Pedagogika społeczna 10-1F-PSP2
Pedagogika społeczna definiuje i analizuje wychowanie w szeroko rozumianych kontekstach społeczno-kulturowych. Koncentruje się na relacjach miedzy środowiskiem wychowania a aktywnym, kreatywnym podmiotem (jednostką lub grupą) budującym swoją biografie i przestrzeń życia. Zajęcia z pedagogiki społecznej mają na celu dostarczenie studentowi narzędzi rozpoznawania, definiowania i analizowania zmian zachodzących w środowisku wychowania ( w rodzinie, w szkolne, w środowisku lokalnych, w różnorodnych instytucjach wychowawczych) Student powinien nauczyć się rozpoznawania wielorakich sił, kapitałów, potencjałów i zasobów służących wspieraniu rozwoju jednostek i grup , poznać metody , formy pracy , nauczyć się wnikliwie analizować sytuacje wychowawcze i kreatywnie budować różne projekty i programy pracy zwłaszcza z dzieckiem, rodziną.
Program uwzględnia trzy grupy tematyczne:
1. Rodowód pedagogiki społecznej, kształtowanie się tożsamości pedagogiki. Pokolenie niepokornych Helena Radlińska – Florian Znaniecki. Podstawowe pojęcia pedagogiki społecznej: środowisko, przestrzeń, miejsce i nie-miejsce, kapitał ludzki, kulturowy, społeczny, intelektualny, społeczeństwo wiedzy, edukacja a globalizacja, rozwój społeczny i jego mierniki (HDI).
2. Podstawowe środowiska wychowawcze, rodzina, społeczne wymiary dzieciństwa, środowisko lokalne, odzyskana przestrzeń publiczna – organizacje pozarządowe, społeczna partycypacja – społeczeństwo obywatelskie.
3. Wybrane problemy edukacyjne i socjalne: globalizacja, marginalizacja, nierówności w edukacji, bieda, bezrobocie, uzależnienia, zagrożone dzieciństwo – dzieci wojny, uchodźcy, emigranci.
Rodzaj przedmiotu
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
WIEDZA
PE1_W01
- Zna podstawowe pojęcia pedagogiki społecznej tj.: środowisko, wychowanie, kultura, rozwój, wsparcie, opieka, diagnoza środowiskowa, kapitał ludzki, kapitał społeczny, siły ludzkie, empowerment.
PE1_W02
- Zna genezę pedagogiki społecznej, jej źródła filozoficzne, historyczne, kulturowe. .
- Zna relacje pedagogiki społecznej z innymi dziedzinami naukowymi.
PE1_W10
- Zna środowiska wychowawcze. Wie, jaka jest ich struktura rozwój i zmieniające się konteksty funkcjonowania.
PE1_W15
- Zna i charakteryzuje instytucje edukacyjne, wychowawcze, kulturalne, pomocowe funkcjonujące w środowisku lokalnym.
UMIEJĘTNOŚCI
PE1_U01
- Potrafi dokonać obserwacji i interpretacji zjawisk społecznych oraz analizować ich powiązania z róznymi obszarami działalności pedagogicznej.
PE1_U08
- Ma umiejętność odkrywania i stawiania własnych tez, poszukiwania argumentów w kontekście wybranych perspektyw pedagogiki społecznej.
Kryteria oceniania
METODY KSZTAŁCENIA:
1. refleksyjna analiza treści wykładów ilustrowanych prezentacjami multimedialnymi i filmami dydaktycznymi, audycjami radiowymi i telewizyjnymi
2. lektura tekstów społecznych, kulturowych, politycznych, raportów, wyników badań;
3. omawianie treści w trakcie zajęć, dyskusje w małych zespołach i na forum całej grupy;
4. przygotowywanie samodzielnych wypowiedzi w formie eseju
NAKŁAD PRACY STUDENTÓW:
godziny kontaktowe ćwiczenia i wykłady - 60h
przygotowanie do ćwiczeń lektura tekstów - 20h
przygotowanie pracy - 25h
przygotowanie do egzaminu - 20h
125h - 5 pkt. ECTS
Literatura
Literatura obowiązkowa:
1. M Cichosz, Pedagogika społeczna. Zarys problematyki. Warszawa 2014. Wyd. Impuls1.
2. Encyklopedia pedagogiczna XXI wieku. Wybrane hasła: pedagogika społeczna, opieka pedagogiczna, wsparcie społeczne, środowisko i in.
3. E. Jarosz, Obywatelstwo dzieci - oblicza dyskursu. Pedagogika Społeczna 2014, nr 3.
4. E Januszewska, Dziecko czeczeńskie w Polsce. Między traumą wojenną a doświadczeniem uchodźstwa, Toruń 2010, Wyd. Marszałek.
5. J. Modrzewski, Prizonizacja przestrzeni społecznej. Między praktyką zniewalania a mirażem bezpieczeństwa osobistego. Pedagogika Społeczna 2014 nr 3.
6. T. Pilch, Pedagogika społeczna w świecie nieprzyjaznych doktryn i praktyk politycznych.
7. W.Theiss, Radlińska. Wyd II, 1996 Wyd. Żak.
8. Raporty, diagnozy.
Literatura do zajęć i literatura uzupełniająca:
1. Aktywne społeczności II. Zmiana społeczna- dostępne w Internecie.
2. Alheit P., Podejście biograficzne do całożyciowego uczenia się. Tożsamość, Człowiek, Edukacja, 2011 nr 3.
3. Henderson P. , Rozwój społeczności lokalnych: rys historyczny, w: P. Pitchford i Henderson P., Więcej miejsca dla rozwoju społeczności lokalnej. Dostępna w Internecie.
4. Kaufmann, J. C. . Ego. Socjologia jednostki. Inna wizja człowieka i konstrukcji podmiotu. Warszawa 2004. Oficyna Naukowa.
5. Kawula St., (red.) Pedagogika społeczna. Dokonania-aktualność-perspektywy, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2007.
6. Kulesza M, Konstruktywistycze i socjoekologiczne korzenie poradnictwa i diagnozy psychopedagogicznej zorientowanej na zasoby. Pedagogika społeczna 2012 nr 3.
7. Mendel M., Miejsca, które wykluczają. Miejskie geometrie władzy i ich edukacyjne przekształcanie, w: Społecznie wykluczeni. Niewygodni, nienormatywni, nieprzystosowani, nieadekwatni, Wyd. Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk 2013.
8. Melosik Z., Kultura popularna i tożsamość młodzieży, Wyd. Impuls, Kraków 2013.
9. Muszyńska J., Miejsce i wspólnota. Poczucie wspólnotowości mieszkańców północno-wschodniego pogranicza Polski. Studium pedagogiczne. Wyd. إ»ak, Warszawa 2014 (wybrane rozdziały).
10. Muszyńska J., Od regionu do lokalności - ku społeczeństwu obywatelskiemu. Pedagogika Społeczna 2012, nr 1.
11. Nowosad I, Mortag I., Ondrackova J. (red.) Jakość życia i jakość szkoły. Wprowadzenie w zagadnienia jakości i efektywności pracy szkoły. Zielona Góra 2010, Wyd. UZ.
12. Odrowąż-Coates A., Saudyjskie osiedla grodzone a podziały społeczne. Pedagogika Społeczna 2012, nr 2.
13. Orzechowska G. Aktualne problemy gerontologii społęcznej, Olsztyn, 2001, rzodział 1.
14. Perkowska-Klejman A., Modele refleksyjnego uczenia się. Teraźniejszość, Człowiek, Edukacja, 2013 nr 1.
15. Perkowska-Klejman A., Górka-Strzałkowska A., Opieka i wychowanie w szkole zintegrowanej ze środowiskiem - między starą a nową perspektywą, Pedagogika Społeczna, 2014, nr 1.
16. Pomoc społeczna wobec rodzin. Interdyscyplinarne rozważania o publicznej trosce o dziecko i rodzinę. Red. D.Trawkowska, Toruń 2011. Wyd. Akapit.
17. Praca socjalna jako edukacja ku zmianie, red. M. Mendel B. Skrzypczak, wybrane fragmenty. Dostępne w Internecie.
18. Skrzypczak B., W kierunku społecznościowej pracy socjalnej. Edukacyjno-środowiskowe determinanty interwencji publicznej, fragmenty – dostępne w Internecie.
19. Smolińska-Theiss B., Korczakowskie narracje pedagogiczne. Warszawa 2013, Wyd. Impuls.
20. Smolińska-Theiss B., Dzieciństwo jako status społeczny. Edukacyjne przywileje dzieci klasy średniej. Warszawa 2014.
21. Smolińska-Theiss B., Z tradycji badan nad nierównościami edukacyjnymi. Od Społecznych przyczyn powodzeń i niepowodzeń szkolnych do współczesnych badan nad zróżnicowaniem w oświacie. W; Edukacja i nierówność. Trajektorie sukcesu i marginalizacji Red.; A.Gromkowska-Melosik, M.J. Szymański. Poznań 2014. Wyd. UAMW. J.
22. Surzykiewicz, M. Kulesza (red.), Integracja w świecie powszechnej migracji. Otwarte pytania pedagogiki społecznej. Warszawa 2008, IPSiR UW.
23. Szarota Z., Gerontologia społeczna i oświatowa, Zarys problematyki. Kraków 2004, rozdziały 1, 7.
24. Theiss W., Radlińska. Wyd. II., Warszawa 1997, Wyd. Żak.
25. Theiss M., Kapitał społeczny środowiska lokalnego - pojęcia i problemy., w: Edukacja i animacja społeczna w środowisku lokalnym, (red.) W. Theiss, B, Skrzypczak, Warszawa 2006.
26. Theiss, M., 2003. Kapitał społeczny w polityce społecznej - w poszukiwaniu definicji.. Problemy polityki społecznej. Studia i dyskusje, nr 5, ss. 51-56.
27. Theiss, W. (red.). 2000. Mała ojczyzna - kultura, edukacja, rozwój lokalny. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie Żak.
28. Val T., Umiejętności potrzebne w organizowaniu społeczności lokalnej, dostępne w Internecie.
29. Wiatr M., Rodzina jako środowisko uczące się, Pedagogika Społeczna 2013 nr 2 ss.7-22.
30. Wiatr M., Przemiany rodzicielskiej refleksyjności, Przegląd Pedagogiczny, 2013, nr 2, ss. 9-18.
31. Wilkinson R., Pickett K.. Duch równości. Tam gdzie panuje równość wszystkim żyje się lepiej, Wyd. Czarna Owca, Warszawa 2011.
32. Załuska M., J. Boczoń (red.), Organizacje pozarządowe w społeczeństwie obywatelskim, Katowice 1998.
33. Zych A. Leksykon gerontologii, Kraków 2010 (wybrane hasła).
34. Wybrane raporty: Kapitał intelektualny Polaków, 2008, Przemoc nad dzieckiem, Diagnoza społeczna.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: