Praca wychowawcza i kierowanie klasą szkolną 10-0S-PWI
Klasa szkolna jako grupa społeczna: specyficzne właściwości klasy szkolnej jako małej grupy; normy grupowe w klasie szkolnej; struktura grupowa klasy szkolnej; spoistość klasy szkolnej; klimat społeczno-emocjonalny w zespole klasowym; typy interakcji w grupie.
Praca wychowawcza i kierowanie klasą szkolną: style kierowania, zadania nauczyciela-wychowawcy jako kierownika grupy.
Integracja grupy w pracy wychowawczej: czynniki wpływające na optymalną strukturę grupową, możliwe sposoby ingerowania nauczyciela w spoistość grupy i przywództwo grupowe.
Ład i dyscyplina w klasie szkolnej: znaczenie dyscypliny w pracy wychowawczej; modele dyscypliny; zakres i zasięg działań dyscyplinarnych oraz warunki ich skuteczności.
Działania rozpoznawcze (poznawanie uczniów i własnej praktyki wychowawczej) - zdobywanie informacji w pracy wychowawczej: cele działań rozpoznawczych; miejsce rozpoznawania w procesie wychowawczym; dziedziny rozpoznawania; zasięg działań rozpoznawczych prowadzonych przez nauczyciela; integracja działań rozpoznawczych; umiejętności ułatwiające poznawanie uczniów; metody uzyskiwania informacji; obszary rozpoznawania; rozpoznanie zwrotne.
Współpraca wychowawcy z pozaszkolnymi środowiskami wychowawczymi (ze szczególnym uwzględnieniem środowiska rodzinnego): środowisko wychowawcze; rodzaje środowisk wychowawczych; znaczenie współdziałania nauczyciela z pozaszkolnymi środowiskami wychowawczymi; rodzina jako naturalne środowisko wychowawcze; cele i zasady skutecznego współdziałania nauczycieli i rodziców; znaczenie rozmowy dla współpracy nauczycieli i rodziców; organizacyjne aspekty współdziałania nauczycieli i rodziców;zbiorowe i indywidualne formy współdziałania nauczycieli i rodziców.
Wybrane metody i techniki pracy wychowawczej.
Zadania i trudności w pracy wychowawczej: Podstawowe zadania pracy wychowawczej; wybrane sposoby wspomagania rozwoju społecznego uczniów; trudności wychowawcze, ich rodzaje i przejawy z warunkach klasy szkolnej; przyczyny trudności wychowawczych; Zapobieganie trudnościom wychowawczym (strategie profilaktyczne), ich diagnoza i terapia.
Rodzaj przedmiotu
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
Efekty dla roku akademickiego 2017/2018:
WIEDZA
PE1_W08
- Ma elementarną wiedzę dotyczącą procesów komunikowania interpersonalnego i społecznego, jego prawidłowości i zakłóceń, a także różnorodnych czynników wpływających na skuteczność komunikacji.
UMIEJĘTNOŚCI
PE1_U02
- Potrafi w podstawowym zakresie wykorzystywać zdobytą wiedzę teoretyczną do analizowania i interpretowania problemów edukacyjnych, wychowawczych, opiekuńczych, kulturalnych i pomocowych występujących na etapie edukacji elementarnej dziecka.
PE1_U03
- Umie posługiwać się w podstawowym zakresie wybranymi ujęciami teoretycznymi w celu diagnozowania i prognozowania sytuacji pedagogicznych oraz analizowania i interpretowania zachowań poszczególnych uczestników procesu wychowania i kształcenia.
PE1_U05
- Ma elementarne umiejętności z zakresu prowadzenia badań pedagogicznych w obszarze pedagogiki przedszkolnej, wczesnoszkolnej lub korekcyjnej, formułowania wniosków, prezentowania wyników, wskazywania kierunków dalszych działań.
PE1_U07
- Ma rozwinięte elementarne umiejętności w zakresie komunikacji interpersonalnej z różnymi uczestnikami procesu wychowania i kształcenia na etapie edukacji elementarnej z wykorzystaniem różnych technik i kanałów komunikacji.
PE1_U08
- Posiada umiejętność prezentowania własnych pomysłów, wątpliwości i sugestii, popierając je argumentacją w kontekście wybranych perspektyw teoretycznych, poglądów różnych autorów.
PE1_U12
- Potrafi posługiwać się podstawowymi zasadami i normami etycznymi w podejmowanych działaniach wychowawczych i edukacyjnych w stosunku do różnych uczestników procesu edukacji elementarnej.
PE1_U15
- Potrafi realizować zadania i rozwiązywać problemy praktyczne z zakresu wczesnej edukacji.
KOMPETENCJE SPOŁECZNE
PE1_K05
- Dostrzega i formułuje typowe dylematy moralne i etyczne związane z pracą nauczyciela, nauczyciela-wychowawcy i nauczyciela-terapeuty.
PE1_K06
- Jest świadomy istnienia etycznego wymiaru diagnozy pedagogicznej.
PE1_K09
- Ma świadomość odpowiedzialności za zachowanie dziedzictwa kulturowego regionu i potrafi projektować zajęcia dydaktyczno-wychowawcze z zakresu treści społecznych.
----------------------------------------------------------------------------------------------------
PE1_W08 Ma elementarną wiedzę dotyczącą procesów komunikowania interpersonalnego i społecznego, jego prawidłowości i zakłóceń, a także różnorodnych czynników wpływających na skuteczność komunikacji
PE1_U02 Potrafi w podstawowym zakresie wykorzystywać zdobytą wiedzę teoretyczną do analizowania i interpretowania problemów edukacyjnych, wychowawczych, opiekuńczych, kulturalnych i pomocowych występujących na etapie edukacji elementarnej dziecka
PE1_U03 Umie posługiwać się w podstawowym zakresie wybranymi ujęciami teoretycznymi w celu diagnozowania i prognozowania sytuacji pedagogicznych oraz analizowania i interpretowania zachowań poszczególnych uczestników procesu wychowania i kształcenia
PE1_U05 Ma elementarne umiejętności z zakresu prowadzenia badań pedagogicznych w obszarze pedagogiki przedszkolnej, wczesnoszkolnej lub korekcyjnej, formułowania wniosków, prezentowania wyników, wskazywania kierunków dalszych działań
PE1_U07 Ma rozwinięte elementarne umiejętności w zakresie komunikacji interpersonalnej z różnymi uczestnikami procesu wychowania i kształcenia na etapie edukacji elementarnej z wykorzystaniem różnych technik i kanałów komunikacji
PE1_U08 Posiada umiejętność prezentowania własnych pomysłów, wątpliwości i sugestii, popierając je argumentacją w kontekście wybranych perspektyw teoretycznych, poglądów różnych autorów
PE1_U12 Potrafi posługiwać się podstawowymi zasadami i normami etycznymi w podejmowanych działaniach wychowawczych i edukacyjnych w stosunku do różnych uczestników procesu edukacji elementarnej
PE1_U15 Potrafi realizować zadania i rozwiązywać problemy praktyczne z zakresu wczesnej edukacji
PE1_K05 Dostrzega i formułuje typowe dylematy moralne i etyczne związane z pracą nauczyciela, nauczyciela-wychowawcy i nauczyciela-terapeuty
PE1_K06 Jest świadomy istnienia etycznego wymiaru diagnozy pedagogicznej
PE1_K09 Ma świadomość odpowiedzialności za zachowanie dziedzictwa kulturowego regionu i potrafi projektować zajęcia dydaktyczno-wychowawcze z zakresu treści społecznych
Kryteria oceniania
Metody kształcenia:
Wykład konwersatoryjny wsparty prezentacją multimedialną; dyskusja w grupach; metoda inscenizacji; praca z tekstem; metoda problemowa.
Nakład pracy studenta:
liczba godzin kontaktowych (wykłady, ćwiczenia): 30;
liczba godzin potrzebnych do przygotowania się do zajęć: 15;
liczba godzin potrzebnych do przygotowania się do zaliczenia: 15;
sumaryczna liczba godzin aktywności studenta: 60.
Literatura
Literatura obowiązkowa:
C. H. Edwards, Dyscyplina i kierowanie klasą, Warszawa 2006: rozdz. 2., s. 40-69, rozdz. 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10 i 15, s. 73-323;
T. Garstka, Agresja uczniów podczas lekcji – jak sobie z nią radzić?, w: Przemoc w szkole. Metody pracy wychowawczej, przeciwdziałanie, skuteczna interwencja pod red. T. Garstki, M. Grondasa, A. K. Kiełczewskiej, J. Węgrzynowskiej, Warszawa 2012, s. 92-118;
J. Grochulska, Wspomaganie rozwoju społecznego dziecka, Wrocław-Warszawa-Kraków 1992;
A. Janowski, Pedagogika praktyczna: zarys problematyki, zdrowy rozsądek, wyniki badań, Warszawa 2002;
A. Janowski , Poznawanie uczniów. Zdobywanie informacji w pracy wychowawczej, Warszawa 2002;
M. Łobocki, Teoria wychowania w zarysie, Kraków 2006: rozdz. VII, Metody wychowania, s. 187-229; rozdz. VIII, Techniki oddziaływań wychowawczych, s. 231-264;
S. Mieszalski, N. A. Flandersa system analizy interakcji w klasie szkolnej, „Kwartalnik Pedagogiczny” 1984 nr 4;
S. Mieszalski, O przymusie i dyscyplinie w klasie szkolnej, Warszawa 1997, s. 85-116;
J. Węgrzynowska, Jak przeciwdziałać przemocy w klasie, w: Przemoc w szkole. Metody pracy wychowawczej, przeciwdziałanie, skuteczna interwencja pod red. T. Garstki, M. Grondasa, A. K. Kiełczewskiej, J. Węgrzynowskiej, Warszawa 2012, s. 21-38.
E. Zwierzyńska, Poznawanie klasy szkolnej, CMPP-P, Warszawa 2008.
Literatura uzupełniająca:
R. I. Arends, Uczymy się nauczać, Warszawa 1994;
E. Babbie, Badania społeczne w praktyce, Warszawa 2003;
B. Badziukiewicz, M. Sałasiński, Vademecum wychowawcy, Warszawa 2005;
M. Bardziejewska, Zarządzanie klasą szkolną, w: „Edukacja” 2003 nr 1, s. 75-86;
E. Dąbrowska, Zapobieganie trudnościom wychowawczym (profilaktyka, diagnostyka, terapia), w: Praca wychowawcza z dziećmi i młodzieżą pod red. M. Łobockiego, Lublin 1998, s. 134-140;
Dziecko w rodzinie i w środowisku rówieśniczym pod red. J. Izdebskiej, Białystok 2003;
K. Duraj-Nowakowa, Kształtowanie pojęć społeczno-moralnych uczniów klas początkowych, Kraków 1998;
J. Grochulska, Praca wychowawcza z uczniem agresywnym, w: Praca wychowawcza z dziećmi i młodzieżą pod red. M. Łobockiego, Lublin 1998, s. 119-131;
A. Kołakowski, T. Wolańczyk, ADHD – zespół nadpobudliwości psychoruchowej. Przewodnik dla rodziców i wychowawców, Gdańsk 2007
K. Konarzewski, Podstawy teorii oddziaływań wychowawczych, Warszawa 1987;
E. Kościńska, Edukacja zdrowotna w szkole podstawowej, w: Zaniedbane i zaniechane obszary edukacji w szkole pod red. M. Suświłło, Olsztyn 2006, s. 292-300;
E. Kozioł, Klasa szkolna jako specyficzna mała grupa społeczna, w: Pedagogika wobec problemów wychowania końca XX wieku pod red. E. Kozioła i E. Kobyłeckiej, Zielona Góra 2000, s.51-59;
E. Lemańska-Lewandowska, Nauczyciele a dyscyplina w klasie szkolnej. Bydgoszcz 2013.
T. Lewandowska-Kidoń, Drama w procesie wychowania, w: Praca wychowawcza z dziećmi i młodzieżą pod red. M. Łobockiego, Lublin 1998, s. 57-65;
J. Lubowiecka, Więzi i role społeczne w klasie szkolnej, w: Zaniedbane i zaniechane obszary edukacji w szkole pod red. M. Suświłło, Olsztyn 2006, s. 59-71;
A. Łobaza, B. Magoń, Z. Piwońska, Edukacja regionalna: poradnik dla nauczycieli szkoły podstawowej, Rzeszów 2001;
M. Łobocki, ABC wychowania, Warszawa 1992;
M. Łobocki, Wychowanie w klasie szkolnej, Warszawa 1985;
M. Łobocki, Współdziałanie nauczycieli i rodziców w procesie wychowania, Warszawa 1985;
M. Łobocki, Trudności wychowawcze w szkole, Warszawa 1989;
M. Magda, Kształtowanie wrażliwości moralnej, w: Pedagogika wobec problemów wychowania końca XX wieku pod red. E. Kozioła i E. Kobyłeckiej, Zielona Góra 2000, s. 29-39;
A.Marzec-Tarasińska, Szkoła a zachowania agresywne uczniów, w: Wychowanie wobec wyzwań współczesności pod red. J. Kirenko, D. Wosik-Kawali, T. Zubrzyckiej-Maciąg, Lublin 2011, s. 77-99;
J. Nikitorowicz, Edukacja regionalna i międzykulturowa, Warszawa 2009;
M. Przetacznik-Gierowska, Z. Włodarski, Psychologia wychowawcza, t.2., Warszawa 2002: rozdz. 35. Trudności wychowawcze;
J. Radziewicz, Praca wychowawcy klasy. Poradnik programowo-metodyczny, Warszawa 1980;
J. Robertson, Jak zapewnić dyscyplinę, ład i uwagę w klasie, Warszawa 1998;
B. Skałbania, Instytucjonalne poradnictwo wychowawcze w okresie zmian społeczno- edukacyjnych, w: Wychowanie wobec wyzwań współczesności pod red. J. Kirenko, D. Wosik-Kawali, T. Zubrzyckiej-Maciąg, Lublin 2011, s. 275-289.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: