Państwo a społeczeństwo obywatelskie (III i IV sektor) 20-4S-PSO
Zajęcia 1. Idea społeczeństwa obywatelskiego
Zagadnienia:
- wprowadzenie do problematyki
- wybrane definicje i teorie
Zajęcia 2. Historia społeczeństwa obywatelskiego w Polsce
Zagadnienia:
- historyczne wzorce obywatelstwa
- tradycje samoorganizacji
- kapitał społeczny
Zajęcia 3. W drodze do społeczeństwa obywatelskiego
Zagadnienia:
- kondycja społeczeństwa obywatelskiego w Polsce
- szanse i przeszkody realizacji idei społeczeństwa obywatelskiego
- gdzie jesteśmy?
Zajęcia 4. Obywatelska polityka społeczna
Zagadnienia:
- ekonomia społeczna/przedsiębiorczość społeczna
- ekonomia społeczna a III sektor, rynek, polityka społeczna
Zajęcia 5. Samoorganizacja społeczeństwa: organizacje pozarządowe
Zagadnienia:
- podstawowe fakty o organizacjach pozarządowych w Polsce
- rozwój sektora organizacji pozarządowych w Polsce
Zajęcia 6. Sektor obywatelski – formy organizacyjno-prawne
Zagadnienia:
- podstawy prawne funkcjonowania organizacji pozarządowych
- rodzaje działalności prowadzone przez organizacje pozarządowe
Zajęcia 7. Współpraca międzysektorowa
Zagadnienia:
- relacje między III sektorem a innymi sektorami
(administracją publiczną, biznesem, środowiskiem akademickim, środowiskiem politycznym, mediami)
- współpraca i rywalizacja organizacji pozarządowych
Zajęcia 8. Decydujmy razem – partycypacja
Zagadnienia:
- formy partycypacji: publiczna, społeczna, obligatoryjna
- diagnoza stanu partycypacji publicznej w Polsce
Zajęcia 9. Liderzy, działacze, wolontariusze organizacji III i IV sektora
Zagadnienia:
- etos społecznikowski i etos inteligencki
- kim są liderzy, działacze, wolontariusze?
Zajęcia 10. Organizacje i oddolne inicjatywy kobiece
Zagadnienia:
- kobiecy III i IV sektor i jego specyfika – Polska i świat
- organizacje i oddolne inicjatywy kobiece
- kobiety i mężczyźni w społeczeństwie obywatelskim
Zajęcia 11. Aktywność społeczna osób starszych
Zagadnienia:
- aktywność seniorów w organizacjach pozarządowych
- sposoby i formy aktywizacji
społecznej osób starszych
Zajęcia 12. Społeczności wirtualne
Zagadnienia:
- rodzaje społeczności internetowych
- rola e-społeczności
- przykłady społeczności internetowych w Polsce i na świecie
Zajęcia 13. Obywatelskie nieposłuszeństwo i polityka protestu
Zagadnienia:
- obywatelskie nieposłuszeństwo – jako metoda działania obywateli
- przykłady obywatelskiego nieposłuszeństwa
Zajęcia 14. Ruchy społeczne
Zagadnienia:
- rola i rodzaje ruchów społecznych,
- przykłady „nowych” ruchów społecznych w Polsce i na świecie
- polski ruch kobiet
Rodzaj przedmiotu
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
Wiedza
w wyniku przeprowadzonych zajęć student powinien:
znać terminologię odnoszącą się do problematyki społeczeństwa obywatelskiego na poziomie rozszerzonym
posiadać szerszą oraz pogłębioną wiedzę w odniesieniu do społeczeństwa obywatelskiego, relacji między państwem a społeczeństwem obywatelskim
potrafić rozwijać formy indywidualnej aktywności i przedsiębiorczości, wykorzystując wiedzę z zakresu problematyki społeczeństwa obywatelskiego
Umiejętności
wyszukiwać, analizować, oceniać, selekcjonować i użytkować informacje z zakresu problematyki społeczeństwa obywatelskiego przy użyciu różnych źródeł oraz formułować na tej podstawie krytyczne sądy
przygotować spełniające uznane standardy wystąpienia ustne w języku polskim, w zakresie problematyki społeczeństwa obywatelskiego
proponować rozwiązania w zakresie zwiększenia aktywności obywatelskiej
analizować przyczyny i przebieg aktywności obywatelskiej, formułować własne opinie na temat aktywności obywatelskiej oraz stawić proste hipotezy badawcze i je weryfikować
dostrzegać, obserwować i interpretować inicjatywy i aktywności obywatelskie oraz wyjaśniać relacje między owymi zjawiskami
Kompetencje społeczne
współdziałać i pracować w grupie, przyjmując w niej różne role
Kryteria oceniania
Sposób pomiaru:
-egzamin pisemny - test wielokrotnego wyboru,
-quiz,
-dyskusje grupowe,
-praca w grupach,
-wygłaszane przez studentów referaty na podstawie literatury oraz innych źródeł informacji ilustrowane prezentacjami w PowerPoint, filmami
Literatura
Shils E. 1994: Co to jest społeczeństwo obywatelskie?, w: Europa i społeczeństwo obywatelskie. Rozmowy w Castel Gandolfo, Demokracja, Filozofia i Praktyka, Fundacja im. Stefana Batorego, Społeczny Instytut Wydawniczy Znak, Kraków
Leś E. 2001: Zarys historii dobroczynności i filantropii w Polsce, Prószyński i S-ka, Warszawa, Rozdział II: Dobroczynność i filantropia pod zaborami
Putnam R. 1995: Demokracja w działaniu, Społeczny Instytut Wydawniczy Znak, Kraków, Rozdział 5. W poszukiwaniu źródeł wspólnoty obywatelskiej
Rymsza A. 2013: Eksperci o kondycji sektora pozarządowego w Polsce w latach 2004-2011 w: Trzeci Sektor Numer 30(2/2013)
Kuczerjawaja A. 2013: Sektor pozarządowy w oczach społeczeństwa polskiego i rosyjskiego w: Trzeci Sektor Numer 30(2/2013)
Frączek M., Laurisz N. 2012: Ekonomia społeczna a rynek pracy, w: Frączek M., Hausner J., Mazur S. (red.), Wokół ekonomii społecznej, Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie, Kraków
Orczyk J. 2012: Ekonomia społeczna a polityka społeczna, w: Frączek M., Hausner J., Mazur S. (red.), Wokół ekonomii społecznej, Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie, Kraków
Po co istnieje III sektor? w: Gałązka A. (red.), Elementarz III sektora, Stowarzyszenie Klon-Jawor, Warszawa 2005
Bartkowski J. 2012: Podstawowe fakty o trzecim sektorze: czego nie wiemy o NGOsach, w: Poławski P. (red.), Trzeci sektor: fasady i realia, Instytut Pracy i Spraw Socjalnych, Warszawa
Łukowski W. 2012: W stronę zrównoważonego rozwoju współpracy międzysektorowej, w: III Sektor, nr specjalny – 2011/2012
Wojtanowicz-Bogacz E. 2012: Motywy podejmowania współpracy przez organizacje pozarządowe, w: III Sektor, Nr 28, jesień-zima 2012
Dąbska A. 2012: Co się komu opłaca, czyli współpraca i rywalizacja organizacji pozarządowych, w: III Sektor, Nr 28, jesień-zima 2012
Bartkowski J. 2011: Tradycje partycypacji w Polsce, w: Olech A. (red.), Partycypacja publiczna. O uczestnictwie obywateli w życiu wspólnoty lokalnej, Instytut Spraw Publicznych, Warszawa
Sobiesiak-Penszko P., Kotnarowski M. 2011: Partycypacja publiczna w Polsce. Uwarunkowania indywidualne i kontekstowe, w: Olech A. (red.), Dyktat czy uczestnictwo? Diagnoza partycypacji publicznej w Polsce. Tom I, Instytut Spraw Publicznych, Warszawa
Makowski G. 2012: Młody, bogaty, wykształcony, religijny – mit polskiego wolontariusza, w: Grabowska M. (red.), Społeczeństwo obywatelskie w Polsce A.D. 2012, CBOS, Warszawa
Palska H., Lewenstein B. 2004: Biografia społecznikowska, w: Gliński P., Lewenstein B., Siciński A. (red.), Samoorganizacja społeczeństwa polskiego: III sektor i wspólnoty lokalne w jednoczącej się Europie
Dufrat J. 2013: Działalność sanacyjnych organizacji kobiecych na Kresach Wschodnich II Rzeczypospolitej, w: Pudłocki T., Sierakowska K. (red.). Aktywność publiczna kobiet na ziemiach polskich. Wybrane zagadnienia, Wydawnictwo Neriton, Warszawa
Siemieńska R. 2005: Miejsce i rola organizacji kobiecych w Polsce, w: Siemieńska R. (red.),Płeć, wybory, władza, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa, s. 241-261
Dutkiewicz M., Sobiesiak-Penszko P. 2011: Starość w III sektorze – aktywnie czy opiekuńczo?, w: III Sektor, Nr 25, jesień 2011
Schimanek T. 2013: Sposoby i formy aktywizacji społecznej, w: Schimanek T, Wejcman Z. , Aktywni seniorzy, Instytut Spraw Publicznych, Warszawa
Schimanek T. 2013: O czym warto pamiętać w pracy z seniorami, Schimanek T, Wejcman Z. , Aktywni seniorzy, Instytut Spraw Publicznych, Warszawa
Putnam R.D. 2008: Samotna gra w kręgle. Upadek i odrodzenie wspólnot lokalnych w Stanach Zjednoczonych, Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne, Warszawa, rozdział 9. Pod prąd? Małe grupy, ruchy społeczne i Internet
Slevin J. 2008: Internet i formy związków ludzkich, w: Sztompka P., Boguni-Borowska M. (red.), Socjologia codzienności, Wydawnictwo ZNAK, Kraków
Rucht D. 2010: Rosnące znaczenie polityki protestu, w: Dalton R. J., Klingemann H-D., Zachowania polityczne, Wydawnictwo Naukowe PAN, Warszawa
Domański H. 2009: Społeczeństwa Europejskie. Stratyfikacja i systemy wartości, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa, Rozdział 8. Uczestniczenie w protestach
Tarrow S., McAdam D. 2008: Protesty ponadnarodowe. Zmiana skali, w: Gorlach K., Mooney P. H. (red.), Dynamika życia społecznego. Współczesne koncepcje ruchów społecznych, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa
Malinowska E. 2002: Feminizm europejski Demokracja parytetowa a polski ruch kobiet. Socjologiczna analiza walki o równouprawnienie płci, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź, rozdział 4.Polski ruch kobiet
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: