Wczesna interwencja dziecka niewidomego i słabowidzącego 10-2S-WID

1) Specyfika nawiązywania kontaktu i komunikacji z dzieckiem niewidomym i słabowidzącym będącym na przedsłownym etapie rozwoju - podstawowe techniki wspomagające prawidłową komunikację. Strategia uczenia interaktywnego w pracy z dzieckiem z niepełnosprawnością wzroku. Video Interaction Training jako metoda wspomagająca rozwój prawidłowej komunikacji w rodzinie z małym dzieckiem. Zastosowanie VIT w pracy z rodziną dziecka z niepełnosprawnością wzroku.

2) Specyfika rozwoju poznawczego i społeczno-emocjonalnego małego dziecka z niepełnosprawnością wzroku. Przebieg rozwoju motorycznego dziecka z niepełnosprawnością wzroku; podstawowe założenia wspomagania rozwoju dużej motoryki i orientacji przestrzennej małych dzieci niewidomych.

3) Specyficzne problemy rozwojowe małych dzieci niewidomych i słabowidzących, w tym ze złożoną niepełnosprawnością, w okresie sensomotorycznym. Ocena poziomu rozwoju dziecka z niepełnosprawnością wzroku w wieku 0-3 lat w odniesieniu do koncepcji J. Piageta – analiza indywidualnych przypadków.

4) Blindyzmy - etiologia, profilaktyka i terapia. Zachowania autostymulacyjne a strategie zapobiegania deficytom rozwojowym u dzieci z dysfunkcją wzroku w wieku 0-3 lata.

5) Cechy diagnozy ukierunkowanej na proces wczesnej interwencji. Podstawowe założenia, cele i etapy procesu funkcjonalnej diagnozy psychopedagogicznej małego dziecka z dysfunkcją wzroku. Charakterystyka poszczególnych etapów postępowania diagnostycznego podejmowanego przez pedagoga specjalnego. Diagnostyka środowiska rodzinnego – ocena zasobów i czynników ryzyka.

6) Przegląd wybranych narzędzi diagnostycznych i diagnostyczno-terapeutycznych przeznaczonych do oceny rozwoju dzieci niewidomych i słabowidzących w wieku 0-3 lat – właściwości i zastosowanie.

7) Podstawowe zasady konstruowania i realizacji indywidualnych programów wspomagania rozwoju małych dzieci z dysfunkcją wzroku.

1. Definicje, cele, zadania i znaczenie wczesnej interwencji w odniesieniu do dzieci z niepełnosprawnością wzroku. Obszary wczesnego wspomagania rozwoju dziecka z niepełnosprawnością wzroku. Rodzice i specjaliści w procesie wczesnego wspomagania rozwoju dzieci niewidomych i słabowidzących.
2. Specyfika rozwoju poznawczego i społeczno-emocjonalnego małego dziecka z niepełnosprawnością wzroku. Wspomaganie rozwoju poznawczego i społeczno-emocjonalnego małych dzieci niewidomych i słabowidzących.
3. Wybrane elementy diagnozy i wspomagania rozwoju niemowląt z niepełnosprawnością wzroku.
4. Wspomaganie komunikacji osoby dorosłej z dzieckiem z niepełnosprawnością wzroku będącym na przedsłownym etapie rozwoju.
5. Wybrane elementy diagnozy i wspomagania rozwoju dziecka z niepełnosprawnością wzroku na poziomie 2-4 lat.
6. Wybrane narzędzia diagnostyczne i diagnostyczno-terapeutyczne stosowane we wczesnym wspomaganiu rozwoju dzieci z niepełnosprawnością wzroku.

Literatura obowiązkowa:

Czerwińska, K. (red.) (2014). Wybrane aspekty rozwoju małego dziecka z niepełnosprawnością wzroku. Warszawa: Wydawnictwo Akademii Pedagogiki Specjalnej.
Czerwińska, K. (red.). (2015). Wczesne wspomaganie rozwoju dziecka z niepełnosprawnością wzroku – w kręgu diagnozy i terapii. Warszawa: Wydawnictwo Akademii Pedagogiki Specjalnej.
Czerwińska, K., Kucharczyk, I. (2019). Tyflopsychologia. Realizacja zadań rozwojowych w biegu życia przez osoby z niepełnosprawnością wzroku. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN – rozdział II.

Literatura uzupełniająca:
Czerwińska K. (2006). Video Interaction Training – opis przypadku. Niepełnosprawność i Rehabilitacja, 4, 62-71.
Czerwińska K. (2007). Jak postępować z niemowlęciem niepełnosprawnym wzrokowo? Niepełnosprawność i Rehabilitacja, 1, 49-57.
Dąbrowska, M., Kwiatkowska, K. (2017). Wideotrening Komunikacji (VIT) metodą wspierającą we wczesnej interwencji. W: J. Głodkowska, I. Konieczna, R. Piotrowicz, G. Walczak (red.), Interdyscyplinarne konteksty wczesnej interwencji, wczesnego wspomagania rozwoju dziecka (s. 407-416). Warszawa: Wydawnictwo APS.
Kucharczyk, I. (2015). Funkcjonowanie emocjonalne dzieci z niepełnosprawnością wzroku. Niepełnosprawność. Dyskursy pedagogiki specjalnej, 17, 91-102.
Kwiatkowska K. (2000). Metoda Video Home Training i jej zastosowanie w pracy z rodziną z dzieckiem niepełnosprawnym. Rewalidacja, 1(7), 5-12.
Orkan-Łęcka M., Dąbrowska M. (2004). Specyfika rozwoju i jego wspomagania u małych dzieci niewidomych lub słabowidzących. W: G. Kmita, T. Kaczmarek (red.), Wczesna interwencja. Miejsce psychologa w opiece nad małym dzieckiem i jego rodziną. Zeszyty Sekcji Psychologii Klinicznej Dziecka PTP t.2 (s. 79-99). Wydawnictwo EMU, PTP.
Sińska J. (2006). Matka i dziecko z uszkodzonym wzrokiem – transakcyjny model wspomagania interakcji. W: T. Gałkowski, E. Pisula (red.), Psychologia rehabilitacyjna. Wybrane zagadnienia (s. 47-63). Warszawa: Wydawnictwo Instytutu Psychologii PAN.
Wawrowska E. (2011). W rodzinie niewidomego dziecka. W: H. Liberska (red.), Rodzina z dzieckiem niepełnosprawnym – możliwości i ograniczenia rozwoju (s. 119-128). Warszawa: Wydawnictwo Difin.
Zielińska, M., Ziemka, E. (2018). Wspieranie interakcji rodzic – dziecko metodą Wideotreningu Komunikacji w przypadku małego dziecka z nieprawidłowym rozwojem. W: B.E. Abramowska, K. Podhajska (red.), Wczesna interwencja – wsparcie dziecka i rodziny. Materiały z sympozjum naukowego (s. 237-244). Warszawa: PSONI.

Materiały autorskie wykorzystywane na zajęciach będą zamieszczane w plikach w zespole Teams (nazwa danego pliku zawiera datę realizacji ćwiczeń) i jednocześnie przesyłane na grupowy adres mailowy.

Literatura obowiązkowa

Czerwińska K. (2015). Ocena rozwoju dziecka z niepełnosprawnością wzroku we wczesnym etapie rozwoju. W: K. Czerwińska (red.), Wczesne wspomaganie rozwoju dziecka z niepełnosprawnością wzroku – w kręgu diagnozy i terapii (13–29). Warszawa: Wydawnictwo APS.

Czerwińska K., Stępińska J., Wiśniewska D. (2014). Rozwój poznawczy małych dzieci z niepełnosprawnością wzroku. W: K. Czerwińska (red.), Wybrane aspekty rozwoju małego dziecka z niepełnosprawnością wzroku (95–120). Warszawa: Wydawnictwo APS.

Dąbrowska K. (2015). Wybrane narzędzia diagnostyczne i diagnostyczno-terapeutyczne stosowane we wczesnym wspomaganiu rozwoju dzieci z niepełnosprawnością wzroku. W: K. Czerwińska (red.), Wczesne wspomaganie rozwoju dziecka z niepełnosprawnością wzroku – w kręgu diagnozy i terapii (30–45). Warszawa: Wydawnictwo APS.

Witkowska M. (2015). Obszary wczesnego wspomagania rozwoju dziecka z niepełnosprawnością wzroku. W: K. Czerwińska (red.), Wczesne wspomaganie rozwoju dziecka z niepełnosprawnością wzroku – w kręgu diagnozy i terapii (71–92). Warszawa: Wydawnictwo APS.

Literatura uzupełniająca:
Orkan-Łęcka, M. (2003). Mama, tata, dziecko czyli o tym, jak uczyć małe niewidome dziecko w warunkach domowych. Materiały Tyflologiczne, nr 14, PZN

Link do zespołu „Wczesna interwencja dziecka niewidomego i słabowidzącego”:

https://teams.microsoft.com/l/team/19%3ada71b1d1cdaf4c4baf440a37406de34b%40thread.tacv2/conversations?groupId=68091796-b8f3-4fd8-8505-8379be5d11a1&tenantId=aee18df6-9fc6-4188-b9f4-b3f12e451c86

metody kształcenia: konwersatorium, dyskusja, objaśnienie, opisowo-krytyczna analiza źródeł, analiza materiałów filmowych, studia przypadków

nakład pracy studenta:
Godziny kontaktowe (ćwiczenia): 30
Przygotowanie się do zajęć, lektury: 15
Przygotowanie się do zaliczenia: 15
Sumaryczna liczba godzin aktywności studenta: 60h
Liczba punktów ECTS: 2.

Metody kształcenia: wykład, analiza materiałów filmowych, zajęcia warsztatowe
Nakład pracy studenta:
Godziny kontaktowe (ćwiczenia): 12
Przygotowanie się do zajęć, lektury: 25
Przygotowanie się do egzaminu: 15
Sumaryczna liczba godzin aktywności studenta: 52h
Liczba punktów ECTS: 2.

Link do zajęć:
https://teams.microsoft.com/l/team/19%3a34d6cb09cef64f6d8ca679927110444d%40thread.tacv2/conversations?groupId=fd6a1358-ae6f-405a-a322-b190ae30999d&tenantId=aee18df6-9fc6-4188-b9f4-b3f12e451c86