, Gadamera doświadczenie i teoria wychowania: uczenie się, że inny może mieć rację, „Kwartalnik Pedagogiczny” 2015 nr. 2, s. 11-29
M. Nowak, Pedagogika egzystencjalizmu: jej założenia, cele i rola w rozwoju nauk pedagogicznych, „Rocznik Nauk Społecznych” 2004, tom XXXII, zeszyt 2, s. 5-29.
J. Tarnowski, Pedagogika egzystencjalna, w: Pedagogika. Podręcznik akademicki, red. Z. Kwieciński, B. Śliwerski, Warszawa 2003, t. 1, s. 248-260.
B. Suchodolski, Egzystencjalizm i jego teoria wychowawcza, w: tenże, O pedagogikę na miarę naszych czasów, Książka i Wiedza, Warszawa 1958, 283-337.
J. Patocka, „Świat naturalny” w medytacjach autora po trzydziestu trzech latach, Warszawa 2019 („Ludzkie życie a ruch egzystencji”), s. 93-100.
D. Będen, Sokrates jako wychowawca. Sokratejskie rozmyślania Jana Patocki, „Forum Pedagogiczne” 2019 nr. 2 cz. 2, s. 93-102.
J. Gara, Istnienie i wychowanie. Egzystencjalne inspiracje myślenia i działania pedagogicznego, Warszawa 2021, s. 69-118.
J. Gara, Egzystencjalna problematyzacja poszukiwania, poznawania i tworzenia samego siebie, „Przegląd Pedagogiczny” 2017 nr. 2, s. 9-33.
J. Korczak, Jak kochać dziecko. Prawo dziecka do szacunku, Warszawa 2002, s. 155-181 (Prawo dziecka do szacunku).
M. Montessori, Domy dziecięce, Warszawa 2005, s. 48-66.
B. Śliwerski, Pedagogika dziecka Studium pajdocentryzmu, Gdańsk 2007.
J. Zubelewicz, Filozofia wychowania. Aksjocentryzm i pajdocentryzm, Warszawa 2002.
J. Bińczycka, Korczakowska pedagogika emancypacyjna, w: Nowe konteksty (dla) edukacji alternatywnej XXI wieku, red. B. Śliwerski, Kraków 2001, s. 609-614.
J. Dewey, Moje pedagogiczne credo, Warszawa 2005, s. 9-15, s. 25-26
R. Rorty, Edukacja i wyzwanie postnowoczesności, w: Spory o edukację. Dylematy i kontrowersje we współczesnych pedagogiach, red. Z. Kwieciński, L. Witkowski, Warszawa 1993 , s. 96-101.
K. Sośnicki, Rozwój pedagogiki zachodniej na przełomie XIX i XX wieku, Warszawa 1967 (rozdział „Filozofia i pedagogika pragmatyzmu”), s. 73-94.
H.A. Giroux, Teoria krytyczna i racjonalność w edukacji obywatelskiej, w: Spory o edukację. Dylematy i kontrowersje we współczesnych pedagogiach, red. Z. Kwieciński, L. Witkowski, Warszawa 1993,
s. 111-139.
P. Bourdieu, J.-C. Passeron, Reprodukcja. Elementy teorii systemu nauczania, Warszawa 1990, s. 59-69.
„Chowanna”. Studia i eseje. Kurs na ignorancję (Giroux) 2020 nr. 1 (54).
H. Zielińska-Kostyło, Pedagogika emancypacyjna, w: Pedagogika. Podręcznik akademicki, red. Z. Kwieciński, B. Śliwerski, Warszawa 2003, t. 1.
M. Czerepaniak-Walczak, Między dostosowaniem a zmianą. Elementy pedagogiki emancypacyjnej, Szczecin 1995.
M. Czerepaniak-Walczak, Realizm krytyczny jako metodologiczna perspektywa pedagogiki emancypacyjnej, „Socjologia wychowania” 1997 nr 13.
B. Śliwerski, Współczesne nurty wychowania, Kraków 2001, s. 261-283.
J. Nikitorowicz, Kreowanie tożsamości dziecka. Wyzwania edukacji międzykulturowej, Gdańsk 2005, 200-232.
T. Lewowicki, W poszukiwaniu modelu edukacji międzykulturowej, w: Pedagogika i edukacja wobec nowych wspólnot i różnic w jednoczącej się Europie, red. E. Malewska, B. Śliwerski, Kraków 2002, s. 23-40.
B. Śliwerski, Współczesne nurty wychowania, Kraków 2001, s. 283-302.
H. von Schoenebeck, Antypedagogika. Być i wspierać zamiast wychowywać, Warszawa 1994, s. 86-128.
I. Illich, Celebrowanie świadomości, Poznań 1994, s. 113-148.
B. Śliwerski, Współczesne nurty wychowania, Kraków 2001, s. 323-357.
H. von Schoenebeck, Postpedagogika. Od antypedagogiki do Amication, Kraków 2009.
H. von Schoenebeck, Wsparcie zamiast wychowania, „Podstawy edukacji” 2009 nr. 2, 227-235.
J.-F. Lyotard, Kondycja ponowoczesna. Raport o stanie wiedzy, Warszawa 1997 (rozdział 1, 3, 10), s. 25-34, 41-46, 111-119.
Z. Bauman, Edukacja: wobec, wbrew i na rzecz ponowoczesności, w: Wychowanie. Pojęcia – procesy – konteksty, tom. 1. red. M. Dudzikowa, M. Czerepaniak-Walczak, Gdańsk 2007, s. 139-154.
B. Śliwerski, Współczesne nurty wychowania, Kraków 2001, s. 357-386.
T. Szkudlarek, Edukacja w wieloznaczności: pespektywa postmodernistyczna, w: Odmiany myślenia o edukacji, red, J. Rutkowiak, Kraków 1995, s. 265-282.
J. Bałachowicz, Style działań edukacyjnych nauczycieli klas początkowych. Między uprzedmiotowieniem a podmiotowością, Warszawa 2009 (rozdz. „Kształtowanie doświadczeń podmiotowości dzieci na zajęciach w badanych klasach”), s. 221-279.
M. Czerepniak-Walczak, Podmiot i podmiotowość, w: tenże, Pedagogika emancypacyjna. Rozwój świadomości krytyczne człowieka, Gdańsk 2006, rozdz. 8, s. 112-127.
J. Górniewicz, Kategorie pedagogiczne, Olsztyn 2001, s. 23-41.
M. J. Szymański, Edukacyjne problemy współczesności, Kraków 2014, s. 101-118.
M. Uljens, Dydaktyka szkolna, w: Pedagogika. Podstawy nauk o wychowaniu, t. 2, red. B. Śliwerski, Gdańsk 2006, s. 105-252.
G. Mietzel, Psychologia kształcenia, w: Pedagogika. Podstawy nauk o wychowaniu, t. 2, red. B. Śliwerski, Gdańsk 2006, s. 253-292.
L. Kopciewicz, Grzeczne dziewczynki, niegrzeczni chłopcy – wytwarzanie różnic rodzajowych w dydaktyczno-wychowawczej pracy szkoły, w: Wychowanie. Pojęcia. Procesy. Konteksty, tom 4, red. M. Dudzikowa, M. Czerepniak-Walczak, GWP, Gdańsk 2008, s. 349-392.
M. Dudzikowa, Esej o codzienności szkolnej z perspektywy metafory, w: Wychowanie. Pojęcia. Procesy. Konteksty, tom 5, red. M. Dudzikowa, M. Czerepniak-Walczak, GWP, Gdańsk 2010, s. 203-246.
Z. Kwieciński, Socjopatologia edukacji, PAN 1992.
Z. Bauman, Ciało i przemoc w obliczu ponowoczesności, Toruń 1995.
M. Czerepniak-Walczak, Nie myśl, bądź posłuszny – dyskurs władzy w szkole, w: Wychowanie. Pojęcia. Procesy. Konteksty, tom 4, red. M. Dudzikowa, M. Czerepniak-Walczak, GWP, Gdańsk 2008, rozdz. 10, w: 263-288.
J. Kruszelnicka, Ukryty program szkół alternatywnych – projekt badań, w: Nowe konteksty (dla) edukacji alternatywnej XXI wieku, red. B. Śliwerski, Kraków 2001, s. 445-456.
J. Gara, Filozoficzna kategoria totalności jako heurystyka pseudopedagogiczności, „Kwartalnik Pedagogiczny” 2009 nr. 1, s. 31-58.
K. Polak, Uczeń w sytuacji konfliktów szkolnych, w: Sytuacje konfliktu w środowisku rodzinnym, szkolnym i rówieśniczym, red. D. Borecka-Biernat, Warszawa: Difin, 2010, s. 23-40.
B. Zamorska, Pokój nauczycielski jako przestrzeń dyskursu edukacyjnego, w: Wychowanie. Pojęcia. Procesy. Konteksty, tom 5, red. M. Dudzikowa, M. Czerepniak-Walczak, GWP, Gdańsk 2010, s. 369-388.
M. Dudzikowa, Esej o codzienności szkolnej z perspektywy metafory, w: Wychowanie. Pojęcia. Procesy. Konteksty, tom 5, red. M. Dudzikowa, M. Czerepniak-Walczak, GWP, Gdańsk 2010, s. 203-246.
Folkierska A., Pytanie o pedagogikę, Warszawa 1990.
Hessen S., O sprzecznościach i jedności wychowania, Warszawa 1997.
Kron F. W., Pedagogika. Kluczowe zagadnienia, tłum. Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Sopot 2012.
B. Jedlewska, Animatorzy kultury wobec wyzwań edukacyjnych, Lublin 1999.
Ch.Day, Od teorii do praktyki. Rozwój zawodowy nauczyciela, Gdańsk 2008.
M. Łobocki, Wybrane problemy wychowania, Lublin 2004.
Alternatywy myślenia o/dla edukacji, red. Z. Kwieciński, Warszawa 2000.

Zasoby elektroniczne:
- R. Kwaśnica, Dyskurs edukacyjny po inwazji rozumu instrumentalnego. O potrzebie refleksyjności, Wrocław 2014. Dostęp on-line:
https://opub.dsw.edu.pl/bitstream/11479/198/8/Dyskurs_edukacyjny_po_inwazji_rozumu_instrumentalnego.pdf
- M. Nowak-Dziemianowicz, Oblicza edukacji. Między pozorami a refleksyjną zmianą, Wrocław 2014. Dostęp on-line:
https://core.ac.uk/download/pdf/51278987.pdf
- J. Gara, Jana Patočki doświadczenie „jedności pierwotnego świata” jako przesłanka myślenia i działania pedagogicznego - implementacje (część druga), „Forum Pedagogiczne” 2019 nr. 2/1, s. 175-192.
http://yadda.icm.edu.pl/yadda/element/bwmeta1.element.ojs-doi-10_21697_fp_2019_2_13
- J. Gara, Zmiana w edukacji jako wartość instrumentalna, „Horyzonty Wychowania". Współczesne dyskursy edukacyjne, 2018 tom 17, nr. 41, s. 75-96.
https://horyzonty.ignatianum.edu.pl/HW/article/view/1450/1477
- J. Gara, Granice dyskursywności światopoglądowej współczesnej myśli pedagogicznej. Koncepcyjne ujęcie zamysłu i eksplikacji problemu, „Przegląd Pedagogiczny” 2018, nr. 2, s. 120-147.
https://przegladpedagogiczny.ukw.edu.pl/archive/article/90/1/article.pdf
- J. Gara, Fenomenologiczna kategoria świata życia codziennego jako przesłanka eksplikacji sensów edukacji, „Forum Pedagogiczne” 2017 nr. 2, s. 145-167.
http://cejsh.icm.edu.pl/cejsh/element/bwmeta1.element.ojs-doi-10_21697_fp_2017_2_11
- J. Gara, Specyfika polskiej recepcji twórczości Johanna Friedricha Herbarta, „Przegląd Pedagogiczny” 2012, nr 2, s. 22-32.
http://yadda.icm.edu.pl/yadda/element/bwmeta1.element.desklight-dca12eb8-204e-4f63-8ab2-afa3ac92b634

Literatura obowiązkowa
B. Śliwerski, Wychowanie. Pojęcie – znaczenia – dylematy, w: Wychowanie. Pojęcia. Procesy. Konteksty, tom 1, red. M. Dudzikowa, M. Czerepniak-Walczak, GWP, Gdańsk 2007.
Z. Kwieciński, Pedagogika i edukacja wobec wyzwania kryzysu i gwałtownej zmiany społecznej, w: Alternatywy myślenia o/dla edukacji, red. Z. Kwieciński, Warszawa 2000, s. 7-12.
H. Berner, Współczesne kierunki pedagogiczne, w: Pedagogika. Podstawy nauk o wychowaniu, t. 1, red. B. Śliwerski, Gdańsk 2006, s. 195-276.
Cz. Kupisiewicz, Dydaktyka, Kraków 2012 (rozdz. „Uczeń”, „Szkoła”), s. 2010-222; 258-280.
Literatura obowiązkowa:
Z. Melosik, Pedagogika postmodernizmu, w:, Pedagogika, tom 1, red. Z. Kwieciński, B. Śliwerski, s. 452-464.
B. Śliwerski, Pedagogika negatywna, w: Pedagogika. Podręcznik akademicki, red. Z. Kwieciński, B. Śliwerski, Warszawa 2003, t. 1, s. 436-451.
T. Szkudlarek, Pedagogika międzykulturowa, w: Pedagogika. Podręcznik akademicki, red. Z. Kwieciński, B. Śliwerski, Warszawa 2003, t. 1, s. 415-424.
Lektura obowiązkowa:
M. Czerepaniak-Walczak, Pedagogika emancypacyjna. Rozwój świadomości krytycznej człowieka, Gdańsk 2006, s. 127-153.
T. Szkudlarek, Pedagogika krytyczna, w: Pedagogika. Podręcznik akademicki, red. Z. Kwieciński, B. Śliwerski, Warszawa 2003, t. 1, s. 363-377.
Lektura obowiązkowa:
Z. Melosik, Pedagogika pragmatyzmu, w: Pedagogika. Podręcznik akademicki, red. Z. Kwieciński, B. Śliwerski, Warszawa 2003, t. 1, s. 307-323.
S. Sztobryn, Pedagogika Nowego Wychowania, w: Pedagogika. Podręcznik akademicki, red. Z. Kwieciński, B. Śliwerski, Warszawa 2003, t. 1, s. 278-292.
G. L. Gutek, Filozoficzne i ideologiczne podstawy edukacji, Gdańsk 2003 (rozdz. „Egzystencjalizm a edukacja”), s. 110-132.
M. Krupska, Możliwość wykorzystania koncepcji relacji pedagogicznej Maxa van Manena w teorii wychowania, t. 1, Kraków 2021s. 167-177; 185-213.
I. Wojnar, Humanistyczne intencje edukacji, Warszawa 2000, s. 74-88; 125-135.
J. Nowotniak, Ukryty program wychowania, w: Wychowanie. Pojęcia. Procesy. Konteksty, tom 3, red. M. Dudzikowa, M. Czerepniak-Walczak, GWP, Gdańsk 2007, rozdz. 8, s. 181-206.
H. Gasik, Metody rozwiązywania sytuacji konfliktowych w szkole. Warszawa: ORE. Tekst dostępny on-line: https://bezpiecznaszkola.men.gov.pl/wp-content/uploads/2015/09/metody-rozwiazywania_all.pdf
J. Bałachowicz, Style działań edukacyjnych nauczycieli klas początkowych. Między uprzedmiotowieniem a podmiotowością, Warszawa 2009 (rozdz. „Style działań edukacyjnych nauczycieli a szkolne doświadczenia uczniów”), s. 280-308.

Literatura uzupełniająca:
R. Moore, Socjologia edukacji, w: Pedagogika. Podstawy nauk o wychowaniu, t. 2, red. B. Śliwerski, Gdańsk 2006 (rozdz. „Struktura dyskursu edukacyjnego”), s. 412-433.
S. Palka, Metodologia. Badania. Praktyka pedagogiczna, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk 2006.
B. Śliwerski, Podstawowe prawidłowości pedagogiki, Warszawa 2011.
J. Górniewicz, Kategorie pedagogiczne, Olsztyn 2001.
S. Hessen, O sprzecznościach i jedności wychowania, Warszawa 1997, s. 142-151, s. 156-175
W. Dilthey, Budowa świata historycznego w naukach humanistycznych, Gdańsk 2004,
s. 25-30 , s. 190-207.
J. Gajda, Pedagogika kultury w zarysie, Kraków 2006.
B. Milerski, Pedagogika kultury, w: Pedagogika. Podręcznik akademicki, red. Z. Kwieciński, B. Śliwerski, Warszawa 2003, t. 1, s. 220-231.
M. Sekreta, Współczesna niemiecka filozofia i pedagogika kultury, w: Polskie badania nad myślą pedagogiczną w latach 1900-1939. Perarga, Gdańsk 2006, s. 87-106.
J. Filek, Fenomenologia wychowania, w: tenże, Filozofia jako etyka, Wydawnictwo Znak, Kraków 2001, s. 82-121.
K. Ablewicz, Teoretyczne i metodologiczne podstawy pedagogiki antropologicznej, Kraków 2003, s. 99-120.
N. Pelcova, Człowiek i wychowanie w refleksji fenomenologicznej, Warszawa 2014 („Wychowanie jako sztuka poruszania się w życiu”), s. 163-181.
J. Gara, Świat życia codziennego” jako źródło wiedzy pedagogicznej, „Przegląd Pedagogiczny” 2009 nr. 2, s. 5-19.
J. Gara, Fenomenologiczna kategoria świata życia codziennego jako przesłanka eksplikacji sensów edukacji, „Forum Pedagogiczne” 2017 nr. 2, s. 145-167.
J. Gara, Fenomenologiczne inspiracje hermeneutycznego rozjaśniania fenomenu edukacji, „Kwartalnik Pedagogiczny” 2015 nr. 2-3 (236), s. 114-144.
J. Grondin, Gadamera doświadczenie i teoria wychowania: uczenie się, że inny może mieć rację, „Kwartalnik Pedagogiczny” 2015 nr. 2, s. 11-29
M. Nowak, Pedagogika egzystencjalizmu: jej założenia, cele i rola w rozwoju nauk pedagogicznych, „Rocznik Nauk Społecznych” 2004, tom XXXII, zeszyt 2, s. 5-29.
J. Tarnowski, Pedagogika egzystencjalna, w: Pedagogika. Podręcznik akademicki, red. Z. Kwieciński, B. Śliwerski, Warszawa 2003, t. 1, s. 248-260.
B. Suchodolski, Egzystencjalizm i jego teoria wychowawcza, w: tenże, O pedagogikę na miarę naszych czasów, Książka i Wiedza, Warszawa 1958, 283-337.
J. Patocka, „Świat naturalny” w medytacjach autora po trzydziestu trzech latach, Warszawa 2019 („Ludzkie życie a ruch egzystencji”), s. 93-100.
D. Będen, Sokrates jako wychowawca. Sokratejskie rozmyślania Jana Patocki, „Forum Pedagogiczne” 2019 nr. 2 cz. 2, s. 93-102.
J. Gara, Istnienie i wychowanie. Egzystencjalne inspiracje myślenia i działania pedagogicznego, Warszawa 2021, s. 69-118.
J. Gara, Egzystencjalna problematyzacja poszukiwania, poznawania i tworzenia samego siebie, „Przegląd Pedagogiczny” 2017 nr. 2, s. 9-33.
J. Korczak, Jak kochać dziecko. Prawo dziecka do szacunku, Warszawa 2002, s. 155-181 (Prawo dziecka do szacunku).
M. Montessori, Domy dziecięce, Warszawa 2005, s. 48-66.
B. Śliwerski, Pedagogika dziecka Studium pajdocentryzmu, Gdańsk 2007.
J. Zubelewicz, Filozofia wychowania. Aksjocentryzm i pajdocentryzm, Warszawa 2002.
J. Bińczycka, Korczakowska pedagogika emancypacyjna, w: Nowe konteksty (dla) edukacji alternatywnej XXI wieku, red. B. Śliwerski, Kraków 2001, s. 609-614.
J. Dewey, Moje pedagogiczne credo, Warszawa 2005, s. 9-15, s. 25-26
R. Rorty, Edukacja i wyzwanie postnowoczesności, w: Spory o edukację. Dylematy i kontrowersje we współczesnych pedagogiach, red. Z. Kwieciński, L. Witkowski, Warszawa 1993 , s. 96-101.
K. Sośnicki, Rozwój pedagogiki zachodniej na przełomie XIX i XX wieku, Warszawa 1967 (rozdział „Filozofia i pedagogika pragmatyzmu”), s. 73-94.
H.A. Giroux, Teoria krytyczna i racjonalność w edukacji obywatelskiej, w: Spory o edukację. Dylematy i kontrowersje we współczesnych pedagogiach, red. Z. Kwieciński, L. Witkowski, Warszawa 1993,
s. 111-139.
P. Bourdieu, J.-C. Passeron, Reprodukcja. Elementy teorii systemu nauczania, Warszawa 1990, s. 59-69.
„Chowanna”. Studia i eseje. Kurs na ignorancję (Giroux) 2020 nr. 1 (54).
H. Zielińska-Kostyło, Pedagogika emancypacyjna, w: Pedagogika. Podręcznik akademicki, red. Z. Kwieciński, B. Śliwerski, Warszawa 2003, t. 1.
M. Czerepaniak-Walczak, Między dostosowaniem a zmianą. Elementy pedagogiki emancypacyjnej, Szczecin 1995.
M. Czerepaniak-Walczak, Realizm krytyczny jako metodologiczna perspektywa pedagogiki emancypacyjnej, „Socjologia wychowania” 1997 nr 13.
B. Śliwerski, Współczesne nurty wychowania, Kraków 2001, s. 261-283.
J. Nikitorowicz, Kreowanie tożsamości dziecka. Wyzwania edukacji międzykulturowej, Gdańsk 2005, 200-232.
T. Lewowicki, W poszukiwaniu modelu edukacji międzykulturowej, w: Pedagogika i edukacja wobec nowych wspólnot i różnic w jednoczącej się Europie, red. E. Malewska, B. Śliwerski, Kraków 2002, s. 23-40.
B. Śliwerski, Współczesne nurty wychowania, Kraków 2001, s. 283-302.
H. von Schoenebeck, Antypedagogika. Być i wspierać zamiast wychowywać, Warszawa 1994, s. 86-128.
I. Illich, Celebrowanie świadomości, Poznań 1994, s. 113-148.
B. Śliwerski, Współczesne nurty wychowania, Kraków 2001, s. 323-357.
H. von Schoenebeck, Postpedagogika. Od antypedagogiki do Amication, Kraków 2009.
H. von Schoenebeck, Wsparcie zamiast wychowania, „Podstawy edukacji” 2009 nr. 2, 227-235.
J.-F. Lyotard, Kondycja ponowoczesna. Raport o stanie wiedzy, Warszawa 1997 (rozdział 1, 3, 10), s. 25-34, 41-46, 111-119.
Z. Bauman, Edukacja: wobec, wbrew i na rzecz ponowoczesności, w: Wychowanie. Pojęcia – procesy – konteksty, tom. 1. red. M. Dudzikowa, M. Czerepaniak-Walczak, Gdańsk 2007, s. 139-154.
B. Śliwerski, Współczesne nurty wychowania, Kraków 2001, s. 357-386.
T. Szkudlarek, Edukacja w wieloznaczności: pespektywa postmodernistyczna, w: Odmiany myślenia o edukacji, red, J. Rutkowiak, Kraków 1995, s. 265-282.
J. Bałachowicz, Style działań edukacyjnych nauczycieli klas początkowych. Między uprzedmiotowieniem a podmiotowością, Warszawa 2009 (rozdz. „Kształtowanie doświadczeń podmiotowości dzieci na zajęciach w badanych klasach”), s. 221-279.
M. Czerepniak-Walczak, Podmiot i podmiotowość, w: tenże, Pedagogika emancypacyjna. Rozwój świadomości krytyczne człowieka, Gdańsk 2006, rozdz. 8, s. 112-127.
J. Górniewicz, Kategorie pedagogiczne, Olsztyn 2001, s. 23-41.
M. J. Szymański, Edukacyjne problemy współczesności, Kraków 2014, s. 101-118.
M. Uljens, Dydaktyka szkolna, w: Pedagogika. Podstawy nauk o wychowaniu, t. 2, red. B. Śliwerski, Gdańsk 2006, s. 105-252.
G. Mietzel, Psychologia kształcenia, w: Pedagogika. Podstawy nauk o wychowaniu, t. 2, red. B. Śliwerski, Gdańsk 2006, s. 253-292.
L. Kopciewicz, Grzeczne dziewczynki, niegrzeczni chłopcy – wytwarzanie różnic rodzajowych w dydaktyczno-wychowawczej pracy szkoły, w: Wychowanie. Pojęcia. Procesy. Konteksty, tom 4, red. M. Dudzikowa, M. Czerepniak-Walczak, GWP, Gdańsk 2008, s. 349-392.
M. Dudzikowa, Esej o codzienności szkolnej z perspektywy metafory, w: Wychowanie. Pojęcia. Procesy. Konteksty, tom 5, red. M. Dudzikowa, M. Czerepniak-Walczak, GWP, Gdańsk 2010, s. 203-246.
Z. Kwieciński, Socjopatologia edukacji, PAN 1992.
Z. Bauman, Ciało i przemoc w obliczu ponowoczesności, Toruń 1995.
M. Czerepniak-Walczak, Nie myśl, bądź posłuszny – dyskurs władzy w szkole, w: Wychowanie. Pojęcia. Procesy. Konteksty, tom 4, red. M. Dudzikowa, M. Czerepniak-Walczak, GWP, Gdańsk 2008, rozdz. 10, w: 263-288.
J. Kruszelnicka, Ukryty program szkół alternatywnych – projekt badań, w: Nowe konteksty (dla) edukacji alternatywnej XXI wieku, red. B. Śliwerski, Kraków 2001, s. 445-456.
J. Gara, Filozoficzna kategoria totalności jako heurystyka pseudopedagogiczności, „Kwartalnik Pedagogiczny” 2009 nr. 1, s. 31-58.
K. Polak, Uczeń w sytuacji konfliktów szkolnych, w: Sytuacje konfliktu w środowisku rodzinnym, szkolnym i rówieśniczym, red. D. Borecka-Biernat, Warszawa: Difin, 2010, s. 23-40.
B. Zamorska, Pokój nauczycielski jako przestrzeń dyskursu edukacyjnego, w: Wychowanie. Pojęcia. Procesy. Konteksty, tom 5, red. M. Dudzikowa, M. Czerepniak-Walczak, GWP, Gdańsk 2010, s. 369-388.
M. Dudzikowa, Esej o codzienności szkolnej z perspektywy metafory, w: Wychowanie. Pojęcia. Procesy. Konteksty, tom 5, red. M. Dudzikowa, M. Czerepniak-Walczak, GWP, Gdańsk 2010, s. 203-246.
Folkierska A., Pytanie o pedagogikę, Warszawa 1990.
Hessen S., O sprzecznościach i jedności wychowania, Warszawa 1997.
Kron F. W., Pedagogika. Kluczowe zagadnienia, tłum. Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Sopot 2012.
B. Jedlewska, Animatorzy kultury wobec wyzwań edukacyjnych, Lublin 1999.
Ch.Day, Od teorii do praktyki. Rozwój zawodowy nauczyciela, Gdańsk 2008.
M. Łobocki, Wybrane problemy wychowania, Lublin 2004.
Alternatywy myślenia o/dla edukacji, red. Z. Kwieciński, Warszawa 2000.

Zasoby elektroniczne
- R. Kwaśnica, Dyskurs edukacyjny po inwazji rozumu instrumentalnego. O potrzebie refleksyjności, Wrocław 2014. Dostęp on-line:
https://opub.dsw.edu.pl/bitstream/11479/198/8/Dyskurs_edukacyjny_po_inwazji_rozumu_instrumentalnego.pdf
- M. Nowak-Dziemianowicz, Oblicza edukacji. Między pozorami a refleksyjną zmianą, Wrocław 2014. Dostęp on-line:
https://core.ac.uk/download/pdf/51278987.pdf
- J. Gara, Jana Patočki doświadczenie „jedności pierwotnego świata” jako przesłanka myślenia i działania pedagogicznego - implementacje (część druga), „Forum Pedagogiczne” 2019 nr. 2/1, s. 175-192.
http://yadda.icm.edu.pl/yadda/element/bwmeta1.element.ojs-doi-10_21697_fp_2019_2_13
- J. Gara, Zmiana w edukacji jako wartość instrumentalna, „Horyzonty Wychowania". Współczesne dyskursy edukacyjne, 2018 tom 17, nr. 41, s. 75-96.
https://horyzonty.ignatianum.edu.pl/HW/article/view/1450/1477
- J. Gara, Granice dyskursywności światopoglądowej współczesnej myśli pedagogicznej. Koncepcyjne ujęcie zamysłu i eksplikacji problemu, „Przegląd Pedagogiczny” 2018, nr. 2, s. 120-147.
https://przegladpedagogiczny.ukw.edu.pl/archive/article/90/1/article.pdf
- J. Gara, Fenomenologiczna kategoria świata życia codziennego jako przesłanka eksplikacji sensów edukacji, „Forum Pedagogiczne” 2017 nr. 2, s. 145-167.
http://cejsh.icm.edu.pl/cejsh/element/bwmeta1.element.ojs-doi-10_21697_fp_2017_2_11
- J. Gara, Specyfika polskiej recepcji twórczości Johanna Friedricha Herbarta, „Przegląd Pedagogiczny” 2012, nr 2, s. 22-32.
http://yadda.icm.edu.pl/yadda/element/bwmeta1.element.desklight-dca12eb8-204e-4f63-8ab2-afa3ac92b634

Literatura obowiązkowa
B. Śliwerski, Wychowanie. Pojęcie – znaczenia – dylematy, w: Wychowanie. Pojęcia. Procesy. Konteksty, tom 1, red. M. Dudzikowa, M. Czerepniak-Walczak, GWP, Gdańsk 2007.
Z. Kwieciński, Pedagogika i edukacja wobec wyzwania kryzysu i gwałtownej zmiany społecznej, w: Alternatywy myślenia o/dla edukacji, red. Z. Kwieciński, Warszawa 2000, s. 7-12.
H. Berner, Współczesne kierunki pedagogiczne, w: Pedagogika. Podstawy nauk o wychowaniu, t. 1, red. B. Śliwerski, Gdańsk 2006, s. 195-276.
Cz. Kupisiewicz, Dydaktyka, Kraków 2012 (rozdz. „Uczeń”, „Szkoła”), s. 2010-222; 258-280.
Literatura obowiązkowa:
Z. Melosik, Pedagogika postmodernizmu, w:, Pedagogika, tom 1, red. Z. Kwieciński, B. Śliwerski, s. 452-464.
B. Śliwerski, Pedagogika negatywna, w: Pedagogika. Podręcznik akademicki, red. Z. Kwieciński, B. Śliwerski, Warszawa 2003, t. 1, s. 436-451.
T. Szkudlarek, Pedagogika międzykulturowa, w: Pedagogika. Podręcznik akademicki, red. Z. Kwieciński, B. Śliwerski, Warszawa 2003, t. 1, s. 415-424.
Lektura obowiązkowa:
M. Czerepaniak-Walczak, Pedagogika emancypacyjna. Rozwój świadomości krytycznej człowieka, Gdańsk 2006, s. 127-153.
T. Szkudlarek, Pedagogika krytyczna, w: Pedagogika. Podręcznik akademicki, red. Z. Kwieciński, B. Śliwerski, Warszawa 2003, t. 1, s. 363-377.
Lektura obowiązkowa:
Z. Melosik, Pedagogika pragmatyzmu, w: Pedagogika. Podręcznik akademicki, red. Z. Kwieciński, B. Śliwerski, Warszawa 2003, t. 1, s. 307-323.
S. Sztobryn, Pedagogika Nowego Wychowania, w: Pedagogika. Podręcznik akademicki, red. Z. Kwieciński, B. Śliwerski, Warszawa 2003, t. 1, s. 278-292.
G. L. Gutek, Filozoficzne i ideologiczne podstawy edukacji, Gdańsk 2003 (rozdz. „Egzystencjalizm a edukacja”), s. 110-132.
M. Krupska, Możliwość wykorzystania koncepcji relacji pedagogicznej Maxa van Manena w teorii wychowania, t. 1, Kraków 2021s. 167-177; 185-213.
I. Wojnar, Humanistyczne intencje edukacji, Warszawa 2000, s. 74-88; 125-135.
J. Nowotniak, Ukryty program wychowania, w: Wychowanie. Pojęcia. Procesy. Konteksty, tom 3, red. M. Dudzikowa, M. Czerepniak-Walczak, GWP, Gdańsk 2007, rozdz. 8, s. 181-206.
H. Gasik, Metody rozwiązywania sytuacji konfliktowych w szkole. Warszawa: ORE. Tekst dostępny on-line: https://bezpiecznaszkola.men.gov.pl/wp-content/uploads/2015/09/metody-rozwiazywania_all.pdf
J. Bałachowicz, Style działań edukacyjnych nauczycieli klas początkowych. Między uprzedmiotowieniem a podmiotowością, Warszawa 2009 (rozdz. „Style działań edukacyjnych nauczycieli a szkolne doświadczenia uczniów”), s. 280-308.

Literatura uzupełniająca:
R. Moore, Socjologia edukacji, w: Pedagogika. Podstawy nauk o wychowaniu, t. 2, red. B. Śliwerski, Gdańsk 2006 (rozdz. „Struktura dyskursu edukacyjnego”), s. 412-433.
S. Palka, Metodologia. Badania. Praktyka pedagogiczna, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk 2006.
B. Śliwerski, Podstawowe prawidłowości pedagogiki, Warszawa 2011.
J. Górniewicz, Kategorie pedagogiczne, Olsztyn 2001.
S. Hessen, O sprzecznościach i jedności wychowania, Warszawa 1997, s. 142-151, s. 156-175
W. Dilthey, Budowa świata historycznego w naukach humanistycznych, Gdańsk 2004,
s. 25-30 , s. 190-207.
J. Gajda, Pedagogika kultury w zarysie, Kraków 2006.
B. Milerski, Pedagogika kultury, w: Pedagogika. Podręcznik akademicki, red. Z. Kwieciński, B. Śliwerski, Warszawa 2003, t. 1, s. 220-231.
M. Sekreta, Współczesna niemiecka filozofia i pedagogika kultury, w: Polskie badania nad myślą pedagogiczną w latach 1900-1939. Perarga, Gdańsk 2006, s. 87-106.
J. Filek, Fenomenologia wychowania, w: tenże, Filozofia jako etyka, Wydawnictwo Znak, Kraków 2001, s. 82-121.
K. Ablewicz, Teoretyczne i metodologiczne podstawy pedagogiki antropologicznej, Kraków 2003, s. 99-120.
N. Pelcova, Człowiek i wychowanie w refleksji fenomenologicznej, Warszawa 2014 („Wychowanie jako sztuka poruszania się w życiu”), s. 163-181.
J. Gara, Świat życia codziennego” jako źródło wiedzy pedagogicznej, „Przegląd Pedagogiczny” 2009 nr. 2, s. 5-19.
J. Gara, Fenomenologiczna kategoria świata życia codziennego jako przesłanka eksplikacji sensów edukacji, „Forum Pedagogiczne” 2017 nr. 2, s. 145-167.
J. Gara, Fenomenologiczne inspiracje hermeneutycznego rozjaśniania fenomenu edukacji, „Kwartalnik Pedagogiczny” 2015 nr. 2-3 (236), s. 114-144.
J. Grondin, Gadamera doświadczenie i teoria wychowania: uczenie się, że inny może mieć rację, „Kwartalnik Pedagogiczny” 2015 nr. 2, s. 11-29
M. Nowak, Pedagogika egzystencjalizmu: jej założenia, cele i rola w rozwoju nauk pedagogicznych, „Rocznik Nauk Społecznych” 2004, tom XXXII, zeszyt 2, s. 5-29.
J. Tarnowski, Pedagogika egzystencjalna, w: Pedagogika. Podręcznik akademicki, red. Z. Kwieciński, B. Śliwerski, Warszawa 2003, t. 1, s. 248-260.
B. Suchodolski, Egzystencjalizm i jego teoria wychowawcza, w: tenże, O pedagogikę na miarę naszych czasów, Książka i Wiedza, Warszawa 1958, 283-337.
J. Patocka, „Świat naturalny” w medytacjach autora po trzydziestu trzech latach, Warszawa 2019 („Ludzkie życie a ruch egzystencji”), s. 93-100.
D. Będen, Sokrates jako wychowawca. Sokratejskie rozmyślania Jana Patocki, „Forum Pedagogiczne” 2019 nr. 2 cz. 2, s. 93-102.
J. Gara, Istnienie i wychowanie. Egzystencjalne inspiracje myślenia i działania pedagogicznego, Warszawa 2021, s. 69-118.
J. Gara, Egzystencjalna problematyzacja poszukiwania, poznawania i tworzenia samego siebie, „Przegląd Pedagogiczny” 2017 nr. 2, s. 9-33.
J. Korczak, Jak kochać dziecko. Prawo dziecka do szacunku, Warszawa 2002, s. 155-181 (Prawo dziecka do szacunku).
M. Montessori, Domy dziecięce, Warszawa 2005, s. 48-66.
B. Śliwerski, Pedagogika dziecka Studium pajdocentryzmu, Gdańsk 2007.
J. Zubelewicz, Filozofia wychowania. Aksjocentryzm i pajdocentryzm, Warszawa 2002.
J. Bińczycka, Korczakowska pedagogika emancypacyjna, w: Nowe konteksty (dla) edukacji alternatywnej XXI wieku, red. B. Śliwerski, Kraków 2001, s. 609-614.
J. Dewey, Moje pedagogiczne credo, Warszawa 2005, s. 9-15, s. 25-26
R. Rorty, Edukacja i wyzwanie postnowoczesności, w: Spory o edukację. Dylematy i kontrowersje we współczesnych pedagogiach, red. Z. Kwieciński, L. Witkowski, Warszawa 1993 , s. 96-101.
K. Sośnicki, Rozwój pedagogiki zachodniej na przełomie XIX i XX wieku, Warszawa 1967 (rozdział „Filozofia i pedagogika pragmatyzmu”), s. 73-94.
H.A. Giroux, Teoria krytyczna i racjonalność w edukacji obywatelskiej, w: Spory o edukację. Dylematy i kontrowersje we współczesnych pedagogiach, red. Z. Kwieciński, L. Witkowski, Warszawa 1993,
s. 111-139.
P. Bourdieu, J.-C. Passeron, Reprodukcja. Elementy teorii systemu nauczania, Warszawa 1990, s. 59-69.
„Chowanna”. Studia i eseje. Kurs na ignorancję (Giroux) 2020 nr. 1 (54).
H. Zielińska-Kostyło, Pedagogika emancypacyjna, w: Pedagogika. Podręcznik akademicki, red. Z. Kwieciński, B. Śliwerski, Warszawa 2003, t. 1.
M. Czerepaniak-Walczak, Między dostosowaniem a zmianą. Elementy pedagogiki emancypacyjnej, Szczecin 1995.
M. Czerepaniak-Walczak, Realizm krytyczny jako metodologiczna perspektywa pedagogiki emancypacyjnej, „Socjologia wychowania” 1997 nr 13.
B. Śliwerski, Współczesne nurty wychowania, Kraków 2001, s. 261-283.
J. Nikitorowicz, Kreowanie tożsamości dziecka. Wyzwania edukacji międzykulturowej, Gdańsk 2005, 200-232.
T. Lewowicki, W poszukiwaniu modelu edukacji międzykulturowej, w: Pedagogika i edukacja wobec nowych wspólnot i różnic w jednoczącej się Europie, red. E. Malewska, B. Śliwerski, Kraków 2002, s. 23-40.
B. Śliwerski, Współczesne nurty wychowania, Kraków 2001, s. 283-302.
H. von Schoenebeck, Antypedagogika. Być i wspierać zamiast wychowywać, Warszawa 1994, s. 86-128.
I. Illich, Celebrowanie świadomości, Poznań 1994, s. 113-148.
B. Śliwerski, Współczesne nurty wychowania, Kraków 2001, s. 323-357.
H. von Schoenebeck, Postpedagogika. Od antypedagogiki do Amication, Kraków 2009.
H. von Schoenebeck, Wsparcie zamiast wychowania, „Podstawy edukacji” 2009 nr. 2, 227-235.
J.-F. Lyotard, Kondycja ponowoczesna. Raport o stanie wiedzy, Warszawa 1997 (rozdział 1, 3, 10), s. 25-34, 41-46, 111-119.
Z. Bauman, Edukacja: wobec, wbrew i na rzecz ponowoczesności, w: Wychowanie. Pojęcia – procesy – konteksty, tom. 1. red. M. Dudzikowa, M. Czerepaniak-Walczak, Gdańsk 2007, s. 139-154.
B. Śliwerski, Współczesne nurty wychowania, Kraków 2001, s. 357-386.
T. Szkudlarek, Edukacja w wieloznaczności: pespektywa postmodernistyczna, w: Odmiany myślenia o edukacji, red, J. Rutkowiak, Kraków 1995, s. 265-282.
J. Bałachowicz, Style działań edukacyjnych nauczycieli klas początkowych. Między uprzedmiotowieniem a podmiotowością, Warszawa 2009 (rozdz. „Kształtowanie doświadczeń podmiotowości dzieci na zajęciach w badanych klasach”), s. 221-279.
M. Czerepniak-Walczak, Podmiot i podmiotowość, w: tenże, Pedagogika emancypacyjna. Rozwój świadomości krytyczne człowieka, Gdańsk 2006, rozdz. 8, s. 112-127.
J. Górniewicz, Kategorie pedagogiczne, Olsztyn 2001, s. 23-41.
M. J. Szymański, Edukacyjne problemy współczesności, Kraków 2014, s. 101-118.
M. Uljens, Dydaktyka szkolna, w: Pedagogika. Podstawy nauk o wychowaniu, t. 2, red. B. Śliwerski, Gdańsk 2006, s. 105-252.
G. Mietzel, Psychologia kształcenia, w: Pedagogika. Podstawy nauk o wychowaniu, t. 2, red. B. Śliwerski, Gdańsk 2006, s. 253-292.
L. Kopciewicz, Grzeczne dziewczynki, niegrzeczni chłopcy – wytwarzanie różnic rodzajowych w dydaktyczno-wychowawczej pracy szkoły, w: Wychowanie. Pojęcia. Procesy. Konteksty, tom 4, red. M. Dudzikowa, M. Czerepniak-Walczak, GWP, Gdańsk 2008, s. 349-392.
M. Dudzikowa, Esej o codzienności szkolnej z perspektywy metafory, w: Wychowanie. Pojęcia. Procesy. Konteksty, tom 5, red. M. Dudzikowa, M. Czerepniak-Walczak, GWP, Gdańsk 2010, s. 203-246.
Z. Kwieciński, Socjopatologia edukacji, PAN 1992.
Z. Bauman, Ciało i przemoc w obliczu ponowoczesności, Toruń 1995.
M. Czerepniak-Walczak, Nie myśl, bądź posłuszny – dyskurs władzy w szkole, w: Wychowanie. Pojęcia. Procesy. Konteksty, tom 4, red. M. Dudzikowa, M. Czerepniak-Walczak, GWP, Gdańsk 2008, rozdz. 10, w: 263-288.
J. Kruszelnicka, Ukryty program szkół alternatywnych – projekt badań, w: Nowe konteksty (dla) edukacji alternatywnej XXI wieku, red. B. Śliwerski, Kraków 2001, s. 445-456.
J. Gara, Filozoficzna kategoria totalności jako heurystyka pseudopedagogiczności, „Kwartalnik Pedagogiczny” 2009 nr. 1, s. 31-58.
K. Polak, Uczeń w sytuacji konfliktów szkolnych, w: Sytuacje konfliktu w środowisku rodzinnym, szkolnym i rówieśniczym, red. D. Borecka-Biernat, Warszawa: Difin, 2010, s. 23-40.
B. Zamorska, Pokój nauczycielski jako przestrzeń dyskursu edukacyjnego, w: Wychowanie. Pojęcia. Procesy. Konteksty, tom 5, red. M. Dudzikowa, M. Czerepniak-Walczak, GWP, Gdańsk 2010, s. 369-388.
M. Dudzikowa, Esej o codzienności szkolnej z perspektywy metafory, w: Wychowanie. Pojęcia. Procesy. Konteksty, tom 5, red. M. Dudzikowa, M. Czerepniak-Walczak, GWP, Gdańsk 2010, s. 203-246.
Folkierska A., Pytanie o pedagogikę, Warszawa 1990.
Hessen S., O sprzecznościach i jedności wychowania, Warszawa 1997.
Kron F. W., Pedagogika. Kluczowe zagadnienia, tłum. Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Sopot 2012.
B. Jedlewska, Animatorzy kultury wobec wyzwań edukacyjnych, Lublin 1999.
Ch.Day, Od teorii do praktyki. Rozwój zawodowy nauczyciela, Gdańsk 2008.
M. Łobocki, Wybrane problemy wychowania, Lublin 2004.
Alternatywy myślenia o/dla edukacji, red. Z. Kwieciński, Warszawa 2000.

Zasoby elektroniczne:
- R. Kwaśnica, Dyskurs edukacyjny po inwazji rozumu instrumentalnego. O potrzebie refleksyjności, Wrocław 2014. Dostęp on-line:
https://opub.dsw.edu.pl/bitstream/11479/198/8/Dyskurs_edukacyjny_po_inwazji_rozumu_instrumentalnego.pdf
- M. Nowak-Dziemianowicz, Oblicza edukacji. Między pozorami a refleksyjną zmianą, Wrocław 2014. Dostęp on-line:
https://core.ac.uk/download/pdf/51278987.pdf
- J. Gara, Jana Patočki doświadczenie „jedności pierwotnego świata” jako przesłanka myślenia i działania pedagogicznego - implementacje (część druga), „Forum Pedagogiczne” 2019 nr. 2/1, s. 175-192.
http://yadda.icm.edu.pl/yadda/element/bwmeta1.element.ojs-doi-10_21697_fp_2019_2_13
- J. Gara, Zmiana w edukacji jako wartość instrumentalna, „Horyzonty Wychowania". Współczesne dyskursy edukacyjne, 2018 tom 17, nr. 41, s. 75-96.
https://horyzonty.ignatianum.edu.pl/HW/article/view/1450/1477
- J. Gara, Granice dyskursywności światopoglądowej współczesnej myśli pedagogicznej. Koncepcyjne ujęcie zamysłu i eksplikacji problemu, „Przegląd Pedagogiczny” 2018, nr. 2, s. 120-147.
https://przegladpedagogiczny.ukw.edu.pl/archive/article/90/1/article.pdf
- J. Gara, Fenomenologiczna kategoria świata życia codziennego jako przesłanka eksplikacji sensów edukacji, „Forum Pedagogiczne” 2017 nr. 2, s. 145-167.
http://cejsh.icm.edu.pl/cejsh/element/bwmeta1.element.ojs-doi-10_21697_fp_2017_2_11
- J. Gara, Specyfika polskiej recepcji twórczości Johanna Friedricha Herbarta, „Przegląd Pedagogiczny” 2012, nr 2, s. 22-32.
http://yadda.icm.edu.pl/yadda/element/bwmeta1.element.desklight-dca12eb8-204e-4f63-8ab2-afa3ac92b634

Literatura obowiązkowa
B. Śliwerski, Wychowanie. Pojęcie – znaczenia – dylematy, w: Wychowanie. Pojęcia. Procesy. Konteksty, tom 1, red. M. Dudzikowa, M. Czerepniak-Walczak, GWP, Gdańsk 2007.
Z. Kwieciński, Pedagogika i edukacja wobec wyzwania kryzysu i gwałtownej zmiany społecznej, w: Alternatywy myślenia o/dla edukacji, red. Z. Kwieciński, Warszawa 2000, s. 7-12.
H. Berner, Współczesne kierunki pedagogiczne, w: Pedagogika. Podstawy nauk o wychowaniu, t. 1, red. B. Śliwerski, Gdańsk 2006, s. 195-276.
Cz. Kupisiewicz, Dydaktyka, Kraków 2012 (rozdz. „Uczeń”, „Szkoła”), s. 2010-222; 258-280.
Literatura obowiązkowa:
Z. Melosik, Pedagogika postmodernizmu, w:, Pedagogika, tom 1, red. Z. Kwieciński, B. Śliwerski, s. 452-464.
B. Śliwerski, Pedagogika negatywna, w: Pedagogika. Podręcznik akademicki, red. Z. Kwieciński, B. Śliwerski, Warszawa 2003, t. 1, s. 436-451.
T. Szkudlarek, Pedagogika międzykulturowa, w: Pedagogika. Podręcznik akademicki, red. Z. Kwieciński, B. Śliwerski, Warszawa 2003, t. 1, s. 415-424.
Lektura obowiązkowa:
M. Czerepaniak-Walczak, Pedagogika emancypacyjna. Rozwój świadomości krytycznej człowieka, Gdańsk 2006, s. 127-153.
T. Szkudlarek, Pedagogika krytyczna, w: Pedagogika. Podręcznik akademicki, red. Z. Kwieciński, B. Śliwerski, Warszawa 2003, t. 1, s. 363-377.
Lektura obowiązkowa:
Z. Melosik, Pedagogika pragmatyzmu, w: Pedagogika. Podręcznik akademicki, red. Z. Kwieciński, B. Śliwerski, Warszawa 2003, t. 1, s. 307-323.
S. Sztobryn, Pedagogika Nowego Wychowania, w: Pedagogika. Podręcznik akademicki, red. Z. Kwieciński, B. Śliwerski, Warszawa 2003, t. 1, s. 278-292.
G. L. Gutek, Filozoficzne i ideologiczne podstawy edukacji, Gdańsk 2003 (rozdz. „Egzystencjalizm a edukacja”), s. 110-132.
M. Krupska, Możliwość wykorzystania koncepcji relacji pedagogicznej Maxa van Manena w teorii wychowania, t. 1, Kraków 2021s. 167-177; 185-213.
I. Wojnar, Humanistyczne intencje edukacji, Warszawa 2000, s. 74-88; 125-135.
J. Nowotniak, Ukryty program wychowania, w: Wychowanie. Pojęcia. Procesy. Konteksty, tom 3, red. M. Dudzikowa, M. Czerepniak-Walczak, GWP, Gdańsk 2007, rozdz. 8, s. 181-206.
H. Gasik, Metody rozwiązywania sytuacji konfliktowych w szkole. Warszawa: ORE. Tekst dostępny on-line: https://bezpiecznaszkola.men.gov.pl/wp-content/uploads/2015/09/metody-rozwiazywania_all.pdf
J. Bałachowicz, Style działań edukacyjnych nauczycieli klas początkowych. Między uprzedmiotowieniem a podmiotowością, Warszawa 2009 (rozdz. „Style działań edukacyjnych nauczycieli a szkolne doświadczenia uczniów”), s. 280-308.

Literatura uzupełniająca:
R. Moore, Socjologia edukacji, w: Pedagogika. Podstawy nauk o wychowaniu, t. 2, red. B. Śliwerski, Gdańsk 2006 (rozdz. „Struktura dyskursu edukacyjnego”), s. 412-433.
S. Palka, Metodologia. Badania. Praktyka pedagogiczna, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk 2006.
B. Śliwerski, Podstawowe prawidłowości pedagogiki, Warszawa 2011.
J. Górniewicz, Kategorie pedagogiczne, Olsztyn 2001.
S. Hessen, O sprzecznościach i jedności wychowania, Warszawa 1997, s. 142-151, s. 156-175
W. Dilthey, Budowa świata historycznego w naukach humanistycznych, Gdańsk 2004,
s. 25-30 , s. 190-207.
J. Gajda, Pedagogika kultury w zarysie, Kraków 2006.
B. Milerski, Pedagogika kultury, w: Pedagogika. Podręcznik akademicki, red. Z. Kwieciński, B. Śliwerski, Warszawa 2003, t. 1, s. 220-231.
M. Sekreta, Współczesna niemiecka filozofia i pedagogika kultury, w: Polskie badania nad myślą pedagogiczną w latach 1900-1939. Perarga, Gdańsk 2006, s. 87-106.
J. Filek, Fenomenologia wychowania, w: tenże, Filozofia jako etyka, Wydawnictwo Znak, Kraków 2001, s. 82-121.
K. Ablewicz, Teoretyczne i metodologiczne podstawy pedagogiki antropologicznej, Kraków 2003, s. 99-120.
N. Pelcova, Człowiek i wychowanie w refleksji fenomenologicznej, Warszawa 2014 („Wychowanie jako sztuka poruszania się w życiu”), s. 163-181.
J. Gara, Świat życia codziennego” jako źródło wiedzy pedagogicznej, „Przegląd Pedagogiczny” 2009 nr. 2, s. 5-19.
J. Gara, Fenomenologiczna kategoria świata życia codziennego jako przesłanka eksplikacji sensów edukacji, „Forum Pedagogiczne” 2017 nr. 2, s. 145-167.
J. Gara, Fenomenologiczne inspiracje hermeneutycznego rozjaśniania fenomenu edukacji, „Kwartalnik Pedagogiczny” 2015 nr. 2-3 (236), s. 114-144.
J. Grondin, Gadamera doświadczenie i teoria wychowania: uczenie się, że inny może mieć rację, „Kwartalnik Pedagogiczny” 2015 nr. 2, s. 11-29
M. Nowak, Pedagogika egzystencjalizmu: jej założenia, cele i rola w rozwoju nauk pedagogicznych, „Rocznik Nauk Społecznych” 2004, tom XXXII, zeszyt 2, s. 5-29.
J. Tarnowski, Pedagogika egzystencjalna, w: Pedagogika. Podręcznik akademicki, red. Z. Kwieciński, B. Śliwerski, Warszawa 2003, t. 1, s. 248-260.
B. Suchodolski, Egzystencjalizm i jego teoria wychowawcza, w: tenże, O pedagogikę na miarę naszych czasów, Książka i Wiedza, Warszawa 1958, 283-337.
J. Patocka, „Świat naturalny” w medytacjach autora po trzydziestu trzech latach, Warszawa 2019 („Ludzkie życie a ruch egzystencji”), s. 93-100.
D. Będen, Sokrates jako wychowawca. Sokratejskie rozmyślania Jana Patocki, „Forum Pedagogiczne” 2019 nr. 2 cz. 2, s. 93-102.
J. Gara, Istnienie i wychowanie. Egzystencjalne inspiracje myślenia i działania pedagogicznego, Warszawa 2021, s. 69-118.
J. Gara, Egzystencjalna problematyzacja poszukiwania, poznawania i tworzenia samego siebie, „Przegląd Pedagogiczny” 2017 nr. 2, s. 9-33.
J. Korczak, Jak kochać dziecko. Prawo dziecka do szacunku, Warszawa 2002, s. 155-181 (Prawo dziecka do szacunku).
M. Montessori, Domy dziecięce, Warszawa 2005, s. 48-66.
B. Śliwerski, Pedagogika dziecka Studium pajdocentryzmu, Gdańsk 2007.
J. Zubelewicz, Filozofia wychowania. Aksjocentryzm i pajdocentryzm, Warszawa 2002.
J. Bińczycka, Korczakowska pedagogika emancypacyjna, w: Nowe konteksty (dla) edukacji alternatywnej XXI wieku, red. B. Śliwerski, Kraków 2001, s. 609-614.
J. Dewey, Moje pedagogiczne credo, Warszawa 2005, s. 9-15, s. 25-26
R. Rorty, Edukacja i wyzwanie postnowoczesności, w: Spory o edukację. Dylematy i kontrowersje we współczesnych pedagogiach, red. Z. Kwieciński, L. Witkowski, Warszawa 1993 , s. 96-101.
K. Sośnicki, Rozwój pedagogiki zachodniej na przełomie XIX i XX wieku, Warszawa 1967 (rozdział „Filozofia i pedagogika pragmatyzmu”), s. 73-94.
H.A. Giroux, Teoria krytyczna i racjonalność w edukacji obywatelskiej, w: Spory o edukację. Dylematy i kontrowersje we współczesnych pedagogiach, red. Z. Kwieciński, L. Witkowski, Warszawa 1993,
s. 111-139.
P. Bourdieu, J.-C. Passeron, Reprodukcja. Elementy teorii systemu nauczania, Warszawa 1990, s. 59-69.
„Chowanna”. Studia i eseje. Kurs na ignorancję (Giroux) 2020 nr. 1 (54).
H. Zielińska-Kostyło, Pedagogika emancypacyjna, w: Pedagogika. Podręcznik akademicki, red. Z. Kwieciński, B. Śliwerski, Warszawa 2003, t. 1.
M. Czerepaniak-Walczak, Między dostosowaniem a zmianą. Elementy pedagogiki emancypacyjnej, Szczecin 1995.
M. Czerepaniak-Walczak, Realizm krytyczny jako metodologiczna perspektywa pedagogiki emancypacyjnej, „Socjologia wychowania” 1997 nr 13.
B. Śliwerski, Współczesne nurty wychowania, Kraków 2001, s. 261-283.
J. Nikitorowicz, Kreowanie tożsamości dziecka. Wyzwania edukacji międzykulturowej, Gdańsk 2005, 200-232.
T. Lewowicki, W poszukiwaniu modelu edukacji międzykulturowej, w: Pedagogika i edukacja wobec nowych wspólnot i różnic w jednoczącej się Europie, red. E. Malewska, B. Śliwerski, Kraków 2002, s. 23-40.
B. Śliwerski, Współczesne nurty wychowania, Kraków 2001, s. 283-302.
H. von Schoenebeck, Antypedagogika. Być i wspierać zamiast wychowywać, Warszawa 1994, s. 86-128.
I. Illich, Celebrowanie świadomości, Poznań 1994, s. 113-148.
B. Śliwerski, Współczesne nurty wychowania, Kraków 2001, s. 323-357.
H. von Schoenebeck, Postpedagogika. Od antypedagogiki do Amication, Kraków 2009.
H. von Schoenebeck, Wsparcie zamiast wychowania, „Podstawy edukacji” 2009 nr. 2, 227-235.
J.-F. Lyotard, Kondycja ponowoczesna. Raport o stanie wiedzy, Warszawa 1997 (rozdział 1, 3, 10), s. 25-34, 41-46, 111-119.
Z. Bauman, Edukacja: wobec, wbrew i na rzecz ponowoczesności, w: Wychowanie. Pojęcia – procesy – konteksty, tom. 1. red. M. Dudzikowa, M. Czerepaniak-Walczak, Gdańsk 2007, s. 139-154.
B. Śliwerski, Współczesne nurty wychowania, Kraków 2001, s. 357-386.
T. Szkudlarek, Edukacja w wieloznaczności: pespektywa postmodernistyczna, w: Odmiany myślenia o edukacji, red, J. Rutkowiak, Kraków 1995, s. 265-282.
J. Bałachowicz, Style działań edukacyjnych nauczycieli klas początkowych. Między uprzedmiotowieniem a podmiotowością, Warszawa 2009 (rozdz. „Kształtowanie doświadczeń podmiotowości dzieci na zajęciach w badanych klasach”), s. 221-279.
M. Czerepniak-Walczak, Podmiot i podmiotowość, w: tenże, Pedagogika emancypacyjna. Rozwój świadomości krytyczne człowieka, Gdańsk 2006, rozdz. 8, s. 112-127.
J. Górniewicz, Kategorie pedagogiczne, Olsztyn 2001, s. 23-41.
M. J. Szymański, Edukacyjne problemy współczesności, Kraków 2014, s. 101-118.
M. Uljens, Dydaktyka szkolna, w: Pedagogika. Podstawy nauk o wychowaniu, t. 2, red. B. Śliwerski, Gdańsk 2006, s. 105-252.
G. Mietzel, Psychologia kształcenia, w: Pedagogika. Podstawy nauk o wychowaniu, t. 2, red. B. Śliwerski, Gdańsk 2006, s. 253-292.
L. Kopciewicz, Grzeczne dziewczynki, niegrzeczni chłopcy – wytwarzanie różnic rodzajowych w dydaktyczno-wychowawczej pracy szkoły, w: Wychowanie. Pojęcia. Procesy. Konteksty, tom 4, red. M. Dudzikowa, M. Czerepniak-Walczak, GWP, Gdańsk 2008, s. 349-392.
M. Dudzikowa, Esej o codzienności szkolnej z perspektywy metafory, w: Wychowanie. Pojęcia. Procesy. Konteksty, tom 5, red. M. Dudzikowa, M. Czerepniak-Walczak, GWP, Gdańsk 2010, s. 203-246.
Z. Kwieciński, Socjopatologia edukacji, PAN 1992.
Z. Bauman, Ciało i przemoc w obliczu ponowoczesności, Toruń 1995.
M. Czerepniak-Walczak, Nie myśl, bądź posłuszny – dyskurs władzy w szkole, w: Wychowanie. Pojęcia. Procesy. Konteksty, tom 4, red. M. Dudzikowa, M. Czerepniak-Walczak, GWP, Gdańsk 2008, rozdz. 10, w: 263-288.
J. Kruszelnicka, Ukryty program szkół alternatywnych – projekt badań, w: Nowe konteksty (dla) edukacji alternatywnej XXI wieku, red. B. Śliwerski, Kraków 2001, s. 445-456.
J. Gara, Filozoficzna kategoria totalności jako heurystyka pseudopedagogiczności, „Kwartalnik Pedagogiczny” 2009 nr. 1, s. 31-58.
K. Polak, Uczeń w sytuacji konfliktów szkolnych, w: Sytuacje konfliktu w środowisku rodzinnym, szkolnym i rówieśniczym, red. D. Borecka-Biernat, Warszawa: Difin, 2010, s. 23-40.
B. Zamorska, Pokój nauczycielski jako przestrzeń dyskursu edukacyjnego, w: Wychowanie. Pojęcia. Procesy. Konteksty, tom 5, red. M. Dudzikowa, M. Czerepniak-Walczak, GWP, Gdańsk 2010, s. 369-388.
M. Dudzikowa, Esej o codzienności szkolnej z perspektywy metafory, w: Wychowanie. Pojęcia. Procesy. Konteksty, tom 5, red. M. Dudzikowa, M. Czerepniak-Walczak, GWP, Gdańsk 2010, s. 203-246.
Folkierska A., Pytanie o pedagogikę, Warszawa 1990.
Hessen S., O sprzecznościach i jedności wychowania, Warszawa 1997.
Kron F. W., Pedagogika. Kluczowe zagadnienia, tłum. Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Sopot 2012.
B. Jedlewska, Animatorzy kultury wobec wyzwań edukacyjnych, Lublin 1999.
Ch.Day, Od teorii do praktyki. Rozwój zawodowy nauczyciela, Gdańsk 2008.
M. Łobocki, Wybrane problemy wychowania, Lublin 2004.
Alternatywy myślenia o/dla edukacji, red. Z. Kwieciński, Warszawa 2000.

Zasoby elektroniczne
- R. Kwaśnica, Dyskurs edukacyjny po inwazji rozumu instrumentalnego. O potrzebie refleksyjności, Wrocław 2014. Dostęp on-line:
https://opub.dsw.edu.pl/bitstream/11479/198/8/Dyskurs_edukacyjny_po_inwazji_rozumu_instrumentalnego.pdf
- M. Nowak-Dziemianowicz, Oblicza edukacji. Między pozorami a refleksyjną zmianą, Wrocław 2014. Dostęp on-line:
https://core.ac.uk/download/pdf/51278987.pdf
- J. Gara, Jana Patočki doświadczenie „jedności pierwotnego świata” jako przesłanka myślenia i działania pedagogicznego - implementacje (część druga), „Forum Pedagogiczne” 2019 nr. 2/1, s. 175-192.
http://yadda.icm.edu.pl/yadda/element/bwmeta1.element.ojs-doi-10_21697_fp_2019_2_13
- J. Gara, Zmiana w edukacji jako wartość instrumentalna, „Horyzonty Wychowania". Współczesne dyskursy edukacyjne, 2018 tom 17, nr. 41, s. 75-96.
https://horyzonty.ignatianum.edu.pl/HW/article/view/1450/1477
- J. Gara, Granice dyskursywności światopoglądowej współczesnej myśli pedagogicznej. Koncepcyjne ujęcie zamysłu i eksplikacji problemu, „Przegląd Pedagogiczny” 2018, nr. 2, s. 120-147.
https://przegladpedagogiczny.ukw.edu.pl/archive/article/90/1/article.pdf
- J. Gara, Fenomenologiczna kategoria świata życia codziennego jako przesłanka eksplikacji sensów edukacji, „Forum Pedagogiczne” 2017 nr. 2, s. 145-167.
http://cejsh.icm.edu.pl/cejsh/element/bwmeta1.element.ojs-doi-10_21697_fp_2017_2_11
- J. Gara, Specyfika polskiej recepcji twórczości Johanna Friedricha Herbarta, „Przegląd Pedagogiczny” 2012, nr 2, s. 22-32.
http://yadda.icm.edu.pl/yadda/element/bwmeta1.element.desklight-dca12eb8-204e-4f63-8ab2-afa3ac92b634

Opis metod kształcenia
Metoda asymilacji wiedzy (wykład problemowy, wykład monograficzny, dyskusja, praca z książką), metody oglądowe, praca w grupach, „burza mózgów.
Egzamin: Test sprawdzający wiedzę.

Nakład pracy
Godziny kontaktowe np. wykład, laboratorium/warsztaty 30+30
Przygotowanie się do zajęć, lektury 30
Przygotowanie się do egzaminu 40
Przygotowanie się do kolokwium zaliczeniowego z ćwiczeń 20

Opis metod kształcenia
Metoda asymilacji wiedzy (wykład problemowy, wykład monograficzny, dyskusja, praca z książką), metody oglądowe, praca w grupach, „burza mózgów.
Egzamin: Test sprawdzający wiedzę.

Nakład pracy
Godziny kontaktowe np. wykład, laboratorium/warsztaty 21+21
Przygotowanie się do zajęć, lektury 30
Przygotowanie się do egzaminu 30
Przygotowanie się do kolokwium zaliczeniowego z ćwiczeń 25

Opis metod kształcenia
Metoda asymilacji wiedzy (wykład problemowy, wykład monograficzny, dyskusja, praca z książką), metody oglądowe, praca w grupach, „burza mózgów.
Egzamin: Test sprawdzający wiedzę.
Zaliczenie ćwiczeń: kolokwium pisemne.

Nakład pracy
Godziny kontaktowe np. wykład, laboratorium/warsztaty 30+30
Przygotowanie się do zajęć, lektury 30
Przygotowanie się do egzaminu 40
Przygotowanie się do kolokwium zaliczeniowego z ćwiczeń 20

Opis metod kształcenia
Metoda asymilacji wiedzy (wykład problemowy, wykład monograficzny, dyskusja, praca z książką), metody oglądowe, praca w grupach, „burza mózgów.
Egzamin: Test sprawdzający wiedzę
Zaliczenie ćwiczeń: kolokwium pisemne.

Nakład pracy
Godziny kontaktowe np. wykład, laboratorium/warsztaty 21+21
Przygotowanie się do zajęć, lektury 30
Przygotowanie się do egzaminu 30
Przygotowanie się do kolokwium zaliczeniowego z ćwiczeń 25