Teoretyczne podstawy pracy socjalnej 20-1F-TPS
Tematy wykładów:
1. Znaczeniowy zakres przedmiotu – podstawowe pojęcia
2. Naukowe podstawy pracy socjalnej - teorie eksplanacyjne i prakseologiczne
3. Dylematy wykorzystywania podstawowych nauk społecznych do tworzenia teorii pracy socjalnej.
- Dylemat korzystania z monokazualnych teorii eksplanacyjnych
- Dylemat teorii pracy socjalnej wobec zmiany paradygmatu nauk społecznych – od pozytywizmu do postmodernizmu.
- Poszukiwania rozwiązań: konstruktywizm, teoria systemów, eklektyzm
4. Przykłady teorii eksplanacyjnych do wykorzystania w pracy socjalnej
- Teoria systemów
- Teoria przywiązania Bolwby’ego
- Teoria stadiów rozwoju społecznego Garvina i Seabury’ego
5. Procedura rozwiązywania problemów jako prakseologiczna teoria pracy socjalnej
6. Techniki pracy socjalnej oparte na procedurze rozwiązywania problemów
7. Trzy metody pracy socjalnej – tradycyjne teorie prakseologiczne
- Metoda indywidualnych przypadków
- Metoda pracy grupowej
- Metoda środowiskowa
8. Współczesne teorie prakseologiczne– modele interwencji w pracy socjalnej
9. Podejścia aktywizujące: budzenie sił ludzkich, empowerment, organizacja stowarzyszeń
Tematy ćwiczeń:
1. Instruktaż wstępny.
2. Związki pracy socjalnej z innymi dyscyplinami i subdyscyplinami nauki.(praca socjalna a socjologia, psychologia, antropologia).
3. Różnice pomiędzy pojęciami opieka społeczna, pomoc społeczna.
4. Potrzeby społeczne obywateli jako źródło tworzenia rozwiązań systemowych.
5. Przedmiot i zakres pracy socjalnej, praca socjalna a pomoc społeczna.
6. Cele i zadania pracy socjalnej- zasada pomocniczości (subsydiarności).
7. Główne pojęcia pracy socjalnej (wsparcie, profilaktyka, kapitał ludzki, kapitał społeczny, empowerment, zasoby i potencjały)
8. Geneza pracy socjalnej jako dyscypliny naukowej oraz wiedzy praktycznej. Idea i rozwój samopomocy. Samopomoc a praca socjalna.
9. Naukowe podstawy pracy socjalnej. Koncepcja prakseologiczna.
10. Teoria eksplanacyjna (teoria stadiów rozwoju społecznego, teoria systemów społecznych, koncepcja przywiązania społecznego, modele psychodynamiczne).
11. Modele pracy socjalnej. Metody i techniki pracy socjalnej.
12. Praca socjalna z różnymi kategoriami wspomaganych - zróżnicowanie w podejściu metodycznym.
Rodzaj przedmiotu
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
Wiedza
Student posiada wiedzę z zakresu naukowych podstaw pracy socjalnej.
Student poznaje metodykę pracy z indywidualnym klientem, rodziną czy lokalnym środowiskiem.
Posiada wiedzę z zakresu sposobów właściwej komunikacji z klientem.
Umiejętności
Dostrzega, dokonuje obserwacji i interpretacji wiedzy teoretycznej w praktyce.
Potrafi pracować z klientem pomocy społecznej na każdym etapie współpracy.
Uzyskuje umiejętności interpretacji złożonych zjawisk społecznych w pracy socjalnej.
Student zna i potrafi zinterpretować problemy społeczne, związane z funkcjonowaniem metod pracy z klientem,
Student potrafi odszukać i zinterpretować informacje teoretyczne w celu pozytywnego oddziaływania na środowisko klienta.
Student potrafi twórczo wykorzystać dostępne zasoby placówki pomocy społecznej i otoczenia społecznego w celu właściwej pomocy klientowi
Kompetencje społeczne
Posiada umiejętność współpracy z innymi instytucjami w zakresie spraw klienta.
Posiada umiejętność prognozowania zmian w zakresie metod i technik pracy socjalnej z klientem.
Kryteria oceniania
Weryfikacja zasobu wiedzy zdobytej na wykładzie i poprzez studiowanie wskazanej literatury:
1. praca pisemna na podstawie wybranej pozycji z literatury (Howe D., Krótkie wprowadzenie do teorii pracy socjalne)
2. Egzamin pisemny
Kryterium oceny: poziom poprawności zdobytej wiedzy wykazany w (1) pracy pisemnej, (2) egzaminie pisemnym.
Miara oceny: 2-5.
Ćwiczenia:
kolokwium zaliczeniowe w formie pisemnej. Aktywny udział i obecność na zajęciach. Dozwolone są maksymalnie 2 nieobecności.
Literatura
Literatura obowiązkowa
1. Dubois B., Miley K., Praca socjalna, „Śląsk", Kato wice 1999, tom 1 i 2.
2. Garvin C., Seabury B., Działania interpersonalne w pracy socjalnej. Procesy i procedury, 2 tomy, „Śląsk” Katowice 1998.
3. Howe D., Krótkie wprowadzenie do teorii pracy socjalnej, Instytut Rozwoju Służb Społecznych, Warszawa 2011.
4. Nocuń A.W., Szmagalski J., Podstawowe umiejętności pracy socjalnej i ich kształcenie. Porozumiewanie się, rozwiązywanie problemów i konfliktów. „Biblioteka Pracownika Socjalnego”, Interart, Warszawa 1996
5. Pilch T., Lepalczyk I. (red.), Pedagogika społeczna, wyd. II, Wydawnictwo „Żak", Warszawa 1995: Lalak D., Teoretyczny i praktyczny sens metody indywidualnych przypadków; Szmagalski J., Metoda grupowa w pracy socjalnej; Pilch T., Metoda organizowania środowiska.
6. Szmagalski J., Teoria pracy socjalnej a ideologia i polityka społeczna. Przykład amerykański. Warszawa, Wyd. UW 1994, Wydawnictwo „Żak" 1996.
Literatura uzupełniająca
1. Beckett C., Podstawy teorii dla praktyków pracy socjalnej, Wydawnictwo Akademii Pedagogiki Specjalnej, Warszawa 2010.
2. Gray M., Webb S.A., Praca socjalna. Teorie i metody, redakcja naukowa, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2012.
3. Lishman J. Podręcznik teorii dla nauczycieli praktyki w pracy socjalnej, „Śląsk’, Katowice 1998,
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: