Demokracja a nierówności społeczne 20-4S-DNS
Demokracja i nierówności społeczne – wprowadzenie
- co to jest demokracja?
Społeczeństwo ryzyka
- ryzyko jako konsekwencji rozwoju społeczeństwa przemysłowego
- czego boi się świat?
Stratyfikacja a nierówności społeczne
- zróżnicowanie społeczne
- reprodukcja społeczna
- percepcja nierówności społecznych
Klasy społeczne
- definiowanie klasy społecznej
- teza o śmierci klas
- nowe klasy
Kulturowe oblicza nierówności
- style życia
- czas wolny
- konsumpcja
Kulturowy koncept płci
- płeć jako zmieniająca się koncepcje w warunkach późnej nowoczesności/ wolnego rynku/ przemian demograficznych
- przemiany płci kulturowej
Kulturowy koncept wieku
- starość jako zmieniająca się koncepcje w warunkach późnej nowoczesności/ wolnego rynku/ przemian demograficznych
- starość w czasach nowoczesnych
Bieda i wykluczenie społeczne
- ubóstwo
- wykluczenie społeczne
- kultura ubóstwa
Bieda i dostatek
- przypomnienie wybranych teorii dt. ubóstwa i zamożności
- społeczne postrzeganie ubóstwa
- charakterystyka ubóstwa w Polsce i UE
Nierówności edukacyjne
- społeczeństwo wiedzy
- rola wiedzy i wykształcenia we współczesnym świecie
- nierówności edukacyjne
Szkoła i bieda
- strategie szkoły w radzeniu sobie z biedą uczniów
Szkolnictwo wyższe
i struktura społeczna
- nierówności w dostępie do szkolnictwa wyższego
- marka dyplomu
- rola studiów doktoranckich
Płeć w nauce
- kariery naukowe kobiet i mężczyzn
- sfera akademicka i rodzinna – próby łączenia
Wymagania współczesnego rynku pracy
- charakterystyka współczesnego rynku pracy
- płeć, wiek, pochodzenie społeczne a dostęp do rynku pracy
Praca i bieda
- współczesny sens pracy
- pracujący biedni (working poor)
Kobiety i mężczyźni na rynku pracy
- dyskryminacja i segregacja zawodowa
- polityka równości płci na rynku pracy
Kobiecość i męskość w zarządzaniu
- kobiece i męskie style kierowania
- wybrane teorie zarządzania
Role kobiet i mężczyzn
w rodzinie
- przemiany rodziny
- role kobiet i mężczyzn w rodzinie
Praca i rodzina
- praca zawodowa a opieka i wychowanie dzieci
Nowi mężczyźni?
- zmiany koncepcji męskości
Zachowania polityczne a przynależność klasowa
-funkcje wyborów
-frekwencja wyborcza
- głosowanie klasowe
Kobiety u władzy?
- kobiety i mężczyźni w polityce
- partyjne bariery awansu kobiet w polityce
Obcość w społeczeństwie wielokulturowym
- pojęcie „obcego”
- społeczeństwo wielokulturowe
Sąsiedzi czy intruzi, czyli cudzoziemcy w Polsce
- dyskryminacja cudzoziemców
- uprzedzenia etniczne
Społeczny wymiar korzystania z nowych technologii
- rola nowych technologii we współczesnym świecie
- płeć, wiek, pochodzenie społeczne a dostęp do nowych technologii
Społeczne postrzeganie niepełnosprawności
- niepełnosprawność
- grupy społeczne wobec niepełnosprawności
Postawy wobec nierówności
- legitymizacja nierówności
- opinia społeczna o zróżnicowaniu dochodów i nierównościach społecznych
Korupcja i jej formy jako czynnik deformacji zasad demokracji
- zjawisko korupcji – rodzaje, przyczyny, przeciwdziałanie
Rodzaj przedmiotu
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
Wiedza
zna terminologię odnoszącą się do problematyki demokracji i nierówności społecznych na poziomie rozszerzonym
posiada szerszą oraz pogłębioną wiedzę w odniesieniu do nierówności społecznych, relacji między demokracją a nierównościami społecznymi
potrafi rozwijać formy indywidualnej aktywności, wykorzystując wiedzę z zakresu problematyki nierówności społecznych
Zna podstawowe koncepcje i założenia demokracji
Ma podstawową wiedzę na temat problemów społecznych, kulturowych i demograficznych w krajach demokratycznych
Ma wiedze na temat podstawowych wymiarów nierówności takich jak płeć, wykształcenie, pochodzenie społeczne, warunki materialne
Potrafi opisać współczesne trendy w sposobach rozwiązywania problemów społecznych w oparciu o literaturę polska oraz światową.
Zna wyniki raportów eksperckich UE, ONZ.
Zna koncepcje inkluzji i ekskluzji społecznej w różnych dyscyplinach nauk społecznych
Ma znajomość polityk UE w odniesieniu do różnych wymiarów nierówności
Umiejętności
Potrafi wyszukiwać, analizować, oceniać, selekcjonować i użytkować informacje z zakresu problematyki nierówności społecznych przy użyciu różnych źródeł oraz formułować na tej podstawie krytyczne sądy
Potrafi przygotować spełniające uznane standardy wystąpienia ustne w języku polskim, w zakresie problematyki nierówności społecznych
Umie proponować rozwiązania w zakresie niwelowania negatywnych skutków nierówności społecznych
Potrafi analizować przyczyny i przebieg nierówności społecznych, formułować własne opinie na temat nierówności społecznych oraz stawić proste hipotezy badawcze i je weryfikować
Umie dostrzegać, obserwować i interpretować nierówności społeczne oraz wyjaśniać relacje między owymi zjawiskami
Umie wskazać wymiary nierówności i sposoby ich pomiaru
Podaje definicje demokracji oraz definicje inkluzji i ekskluzji społecznej (perspektywa antropologii społecznej, socjologii, ekonomii i politologii).
Rozumie mechanizmy powstania i funkcjonowania kulturowych koncepcji, płci, wieku.
Umie przeanalizować mechanizmy prowadzące do nierówności społecznych
Umie znaleźć dane dotyczące różnych wymiarów nierówności
Analizuje dane posługujące się różnymi miarami nierówności, w tym raporty międzynarodowe
Umie ocenić siłę i skalę nierówności we współczesnych społeczeństwach dobierając odpowiednie wskaźniki
Potrafi wskazać powiązania między różnymi wymiarami nierówności społecznych w warunkach ponowoczesności
Kompetencje społeczne
Potrafi wykorzystywać teorie do krytyki potocznych sposobów odnoszenia się do nierówności
Wykazuje wrażliwość na rodzaj i rozmiar nierówności społecznych we współczesnych społeczeństwach;
Potrafi pracować w grupie przyjmując w niej różne role
Jest odpowiedzialny za rzetelność analizy i formułowanie wniosków badawczych
Kryteria oceniania
Sposób pomiaru:
-egzamin pisemny - test wielokrotnego wyboru,
-quiz,
-dyskusje grupowe,
-praca w grupach,
-wygłaszane przez studentów referaty na podstawie literatury oraz innych źródeł informacji ilustrowane prezentacjami w PowerPoint, filmami
Ocena końcowa – łączna ocena z wykładu i ćwiczeń
Zajęcia kończą się egzaminem, który składa się z dwóch części: testu wielokrotnego wyboru dotyczącego tematyki wykładu i quizu z literatury przedmiotu omawianej na ćwiczeniach
Literatura
Schimitter P.C., Karl T. L., Czym jest demokracja ... i czym nie jest, w: J. Szczupaczyński (red), Władza i Społeczeństwo, s. 28-39
Beck U. 2012: Społeczeństwo światowego ryzyka. W poszukiwaniu utraconego bezpieczeństwa, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa, rozdział II. Stosunki definiowania jako stosunki władzy: kto rozstrzyga, czym (nie) jest ryzyko?
Malinowski G. 2014: Percepcja nierówności społecznych a rzeczywistość, Nierówności Społeczne a Wzrost Gospodarczy, nr 38 (2/2014)
Sadura P. 2012: Wielość w jedności: klasa średnia i jej zróżnicowanie, w: Gdula M., Sadura P. (red.), Style życia i porządek klasowy w Polsce, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa
Szlendak T., Pietrowicz K. 2004: Konsumpcja i stratyfikacja w kapitalizmie bez kapitału, w: Szlendak T., Pietrowicz K. (red.), Na pokaz. O konsumeryzmie w kapitalizmie bez kapitału, Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń
Krawacki A. 2004: Underclass na zakupach – czyli paradoksy konsumpcji ubogich Polaków, w: Szlendak T., Pietrowicz K. (red.), Na pokaz. O konsumeryzmie w kapitalizmie bez kapitału, Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń
Ingelhart R., Norris P. 2008: Wzbierająca fala, Wydawnictwo Erica Polski Instytut Wydawniczy z serii: Biblioteka myśli współczesnej, Warszawa, Rozdział 7. Równouprawnienie płci a przemiana kulturowa
Siemieńska R. 2007: Przemiany płci kulturowej. Między systemami wartości a rolami społecznymi, w: Marody M. (red.), Wymiary życia społecznego. Polska na przełomie XX i XXI wieku, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa, 318-343
Zalewska J. 2011: Od emerytury do trzeciego wieku: starość w czasach nowoczesnych, w: Firkowska-Mankiewicz A., Kanash T., Tarkowska E. (red.), Krótkie wykłady z socjologii. Przegląd problemów i metod, Wydawnictwo Akademii Pedagogiki Specjalnej, Warszawa
Tarkowska E. 2011: Socjologia wobec ubóstwa i wykluczenia społecznego w: Firkowska-Mankiewicz A., Kanash T., Tarkowska E. (red.), Krótkie wykłady z socjologii. Przegląd problemów i metod, Wydawnictwo Akademii Pedagogiki Specjalnej, Warszawa
Palska H. Bieda i dostatek. O nowych stylach życia w Polsce końca lat dziewięćdziesiątych, IFiS PAN, Warszawa
Pawlak R. 2011: Nierówności edukacyjne, w: Firkowska-Mankiewicz
A., Kanash T., Tarkowska E. (red.), Krótkie wykłady z socjologii. Przegląd problemów i metod, Wydawnictwo Akademii Pedagogiki Specjalnej, Warszawa
Tarkowska E. 2007: Ubóstwo i wykluczenie społeczne młodzieży. Raport z badań, Instytut Pracy i Spraw Socjalnych, Warszawa
Sadura P. 2012: Szkoła i nierówności społeczne. Diagnoza zjawiska i propozycja progresywnej polityki edukacyjnej w Polsce, Raport Fundacji Amicus Europae
Melosik Z. 2004: Edukacja uniwersytecka i stratyfikacja społeczna, w: Cylkowska-Nowak M. (red.), Selekcyjna funkcja szkolnictwa wyższego w krajach Europy Zachodniej, Wydawnictwo Wolumin, Poznań
Jedlikowska D. 2011: Gender gap w przestrzeni akademickiej. Trajektorie karier naukowych kobiet zarządzających szkolnictwem wyższym, w: Grochalska M., Sawczuk W. (red.), Uniwersyteckie gry – czy płeć ma znaczenie?. Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń
Strzelecki J. 2012: Postfordowska narracja o pracy i jej klasowe odmiany, w: Gdula M., Sadura P. (red.), Style życia i porządek klasowy w Polsce, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa
Kuźmicz E. (2011). Bieda pracujących, czyli working poor po polsku, w: Popow M., Kowzan P., Zielińska M., Prusinowska M., Chruściel M. (red.). Oblicza biedy we współczesnej Polsce, Uniwersytet Gdański, Gdańsk
GUS 2013: Kobiety i mężczyźni na rynku pracy 2012, Warszawa
Alvesson M., Due Billing Y. 2003: Kobiety i zarządzanie: cztery perspektywy teoretyczne, w: Siemieńska r. (red.), Aktorzy życia społecznego. Płeć jako czynnik różnicujący, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa
Kotowska I. 2009: Zmiany modelu rodziny a zmiany aktywności zawodowej kobiet w Europie, w: Kotowska I. (red.), Strukturalne i kulturowe uwarunkowania aktywności zawodowej kobiet w Polsce, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa, s. 15-56
Sadowska-Snarska C. (red.) (2011). Uwarunkowania godzenia pracy zawodowej z obowiązkami rodzinnymi w Polsce, Wyższa Szkoła Ekonomiczna w Białymstoku
Kotowska I. E., Słotwińska-Rosłanowska E., Styrc M., Zadrożna A. (2007). Sytuacja kobiet powracających na rynek pracy po przerwie spowodowanej macierzyństwem i opieką nad dzieckiem. Raport z badań, „Wieloaspektowa diagnoza sytuacji kobiet na rynku pracy” SPO RZL 1.6 (b)
Fuszara M. (red.) (2008) Nowi mężczyźni? Zmieniające się modele męskosci we współczesnej Polsce, Wyd. TRIO, Warszawa
Blais A. 2010: Frekwencja wyborcza w: Dalton R. J., Klingemann H-D., Zachowania polityczne 2, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa
Ingelhart R., Norris P. 2008: Wzbierająca fala, Wydawnictwo Erica Polski Instytut Wydawniczy z serii: Biblioteka myśli współczesnej, Warszawa, rozdział 6: Kobiety na stanowiskach przywódczych
Fuszara M. 2007: „Niedokończona demokracja” – kobiety, mężczyźni, władza, w: Kobiety w polityce, Trio, Warszawa, s. 83-112
Bauman Z. (2012). Straty uboczne. Nierówności społeczne w epoce globalizacji, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków, rozdział 4. Bój się tych obcych…Czy aby jest czego?
Wysieńska K. (2010). Integracja, stygmatyzacja, autosegregacja - tożsamość, preferencje i wzory relacji imigrantów w Polsce, ISP, Warszawa
Batorski D., Zając J. (red.) 2010: Między alienacją a adaptacją. Polacy w wieku 50+ wobec Internetu, Raport Otwarcia Koalicji "Dojrz@łość w sieci", Warszawa
Gorczycka E. 2011: Niepełnosprawność a obraz własny i relacje z grupami społecznymi, w: Firkowska-Mankiewicz A., Kanash T., Tarkowska E. (red.), Krótkie wykłady z socjologii. Przegląd problemów i metod, Wydawnictwo Akademii Pedagogiki Specjalnej, Warszawa
Grzelak J. 2007: O postawach Polaków wobec (nie)równości, w: Klebaniuk J. (red.), Fenomen nierówności społecznych. Nierówności społeczne w refleksji humanistycznej, Eneteia Wydawnictwo Psychologii i Kultury, Warszawa
Frieske K. W. 2005: Korupcja znana i nieznana, w: Jarosz M. (red.), Polska. Ale jaka?, Instytut Studiów Politycznych PAN, Oficyna Naukowa, Warszawa, s. 270-286
Rose-Ackerman S. 2001: Korupcja i rządy : przyczyny, skutki i drogi reform, Fundacja im. Stefana Batorego, Wydawnictwo Sic!, Warszawa
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: