Challenges of Contemporary Foster Care 00-0F-CCF

Poprzez pieczę zastępczą rozumie się skoordynowane działania osób
i instytucji, których celem jest zapewnienie czasowej opieki nad dzieckiem, którego rodzice z pewnych względów nie są w stanie wypełniać obowiązków opiekuńczo-wychowawczych. Zadania pieczy zastępczej można sformułować w trzech ogólnych celach. Pierwszym jest taka praca z rodziną biologiczną dziecka, aby mogło ono jak najszybciej powrócić do naturalnego środowiska, a jeśli to niemożliwe – aby zostało przysposobione przez inną rodzinę, a w przypadku braku możliwości przysposobienia, wychowywało się w środowisku zastępczym. Drugim celem jest przygotowanie dziecka do samodzielnej i odpowiedzialnej egzystencji, nabycie przez wychowanka umiejętności radzenia sobie z trudami życia oraz umiejętności utrzymywania i nawiązywania poprawnych relacji z bliskimi i otoczeniem za pomocą odpowiednich kompetencji społecznych. Trzecim zadaniem jest szeroko pojęte zaspokojenie potrzeb dziecka, tj. socjalno-bytowych, zdrowotnych, edukacyjnych, kulturalno-rekreacyjnych i emocjonalnych.
Obecny kształt pieczy zastępczej jest efektem transformacji pieczy na przestrzeni wielu lat. Jednym z ważniejszych czynników wpływającym na jakość funkcjonowania aktualnego systemu pieczy zastępczej jest uwzględnienie aspektu praw dziecka. Jest to zgodne
z wykładnią, która wskazuje, iż respektowanie praw dziecka jest wyrazem uznania podmiotowości dziecka. Pobyt dziecka w placówce opiekuńczo-wychowawczej bądź rodzinie zastępczej powinien charakteryzować się stabilnością, gdyż prawo do stabilnego środowiska wychowawczego jest podstawowym prawem każdego dziecka.
W Polsce rozróżnia się dwie formy pieczy zastępczej: rodzinną i instytucjonalną. Do zadań obu form opieki i wychowania należy godne traktowanie dziecka, dbanie o dostęp do przysługujących mu świadczeń zdrowotnych, zapewnienie warunków do edukacji kompensującej i rozwijającej, zaspokajanie potrzeb socjalno-bytowych i społeczno-religijnych, ochrona dziecka przed bezprawną ingerencją w jego losy oraz zapewnienie bezpiecznych kontaktów z rodziną biologiczną – o ile, nie ma prawomocnych przeciwwskazań.
Rodzinna piecza zastępcza przyjmuje dwie postacie: rodzinę zastępczą (spokrewniona, niezawodowa, zawodowa) lub rodzinny dom dziecka. Instytucjonalna piecza zastępcza może funkcjonować jako placówka opiekuńczo-wychowawcza, regionalna placówka opiekuńczo-terapeutyczna czy interwencyjny ośrodek preadopcyjny.

W cyklu 2024Ln:

1. Historia pieczy zastępczej.
2. Akty prawne regulujące pieczę zastępczą w Polsce.
3. Organizacja pieczy zastępczej w Polsce.
4. Rodzinna piecza zastępcza
-rodzinę zastępczą (spokrewniona, niezawodowa, zawodowa)
- rodzinny dom dziecka
5. Instytucjonalna piecza zastępcza:
-placówka opiekuńczo-wychowawcza
- regionalna placówka opiekuńczo-terapeutyczna
- interwencyjny ośrodek preadopcyjny
6. Proces usamodzielnienia w pieczy zastępczej.
7. Raporty dotyczące jakości funkcjonowania współczesnej pieczy zastępczej w Polsce.

Rodzaj przedmiotu

obowiązkowe

Koordynatorzy przedmiotu

Oktawia Zalewska

Kryteria oceniania

Obecność, aktywność w dyskusjach, przygotowanie eseju na temat pieczy zastępczej.

Praktyki zawodowe

nie dotyczy

Literatura

Wosik– Kawala, d., (red), (2012). Rodzinne i instytucjonalne środowiska opiekuńczo–wychowawcze. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie–Skłodowskiej.
Gajewska, G. (2004). Pedagogika opiekuńcza i jej metodyka: wybrane zagadnienia teorii, metodyki i praktyki opiekuńczo-wychowawczej. Zielona Góra: PEKW “Gaja”.
Andrzejewski, M. (2012). Ewolucja pieczy zastępczej przez pryzmat nowych regulacji prawnych. Teologia i Moralność, 11, 105–125.
Carbone J.A, Sawyer M.G., Searle A.K, Robinson P.J. (2007) The health-related
quality of life of children and adolescents in home-based foster care. Quality of Life Research,
16(7), 1157–1166.
Davidson-Arad, B., Navaro-Bitton, I. (2015). Resilience among adolescents in fostercare. Children and Youth Services Review, 59(C), 63–70.
Geenen, S., Powers, L. E. (2007). "Tomorrow is another problem": The experiences of youth in foster care during their transition into adulthood. Children and Youth Services Review, 29(8), 1085–1101.
AKTY PRAWNE:
Europejska Konwencja o wykonywaniu praw dzieci, sporządzona w Strasburgu dnia 25 stycznia 1996 r., Dz.U.2000.107.1128.
Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r., Dz.U. 1997 nr 78 poz. 483.
Ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. – Kodeks rodzinny i opiekuńczy, Dz.U. 1964 nr 9 poz. 59.
Ustawa z dnia 6 stycznia 2020 r. o Rzeczniku Praw Dziecka, Dz.U.2023.292.
Ustawa z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej, Dz.U. 2011
nr 149 poz. 887.
Ustawa z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej, Dz.U. 2004 nr 64 poz. 593.
RAPORTY:
Raport Głównego Urzędu Statystycznego z dn. 11 maja 2023 roku Piecza Zastępcza w 2022 roku. strona internetowa: https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/dzieci-i-rodzina/dzieci/piecza-zastepcza-w-2022-roku,1,7.html
Raport Koalicji na rzecz Rodzinnej Opieki Zastępczej z dn. 6 marca 2018 roku.
Postępy deinstytucjonalizacji w Polsce. strona internetowa: http://koalicja.org/wp-content/uploads/raport_di-pl.pdf
Raport Najwyższej Izby Kontroli z dn. 21 marca 2012. Funkcjonowanie placówek opiekuńczo-wychowawczych oraz ich współdziałanie z innymi instytucjami na rzecz powrotu dzieci do wychowania w rodzinie.
https://www.nik.gov.pl/plik/id,3757,vp,4791.pdf
Raport Najwyższej Izby Kontroli z dn. 22 grudnia 2014 roku. Pomoc
w usamodzielnianiu się pełnoletnich wychowanków pieczy zastępczej. strona internetowa: https://www.nik.gov.pl/plik/id,7849,vp,9839.pdf

W cyklu 2024Ln:

LITERATURA OBOWIĄZKOWA:
Wosik– Kawala, d., (red), (2012). Rodzinne i instytucjonalne środowiska opiekuńczo–wychowawcze. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie–Skłodowskiej.
Gajewska, G. (2004). Pedagogika opiekuńcza i jej metodyka: wybrane zagadnienia teorii, metodyki i praktyki opiekuńczo-wychowawczej. Zielona Góra: PEKW “Gaja”.
AKTY PRAWNE:
Europejska Konwencja o wykonywaniu praw dzieci, sporządzona w Strasburgu dnia 25 stycznia 1996 r., Dz.U.2000.107.1128.
Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r., Dz.U. 1997 nr 78 poz. 483.
Ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. – Kodeks rodzinny i opiekuńczy, Dz.U. 1964 nr 9 poz. 59.
Ustawa z dnia 6 stycznia 2020 r. o Rzeczniku Praw Dziecka, Dz.U.2023.292.
Ustawa z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej, Dz.U. 2011
nr 149 poz. 887.
Ustawa z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej, Dz.U. 2004 nr 64 poz. 593.
RAPORTY:
Raport Głównego Urzędu Statystycznego z dn. 11 maja 2023 roku Piecza Zastępcza w 2022 roku. strona internetowa: https://stat.gov.pl/obszary-
tematyczne/dzieci-i-rodzina/dzieci/piecza-zastepcza-w-2022-roku,1,7.html
Raport Koalicji na rzecz Rodzinnej Opieki Zastępczej z dn. 6 marca 2018 roku.
Postępy deinstytucjonalizacji w Polsce. strona internetowa: http://koalicja.org/wp-content/uploads/raport_di-pl.pdf
Raport Najwyższej Izby Kontroli z dn. 21 marca 2012. Funkcjonowanie placówek opiekuńczo-wychowawczych oraz ich współdziałanie z innymi instytucjami na rzecz powrotu dzieci do wychowania w rodzinie.
https://www.nik.gov.pl/plik/id,3757,vp,4791.pdf
Raport Najwyższej Izby Kontroli z dn. 22 grudnia 2014 roku. Pomoc
w usamodzielnianiu się pełnoletnich wychowanków pieczy zastępczej. strona internetowa: https://www.nik.gov.pl/plik/id,7849,vp,9839.pdf
LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA:
Andrzejewski, M. (2012). Ewolucja pieczy zastępczej przez pryzmat nowych regulacji
prawnych. Teologia i Moralność, 11, 105–125.
Carbone J.A, Sawyer M.G., Searle A.K, Robinson P.J. (2007) The health-related
quality of life of children and adolescents in home-based foster care. Quality of Life Research,
16(7), 1157–1166.
Davidson-Arad, B., Navaro-Bitton, I. (2015). Resilience among adolescents in fostercare. Children and Youth Services Review, 59(C), 63–70.
Geenen, S., Powers, L. E. (2007). "Tomorrow is another problem": The experiences of youth in foster care during their transition into adulthood. Children and Youth Services Review, 29(8), 1085–1101.

Uwagi

W cyklu 2024Ln:

WIEDZA STUDENTA
Ma pogłębioną i uporządkowaną wiedzę na temat pieczy zastępczej. Zna historię pieczy zastępczej i jej współczesne formy. Zna potrzeby i wyzwania stojące przed organizatorami pieczy zastępczej.
UMIEJĘTNOŚCI STUDENTA
Potrafi wskazać mocne i słabe strony systemu pieczy zastępczej. Potrafi odwołać się do odpowiednich aktów prawnych regulujących działanie pieczy zastępczej.
KOMPETENCJE SPOŁECZNE STUDENTA
Ma pogłębioną świadomość poziomu swojej wiedzy z pedagogiki opiekuńczo-wychowawczej. Rozumie potrzebę zdobywania wiedzy i umiejętności oraz rozwoju w tym zakresie.

Więcej informacji

Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb:

Strona przedmiotu 00-0F-CCF w USOSweb