Kulturowe aspekty życia rodzinnego 20-3S-KAZ

ZAGADNIENIA DYSKUTOWANE:
1. Zagadnienia wstępne: pytanie o naturę ludzką z perspektywy antropologii i historii, na tym tle zarysowana psychologia historyczna ze szczególnym uwzględnieniem problemu rodziny i obyczaju.
2. Incest: ujęcie historyczne. Przejście od kwestii historycznych do psychologicznych (casus Christine Angot w perspektywie psychologii historycznej).
3. Rodzina w kulturze islamu.
4. Rodzina w kulturze żydowskiej.
5. Rodzinna – obyczaj – prawo w kulturze perskiej.
6. Konfucjanizm jako podstawa moralności w Chinach.
7. Płeć, rasa i klasa społeczna – znaczenie ich „intersekcji” w odniesieniu do życia rodzinnego i ról społecznych.
8. Rodzina a „homo ludens” – pytanie o grę, zabawę i mit w praktykach rodzinnych (z odniesieniem do badań psychologicznych).

TREŚĆ WYKŁADÓW:
1. Rodzina w ujęciu definicyjnym, jej funkcje oraz wpływ na rozwój i funkcjonowanie jednostki w podejściu nauk społecznych;
2. Rodzina jako wartość we współczesnym świecie,
3. Rodzina y w mediach i przestrzeni publicznej,
4. Kapitał kulturowy i jego znaczenie w procesie wychowania,
4.1. odmienność kulturowa a funkcjonowanie rodziny,
4.2. różny obraz rodziny i jego wpływ na kształtowanie się kulturowej tożsamości jednostki,
4.3. płeć, rasa i klasa społeczna – znaczenie ich „intersekcji” w odniesieniu do życia rodzinnego i ról społecznych.
5. Rodzina w świecie arabskim,
6. Rodzina chrześcijańska,
7. Rodzina w kulturze żydowskiej.

Celem wykładów jest analiza problematyki rodziny w kontekście rozważań antropologicznych oraz historycznych warunkujących jej kulturowe aspekty.
Zagadnienia poruszane podczas wykładów skupiają się wokół kulturowego obrazu związanego z funkcjonowaniem rodziny, zwyczajów i tradycji rodzinnych oraz sposobu realizowania funkcji przypisanych rodzinie.
Omówione zostaną następujące zagadnienia:

* rodzina w ujęciu definicyjnym, jej funkcje oraz wpływ na rozwój i funkcjonowanie jednostki,
* rodzina jako wartość we współczesnym świecie,
* różny obraz rodziny kształtowany w mediach i przestrzeni publicznej,
* kapitał kulturowy i jego znaczenie w procesie wychowania,
* odmienność kulturowa a funkcjonowanie rodziny,
* różny obraz rodziny i jego wpływ na kształtowanie się kulturowej tożsamości jednostki,
* rodzina w świecie arabskim,
* rodzina chrześcijańska,
* rodzina transnarodowa,

LITERATURA PODSTAWOWA:
Dymkowski M., Z rozważań psychologa o myśleniu historycznym, Historyka. Studia Metodologiczne Historyka, T. XLIII, 2013, s. 5-17.
Fox-Genovese E., Scarlett O'Hara: The Southern Lady as New Woman,
American Quarterly, Vol. 33, No. 4 (Autumn, 1981), pp. 391-411.
Herman E., Supervising Spoiled Selfhood: Inquiry and Interpretation in the History of Modern American Child Adoption, Osiris, Vol. 22, No. 1, The Self as Project: Politics and the Human Sciences (2007), pp.158-179.
Krasnowolska A., Konformizm i bunt w kulturze i literaturze Iranu, w: J. Danecki, J. Flis (red.) Wartości Wschodu i Zachodu. Spotkania cywilizacji, Universitas, Kraków 2005, ss. 135-148.
Kunstler J.M., Konfucjanizm jako podstawa moralności w Chinach, w: J. Danecki, J. Flis (red.) Wartości Wschodu i Zachodu. Spotkania cywilizacji, Universitas, Kraków 2005, ss. 109-134.
Prostko – Prostyński J. (2011) Uwagi o zakazie incestum na karolińskich synodach IX wieku. W: Stawoska-Jundziłł B. (red). Kultura, edukacja, rodzina, gender studies. T. 2. Bydgoszcz: wyd. UKW (brak stron).
Problem zróżnicowania: czy rasa, klasa społeczna i płeć kulturowa odgrywają porównywalne role w powstawaniu nierówności, w: M. Roth-Walsh (red.), Kobiety, mężczyźni i płeć. Debata w toku, wyd. IFiS PAN, Warszawa 2003, s. 67-94.
Courbage Y., Todd E., Spotkanie cywilizacji, wyd. UJ, Warszawa 2009.
Zagórska W., Uczestnictwo młodych dorosłych w rzeczywistości wykreowanej kulturowo. Doświadczenie, funkcje psychologiczne, wyd. Universitas, Kraków 2004, ss. 21-76.

MATERIAŁY VIDEO:
Film dokumentalny „Kamienna cisza”, 2007, reż. K. Kopczyński
Film obyczajowy „Rozstanie”, 2011, reż. A. Farhadi
Film obyczajowy „Viviane chce się rozwieść”, 2014, reż. R. Elkabetz, S. Elkabetz

LITERATURA POMOCNICZA:
Borowska S., Ślub pod chupą, wyd. Pasca, Warszawa 2020.
Dymkowski M., Szkice psychologa o historii, Avalon, Warszawa 2020.
Dymkowski M., Wprowadzenie do psychologii historycznej, GWP, Gdańsk 2003.
Kołakowski L., Obecność mitu, wyd. Prószyński i S-ka, Warszawa 2005.
Misztal-Konecka J., Zakaz kazirodztwa w prawie rzymskim i prawodawstwie kościelnym (III – VI w.), Zeszyty Prawnicze (2011) 11/1, s. 215-233.
Pieniądz A., Kazirodztwo w społeczeństwie wczesnego Średniowiecza, Przegląd Historyczny (2007) 98/3, s. 351-367.

H. Augustyniak, Rola rodziny w transmisji kultury regionalnej i jej wpływ na prokreację, „Ruch prawniczy, ekonomiczny i socjologiczny”; I. Błaszczyk, Rola przodków w kształtowaniu powszechnie akceptowanych wzorów zachowań [w] B. Stawoska - Jundziłł (red.) W kręgu zagadnień przeszłości życia rodzinnego, T. 1, Wydawnictwo Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego, Bydgoszcz 2007, s.13 - 22,
E. Budzyńska, Rodzina jako wartość? Dylematy socjologia [w] W. Muszyński (red.) Rodzina jako wartość: wzory - modele - redefinicje, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2015, s.21 - 37,
W. Danilewicz, Rodzina ponad granicami. Transnarodowe doświadczenia wspólnoty rodzinnej. Trans Humana, Białystok 2010,
R. Jusiak, Społeczne elementy pedagogiki chrześcijańskiej [w] R. Jusiak, A. Łuczyński, L. Pietruszka, T. Wach (red.) Szkice z pedagogiki, opieki międzyludzkiej, pracy resocjalizacyjnej i pedagogiki chrześcijańskiej, Wydawnictwo KUL, Liblin 2015, s.273 - 305,
A. M. Piwko, Kobieta w Islamie. Muzułmański feminizm?, Warszawskie Studia Pastoralne UKSW Rok X 2015 Nr 4 (29);
A. M. Piwko, Rodzina muzułmańska wobec wyzwań współczesności, Studia Theologica Varsaviensia UKSW 1/2015;
J. Tomiło, Kapitał kulturowy jako determinanta wychowania w rodzinie [w] H. Marzec, K. Szymczyk (red.) Refleksje o rodzinie. Konteksty demograficzne i cybernetyczne, T.1., Wydawnictwo Uniwersytetu Jana Kochanowskiego w Kielcach, filia w Piotrkowie Trybunalskim, Piotrków Trybunalski 2017, s.33 - 52,
W. Majkowski, Rodzina w systemie wartości Polaków: pomiędzy teorią a praxis [w] W. Muszyński (red.) Rodzina jako wartość: wzory - modele - redefinicje, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2015, s.58 - 73,
E. Wysocka, Dylematy i wyzwania w obszarze wychowania moralnego w świecie ponowoczesnym [w] J. Baniak (red.) Między nakazem a wyborem. Moralne dylematy małżeństw i rodzin w Polsce. NOMOS, Kraków 2012, s.29 - 48,

MATERIAŁY VIDEO:
Film dokumentalny „Kamienna cisza”, 2007, reż. K. Kopczyński
Film obyczajowy „Rozstanie”, 2011, reż. A. Farhadi
Film obyczajowy „Viviane chce się rozwieść”, 2014, reż. R. Elkabetz, S. Elkabetz

I. Błaszczyk, Rola przodków w kształtowaniu powszechnie akceptowanych wzorów zachowań [w] B. Stawoska - Jundziłł (red.) W kręgu zagadnień przeszłości życia rodzinnego, T. 1, Wydawnictwo Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego, Bydgoszcz 2007, s.13 - 22,
E. Budzyńska, Rodzina jako wartość? Dylematy socjologia [w] W. Muszyński (red.) Rodzina jako wartość: wzory - modele - redefinicje, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2015, s.21 - 37,
W. Danilewicz, Rodzina ponad granicami. Transnarodowe doświadczenia wspólnoty rodzinnej. Trans Humana, Białystok 2010,
R. Jusiak, Społeczne elementy pedagogiki chrześcijańskiej [w] R. Jusiak, A. Łuczyński, L. Pietruszka, T. Wach (red.) Szkice z pedagogiki, opieki międzyludzkiej, pracy resocjalizacyjnej i pedagogiki chrześcijańskiej, Wydawnictwo KUL, Liblin 2015, s.273 - 305,
J. Tomiło, Kapitał kulturowy jako determinanta wychowania w rodzinie [w] H. Marzec, K. Szymczyk (red.) Refleksje o rodzinie. Konteksty demograficzne i cybernetyczne, T.1., Wydawnictwo Uniwersytetu Jana Kochanowskiego w Kielcach, filia w Piotrkowie Trybunalskim, Piotrków Trybunalski 2017, s.33 - 52,
W. Majkowski, Rodzina w systemie wartości Polaków: pomiędzy teorią a praxis [w] W. Muszyński (red.) Rodzina jako wartość: wzory - modele - redefinicje, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2015, s.58 - 73,
E. Wysocka, Dylematy i wyzwania w obszarze wychowania moralnego w świecie ponowoczesnym [w] J. Baniak (red.) Między nakazem a wyborem. Moralne dylematy małżeństw i rodzin w Polsce. NOMOS, Kraków 2012, s.29 - 48,

METODY KSZTAŁCENIA

Metoda podawcza, pokaz, dyskusja.

NAKŁAD PRACY STUDENTA

Godziny kontaktowe – 30 godzin

Przygotowanie do zajęć – 20 godzin

Przygotowanie do zaliczenia – 25 godzin

Łączna liczba godzin aktywności - 75 godzin

LICZBA ECTS – 3

Metody kształcenia:

wykład, prezentacja multimedialna, dyskusja akademicka, analiza wybranych tekstów źródłowych

Liczba punktów ECTS: 1

Nakład pracy studenta:
liczba godzin kontaktowych: 30,
przygotowanie się do zajęć: 5 godzin,
przygotowanie się do egzaminu: 15 godzin

Metody kształcenia:

wykład, prezentacja multimedialna, dyskusja akademicka, analiza wybranych tekstów źródłowych

Liczba punktów ECTS: 1

Nakład pracy studenta:

liczba godzin kontaktowych: 15,
przygotowanie się do zajęć: 5 godzin,
przygotowanie się do egzaminu: 15 godzin