Podstawy pedagogiki 10-3F-PPG1

TREŚCI PROGRAMOWE

WYKŁAD
Powstanie pedagogiki i sposoby jej uprawiania: geneza pedagogiki; różnicowanie się teoretyczne pedagogiki na początku XX w.; rozróżnienie pedagogiki i pedagogii; relacja pomiędzy teorią i praktyką; sposoby uprawiania pedagogiki – pedagogika teoretyczna, stosowana (prakseologiczna), normatywna; paradygmaty pedagogiki współczesnej, krytyczny; kategorie metodologiczne: opis, rozumienie, wyjaśnianie, interpretacja krytyczna; rozwój teoretyczny pedagogiki i „mapa” współczesnych kierunków pedagogicznych.

Podstawowe kategorie pojęciowe pedagogiki: wychowanie, nauczanie, kształcenie, edukacja, socjalizacja, enkulturacja, opieka, samowychowanie; zróżnicowanie teoretyczne wykładni wychowania (kształcenia, edukacji).

Pedagogika jako nauka empiryczna: pozytywistyczny wzorzec nauki; powstanie pedagogiki empirycznej jako pedagogiki eksperymentalnej; pedagogika empiryczna w tradycji behawioralnej; behawioralna teoria uczenia się i nauczania; teorie curricularne – projektowanie przebiegu nauczania i operacjonalizacja celów kształcenia; nauczyciel jako technolog; przykłady badań empirycznych w pedagogice.

Pedagogika jako nauka humanistyczna: nauki przyrodnicze a nauki humanistyczne - antynaturalistyczne uprawomocnienie pedagogiki; powstanie pedagogiki kultury; pedagogika kultury jako pedagogika ludzkiej duchowości; rozumienie jako kategoria metodologiczna i dydaktyczna; pedagogika kultury jako teoria treści kształcenia i hermeneutyczna koncepcja uczenia się; nauczyciel jako odpowiedzialny interpretator; przykłady badań humanistycznych w pedagogice.

Pedagogika jako teoria krytyczna: teoria krytyczna a teoria tradycyjna; krytyka neutralnego charakteru teorii społecznej; recepcja teorii krytycznej w pedagogice; zagadnienia marginalizacji i wykluczania społecznego oraz kolonizacji kulturowej; edukacja jako miejsce „przemocy symbolicznej”; edukacja w perspektywie postulatu upodmiotowienia jednostki poprzez uczestnictwo w komunikacji społecznej; koncepcja ukrytego programu szkoły; postulat edukacji zaangażowanej na rzecz pluralistycznego, upodmiotowionego i demokratycznego społeczeństwa; przykłady badań krytycznych w pedagogice.

Aksjologiczne podstawy wychowania: wartości, normy i cele wychowania; ideały i cele wychowania; status wartości etycznych; wartości etyczne a wartości pedagogiczne; struktura celów wychowania / kształcenia.
Zagadnienie afirmacyjnego charakteru wychowania i teorii wychowania: afirmacyjne i nieafirmacyjne rozumienie procesu wychowania i teorii pedagogicznej; problem afirmacyjności – współczesna kontynuacja dyskusji nad relacją „teoria a praktyka wychowania”; konsekwencje podejścia afirmacyjnego i nieafirmacyjnego dla rozumienia edukacji szkolnej.

ĆWICZENIA
Podstawowe kategorie pojęciowe pedagogiki; pojęcie i koncepcje kształcenia humanistycznego; kształcenie humanistyczne jako kształcenie ososbowości kulturalnej i wartość dodana; kształcenie humanistyczne a emancypacja i upodmiotowienie; kształcenie humanistyczne a pamięć społeczna.

Pedagogika jako nauka empiryczna.

Pedagogika jako nauka humanistyczna.

Pedagogika jako teoria krytyczna.

Światopogląd a wychowanie w szkole publicznej: neutralność światopoglądowa jako zasada polityczna, prawna i pedagogiczna; przestrzeń publiczna a instytucje publiczne; antynomia szkoły – szkoła jako miejsce wychowania i instytucja publiczna; antynomia pracy nauczycielskiej – nauczyciel jako wychowawca i jako funkcjonariusz publiczny; obecność elementów światopoglądowych w szkole.

Wychowanie w szkole publicznej w perspektywie idei dobra wspólnego.