Socjologia mikrostruktur społecznych 20-2F-SMI
Metody kształcenia
Wykład (konwencjonalny, konwersatoryjny i problemowy) wzbogacony o prezentację multimedialną i indywidualną lekturę literatury.
Ćwiczenia: dyskusja w grupach, dyskusja typu seminaryjnego, rozmowa kierowana, dialog, metoda przypadków, klasyczna metoda problemowa, praca z tekstem, referat, burza pytań, kula śniegowa, miniprojekty grupowe: przeprowadzenie „mikrobadania” (małe badanie z zakresu mikrosocjologii) w parach, zadania domowe dla studentów: analiza konwersacji i zadanie socjometryczne, prezentacje multimedialne studentów z zadań domowych, analiza materiałów medialnych.
Treści programowe
Wykład
1. Perspektywy teoretyczno-badawcze w mikrosocjologii
2. Socjologia interakcji: porządek interakcyjny a definicja sytuacji
3. Małe grupy społeczne: wyznaczniki i typologie
4. Rodzaje struktur grupowych. Mikrostruktury w makrostrukturze
5. Spójność grupy, jej uwarunkowania i konsekwencje
6. Proces socjalizacji
7. Przemiany więzi społecznych. Nowe wspólnoty w dobie Internetu
Ćwiczenia
1. Zajęcia wprowadzające w problematykę. Dyskusja nad siłą oddziaływania grupy na podstawie fragmentu filmu „Chłopi” na podstawie powieści Reymonta
Porządek interakcyjny na przykładzie rozmowy
2. Porządek interakcyjny rozmowy. Socjologia interakcji Ervinga Goffmana
Goffman E. (2006). Rytuał interakcyjny, Warszawa, WN PWN, s. 114-138.
Praca domowa: analiza wybranej rozmowy
3. Analiza konwersacji, czyli współczesne metody badania reguł rozmowy
Rapley T. (2010). Analiza konwersacji, dyskursu i dokumentów, Warszawa, WN PWN, s. 133-156.
Omawianie przeprowadzonych analiz.
Funkcjonowanie mikrostruktur społecznych
4. Jak socjologowie odkryli znaczenie małych nieformalnych grup społecznych? Badania socjologii organizacji pracy na początku XX wieku
Szmatka J. (2008). Małe struktury społeczne. Wstęp do mikrosocjologii strukturalnej, Warszawa, Wydawnictwo Naukowe PWN, s. 89-96.
Praca w grupach: kula śniegowa.
5. Co bada socjogram? Analiza rozkładu atrakcyjności interpersonalnej we własnej grupie ćwiczeniowej
Brzeziński J. (1980). Technika socjometrii, [w:] Elementy metodologii badań psychologicznych, Warszawa, PWN, s. 287-308.
6. Tradycyjna społeczność lokalna. Mała grupa społeczna?
Zawistowicz-Adamska K. (1948). Społeczność wiejska. Łódź, Polski Instytut Służby Społecznej, s. 64-124: Dziadek 64-71, Ciotka 71-83, Najmłodsi 83-90, Młodzież 90-99, Rekrutacja 100-107, Odświętność 108-112, Wesele 113-124.
Praca z tekstem.
Więź społeczna i jej przemiany
7. Typologie związków społecznych. Socjologia Georga Simmla
Simmel G. (1975). Socjologia. Warszawa, PWN, s. 395-411.
Omówienie typologii Simmla w porównaniu do typologii przedstawionych na wykładzie.
Praca w grupach: jak poszczególe związki społeczne zmieniły się na przestrzeni lat.
8. Od wspólnoty do autonomii jednostek. Przemiany więzi rodzinnej
Szynkiewicz S. (1976). Rodzina. Elementy systemu pokrewieństwa. W: Biernacka M., Frankowska M. and Paprocka W. (red.) Etnografia Polski. Przemiany kultury ludowej, Vol. I. Wrocław: Ossolineum, s.477–501. (referat)
Bojar H. (1991). Rodzina i życie rodzinne. W: M. Marody (red.), Co nam zostało z tych lat... Społeczeństwo polskie u progu zmiany systemowej, Londyn: Aneks. (referat)
Sikorska M. (2009). Nowa matka, nowy ojcie, nowe dziecko. O nowym układzie sił w polskich rodzinach, Warszawa, Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne, s. 284-307. (referat)
Dyskusja seminaryjna: co i jak sie zmieniło.
9. Wspólnota wyobrażona. Od lokalności do „pracy wyobraźni”
Anderson B. (1997). Wspólnoty wyobrażone: rozważania o źródłach i rozprzestrzenianiu się nacjonalizmu, Kraków, Znak, s. 22-57. (referat)
10. Wzrost autoregulacji jednostek: socjologia Norberta Eliasa. Analiza kolorowych czasopism
Elias N. (2011). O procesie cywilizacji. Warszawa, WAB, s. 228-235 (wszyscy), 533-549 (referat).
Spojrzenia na socjalizację
11. Kształtowanie się jaźni. Behawioryzm społeczny Georgea Herberta Meada
Krzemiński I. (1992). Teoria „symbolicznej interakcji” Georgea Herberta Meada, [w:] Co się dzieje między ludźmi? Warszawa, Uniwersytet Warszawski, s. 173-210. (referat)
Tomasello M. (2002). Kulturowe źródła ludzkiego poznawania. Warszawa, PIW, rozdz. 4, s. 128-180. (referat)
12. Habitus i praktyki: socjologia Pierrea Bourdieu
Bourdieu P. (2007). Szkic teorii praktyki poprzedzony trzema studiami na temat etnologii Kabylów. Kęty, Wydawnictwo Marek Derewiecki, rozdz. 1, s. 23-58.
Praca z tekstem.
„Mikrobadania” własne
13. Prezentacje wyników badań studentów – nad wybranym aspektem w wybranej małej grupie społecznej
14. Prezentacje wyników badań studentów – nad wybranym aspektem w wybranej małej grupie społecznej
15. Powtórzenie
Nakład pracy studenta:
Godziny kontaktowe (wykład i ćwiczenia) - 45 godz.
Przygotowanie do zajęć, lektury, prace domowe - 30 godz.
Przygotowanie do egzaminu - 35 godz.
Przygotowanie zadania indywidualnego (mikrobadanie lub referat) - 70 godz.
Sumaryczna liczba punktów ECTS - 6
Rodzaj przedmiotu
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
Wiedza
Ma uporządkowaną wiedzę szczegółową w zakresie mikrosocjologii.
Zna i rozumie podstawowe metody analizy i interpretacji zjawisk z zakresu mikrosocjologii właściwe dla tradycji strukturalno-funkcjonalnej, podejścia interpretatywnego i badania przemian więzi społecznych.
Posiada wiedzę o różnych rodzajach mikrostruktur społecznych: rodzinie, grupach celowych, koleżeńskich, towarzyskich, społeczności lokalnej, wspólnotach wirtualnych i ich zmienności w czasie i przestrzeni.
Posiada wiedzę o rodzajach więzi społecznych i o rządzących nimi prawidłowościach.
Ma podstawową wiedzę o człowieku, relacjach między ludźmi i więziach społecznych.
Umiejętności
Potrafi prawidłowo interpretować zjawiska społeczne (kulturowe) w zakresie socjologii.
Potrafi wykorzystać podstawową wiedzę teoretyczną i pozyskiwać dane do analizowania konkretnych procesów i zjawisk w zakresie mikrosocjologii.
Posiada umiejętność rozumienia i analizowania zjawisk społecznych.
Kompetencje społeczne
Potrafi współdziałać i pracować w grupie, przyjmując w niej różne role
Kryteria oceniania
Egzamin pisemny:
Potrafi zdefiniować podstawowe pojęcia, rozróżniać koncepcje z zakresu mikrosocjologii różnych autorów, wyliczyć wyznaczniki grupy społecznej.
Potrafi opisać i objaśniać przebieg interakcji oraz budowę i funkcjonowanie mikrostruktur społecznych, a także przemiany więzi społecznych. Potrafi rozróżniać pomiedzy tymi podejściami i wskazać różnice w ich metodach.
Potrafi scharakteryzować różne rodzaje mikrostruktur, omówić ich zróżnicowanie w zależności od specyfiki lokalnej i czasu historycznego.
Potrafi zdefiniować pojecie więzi, nazywać jego aspekty, zidentyfikować ich występowanie w różnych grupach społecznych.
Potrafi tłumaczyć zjawiska z poziomu mikrosocjologii.
Obecność (dozwolone dwie nieobecności)
Przygotowanie do ćwiczeń
Wykonywanie zadań domowych
Literatura
Lektury obowiązkowe:
Sztompka P. (2002). Socjologia. Analiza społeczeństwa, Kraków, Wydawnictwo Znak, rozdziały: 3, 4, 5, 6, 8, 9, 11, 12, 16, 17.
Wszystkie pozycje wymienione w treściach programowych dla ćwiczeń.
Literatura uzupełniająca:
Turowski J. (1993). Socjologia. Małe struktury społeczne, Lublin, KUL.
Machaj I. (red.), 1998, Małe struktury społeczne, KUL, Lublin.
Lektury omawiane na wykładzie, do których mogą sięgnąć studenci:
Blumer H. (2006). Implikacje socjologiczne myśli George’a Herberta Meada, [w:] A. Jasinska-Kania i in. (red.), Współczesne teorie socjologiczne, t. 1, s. 262-271. (w. 2)
Elias N. (2008). Społeczeństwo jednostek, Warszawa, Wydawnictwo Naukowe PWN, s. 7-27, 143-179. (w. 1 i 7)
Goffman E. (2006). Porządek interakcyjny, [w:] A. Jasinska-Kania i in. (red.), Współczesne teorie socjologiczne, t. 1, s. 293-315. (w. 2)
Krzemiński I. (1992). Co się dzieje pomiędzy ludźmi? Świat społecznych interakcji, [w:] Co się dzieje między ludźmi? Warszawa, Uniwersytet Warszawski. (w. 1)
Lipovetsky G. (2008). Postępująca zmiana istoty tego, co społeczne, [w:] P. Sztompka i M. Bogunia-Borowska (red.), Socjologia codzienności, Kraków, Znak, s. 393-410. (w. 7)
Marody M. i Giza-Poleszczuk A. (2004). Przemiany więzi społecznych. Zarys teorii zmiany społecznej. Warszawa, Wydawnictwo Naukowe Scholar, s. 60-146. (w. 7)
Olcoń-Kubicka M. (2009). Indywidualizacja a nowe formy wspólnotowości. Warszawa, Scholar, s. 12-38, 62-94. (w. 6 i 7)
Sikorska M. (2009). Nowa matka, nowy ojcie, nowe dziecko. O nowym układzie sił w polskich rodzinach, Warszawa, Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne (w. 6)
Szczepański J. (1970). Elementarne pojęcia socjologii, Warszawa, PWN, s.258-286. (w. 3 i 4)
Szmatka J. (2008). Małe struktury społeczne. Wstęp do mikrosocjologii strukturalnej, Warszawa, Wydawnictwo Naukowe PWN. (w. 3, 4, 5)
Hasło „wspólnota” z Encyklopedii antropologii społecznej i kulturowej (w. 3 i 7)
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: