Neuropsychologia dziecka 200N-3E5NKD
WYKŁAD
1. Rozwój mózgowia w ontogenezie.
2. Wyjaśneinie związku między okresami krytycznymi a plastycznością rozwojowa mózgu., oraz jej wpływem na specjalizację funkcjonalną mózgu.
3. Atypowy rozwój mózgu – podejście wyjaśniające niespecyficzne problemy dzieci wykazujące symptomy zakłóceń rozwojowych
4. Patologie mózgowe i zaburzenia rozwojowe występujące u dzieci: upośledzenie umysłowe, mózgowe porażenie dziecięce, specyficzne zaburzenia językowe u dzieci, specyficzne trudności szkolne w opanowywaniu czytania i pisania, specyficzne trudności w uczeniu się matematyki u dzieci, ADHD.
5. Rehabilitacji dzieci z dysfunkcjami mózgu
ĆWICZENIA
1. Metody oceny funkcji ruchowych i percepcyjnych, funkcji mnestycznych, uwagi, funkcji wykonawczych i językowych.
2. Dobór podstawowych metod badania, ich jakościowa interpretacja, szacowanie prawdopodobnych mechanizmów zaburzeń.
3. Projektowanie schematu badania neuropsychologicznego adekwatnie do stawianego wstępnego rozpoznania, kontrola i modyfikacja w zależności od uzyskiwanych wyników, konstruowanie wskazówek prognostycznych, korzystanie z informacji z wywiadu.
Rodzaj przedmiotu
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
Wiedza
Student zna podstawy rozwoju mózgu dziecka. Potrafi scharakteryzować prawidłowy przebieg rozwoju mózgowia i wskazać czynniki zniekształcające rozwój w okresie prenatalnym, okołoporodowym i postnatalnym.
Umie wskazać okresy krytyczne i wyjaśnić ich funkcje w rozwoju dziecka. Dostrzega związki między okresami sensytywnymi w rozwoju dziecka a plastycznością rozwojową, plastycznością rozwojową a specjalizacją funkcjonalną mózgu.
Rozpoznaje przejawy plastyczności mózgu w patologii mózgowej dziecka.
Potrafi wyjaśnić zaburzenia rozwojowe atypowym rozwojem mózgu.
Zna podstawowe jednostki nozologiczne uwarunkowane patologią mózgu. Potrafi szczegółowo wymienić i opisać przyczyny i objawy poszczególnych chorób mózgu.
Zna podstawowe zasady i kryteria diagnozowania.
Potrafi scharakteryzować schemat badania neuropsychologicznego dziecka w ujęciu eksperymentalno-klinicznym.
Zna podstawowe narzędzia neuropsychologiczne niezbędne w procesie diagnostycznym.
Zna podstawowe techniki rehabilitacji osób z dysfunkcjami mózgowymi.
Rozumie psychospołeczne znaczenia rehabilitacji osób z dysfunkcjami mózgowymi.
Umiejętności
Nabywa umiejętności diagnozy różnicowej zaburzeń psychicznych wieku rozwojowego i zaburzeń wynikających z dysfunkcji OUN nabytych w okresie prenatalnym, okołoporodowym, postnatalnym.
Nabywa umiejętności oceny deficytów neuropsychologicznych w przebiegu patologii mózgowej u dziecka. Zdobywa umiejętności niezbędne do określania zachowanych funkcji poznawczych u dziecka służących rehabilitacji neuropsychologicznej i tworzeniu indywidualnych programów terapeutycznych.
Potrafi zastosować właściwy schemat badania neuropsychologicznego z uwzględnieniem etiologii i mechanizmów patologii mózgowej.
Umie zaprojektować schemat diagnostycznego badania neuropsychologicznego, kontrolować i modyfikować jego założenia w zależności od uzyskiwanych wyników, potrafi analizować wskazówki prognostyczne, adekwatnie posługuje się danymi z wywiadu z rodziną, szacuje diagnostyczną wartość obserwacji funkcjonowania pacjenta dziecięcego.
Umie zastosować metody oceny funkcji ruchowych i percepcyjnych, amnestycznych, uwagowych, funkcji wykonawczych, językowych w procesie diagnozy neuropsychologicznej.
Potrafi wyjaśnić podstawy teoretyczne terapii i rozpoznać ich praktyczne implikacje.
Potrafi wykorzystywać zdobytą wiedzę do tworzenia programów rehabilitacji neuropsychologicznej dziecka.
Umie dobrać podstawowe metody badania niezbędne w diagnostyce neuropsychologicznej dziecka i dokonać ich jakościowej interpretacji, potrafi wyodrębnić i ocenić deficyty wynikające z uszkodzenia OUN, potrafi korzystać z prób sensybilizowanych i opracowywać ich wyniki, umie szacować odnotowywane deficyty pod kątem prawdopodobnych mechanizmów zaburzeń, potrafi sporządzać hipotezy diagnostyczne i je weryfikować przy pomocy dodatkowych, adekwatnych metod.
Kompetencje społeczne
Umie dostrzec ograniczenia i krytycznie podejść do stosowanych testów psychometrycznych w diagnostyce patologii mózgowej u dzieci.
Potrafi dobierać adekwatne rodzaje pomocy psychologicznej w odniesieniu do okresu rozwojowego dziecka i z nich korzystać w pracy z dzieckiem z dysfunkcjami mózgu.
Potrafi określić i scharakteryzować cele terapii, nakreślić zachowane funkcje pacjenta, sporządzić na ich podstawie plan postępowania rehabilitacyjnego, ocenić możliwość zastosowania najnowocześniejszych technik komputerowych do rehabilitacji procesów poznawczych.
Potrafi formułować czynniki warunkujące przebieg terapii neuropsychologicznej, szacować jej efekty, weryfikować działania w sytuacji wytwarzania fałszywych mechanizmów kompensacyjnych, określić zmienne niekontrolowane, mające wpływ na wyniki w programie terapii
Identyfikuje sposoby radzenia sobie z chorobą, neurologiczną stosowane przez dziecko i jego otoczenie, identyfikuje czynniki warunkujące adaptacyjność do choroby u dzieci z dysfunkcjami OUN.
Jest świadomy roli neuropsychologa dziecięcego w praktyce neurologicznej i neurochirurgicznej.
Sposób pomiaru
Egzamin pisemny, praca indywidualna oraz praca w małych grupach podczas ćwiczeń
Praca indywidualna oraz praca w małych grupach podczas ćwiczeń; samodzielne przygotowanie prezentacji, z otwartymi zagadnieniami do dyskusji; przygotowanie schematu badania, z wykorzystaniem prób testowych oraz szczególnie czułych sensybilizowanych prób badania neuropsychologicznego ze względu na odnotowywane deficyty; opracowanie surowych wyników, ich interpretacja, wnioski oraz zalecenia w formie pisemnej diagnozy
Przygotowanie propozycji zastosowania wybranych metod neuropsychologicznych do oceny deficytów poznawczych i wykonawczych
Przygotowanie prezentacji postępowania rehabilitacyjnego na podstawie danych z badania
Literatura
LITERATURA OBOWIAZKOWA Borkowska, A.R., Domańska, Ł.(2006). Neuropsychologia kliniczna dziecka. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Lezak, MD, Howieson, D.B., & Loring, D.W. (2004). Neuropsychological Assessment (4th ed.). New York: Oxford University Press.
Semrud-Clikeman, M. , Teeter Ellison, P.A. (2009). Child Neuropsychology. Assessment and Interventions for Neurodevelopmental Disorders (Second Edition). USA: Springer.
Spleen, O., Strauss E. (1998). A compendium of neuropsychological tests: administration, norms, and commentary. Oxford: Oxford Univ. Press.
LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA Domańska, Ł. I Borkowska, A.R. (2008). Podstawy neuropsychologii klinicznej. UMCS Lublin.
Borkowska, A.R. (2008). Procesy uwagi i hamowania reakcji u dzieci z ADHD z perspektywy rozwojowej neuropsychologii klinicznej. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.
Herzyk A. (2005, 2009). Wprowadzenie do neuropsychologii klinicznej. Wydawnictwo Naukowe SCHOLAR, Warszawa.
Herzyk, A., Daniluk, B. (2002). Jakościowy opis w neuropsychologii klinicznej: przekrój zagadnień. Lublin: UMCS.
Jagielska Gabriela, 2010. Dziecko z Autyzmem i Zespołem Aspergera w szkole i przedszkolu. Informacje dla pedagogów i opiekunów. ORE: Warszawa
Jodzio K. (2011). Diagnostyka neuropsychologiczna w praktyce klinicznej. DIFIN, Warszawa.
Klecka Małgorzata, 2007. Ciąża i alkohol. W trosce o Twoje dziecko. Państwowa Agencja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, Warszawa
Pąchalska, M. (2007). Neuropsychologia kliniczna. Urazy mózgu, t. 1. Wydawnictwo Naukowe PWN.
Srebrnicki Tomasz, Wolańczyk Tomasz 2010. Dziecko z ADHD w szkole i przedszkolu. Informacje dla pedagogów i opiekunów. ORE: Warszawa
Szepietowska, E.M. (2000). Badanie neuropsychologiczne: procedura i ocena. Lublin: UMCS.
Walsh, K., Darby, D. (2008). Neuropsychologia kliniczna Walsha. GWP.
Walsh. K (2001). Jak rozumieć uszkodzenia mózgu. Podstawy diagnozy neuropsychologicznej. Warszawa: Instytut Psychiatrii i Neurologii.
Artykuły z zakresu neuropsychologii rozwojowej opublikowane w renomowanych czasopismach polsko- i angielskojęzycznych.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: