Historia myśli socjologicznej i społecznej 20-2F-HMS
Zagadnienia i metody historii socjologii.
Myśl społeczna starożytności. Sofiści i pierwociny sporu o rolę natury i kultury w życiu społecznym. Inżynieria społeczna Platona. Myśl społeczna Arystotelesa - między empirią a zasadą złotego środka. Uniwersalizm stoików.
Teologia społeczna św. Augustyna. Św. Tomasz i zasada organicyzmu społecznego.
Myśl społeczna epoki Odrodzenia. Prawo natury i umowa społeczna w doktrynach XVII w.
Filozofia społeczna wieku świateł - Monteskiusz, Russo, Smith, Ferguson, Kant, Herder i Staszic.
Romantyzm i restauracja. Konserwatyzm, utopijny socjalizm. Saint-Simone, historycy doby restauracji, Tocqueville. Zasada gminowładztwa i historia społeczna Lelewela.
Filozofia społeczna Hegla. Materializm historyczny.
August Comte i narodziny socjologii jako samodzielnej dyscypliny badawczej. Ekonomia społeczna i socjologia Milla. Pozytywizm i rozwój socjologii.
Darwin a ewolucjonizm w naukach społecznych. Koncepcja socjologii ewolucjonistycznej Herberta Spencera. Blaski i cienie ewolucjonizmu socjologicznego.
Teoria krążenia elit i socjologia działania Pareta.
Socjologizm versus psychologizm. Nauka społeczna Emila Durkheima i jego szkoły. Ludwika Gumplowicza socjologia konfliktu i rywalizacji ras.
Teoria wspólnoty i stowarzyszenia F. Toenniesa.
Socjologia formalna Simmla.
Wielka synteza socjologiczna Maksa Webera.
Socjologia amerykańska. Mikrosocjologia i filozofia społeczna Cooley’a. Behawioryzm społeczny Meada.
System socjologii humanistycznej Floriana Znanieckiego
1. Poglądy społeczne Platona na podstawie lektury wybranych ksiąg „Państwa”
2. Nauka społeczna Arystotelesa – analiza fragmentów „Polityki”.
3. Hobbsowska koncepcja stanu naturalnego na kanwie wybranych rozdziałów „Lewiatana”.
4. Monteskiusz jako prekursor socjologii. Lektura fragmentów „Ducha praw”.
5. Russo i jego krytyka społeczna. Czytanie „Rozprawy o pochodzeniu i podstawach nierówności między ludźmi”.
6. Ekonomiczne podstawy życia społecznego wedle Adama Smitha. Analiza passusów dotyczących podziału pracy i rozwoju społecznego z „Badań nad naturą i przyczynami bogactwa narodów”.
7. Pozytywizm i początki socjologii. Lektura fragmentów dzieł Comte’a i Milla z antologii „Klasyczne teorie socjologiczne”.
8. Materializm historyczny. Dyskusja nad fragmentami „Ideologii niemieckiej” i „Kapitału”
9. Socjologia ewolucjonistyczna. Analiza wyboru pism Herberta Spencera zawartych w książce L. Kasprzyka „Spencer”.
10. Socjologia Durkheima. Ćwiczenia na podstawie urywków z książek „O podziale pracy społecznej”, „Zasady metody socjologicznej”, „Samobójstwo” i „Elementarne formy życia religijnego”.
11. Koncepcja formy społecznej w socjologii Simmla. Podstawa – wybrane eseje z „Socjologii”.
12. Gospodarka, religia, społeczeństwo w wielkiej syntezie socjologicznej Maksa Webera. Dyskusja nad fragmentami „Gospodarki i społeczeństwa” oraz „Etyki protestanckiej”.
13. Jednostka i społeczeństwo w teorii Charlsa Cooleya. Na podstawie antologii zawartej w pracy J. Muchy „Cooley”.
14. Początki interakcjonizmu symbolicznego w twórczości Meada. Na bazie fragmentów z „Umysłu, osobowości i społeczeństwa”.
15. Florian Znaniecki i koncepcja współczynnika humanistycznego. Dyskusja nad wyborem pism z książki J. Szackiego „Znaniecki”.
Rodzaj przedmiotu
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
Wiedza
Ma uporządkowaną wiedzę szczegółową w dziedzinie powszechnej historii socjologii, nauk o kulturze i myśli społecznej.
Zna i rozumie główne zasady rozbioru i komentowania podstawowych klasycznych i nowszych dzieł z zakresu socjologii i myśli społecznej.
Ma wiedzę o przekształceniach i ewolucji a także o nieciągłościach i radykalnych przełomach w kształtowaniu się kierowniczych nurtów socjologii i myśli społecznej.
Zna podstawową terminologię w zakresie humanistyki, nauk społecznych i socjologii, wie jak kształtowała się w dziejach intelektualnych kultury europejskiej i powszechnej, ma wiedzę o semantyce i etymologii głównych terminów socjologicznych.
Umiejętności
Umie samodzielnie analizować przebieg i kulturowe oraz społeczne uwarunkowania , wzrostu, przemian i kształtowania się nowych paradygmatów w dziedzinie nauk społecznych i socjologii.
Potrafi przygotowywać spełniające uznane standardy wystąpień ustnych w języku polskim w z zakresie dziejów socjologii z wykorzystaniem wiedzy o głównych nurtach teoretycznych a także umiejętności rozbioru oraz interpretacji źródeł.
Opanował umiejętność rzeczowego argumentowania, polemizowania i przekonywania oraz wyciągania wniosków z wykorzystaniem wiedzy źródłowej i zdobytej na podstawie wykładów i opracowań.
Kompetencje społeczne
Rozumie potrzebę uczenia się przez całe życie.
Potrafi współdziałać i pracować w grupie, przyjmując w niej różne role
Zdaje sobie sprawę ze znaczenia działań na rzecz zachowania dziedzictwa kulturalnego Europy.
Literatura
- Szacki Jerzy, Historia myśli socjologicznej. Wydanie nowe, Warszawa 2006
- Ritzer George, Klasyczna teoria socjologiczna, Poznań 2004
- Howard Becker, Harry E. Barnes, Rozwój myśli społecznej od wiedzy ludowej do socjologii, cz. I Warszawa 1964, cz. II Warszawa 1965
- Jan Szczepański, Socjologia. Rozwój problematyki i metod, Warszawa 1967
- Paweł Śpiewak (red.), Klasyczne teorie socjologiczne. Wybór tekstów, Warszawa 2006
- Wolf Lepenies, Trzy kultury. Socjologia między literaturą a nauką, Poznań 1997
- Alan Barnard, Antropologia. Zarys teorii i historii, Warszawa 2006
- Teodore Abel, Podstawy teorii socjologicznej, Warszawa 1977
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: